Bijlage D.2. Deelvraag 2: inventariseren problemen proces. Optimaliseren proces van voegconstructies bij betonnen kunstwerken. Studentnummer:

Transcriptie

1 Bijlage D.2 Deelvraag 2: inventariseren problemen proces Opdracht: Auteurs: Florian Hermans Studentnummer: Steven Willemsen Studentnummer: Opleidingsinstituut: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Ruiterberglaan CC Arnhem +31 (0) Opleiding: Civiele Techniek Afstudeerrichting: Constructie Afstudeerperiode: t/m Schoolbegeleiders: Kees van der Zijden Dickjan Schaap

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Inventarisatie problemen Opdrachtgever Wegontwerp Ontwerp kunstwerk Ontwerp asfaltverharding Inkoop Projectrealisatie Voegaannemer Asfalteerspecialisten Toetsende partij Beheer & Onderhoud Nabeschouwing Literatuurlijst april

3 1 Inleiding Tijdens dit deelonderzoek wordt de volgende deelvraag beantwoord: Wat zijn de problemen die kunnen optreden in het proces vanaf ontwerp tot instandhouding van een voegconstructie bij betonnen bruggen en viaducten waarbij de hele keten in dit proces wordt mee genomen? In deze deelvraag wordt gekeken naar welke problemen optreden gedurende het proces voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies bij betonnen bruggen en viaducten. De informatie die vanuit de interviews is afgenomen bij de in deelvraag een omschreven betrokken partijen (zie hiervoor ook afbeelding 2.1) vormen de basis voor het beantwoorden van deze deelvraag. In dit verslag worden deze problemen opgesplitst in problemen en aandachtspunten waarbij een probleem daadwerkelijk omschreven is als een knelpunt waardoor faalkosten ontstaan. Een aandachtspunt is een groot risico waarmee rekening gehouden dient te worden tijdens de uitvoering van projecten waarbij voegen betrokken zijn. Vanuit de interviews worden de problemen en aandachtspunten gefilterd. De problemen en aandachtspunten die worden ervaren vanuit de belanghebbende partijen die tot dezelfde groep behoren worden in dit verslag samengevoegd zodat alle problemen en aandachtspunten slechts één keer per partij voorkomen. Om grip te krijgen op welke van de vier voegconcepten, zoals vastgesteld in het Plan van Aanpak, het meest gevoelig zijn voor problemen en aandachtspunten, wordt onderscheid gemaakt in algemene problemen en aandachtspunten. Deze aanpak wordt ook voor de voegconcepten gehanteerd. De opbouw van de problemen is als volgt opgebouwd: Problemen en/of aandachtspunten in het algemeen Problemen en/of aandachtspunten voegloze constructies Problemen en/of aandachtspunten bitumineuze voegovergangen Problemen en/of aandachtspunten renovatiemodel met stalen randprofiel Problemen en/of aandachtspunten nieuwbouwmodel met stalen randprofiel Aan het einde van ieder hoofdstuk is een korte weergave van de problemen opgenomen in een tabel. Deze tabel is toegevoegd voor de lezer die snel een beeld wilt krijgen van welke problemen worden ervaren vanuit de betrokken partijen. De aandachtspunten zijn hierin niet opgenomen omdat deze alleen een risico vormen en niet daadwerkelijk een probleem zijn. In de tabel worden namelijk niet de achtergronden mee genomen van het probleem, maar wordt het probleem omschreven als een stelling. Deze samenvattende tabellen worden ook toegepast om een enquête op te stellen en zijn verwerkt in BIJLAGE D.3.1 Input vragenlijst enquête. De enquête dient als middel om de ernst van de problemen te classificeren. Deze wordt onder de geïnterviewde partijen verspreid via Google Formulieren waarna met de verkregen resultaten deelvraag drie kan worden beantwoord. 26 april

