Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Partou BSO Lorentzlaan 15

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Pedagogisch beleid in praktijk op Copyright 2014, Partou B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Partou.

2 Partou, Dit pedagogisch werkplan is bedoeld voor pedagogisch medewerkers en voor de ouders van ons kinderverblijf. Schrijfwijze Voor de leesbaarheid schrijven we hij als het gaat om een kind en zij als het gaat om een pedagogisch medewerker. We schrijven ouders waar het gaat om één of meer ouders of verzorgers. Handtekening regiomanager: Handtekening manager... Handtekening voorzitter oudercommissie.. 2 van 29

3 Inhoudsopgave 1 Beleid in praktijk 5 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Initiatieven waarnemen en volgen Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Benoemen Beurtverdeling Leidinggeven, leiding nemen Ik-benoeming 6 3 Vestiging Groepsindeling Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Samenvoegen van groepen Vierogenprincipe Toegangsbeveiliging Extra dag(delen) Ruilen van dagen Medische hulp Voertaal Samenwerkingsverbanden Huisregels Contact met scholen Vervoer 11 4 Begeleiding Wennen Daginvulling Maaltijden en tussendoortjes Traktaties Zieke kinderen Medicijnen 15 5 Seksuele ontwikkeling 16 6 Activiteitenaanbod Verschillen tussen jongens en meisjes Vallen en opstaan Meer van hetzelfde Het doen telt Zelfredzaamheid Opbouw activiteiten 18 3 van 29

4 6.7 Verhalen Uitstapjes Buitenspelen Natuur & milieu Creativiteit Gebruik televisie en computer Muziek Huiswerk Vakantieactiviteiten 20 7 Sfeer op de groep Ruimte: indeling en aankleding Bijzondere momenten Belonen en corrigeren Kinderparticipatie Regels en afspraken Pesten Vriendjes 25 8 Oudercontacten Het doel Breng- en haalmomenten Gesprekken Schriftelijke informatie Oudercontact momenten Website Oudercommissie Exit enquête 27 9 Borging van de kwaliteit Personeel en opleiding Ondersteuning op de groep door andere volwassenen Werkinstructies/protocollen Niet tevreden? Vertel 't ons Observatie welbevinden en ontwikkeling van het kind Analyse van de pedagogische kwaliteit Veiligheid en gezondheid Deskundigheidsbevordering 29 4 van 29

5 1 Beleid in praktijk Het algemeen pedagogisch beleid van Partou vormt het uitgangspunt voor de manier waarop wij dagelijks met de kinderen omgaan. Op basis hiervan stellen we in samenspraak met de oudercommissie dit pedagogisch werkplan samen. Hierin laten we zien hoe wij, de pedagogisch medewerkers, het algemeen pedagogisch beleid van Partou in praktijk brengen op onze vestiging. Wij stellen de behoefte van het kind steeds centraal. Jaarlijks kijken we opnieuw samen met de oudercommissie naar dit werkplan en passen het waar nodig aan. Dat doen we ook bij wijziging van het algemeen pedagogisch beleid. 2 De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Zoals in ons Algemeen pedagogisch beleidsplan beschreven, gaan we uit van vier pedagogische basisdoelen voor de opvoeding. Wij zorgen ervoor dat kinderen zich emotioneel veilig voelen (1), geven ze de gelegenheid zich persoonlijk (2) en sociaal (3) te ontwikkelen en om zich de normen en waarden van onze samenleving eigen te maken (4). Om deze doelen te verwezenlijken en zo goed mogelijk aan te sluiten bij zowel de individuele ontwikkeling en belevingswereld van een kind als bij het groepsproces, passen we de methodiek van de interactieprincipes toe. Deze zes principes draaien om de initiatieven die kinderen nemen. We beschrijven ze hieronder. 2.1 Initiatieven waarnemen en volgen Het kind neemt van nature initiatieven om zich te ontwikkelen en om contact met anderen te krijgen. Het daadwerkelijk waarnemen van deze initiatieven is van groot belang om in contact met elkaar te komen. Je kunt immers alleen reageren op wat je hoort en ziet. Door heel gericht te kijken en te luisteren naar kinderen, kunnen we deze initiatieven waarnemen en volgen. Overigens hebben jonge kinderen meer tijd nodig om opgedane indrukken te verwerken en hierop te reageren dan oudere kinderen. 2.2 Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Ingaan op een initiatief (ontvangen), ondersteunt de ontwikkeling van een kind. We laten een kind door middel van een ontvangstbevestiging merken dat we belangstelling hebben voor de initiatieven die het neemt. Een ontvangstbevestiging kan zijn: je toewenden, oogcontact maken, op vriendelijke toon verbaal reageren, vriendelijke gezichtsuitdrukking, vriendelijke houding, meedoen, jaknikken, ja zeggen, herhalen wat een kind zegt. Zo n positieve ontvangst stelt een kind gerust; het merkt dat de volwassene hem begrijpt en voelt zich dan gezien, bevestigd en emotioneel veilig. En een kind dat zich emotioneel veilig voelt, durft meer initiatieven te nemen en kan zo zijn persoonlijke en sociale competentie verder ontwikkelen. 2.3 Benoemen Benoemen wil zeggen: taal geven aan ons eigen handelen en aan datgene wat we zien bij de kinderen. Door te benoemen wat we horen of zien, krijgen we contact met het kind. Daarnaast ondersteunt het benoemen de 5 van 29