4 2 Inventarisatie problemen Toetsende partijen Opdrachtgever Ontwerp Kunstwerk Projectrealisatie Asfalteerspecialist Specialist voegaannemer Proces ontwikkeling tot instandhouding voegconstructies GWW Wegontwerp Inkoop Beheer & Onderhoud In dit hoofdstuk worden alle problemen en aandachtspunten toegelicht die worden ervaren vanuit de verschillende belanghebbende partijen. In afbeelding 2.1 zijn de belanghebbende partijen opgenomen. Verhardingsontwerp Afbeelding 2.1: Betrokken partijen bij de ontwikkeling, realisatie en beheer voegconstructies, bron: eigen werk In dit verslag worden diversie afkortingen gebruikt: RWS = Rijkswaterstaat OG = opdrachtgever ON = opdrachtnemer 26 april

5 2.1 Opdrachtgever Algemene problemen Probleem kennisbeheersing De ontwerpleider van projecten heeft geen of te weinig kennis om integraalprojecten te laten slagen. Oorzaak is o.a. de afstemming met de onderaannemers van de keten die betrokken is bij het project. Probleem contract - uitvoeringstijd De contracten voor de aannemer worden tegenwoordig bij de provincie gesplitst in kunstwerken en wegen, omdat dan de verschillende aannemers verantwoordelijk gehouden kunnen worden voor de voortgang van hun werkzaamheden. De korte uitvoeringstijd zorgt voor een enorme tijdsdruk wat ten koste gaat van de kwaliteit. Probleem uitvraag contract De inkoop en uitvraag in relatie tot de hoofdaannemer en onderaannemer dient soepeler en SMAR- TER te verlopen dan nu vaak gebeurd. Relevante gegevens gaan verloren in de informatieoverdracht waardoor al snel faalkosten ontstaan direct in de uitvoering of later na oplevering van het werk in de beheerfase. De interactie binnen de diverse werkgroepen in het proces van de ontwikkeling, uitvoering en het beheer van voegen en de bouw in het algemeen is een uitdaging om te verbeteren. Probleem archivering - uitvoering Documenten worden per kunstwerknummer gearchiveerd. Alles wordt aan dit nummer gekoppeld zoals inspecties en as built gegevens waarbij je moet bedenken dat de aannemer niet altijd de revisie tekeningen levert. De problemen ontstaan bij het opvragen van de tekeningen door de opdrachtnemer doordat het niet altijd duidelijk is wie de beheerder is van dat kunstwerk. Dit komt deels door politieke verschuivingen en door onvolkomenheden van de aannemer. Probleem geluidsreductie Een veel terugkomende obstakel bij voegovergangen is de geluidsreductie. De geluidseisen aan een voegconstructie voldoen niet altijd waardoor overlast voor de omgeving kan ontstaan. Probleem deskundigheid, kwaliteit De knelpunten van de gemeente in het proces van ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies zijn: ervaring, deskundigheid, problemen tijdens de uitvoering (kosten), problemen na oplevering (korte en/of lange duur). Probleem hiërarchie Knelpunten waar de gemeente mee te maken heeft zijn het niet gehoord of überhaupt gehoord willen worden door de aannemer of andere partijen en achteraf of tijdens het bouwproces niet passen in dit traject en opgemerkt worden als "zeurders" die overal iets op aan te merken hebben. Algemene aandachtspunten Aandachtspunt inkoop, kennis, contracten De opdrachtnemers kopen vaak aannemers in die zeggen verstand te hebben van het ontwerp en de uitvoering van voegconstructies of andere specifieke onderdelen van een kunstwerk. Niet alle leveranciers en specialistische bedrijven hebben echter kennis van zaken en dienen ook extern getoetst te worden. Aangeraden wordt door RWS om als ON (hoofdaannemer) zelf ook enige kennis van zaken te hebben om te controleren of de onderaannemer zijn werk wel goed uitvoert. Een uitdaging voor de aannemer is om personeel aan te nemen met de juiste kennis en dienen de opdrachtnemers 26 april

6 zich af te vragen tot hoever een bedrijf kan groeien. Nieuwe jonge mensen hebben vaak weinig ervaring en dienen bijgestaan te worden door mensen met meer ervaring die op hun beurt weer duurder zijn. De mensen die verantwoordelijk zijn voor de inkoop, dienen te beschikken over de juiste kennis en niet alleen financieel te denken. Door alleen maar producten of diensten in te kopen die het gunstigste zijn qua prijs, betekent niet dat het bedrijf altijd winst maakt door kosten te besparen. De afdeling inkoop dient gecontroleerd te worden door een werkvoorbereider/ontwerper zodat de juiste producten of diensten worden ingekocht. Ervaring (positief of negatief) uit het verleden met diverse bedrijven waarmee is samengewerkt dient binnen het hele bedrijf bekend te zijn zodat geen fouten voor een tweede keer gemaakt worden. De planners dienen ook op de hoogte te zijn van de details en voldoende kennis te hebben van het product wat opgeleverd dient te worden. Een verkeerde prijs of ontwerp aan het begin van een project in de tenderfase geeft een verkeerde output indien RWS dit gaat toetsen. De ON dient achteraf vaak geld bij te moeten leggen om tot het gewenste eindproduct te komen. RWS heeft op detailniveau alles geregeld van tevoren door te verwijzen naar de normen en voorschriften zoals de Eurocode, ROK die verwijst naar de onderliggende eisen van de NBD - serie. *NBD = tegenwoordig RTD. Binnen RWS dienen de medewerkers zich te focussen op het eigen maken van technische kennis om technische risico's te analyseren en de gevolgen hiervan te kunnen bepalen. RWS bestaat nu uit een organisatie die onderverdeeld is in "eilandjes" die op hun beurt bestaan uit een organisatie. Ieder eiland doet dit op zijn eigen manier. Dit kan leiden tot een minder goede afstemming binnen de overkoepelende organisatie. Streven is om hier een uniform "eiland" van te maken. Aandachtspunt kosten - baten De driehoek bestaande uit tijd, geld en kwaliteit wordt aangetast op kwaliteit van het werk. Naast de tijdsdruk bepalen ook de weersinvloeden de kwaliteit van het werk. Bij slecht weer moet het werk toch uitgevoerd worden omdat weinig geschoven kan worden in de (weekend)planning i.v.m. wegafzettingen en omleidingen over wegen van andere wegbeheerders die ook wegwerkzaamheden hebben gepland. Aandachtspunt communicatie Periodieke overleggen en onderlinge afstemming, proactief denken en de lastige raakvlakeisen beheersen zijn noodzakelijk zodat bedrijven goed werk kunnen leveren. Dit loopt binnen de afdeling van de provincie goed, maar de besluitvorming buiten de afdeling zoals bijvoorbeeld belastingen e.d. verloopt moeizaam. Om dit proces goed te kunnen doorlopen, moet je de juiste mensen leren kennen en voldoende mandaat hebben om een uitspraak te doen zodat het proces vervolgd kan worden in zake van de besluitvorming. Aandachtspunt knelpunten uitvoering Knelpunten zijn tijd, verrassingen aantreffen in de uitvoering met financiële gevolgen voor vaak beide partijen die betrokken zijn (OG en ON/onderaannemer). Aandachtspunt WBU tabel Een aandachtspunt voor de gemeente is de afstemming van de WBU tabel (werkbare uren) binnen de gemeente. Voor het beschikbaar stellen van werkbare uren moeten extra kosten worden gemaakt door bijvoorbeeld verkeersmaatregelen te treffen. Het geld voor al deze kosten is er niet altijd waardoor prioriteiten moeten worden gesteld. Aandachtspunt aanbesteding Doordat de gemeente ook met een budget te maken heeft, wordt bij de aanbiedingen voor een werk meestal gekozen voor de laagste prijs. Dit heeft te maken met het budget van de opdrachtgever. 26 april