6 taalontwikkeling (persoonlijke competentie) van kinderen. Benoemen is verwoorden van eigen initiatieven, initiatieven van een kind, gebeurtenissen in de omgeving, alles wat er te zien is. De pedagogisch medewerker zegt (benoemt) wat ze doet of gaat doen. Door het geven van informatie weet het kind wat er gaat gebeuren; dit schept duidelijkheid en geeft rust. Zo bevordert benoemen ook de emotionele veiligheid. Bij het benoemen kunnen we sfeercommunicatie toepassen: het benoemen van initiatieven, emoties, gebeurtenissen van een kind en dit terugkoppelen naar de hele groep. Hierdoor raken kinderen bij elkaar betrokken en maken we ze sociaal attent op elkaar. Bijvoorbeeld: Marco, ik zie dat je Patrick aan het helpen bent; je bent een kanjer! Door Marco in de groep een compliment te geven, wordt de aandacht op zijn initiatief gevestigd (een compliment wil iedereen immers graag horen). Kinderen zien dat Marco sociaal wenselijk gedrag toont. Zo wordt de ontwikkeling van de sociale competentie gestimuleerd door wenselijk gedrag uit te vergroten. Tegelijkertijd zorgt dit voor overdracht van normen en waarden. 2.4 Beurtverdeling In contact met kinderen is het wisselen van beurten belangrijk, zodat iedereen aan de beurt komt. De betrokkenheid van de kinderen duurt langer, als een kind weet dat het aan de beurt komt. Door andere kinderen bij een gesprek te betrekken, maken we kinderen sociaal attent op elkaar. Door te zorgen voor een goede beurtverdeling helpen we het kind zich te ontwikkelen. We geven het kind de tijd en zorgen voor de ruimte en rust die het nodig heeft om te reageren; dit nodigt hem uit om meer initiatieven te nemen. 2.5 Leidinggeven, leiding nemen Leidinggeven is kindvolgend. We geven het kind de leiding door het te volgen, bijvoorbeeld wanneer het een gewenst initiatief neemt. We moedigen hem aan meer initiatief te nemen door het positief te benoemen. Leiding nemen is kindsturend. We nemen de leiding om een kind bij te sturen, bijvoorbeeld omdat het een ongewenst initiatief neemt. Omdat een kind meer leert van positieve bekrachtiging dan van een negatieve afwijzing, doen we dit op een positieve, respectvolle manier: het ongewenste initiatief wordt op een neutrale manier ontvangen; daarna kiezen we een positieve benadering om het initiatief naar gewenst om te buigen. Een voorbeeld: De nieuwe Donald Duck is binnen. Youri grist hem van de tafel en duikt de leeshoek in. Je ziet de teleurstelling op het gezicht van Patrick (waarnemen / volgen); Patrick ik zie dat jij ook graag de Donald Duck wilde lezen klopt dat? (benoemen en beurtverdeling) Zullen we samen naar Youri lopen om een oplossing te zoeken? (leiding nemen) 2.6 Ik-benoeming In contact met kinderen is het belangrijk dat wij onszelf benoemen als ik (en dus niet met onze naam). Het kind leert zo het verschil tussen ik en jij en dat draagt bij aan de ontwikkeling van het zelfbesef. Bovendien druk je door de ik-vorm uit dat je deel uitmaakt van de groep, in de groep staat. De ik-benoeming ondersteunt het leidinggeven en leiding nemen. 6 van 29

7 3 Vestiging 3.1 Groepsindeling Binnen onze bso worden kinderen opgevangen in basisgroepen met bij de basisgroep horende vaste pedagogisch medewerkers. Basisgroep Leeftijdsindeling Maximaal aantal kinderen Aantal gekwalificeerde pedagogisch medewerkers* Maximaal aantal stagiaires* De vliegende Olifant De pretletter * In het hoofdstuk Borging van de kwaliteit staat beschreven welke opleidingen onze medewerkers hebben gevolgd. Deze informatie is ook te vinden op onze website, evenals de meest recente cao kinderopvang waarin alle kwalificatie eisen zijn opgenomen. Het aantal kinderen per groep is afhankelijk van de leeftijd van de kinderen en de beschikbare ruimte in de groep. De richtlijnen die we hierbij hanteren staan in het Toetsingskader voor buitenschoolse opvang. De verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het aantal feitelijk gelijktijdig aanwezige kinderen in de basisgroep is als volgt: 1 pedagogisch medewerker per 10 aanwezige kinderen, de stamgroep bestaat uit maximaal 20 kinderen van 4-12 jaar. Aan de BSO Lorentzlaan is gekozen voor 2 groepen met kinderen van 4 t/m 7 jaar. De beide groepen met kinderen van 4 t/m 7 jaar bestaan uit maximaal 20 kinderen. Op elke groep staan vaste pedagogisch medewerkers. De kinderen van 7/8 tot 12/13 jaar gaan naar de bso aan de Boerendanserdijk. Achterwachtregeling Indien er gezien het aantal kinderen dat aanwezig is, maar één pedagogisch medewerker hoeft te worden ingezet, dan kan deze medewerker bij calamiteiten een beroep doen op de medewerkers van het kinderdagverblijf aan de Kerkweg. Deze locatie ligt nog geen 200 meter van de bso vandaan en collega s kunnen binnen 5 minuten op de locatie zijn. Het telefoonnummer van de Kerkweg is: Bij langdurige afwezigheid van de manager is er altijd een vervangende manager op wie de pedagogisch medewerkers een beroep kunnen doen. Dienstroosters Wij informeren ouders en kinderen over welke pedagogisch medewerkers er op welke dagen en in welke groep werken. Op het memobord bij de ingang hangt een overzicht. Wij werken met de volgende diensten: alle pedagogisch medewerkers zijn vanaf het begin van de opvang aanwezig. Als het bezettingsaantal het toelaat gaat 1 medewerker naar huis. Pedagogisch medewerkers werken meestal van 15:00-18:30 uur of van 15:00-17:30 uur. De precieze tijden van deze diensten worden afgestemd op hoeveel kinderen er aanwezig zijn. In de ministeriële regeling is vastgelegd dat er per dag maximaal een half uur van de beroepskracht- kind - ratio mag worden afgeweken, met dien verstande dat ten minste de helft van het aantal beroepskrachten wordt ingezet. Indien per dag tenminste tien aaneengesloten uren buitenschoolse opvang wordt geboden kan de afwijkende inzet ten hoogste drie uren bedragen, met dien verstande dat tenminste de helft van het benodigde aantal beroepskrachten wordt ingezet en de afwijkende inzet niet plaats vindt tussen 9:30 en 7 van 29