7 Aandachtspunt contractvorm Tegenwoordig worden haast alle grote projecten functioneel beschreven in eisen waarna de opdrachtnemer een ontwerp maakt wat geaccepteerd wordt door de opdrachtgever en de bouw van het kunstwerk begint. Daarna volgt het onderhoud wat afhankelijk van de contractvorm bij de aannemer ligt of de opdrachtgever. De beheerders worden lang niet altijd in de beginfase betrokken bij projecten, waardoor achteraf tijdens het beheer (extra) kosten gemaakt moeten worden. Aandachtspunt kwaliteitssystemen uitvoering In de tijd dat RWS zelf buiten toetste d.m.v. opzichters, werd de kwaliteit van de ON gecontroleerd door externe mensen (RWS). Tegenwoordig is de uitvoerder vaak verantwoordelijk voor het keuren van zijn eigen werk d.m.v. een keuringsapp (SE). Ook indien deze keuring niet voldoet aan de gestelde eisen, kan het voorkomen dat het werk toch verder gaat en bijvoorbeeld een stort niet uitgesteld wordt omdat verder gebouwd moet worden. De kwaliteit dient echter gescheiden te worden van de productie en door een extern persoon gedaan te worden (kan ook vanuit de ON gebeuren of door een bedrijf in te huren bijv. TIS = Technische Inspectie Service). Eis is wel dat deze keuringen worden gedaan door mensen met de juiste kennis. Voegloze overgangsconstructie Bitumineuze voegconstructie Aandachtspunt materialen Zaken die mis kunnen gaan in het ontwerp of de uitvoering is de afweging die gemaakt wordt voor toe te passen materialen. Zo zijn kunstharsbalken en bitumineuze voegovergangen in bochten of ter plaatse van veel voorkomende files een fout die voorkomen moet worden i.v.m. het vroegtijdig bezwijken van de voegconstructie i.r.t. de levensduur van de voeg. Renovatiemodel met stalen randprofiel Probleem archivering Bij renovatiemodellen hebben opdrachtnemers vaak moeite met het verzamelen van alle gegevens van het bestaande kunstwerk. Ook de opdrachtgever heeft niet altijd alles digitaal ter beschikking en een deel van het archief is nog analoog. De aannemer dient het project volgens de gemeente zelf te bezoeken en d.m.v. inspectie te achterhalen wat voor type voeg ingebouwd is indien dit niet op tekeningen staat of zichtbaar is vanaf het dek. Bij een grondige inspectie worden door de opdrachtgever inspectiebureaus ingehuurd die een verslag opmaken en voor het onderhoud een inschatting maken van de prijs waarna dit kan worden aanbesteed op de Markt. Deze inspectie geeft de opdrachtgever kennis van zaken zodat deze niet makkelijk kan worden afgescheept door een aannemer die makkelijk geld wil verdienen. Aandachtspunt materialen Zaken die mis kunnen gaan in het ontwerp of de uitvoering is de afweging die gemaakt wordt voor toe te passen materialen. Zo zijn kunstharsbalken en bitumineuze voegovergangen in bochten of ter plaatse van veel voorkomende files een fout die voorkomen moet worden i.v.m. het vroegtijdig bezwijken van de voegconstructie i.r.t. de levensduur van de voeg. Nieuwbouwmodel met stalen randprofiel 26 april

8 Samenvatting in tabelvorm Probleem 1 De ontwerpleider van projecten heeft geen of te weinig kennis om integraalprojecten te laten slagen. 2 De kwaliteit dient onafhankelijk bekeken te worden van de productie en door een extern persoon gekeurd te worden die beschikt over de specialistische kennis. 3 De grootste risico's zitten in het ontwerp, maar vooral in de uitvoering door een gebrek aan kennis. 4 De opdrachtnemers kopen vaak leveranciers en onderaannemers in. Niet alle leveranciers en specialistische bedrijven hebben echter kennis van zaken en dienen ook extern getoetst te worden. 5 Inkopers dienen te beschikken over de juiste kennis en niet alleen financieel te denken. De afdeling inkoop dient gecontroleerd te worden door een werkvoorbereider/ontwerper die ook ervaring heeft op dit gebied zodat de juiste producten of diensten worden ingekocht. 6 Een verkeerde prijs of ontwerp aan het begin van een project in de tenderfase geeft een verkeerde output indien RWS gaat toetsen. Altijd kiezen voor de laagste prijs bij de gunning heeft dikwijls negatieve gevolgen voor de kwaliteit op langere duur. 7 In de ontwerpfase of de uitvoering gaat het mis doordat een verkeerde afweging gemaakt wordt voor de toe te passen materialen. 8 De korte uitvoeringstijd zorgt voor een enorme tijdsdruk wat ten koste gaat van de kwaliteit. 9 Weersinvloeden spelen eveneens een belangrijke rol bij het renoveren en de nieuwbouw van voegconstructies. 10 Relevante gegevens gaan verloren in de informatieoverdracht waardoor snel faalkosten ontstaan direct in de uitvoering of later na oplevering van het werk in de beheerfase. 11 Knelpunten zijn tijd en verrassingen aantreffen tijdens de uitvoeringsfase met financiële gevolgen voor vaak beide partijen die betrokken zijn (OG en ON/onderaannemer). 12 Bij renovatievoegen heeft de OG moeite met het verzamelen van alle gegevens van het bestaande kunstwerk en kan niet altijd alles volledig worden aangeleverd doordat documenten in een digitaal en analoog archief zijn opgeslagen en niet up to date zijn (geen revisietekeningen). 13 Voor de OG is het lastig om voor projecten goed te definiëren wat precies gewenst is en waar de voorkeur naar uit gaat indien deze er is. Een bestek is namelijk niet te combineren met functionele eisen. 14 Bedrijven moeten duidelijk weten wat ze moeten maken. Dit zorgt nog voor teveel problemen in de afstemming met de opdrachtgever en onderaannemers indien dit niet helder is. 15 Een knelpunt is dat de voegen of matig zijn aangebracht en/of dat de levensduur beperkt is. 16 Een veel terugkomende obstakel bij voegovergangen is de geluidsreductie, de onderhoudbaarheid van de constructie (toegankelijkheid) en de breedte van de voegopening (veiligheid) i.r.t. fietsers bij grote bruggen en viaducten. 17 In het proces van de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies zijn ervaring, deskundigheid en problemen tijdens de uitvoering en problemen die direct optreden na oplevering binnen de garantieperiode een aandachtspunt. 26 april