8 12:30 en 15:00 en 16:30. Bij het opstellen van de roosters zorgen wij dat wij aan deze normering voldoen. De GGD controleert hierop. 3.2 Samenwerking tussen de groepen aan het eind van de dag Op BSO Lorentzlaan zijn twee basisgroepen. De vliegende olifant en de pretletter. Op maandag zijn de twee groepen samen gevoegd en draaien 2 vaste pedagogisch medewerkers (1 van de Pretletter en 1 van de vliegende olifant) met 20 kinderen in de groep van de vliegende olifant. Op dinsdag en donderdag zijn beide groepen open en start er 1 pedagogisch medewerker in de pretletter met 10 kinderen en 2 pedagogisch medewerkers met 20 kinderen in de vliegende olifant. Wanneer er 20 kinderen over zijn op de dag, worden de groepen samengevoegd in de vliegende olifant en gaat er 1 medewerker naar huis. Wanneer er nog 10 kinderen aanwezig zijn gaat er nog een medewerker naar huis en blijft er nog 1 pedagogisch medewerker over totdat het laatste kind is opgehaald. Dan sluit deze pedagogisch medewerker alles netjes af en gaat ook naar huis. 3.3 Gebruik ruimtes (open deuren beleid) Kinderen in de bso- leeftijd worden steeds zelfstandiger. Wij geven ze de vrijheid die ze nodig hebben en aankunnen. Dat geldt ook voor het gebruik van de binnen- en buitenruimte. Wij begeleiden en bewaken dit proces voor ieder kind individueel en voor de groep als geheel. De kinderen starten elke dag zoals hierboven is beschreven. Na het drinken en fruit eten mogen zij meedoen met een georganiseerde activiteit of vrij spelen. Dit kan binnen en buiten. De gang verbindt beiden groepsruimten en ook daar kan gespeeld worden. Bijvoorbeeld met de voetbaltafel of er wordt een hut gemaakt. Ook staat er een podium in de gang met een zetel. Deze zetel wordt gebruikt om voor te lezen, voor rollenspelen, muziek etc. 3.4 Samenvoegen van groepen Als het aantal kindplaatsen in de basisgroepen niet volledig bezet is worden deze niet volledig bezette groepen samengevoegd. Er is dan altijd voor de kinderen een vaste pedagogisch medewerker aanwezig, en de beroepskracht-kind-ratio blijft volgens de wettelijke richtlijn. Ouders worden over het samenvoegen van de groep van hun kind geïnformeerd door de vestigingsmanager of de pedagogisch medewerkers van de groep. Daarnaast is deze informatie te vinden in dit pedagogisch werkplan welke aan ouders wordt meegegeven na de intake. Op het memobord bij de ingang kunnen ouders zien welke pedagogisch medewerkers op de dag werken. In vakantieperioden wordt er, als er veel kinderen afwezig zijn, een apart rooster gemaakt voor de betreffende week/weken. Ook bij het opstellen van dit rooster gelden bovenstaande werkwijze en richtlijnen. In vakantieperiodes worden BSO Lorentzlaan en BSO Boerendanserdijk samengevoegd. Zo blijven er voldoende kinderen over om te spelen. In vakantieperiodes vindt de opvang plaats op locatie Lorentzlaan. De eerste 3 weken van de grote vakantie organiseert Partou vakantieopvang op een camping zodat de kinderen lekker vakantie kunnen vieren. Meerdere bso s van Partou maken hier gebruik van. Ook op deze dagen is er een pedagogisch medewerker van de Lorentzlaan aanwezig. Indien de kindbezetting hiertoe aanleiding geeft zal de complete basisgroep- indeling (zoals beschreven onder de paragraaf groepsindeling) kritisch bekeken worden en waar nodig worden aangepast. Dit gaat altijd in overleg met de oudercommissie. 8 van 29

9 3.5 Vierogenprincipe Ondanks dat het vierogenprincipe per 1 juli 2013 alleen wettelijk is vastgelegd voor dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar hebben we ook voor onze bso een preventief beleid zonder hierbij de spel- en ontwikkelmogelijkheden te beperken. Het vierogenprincipe houdt in dat bij dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar een beroepskracht of beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl zij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene, om zo het risico op misbruik of mishandeling van kinderen te voorkomen. Binnen onze bso s proberen we een zo gevarieerd mogelijk aanbod te realiseren. Kinderen kunnen derhalve in kleinere groepjes deelnemen aan activiteiten. Deze activiteiten worden soms ook door externe workshopaanbieders verzorgd. Ook deze externe workshop aanbieders dienen (net als alle andere Partou medewerkers) voorafgaand aan de start van hun werkzaamheden een VOG te overleggen. Bovendien is er altijd een vaste pedagogisch medewerker van Partou aanwezig bij een door een externe aanbieder verzorgde workshop. Preventie Jaarlijks worden de risico s met betrekking tot misbruik van kinderen op onze vestiging in kaart gebracht aan de hand van een extra inventarisatieformulier behorende bij de risico inventarisatie veiligheid. Eventueel extra te nemen maatregelen met betrekking tot dit onderwerp worden opgenomen in het plan van aanpak en, evenals alle andere onderdelen van de risico-inventarisatie, besproken met het team en de oudercommissie. Daarnaast wordt jaarlijks de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld en het protocol ongewenste Omgangsvormen c.q. seksuele intimidatie veroorzaakt door werknemers met het team besproken. 3.6 Toegangsbeveiliging De toegangsdeuren zijn in principe altijd gesloten en gaan pas open als de ouders de kinderen komen halen en aanbellen bij de voordeur. Wanneer wij met de kinderen voor de deur buiten aan het spelen zijn dan staat de deur open, maar deze sluiten we weer wanneer de kinderen weer allemaal binnen zijn. 3.7 Extra dag(delen) Indien ouders dit wensen dan kan er een verzoek tot het afnemen van een extra dag(deel) worden ingediend. Indien het gaat om incidenteel een dag extra, dan kan dit rechtstreeks aan de pedagogisch medewerkers van de groep worden gevraagd. Als het gaat om structureel een extra dag dan kan dit worden aangevraagd via de website of de klantenservice. Indien ouders dit wensen kan er eventueel ook een extra dag(deel) worden afgenomen op één andere basisgroep (eventueel ook van een andere vestiging) dan de eigen basisgroep, indien er op de eigen basisgroep geen plaats is. Ouders dienen hiervoor wel vooraf schriftelijk toestemming te verlenen. 3.8 Ruilen van dagen Alle vestigingen van Partou hebben dezelfde mogelijkheden voor het ruilen van opvangdagen. Ouders die op vaste dagen opvang afnemen, kunnen een opvangdag omruilen. Hiervoor kunnen ouders vooraf (een schriftelijke) afspraak maken met de groepsleiding of de vestigingsmanager. Ruilen is mogelijk twee weken vóór tot twee maanden na de opvangdag dat uw kind er niet is. 3.9 Medische hulp Er zijn altijd één of meerdere medewerkers aanwezig, die opgeleid zijn tot bedrijfshulpverlener (BHV). De BHV- er volgt elk jaar een herhalingstraining. Ouders kunnen op het memobord bij de deur zien wie de BHV-er van de dag is. 9 van 29

10 Daarnaast hebben een aantal pedagogisch medewerkers een speciaal kinder-ehbo diploma. De kinder-ehbo cursus wordt elke 2 jaar herhaald. Indien consultatie door een arts voor een kind nodig is dan nemen we contact op met de ouders. Alleen in uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld als we ouders onverhoopt niet kunnen bereiken) beslist de vestigingsmanager om contact op te nemen met de huisarts van het kind. De gegevens van de huisarts staan vermeld op het kindgegevensformulier. Soms kan het noodzakelijk zijn om direct medische hulp in te roepen. In die gevallen gaan wij naar de dichtstbijzijnde EHBO-post of bellen we 112. Uiteraard bellen wij de ouders dan zo snel mogelijk. De dichtstbijzijnde huisartsenpost is aan de Dr. Heesweg 2 te Zwolle, tel.nr.: Voertaal In ons kindercentrum is de voertaal Nederlands. Het beheersen van de Nederlandse taal is de eerste stap naar een succesvolle (school)loopbaan. In onze kinderverblijven wordt door alle beroepskrachten en beroepskrachten in opleiding Nederlands gesproken en wordt een zo omvangrijk mogelijk en goed taalaanbod gerealiseerd Samenwerkingsverbanden Berkum is een wijk in de stad Zwolle in Overijssel en bestaat uit Berkum, Brinkhoek, Veldhoek, bedrijventerrein De Vrolijkheid en kantorenterrein Oosterenk. De wijk wordt omgeven door de Overijsselse Vecht, de Nieuwe Vecht, de A28 en de Ceintuurbaan. Een groen tuindorp dat in de zestiende eeuw Bircmede of Berckmede heette:, een weidegebied met veel berken. Een groot deel van de inwoners bestaat uit mensen van 65 jaar en ouder (1152). De laatste jaren komen er steeds meer jonge gezinnen bij. De voetbalvereniging VV Berkum heeft hier zijn thuisbasis. Berkum heeft verschillende voorzieningen: een winkelcentrum, basisscholen, kerken, een wijkcentrum, mooie sportvelden en zorgcentrum Berkumstede / De Wissel Huisregels Op de locatie Lorentzlaan gelden de volgende huisregels: Algemene regels Bij binnenkomst alle jassen en tassen aan een haakje, schoenen evt. eronder zodat de gang netjes en veilig blijft Plassen en daarna handen wassen voordat de kinderen aan tafel gaan Wanneer de kinderen iets willen hebben/ doen, moeten ze hier altijd eerst even om vragen Als kinderen ergens mee gespeeld hebben ruimen ze dit eerst op voordat er met wat nieuws word begonnen Computer mag aan, elk kind 15 minuten en 1 kind mag kijken Kinderen moeten de leidster vragen, als er een andere cd/spelletje in de computer moet dit mogen ze niet zelf doen Niet meer dan 1 kleurplaat op een korte dag, lange dag mogen ze er 2 Rond half 5 mogen de kinderen een cracker met smeerkaas of smeerworst Tv met dvd mag aan, kinderen vragen dit eerst Niet met zijn tweeën in de wc 10 van 29

11 Huisregels (Entree) Bij binnenkomst alle jassen en tassen aan een haakje, schoenen evt. eronder zodat de gang netjes en veilig blijft. Niet spelen/ stoeien in de gang Niet met voorwerpen gooien in de gang Huisregels (Sanitair) Niet met zijn tweeën in de wc Kinderen erop attenderen de kraan niet te hard aan te zetten en direct dicht te draaien wanneer zij klaar zijn met het wassen van de handen. Huisregels (Buiten) Kinderen vanaf 7 jaar of ouder waar wij een ondertekend (door ouders) toestemmingsformulier van hebben mogen alleen buiten spelen (geldt voor vakantie opvang) Niet achter de schommels- schommelende kinderen langslopen. Rustig spelen in de zandbak. Niet op de hekken klimmen, i.v.m. hoogte en scherpe randjes. Huisregels (van/naar school bso Lorentzlaan) Vanaf de Campherbeekschool lopen de kinderen rustig twee aan twee naast elkaar, en de pedagogisch medewerker loopt voorop, zodat we veilig de straat over kunnen steken. Vanaf de Duyvencamp, wachten de kinderen bij elk hek totdat iedereen weer bij elkaar is, daarna mogen zij weer verder lopen naar het volgende hek. Bij het laatste hek mogen ze, wanneer wij hier toestemming voor geven, doorlopen naar de bso Contact met scholen Bso Lorentzlaan en bso Boerendanserdijk halen de kinderen op van de scholen Campherbeek en de Duyvencamp. De contacten met de scholen hebben betrekking op de overdracht van school naar de bso. De leerkracht zorgt indien noodzakelijk voor een overdracht aan de bso. De bso draagt zorg voor een overdracht aan ouders. Daarnaast wordt, indien mogelijk, de bso betrokken bij projecten van school die verder worden ingevuld op de bso. Denk hierbij aan muziekles, culturele projecten en oranje jeugd loop. De pedagogisch medewerker maakt op basis van de schoolgidsen een inventarisatie van de schoolvakanties en margedagen van de kinderen Vervoer De verschillende scholen waarvan kinderen lopend/fietsend worden opgehaald. In Berkum zijn twee basisscholen nl. OBS de Campherbeekschool en CBS de Duyvencamp De kinderen worden van beide scholen lopend opgehaald. Duyvencamp: Als de bel van school gaat wachten de pedagogisch medewerkers vlak voor de deur van de kleuteruitgang op alle kinderen. Wanneer alle kinderen er zijn, lopen we met elkaar naar de bso. Vanaf de Duyvencamp zijn er diverse stop plekken afgesproken met de kinderen waar de kinderen vooruit naartoe mogen lopen. De kinderen weten alle stopplekken te noemen. De eerste stop plek is bij het hek naar het voetbalveldje toe die grenst aan het schoolplein. De kinderen wachten op de pedagogisch medewerker en lopen dan weer verder naar de boom aan het eind van het voetbalveld. Dan mogen de kinderen doorlopen naar de oude bso bij de Weijenbelt. Vanaf daar lopen we gezamenlijk en rustig door naar de Campherbeeklaan. Als we de Campherbeeklaan zijn overgestoken, lopen we in de richting van bso 11 van 29

12 Lorentzlaan naar de lantaarnpaal halverwege dit voetpad. Als de pedagogisch medewerker de lantaarnpaal is gepasseerd, lopen we door naar de weg Grotiuslaan waar de kinderen wachten totdat iedereen er is. Van hieruit mogen de kinderen op het teken van de pedagogisch medewerker doorlopen naar de bso. Campherbeekschool: Bij de Campherbeekschool is afgesproken dat de oudste kinderen naar het schoolplein van de kleuters lopen en daar verzamelen. Ze nemen hun fiets mee aan de hand. De kinderen blijven wachten totdat alle kinderen er zijn. Wanneer de bel van de school gaat wachten de pedagogisch medewerkers vlak voor de kleuteruitgang op alle kinderen. Wanneer alle kinderen er zijn, lopen we rustig met de kinderen naar de bso aan de Lorentzlaan. Het schoolgebouw staat vlak naast het bso gebouw. De pedagogisch medewerkers proberen steeds zoveel mogelijk naar dezelfde scholen te gaan, dit voor de emotionele veiligheid van het kind en voor de continuïteit m.b.t. het contact met leerkrachten van de scholen. 4 Begeleiding 4.1 Wennen Voordat een kind naar de bso komt, nodigen we hem samen met de ouders uit in de groepsruimte, om alvast kennis te komen maken met de pedagogisch medewerker en de andere kinderen. Toch kan de eerste dag op een bso nog een grote overgang zijn voor een kind. Daarom spreken we tijdens de kennismaking met ouders en kind af of er behoefte is aan een wenperiode. Als de beroepskracht-kind-ratio dit toelaat kan een kind komen wennen voor de officiële plaatsingsdatum. De pedagogisch medewerker spreekt met ouders af wanneer het kind komt wennen op de bso. Zo kan een kind voordat hij 4 jaar wordt al één of twee dagen komen spelen op de bso. Het kan ook zijn dat de ouder tijdens de eerste bso-dag het kind eerder komt ophalen. Kinderen die vanuit het kinderdagverblijf doorstromen naar de bso, mogen wennen op dagen dat ze naar het kinderdagverblijf gaan. Met ouders wordt afgesproken welke dag het kind gaat wennen. De pedagogisch medewerker van het kinderdagverblijf brengt het kind naar de bso. Ouders halen het kind die middag zelf op van de bso. 4.2 Daginvulling Het programma op de bso verloopt in een ritme met dagelijks terugkerende eet- en drinkmomenten en activiteiten voor de kinderen. Zo weten de kinderen wat er gaat gebeuren en kunnen ze hier op anticiperen. Dat geeft hen een gevoel van emotionele veiligheid. Oudere kinderen hebben behoefte aan meer vrijheid. Wij zorgen ervoor dat de mate van vrijheid aansluit bij de behoeften van het kind. Waar nodig, overleggen wij met de ouders en stemmen ons handelen hierop af. Dagindeling BSO Lorentzlaan Wat doen we? Het nakijken van de aan- en afwezigheidslijsten, agenda en antwoordapparaat. Op basis hiervan wordt een lijst gemaakt met namen van de kinderen die op school moeten worden opgehaald. Voorbereiden van de activiteiten die we met de kinderen gaan doen deze middag. Wat is het doel? Afstemming. Werkwijze bepalen. Voorbereiding van de middag. Accuraat zijn met het halen van de kinderen. 12 van 29

13 Klaarzetten van het eten en drinken. Om staat de pedagogisch medewerker bij de Duyvencampschool en Campherbeekschool om de kinderen op te halen. De pedagogisch medewerkers begroeten de kinderen bij school en letten op hoe de kinderen uit school komen. Eventuele bijzonderheden worden geïnformeerd bij de juf. Zodra alle kinderen er zijn wandelen de pedagogisch medewerkers en de kinderen naar de bso. De kinderen komen binnen en doen hun jassen in de luizenzak en hangen deze op aan de kapstok en hun tassen leggen ze op of onder de kapstok. Ieder kind heeft zijn eigen kapstokhaakje. Daarna mogen de kinderen even zelf spelen totdat de kinderen van de Duyvencamp school zijn opgehaald. Het drinken klaar staat op de tafel. Als de kinderen van de Duyvecampschool zijn gearriveerd, gaan alle kinderen naar het toilet en wassen hun handen. De kinderen gaan aan tafel. Aan tafel eten ze fruit of een koekje en drinken ze ranja. Er is gelegenheid voor kinderen om wat in de groep te vertellen. Een belangrijke regel hierbij is dat het rustig aan tafel is, zodat dit ook mogelijk is. De pedagogisch medewerkers vertellen welke activiteiten er die middag zijn. De kinderen zijn vrij om hiervoor te kiezen. Kinderen mogen zelf ook altijd ideeën voor activiteiten aanleveren. Voordat de kinderen van tafel gaan vragen de pedagogisch medewerkers waar ze mee gaan spelen. Voor de kinderen is dit een vrijspeelmoment. Ze mogen in alle hoeken spelen. Ze mogen (als ze het tegen de PM zeggen) zelfstandig buiten spelen binnen de hekken van de bso. Als de kinderen ergens anders mee willen spelen, ruimen ze het speelgoed waar ze mee gespeeld hebben op. De pedagogisch medewerkers doen de afwas en zetten de materialen voor activiteiten klaar. De kinderen ruimen hun speelgoed op. De kinderen worden gestimuleerd om mee te doen aan een activiteit. De activiteiten die we doen zijn gevarieerd en sluiten Door de begroeting heb je even een moment aandacht voor ieder kind afzonderlijk, hoe kort ook. Voor de overdracht naar de ouders toe is het belangrijk om te zien hoe het kind uit school komt of er evt. bijzonderheden zijn. Daarbij is dit ook voor de bso van belang omdat het kind ook nog een paar uur bij ons op de groep is. De kinderen die het eerst zijn opgehaald kunnen al even vrij spelen en dus hun eigen keuzes maken. Aandacht en interesse voor het kind. Eet-, drink- en rustmoment. Door het praten met elkaar leren de kinderen elkaar (cultuur) kennen en elkaars verschillen. Er wordt respect gevraagd van de kinderen voor elkaar om na elkaar te luisteren. De kinderen hebben invloed op de activiteiten binnen de bso, dit maakt de bso waardevol voor het kind. Kinderen kunnen naar buiten als ze de behoefte hebben. Kinderen krijgen de kans om zelf conflicten op te lossen, komen ze er niet uit dan helpen we ze. Kinderen kiezen zelf waar ze aan toe zijn en waar hun interesses en behoeftes liggen. Leertempo verschilt. Activiteiten hebben een betekenis. Aandacht voor de kinderen en er is ruimte om hun eigen keuzes te maken. Ze beslissen zelf of 13 van 29

14 aan bij de behoeftes van de kinderen. Doordat de activiteiten gevarieerd zijn, verschillen ze ook in moeilijkheidsgraad. Als er activiteiten met de kinderen worden gedaan hebben ze ook vaak ideeën voor nieuwe activiteiten. Deze worden zoveel mogelijk opgenomen in het activiteitenprogramma. We ruimen gezamenlijk op. Dit kan wel verschillen per dag. Als er door de groep heel leuk gespeeld wordt, kan het zijn dat we ze laten spelen. Aan tafel en een koekje of fruit eten. Als ze leuk spelen, delen we dit rond. Als de kinderen erg druk zijn, gebruiken we dit extra rustmoment, om de groep rustig te krijgen. Kinderen kiezen voor rustig spel, een spelletje aan tafel, kleuren of bijv. het voetbalspel. De pedagogisch medewerkers maken de wc tjes en de vloer schoon. Als ouders binnenkomen, nemen we de tijd voor de overdracht. Dit zien we als een belangrijk contactmoment tussen de bso en ouders. ze meedoen of niet. Overgangsmomenten kenmerken zich doordat er tussendoor wordt opgeruimd. Op deze manier sluiten ze de oude activiteit af en starten ze een nieuwe. Flexibiliteit, we passen het dagprogramma aan de behoeftes van de kinderen. Gezamenlijk opruimen. Rustmoment. Vrije keuze. Overdracht naar ouders toe. Ouders krijgen door onze overdracht inzicht in hoe hun kind heeft gespeeld op de bso en hierdoor zijn wij transparant naar de ouders toe. De beschreven dagindeling is een leidraad. Wij vinden het belangrijk om flexibel om te gaan met de dagindeling, omdat wij in willen spelen op de behoeften van de kinderen. Dat betekent bijvoorbeeld dat als de kinderen lekker aan het spelen zijn, wij later aan tafel gaan of dat wij als het mooi weer is, wij naar buiten gaan in plaats van de geplande activiteit met de kinderen doen. 4.3 Maaltijden en tussendoortjes Eten en drinken met kinderen is een ontspannen, sociale activiteit. Bij warm weer en lichamelijke inspanning letten we er extra op dat ze voldoende drinken. Bij het samenstellen van de maaltijden en de tussendoortjes die wij aanbieden, hanteren we de richtlijnen van het Voedingscentrum en volgen wij de hygiënecode voor kleine instellingen. Hebben ouders bepaalde voedingswensen voor hun kind, vanwege een dieet of om culturele of religieuze reden, dan houden we daar rekening mee. De pedagogisch medewerkers eten tegelijk met de kinderen. Op de vestiging is een gevarieerd aanbod van voeding. Zo wordt er indien er broodmaaltijden worden aangeboden, zowel zoetig als hartig beleg aangeboden. De pedagogisch medewerkers overleggen met ouders over de eet- en drinkgewoontes van het kind. Het eet- en drinkmoment is een sociaal moment gedurende de dag, het is een moment van gezellig samenzijn. In gesprekken wordt er bijvoorbeeld teruggeblikt op de dag. Pedagogisch medewerkers bespreken ook wat het programma van die dag is. De kinderen hebben hier inbreng in. Het eet- en drinkmoment is een moment waar de overdracht van waarden en normen belangrijk is. Kinderen leren dat ze wachten met praten totdat ze de mond leeg hebben en dat je pas van tafel gaat als iedereen klaar is. De pedagogisch medewerkers stimuleren de kinderen in hun zelfstandigheid door kinderen zo veel mogelijk zelf hun brood te laten smeren en drinken in te schenken. Daarnaast worden de kinderen gestimuleerd in het hulpvragen aan anderen, zodat kinderen niet zelf gaan lopen om iets te pakken. 14 van 29

15 Tijdens het eet- en drinkmoment worden verschillen in culturele achtergronden zichtbaar. Op de groep is er ruimte voor de verschillen. Dit komt tot uiting in bijvoorbeeld het stil zijn voor het brood eten om kinderen de gelegenheid te geven om te kunnen bidden, maar ook doordat er aandacht wordt besteedt aan eetgewoontes uit andere culturen. 4.4 Traktaties Bij vieringen mogen kinderen trakteren. Jarigen worden in het zonnetje gezet. Al bij de intake attenderen wij ouders op het trakteren van gezonde traktaties. Soms hebben kinderen al een traktatie op school gehad en krijgen dan nog eens op de bso. Niet alle ouders vinden het goed als hun kinderen meer dan 1x per dag snoep krijgen. Daarom is het mogelijk dat we een snoep of chips traktatie in de mandjes van de kinderen doen zodat ouders thuis kunnen beslissen wanneer de kinderen de traktatie krijgen. Bij een gezonde traktatie wordt deze tijdens het drink- en fruitmoment gegeven. 4.5 Zieke kinderen Een ziek kind voelt zich thuis het prettigst; wij kunnen de zieke veelal niet de extra zorg en aandacht geven die het nodig heeft. Als een kind zich duidelijk niet lekker voelt of verhoging lijkt te hebben, nemen we contact op met de ouders om te overleggen. Op een enkele uitzondering na, kan een kind met een besmettelijke ziekte gewoon op de bso komen. Om te bepalen bij welke ziekte en hoe lang een kind eventueel beter thuis kan blijven, houden wij ons aan de richtlijnen van de GGD. Wij vinden het belangrijk te weten óf en om welke besmettelijke ziekte het gaat vanwege onze meldingsplicht aan de GGD. Bovendien kunnen wij dan de andere ouders van het kinderverblijf op de hoogte stellen; vooral voor zwangeren is dit van belang. Als kinderen op onze bso een besmettelijke ziekte hebben (of als er hoofdluis heerst), dan vermelden wij dat op een poster op de voordeur. Voor meer informatie kunnen ouders terecht bij de manager van ons kinderverblijf. 4.6 Medicijnen Ouders kunnen aan ons vragen om hun kind bepaalde geneesmiddelen toe te dienen. Dit kunnen geneesmiddelen zijn die door de huisarts of specialist zijn voorgeschreven en dus 'op recept' en op naam van het kind zijn verkregen. Daarnaast geld dit ook voor (homeopathische) zelfzorgmiddelen, die niet 'op recept' verkregen zijn, bij apotheker en drogist. Wij kunnen alleen aan dit verzoek voldoen als het middel in de originele verpakking met originele (geen kopie) bijsluiter wordt aangeleverd óf als op het middel of op de verpakking staat aangegeven hoe het middel moet worden toegediend. Bovendien vragen we van ouders om een verklaring medicijntoediening in te vullen. Paracetamol en overige koortsverlagende zelf zorg middelen vormen hierop een uitzondering. Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam ten aanzien van een virus/infectie. Door het gebruik van paracetamol wordt deze reactie onderdrukt. Bovendien kan door het gebruik van paracetamol een allergische reactie optreden (huiduitslag, galbulten). Derhalve zijn wij terughoudend met het toedienen van paracetamol om de koorts te onderdrukken. Paracetamol op de bso wordt bovendien alleen toegediend als het kind al twee keer eerder elders paracetamol heeft gehad zodat uitgesloten is dat het kind een allergische reactie krijgt. Ouders dienen, net als bij de overige medicijnen, de paracetamol zelf mee te nemen en een verklaring medicijntoediening in te vullen. 15 van 29

16 5 Seksuele ontwikkeling Peuters en kleuters kunnen heel nieuwsgierig zijn naar hun lijfje en dat van anderen. Ze worden zich bewust van de lichamelijke verschillen tussen jongens en meisjes. ' Doktertje' spelen en vader & moedertje zijn favoriet in de peuter- en kleuterleeftijd. Deze spelletjes zijn een normaal onderdeel van de seksuele ontwikkeling. We verbieden het niet, maar kunnen er wel regels aan stellen en begrenzen. Bijvoorbeeld dat we voorzichtig met elkaar moeten zijn, en dat kinderen nee mogen zeggen als ze iets niet prettig vinden. Ook zijn we er alert op dat er niets in lichaamsopeningen (mond, oor, neus, vagina, billen) wordt gestopt. Wij hebben hierin een observerende taak, zodat weten wat er bij de kinderen speelt. Kleuters willen alles weten. Dit geldt ook voor seksualiteit. Zwangerschap en geboorte hebben voor kleuters nog geen relatie met seksualiteit. We vinden het wel belangrijk om op hun vragen in te gaan. Dit doen we dan ook zo veel mogelijk. Vanaf een jaar of 6 lijken kinderen minder interesse te hebben voor seksualiteit. Ze stellen minder vragen en tonen minder openlijke belangstelling voor elkaars lichaam. De ontwikkeling gaat wel gewoon door; er gebeurt nu veel meer buiten het gezichtsveld van de volwassenen. Schaamte begint een rol te spelen. De eerste verliefdheden ontstaan. Die kunnen heftige gevoelens teweegbrengen zonder dat daar seksuele gevoelens aan gekoppeld hoeven te worden. We vinden het belangrijk om open over seksualiteit te praten met kinderen, kinderen serieus te nemen en ze duidelijk antwoord op hun vragen te geven. Daarnaast willen we kinderen mee geven dat het belangrijk is om eigen grenzen aan te geven en rekening te houden met grenzen van andere kinderen. Vanaf een jaar of 8 worden de gevoelens van verliefdheid intenser. De gevoelens van verliefdheid en lichamelijk contact worden nu ook meer aan elkaar gekoppeld. De verliefden zoeken elkaars aanwezigheid op en gaan bijvoorbeeld tegen elkaar aanzitten of lopen hand in hand. De seksuele voorkeur wordt met voorzichtige stappen verkend, hoewel dit een lang proces is. In deze leeftijdsfase worden vaak grapjes over homo s gemaakt. Wij accepteren dit niet, maar gaan hierover in gesprek. Intimiteiten hebben betekenis voor het kind, maar hier dient zorgvuldig mee om te worden gegaan. De pedagogisch medewerker schenkt aandacht aan het kind door te troosten bij verdriet en tijd te nemen voor het begroeten en afscheid nemen. Er wordt gestoeid en gespeeld met kinderen. Pedagogisch medewerkers zijn altijd alert of de intimiteit door het kind gewenst wordt. De pedagogisch medewerkers letten op ongewenst gedrag door kinderen bij elkaar. Volgens de huisregels mogen kinderen niet met z n tweeën naar de wc. Kinderen worden gestimuleerd om zelfstandig naar het toilet te gaan. Als kinderen hulp nodig hebben bij het naar het toilet gaan, gaan pedagogisch medewerkers hier discreet mee om. Indien het kind een gesprek begint over seksualiteit, gaat de pedagogisch medewerker hier serieus op in. De pedagogisch medewerker houdt tijdens het beantwoorden van de vragen rekening met de leeftijd van het kind. Als meerdere kinderen vragen stellen over seksualiteit dan kan de pedagogisch medewerker hier in de groep aandacht aan besteden. De pedagogisch medewerker vertelt de ouder(s) en haar collega s dat hij/zij een gesprek met een kind heeft gehad over intimiteiten en seksualiteit. We maken geen foto s of film opnamen van blote kinderen. 16 van 29

17 6 Activiteitenaanbod Bij onze buitenschoolse opvang staan plezier en lekker bezig zijn als vrijetijdsbesteding voorop. Met een breed aanbod van activiteiten en materialen dagen we de kinderen uit om te ontspannen door zich in te spannen en zo allerlei vaardigheden te ontwikkelen. Spelenderwijs, op vrijwillige basis en met groot plezier doen ze allerlei ervaringen op en komen sociale vaardigheden, cognitieve en motorische vaardigheden, fantasie en creativiteit aan bod. De kinderen kunnen zelf het initiatief nemen en daarnaast kiezen uit allerhande activiteiten die we ze aanbieden. 6.1 Verschillen tussen jongens en meisjes We spelen in op de verschillende interesses en behoeften die jongens en meisjes kunnen hebben. Die verschillen hebben deels te maken met de ontwikkeling van de hersenen. De linker hersenhelft ontwikkelt zich langzamer dan de rechter. En door de invloed van het mannelijke hormoon testosteron, verloopt dat proces bij jongens langzamer. Daarom hebben zij meer behoefte aan grof motorische bewegingen, waarbij ze letterlijk de ruimte nodig hebben. Ze kunnen al snel hun interesse verliezen bij activiteiten die een beroep doen op hun fijne motoriek. De ontwikkeling van de fijne motoriek verloopt bij meisjes sneller; daarom zal hun spanningsboog bij dergelijke activiteiten groter zijn dan bij jongens. Om dezelfde reden uiten jongens zich veelal fysieker en stoeien daarom graag met elkaar. We kijken naar het individuele kind en sluiten aan op zijn/haar behoefte ongeacht of het een jongen of een meisje is. Ieder kind krijgt de ruimte die het nodig heeft. 6.2 Vallen en opstaan Wij geven kinderen de ruimte situaties te oefenen en ervarend te leren. Dit gebeurt soms letterlijk met vallen en opstaan. Kinderen leren zo risico s in te schatten. Spelen zonder risico kan niet, uiteraard begeleiden wij de kinderen hierin. 6.3 Meer van hetzelfde Kinderen willen soms gedurende langere tijd achter elkaar met dezelfde activiteit bezig zijn. Bijvoorbeeld de hele week met kapla of met dinosaurussen spelen. Zo vergroten ze hun concentratie en verdiepen met fantasie hun spel. Alle ervaringen krijgen de tijd om in de hersenen te worden opgeslagen. We geven kinderen die langere tijd met een zelfde activiteit bezig willen zijn daarvoor de gelegenheid en tijd. 6.4 Het doen telt Voor alle kinderen geldt dat het eindresultaat van hun activiteit niet belangrijk is, maar de weg ernaar toe. Die weg bestaat uit uitproberen en ervaringen opdoen. Zo is het bijvoorbeeld een enorme ervaring als een kind zelfstandig aan de hand van een recept cakejes bakt. Dat vergroot zijn zelfvertrouwen en zelfstandigheid. 6.5 Zelfredzaamheid Binnen de buitenschoolse opvang zijn zelfstandigheid en zelfredzaamheid sleutelwoorden. De kinderen krijgen, aansluitend bij hun leeftijd, meer vrijheden. Vanaf achtjarige leeftijd kan een zelfstandigheidcontract worden afgesloten. Dit contract wordt tussen locatiemanager, ouder en kind gesloten. Aan de hand hiervan kan het kind zelfstandig een aantal (handige) activiteiten ondernemen zoals van de buitenschoolse opvang naar school en terug lopen. Of een boodschap doen, bij een vriendje of gewoon buiten spelen. De afspraken die met ouders en kind gemaakt kunnen worden zijn afhankelijk van de vestiging en haar omgeving. Uiteraard wordt dit contract afgesloten op het moment dat het kind er ook echt aan toe is. 17 van 29

18 De pedagogisch medewerkers stimuleren de kinderen in hun zelfstandigheid. Kinderen mogen zoveel mogelijk zelf proberen, denk hierbij aan het helpen met tafeldekken, zelf brood smeren en drinken in doen enz. Pedagogisch medewerkers geven kinderen complimenten als het goed gaat. De complimenten geven het kind zelfvertrouwen. Ook maken pedagogisch medewerkers duidelijk naar kinderen dat fouten maken niet erg is. Pedagogisch medewerkers letten hierbij op zowel de verbale als non-verbale uitdrukking. Doordat kinderen in een groep worden opgevangen leren kinderen ook van elkaar, hierdoor worden kinderen ook gestimuleerd in hun zelfstandigheid. Naar mate het kind ouder wordt kan het kind meer verantwoordelijkheid aan. Denk hierbij aan het alleen buiten spelen of het alleen naar huis fietsen. Pedagogisch medewerkers blijven altijd kijken of het kind de extra verantwoordelijkheid aan kan. Het toekennen van extra verantwoordelijkheden wordt overlegt met ouders en wordt schriftelijk vastgelegd. De pedagogisch medewerkers blijven met het kind in gesprek over de extra verantwoordelijkheden. 6.6 Opbouw activiteiten Het activiteitenaanbod werken we uit volgens drie pijlers: Vrije activiteiten Kinderen kunnen op eigen initiatief, zelfstandig aan de slag met het aanwezige spel of creatief materiaal, dat op de bso aanwezig. Het zij alleen of samen in een groepje. Het spelmateriaal is uitdagend en toegespitst op de leeftijdsgroep. Om het samen spelen te stimuleren, hebben we veel spelmateriaal dat hiertoe uitnodigt. Open activiteiten Wij bieden activiteiten aan. Het kind kiest of het hieraan deelneemt, of iets anders gaat doen. Het aanbod is flexibel en biedt kinderen de ruimte om zelf met initiatieven te komen voor activiteiten of met een eigen inbreng te hebben in de aanpak. Het kan daarom gebeuren dat een door ons voorbereide open activiteit een andere wending krijgt en uiteindelijk wordt afgesloten met bijvoorbeeld een heel ander spel. Extra georganiseerde activiteiten Kinderen kunnen zich inschrijven voor workshops en cursussen van interne en externe specialisten (trainers, instructeurs of pedagogisch medewerkers) die af en toe worden aangeboden. Ze kunnen zo kennis maken met allerhande activiteiten en ontdekken waar hun talenten liggen. Inschrijven voor deze activiteiten is niet verplicht; we leggen daarvoor het initiatief bij de kinderen. Als kinderen zich eenmaal hebben ingeschreven stimuleren we hen wel om ook daadwerkelijk deel te nemen en de workshops compleet af te ronden. Op maandag worden de activiteiten van de betreffende week voorbereid en zichtbaar gemaakt op het activiteitenbord in de gang. De kinderen kunnen kiezen uit het activiteiten aanbod, maar ook uit de themahoeken. Wij bieden diverse activiteiten aan (knutselen, muziek, drama, buitenspelen, sport etc.) en leggen de activiteiten uit aan de kinderen tijdens het eet- en drinkmoment wanneer ze uit school komen. Na het eten vragen we wie er mee wil doen met de activiteit. Het is aan de kinderen zelf of ze mee willen doen met de activiteit. We stimuleren de kinderen wel maar verplichten de kinderen niets. Elk kwartaal vragen we de kinderen (in groepsverband) waar zij behoefte aan hebben en wat zij leuk vinden om te doen op de bso. Zo proberen we aan ieders behoefte te voldoen. Wanneer de kinderen geobserveerd worden (jaarlijks), kunnen we via de vragenlijst peilen wat de (persoonlijke) behoeften zijn op de bso. 18 van 29

19 Een aantal maal per jaar werken we met thema s. Dit kunnen thema s zijn rondom feestdagen/vakanties of thema s die aansluiten bij de actualiteit. Inspiratie komt uit de kinderen. Samen kijken we wat ze leuk vinden en waar zijn ze mee bezig. Daarnaast zoeken we veel op het internet en geven we hier onze eigen draai aan. De bedoeling is om een gevarieerd activiteiten aanbod te creëren zodat ieder kind uitgedaagd wordt. De activiteiten vinden plaats van tot uur. Het materiaal is divers en alle activiteiten zijn afgestemd op de leeftijd van de kinderen. Natuurlijk is er altijd ruimte voor vrij spel! 6.7 Verhalen Luisteren naar een verhaal, benoemen waar het over gaat en wat je ervan vindt, stimuleert de taalontwikkeling; de woordenschat wordt groter. Voorlezen is ook vaak een groepsactiviteit; kinderen en pedagogisch medewerkers nemen de beurt en luisteren naar elkaar. Kinderen kunnen ook zelf een boek lezen; dat prikkelt niet alleen hun fantasie, maar kan ook een fijn rustmoment zijn. 6.8 Uitstapjes We maken onder andere uitstapjes tijdens de vakanties. Dat vergroot de wereld van de kinderen; ze doen zo weer nieuwe ervaringen op. Tijdens uitstapjes gelden de veiligheidsvoorwaarden zoals beschreven in het kwaliteitshandboek. Omdat wij bso als vrije tijd zien, mogen gedurende de vakantieopvang uitstapjes niet ontbreken. Dit geeft de kinderen de gelegenheid om buiten de muren van de bso ervaringen en kennis op te doen. Wij vinden het belangrijk dat kinderen de kans krijgen een brede kijk op de wereld te ontwikkelen. Ouders worden van tevoren op de hoogte gebracht van de uitstapjes en ook kan er een (financiële) bijdrage worden gevraagd. 6.9 Buitenspelen Buitenspelen doen we zoveel mogelijk iedere dag. Daar hebben kinderen letterlijk de ruimte voor grof motorische bewegingen en kunnen ze zich uitleven: klimmen en klauteren, rennen en fietsen. Buiten worden ook activiteiten aangeboden als sport en spel en onderzoeken van de natuur Natuur & milieu Kinderen krijgen hun normen en waarden overgedragen door hun directe verzorgers. Wij hebben dus een voorbeeldfunctie, ook ten aanzien van het milieu. Vooral de kennismaking met de natuur staat voorop, zodat kinderen deze leren waarderen. De pedagogisch medewerkers zullen de kinderen hiertoe bewust bij de natuur betrekken. De aandacht voor het milieu zal vanuit dit standpunt op een speelse manier en vanuit een voorbeeldfunctie worden meegenomen. Voorbeelden om kinderen bij de natuur te betrekken: Aandacht voor de seizoenen, bijvoorbeeld door de aankleding van het lokaal, door creatieve activiteiten. Buiten spelen in alle jaargetijden. Werken met plantjes en zaadjes. Het maken van een kindertuin. Aandacht voor diverse diersoorten, door voorlezen en bezoek kinderboerderij. Bewust omgaan met dieren als slakken en lieveheersbeestjes. Voorbeelden om kinderen bij het milieu te betrekken: Mee laten helpen bij het opruimen van papier/glas op het kinderverblijf in de daarvoor bestemde bakken. 19 van 29