9 2.2 Wegontwerp Algemene problemen Probleem tekenprogramma De tekeningen van het wegontwerp worden altijd in 3D worden opgesteld. Het ontwerp van voegconstructies gebeurt tot op heden in 2D. Doordat in verschillende dimensies wordt getekend ontstaan tijdens het ontwerp en de uitvoering van voegconstructies problemen. Een voorbeeld wat niet wordt opgemerkt tijdens de uitvoering is een schampkantje of mantelbuis in het wegontwerp. Door het dimensioneren in een 2D programma zijn deze details niet op te merken, iets wat met een 3D programma wel wordt opgemerkt. Probleem terugkoppeling uitvoering De terugkoppeling vanuit de uitvoering naar het wegontwerp ontbreekt regelmatig. De controle van de inmetingen aan de hand van de tekeningen gebeurt vaak in een te laat stadium. Het voegprofiel en de asfaltverharding is dan meestal al aangebracht. Hierdoor ontstaan op de lange duur problemen die niet zijn verwerkt in de wegontwerp tekeningen. Probleem planning realisatie Aannemers besteden vaak te weinig tijd aan voegconstructies doordat de planning voor de realisatie van een project gehaald moet worden. Probleem afstemming raakvlakken belanghebbenden Het afstemmen van de uitgangspunten tussen de verschillende belanghebbenden gebeurd in een te laat stadium. Door de afstemming niet in een vroegtijdig stadium plaatsvindt ontstaan problemen tijdens de uitvoering. Probleem contractvorm Door verschillende contracten (DBFM en D&C) wordt de verantwoordelijkheid voor het beheer van kunstwerken bij andere partijen gelegd. Het beheren van voegconstructies is bij de meeste kunstwerken onvoldoende. In het verleden had RWS veel toezicht op de projecten, tegenwoordig is dit minder. Probleem locatie voegovergang Tijdens het ontwerp van het tracé wordt weinig rekening gehouden met de locatie van de voegconstructies. De wegontwerper krijgt vanuit de aannemer het lengteprofiel van de voegconstructies door en geeft in de ontwerptekening aan waar de voegconstructies moeten komen. De voegconstructies zijn bij het wegontwerp een secundair onderwerp. Probleem alignement Een spanningsveld tijdens het wegontwerp is het alignement. Het ontwerp van het tracé is leidend bij het ontwerpen van een brugconstructies. Tijdens het wegontwerp wordt nog weleens te makkelijk gedacht over de vormgeving van het alignement van de weg. Denk hierbij aan de verkanting of het dakprofiel van de weg. Probleem integraliteit belanghebbenden De problemen in het integraal ontwerp ontstaan vooral in de werkvoorbereiding, uitvoering en leverantie van voegconstructies. Gedurende het wegontwerp ontstaan weinig problemen, wel ontbreekt de terugkoppeling vanuit de andere partijen naar het wegontwerp. 26 april

10 Probleem uitvraag opdrachtgever De informatieverstrekking vanuit de opdrachtgever is regelmatig niet afdoende. Vaak wordt heel veel informatie verstrekt zonder dat hier een filter wordt op toegepast. Op deze manier moet de aannemer alle informatie uitzoeken om te starten met het ontwerp. Daarnaast zijn de eisen (bij D&Ccontract) die gesteld worden vanuit de opdrachtgever vaak niet specifiek genoeg waardoor tijdens het ontwerp de eisen anders worden geïnterpreteerd. Een oplossing zou zijn om de niet specifieke eisen te bespreken in de voorlichtingsronde van het aangenomen project. Dit gebeurt vaak nog te weinig waardoor tijdens de validatie van de contracteisen de opdrachtgever soms niet tevreden is met het resultaat en dus niet betaalt. Voegloze overgangsconstructie Bitumineuze voegconstructie Renovatiemodel met stalen randprofiel Nieuwbouwmodel Probleem kwaliteit asfalt rondom voegconstructie De kwaliteit van het asfalt bij renovatiemodellen met stalen randprofielen is over het algemeen beter dan bij nieuwbouwmodellen. Reden hiervoor is dat bij nieuwbouwmodellen de aansluiting van het asfalt met de voegconstructie niet altijd even goed verdicht is. Samenvatting in tabelvorm Probleem 1 Tekeningen van het wegontwerp / kunstwerk worden in 3D opgesteld, producttekeningen van de voegconstructie in 2D. Hierdoor worden niet altijd de raakvlakken tussen de voeg en het kunstwerk niet. 2 Terugkoppeling van de inmetingen voor de as-built tekeningen gebeurt vaak in een te laat stadium waardoor deze niet meer kunnen worden verwerkt in de tekening. 3 Voegconstructies zijn tijdens de bouw van een kunstwerk een ondergeschoven kindje. 4 Voegleveranciers schuiven in een te laat stadium tijdens het proces voor ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies waardoor hun inspraak minimaal is. 5 Het wegontwerp is leidend voor het alignement van een brugdek. Tijdens het wegontwerp wordt te weinig rekening gehouden met de vormgeving van de voegconstructie. 6 De uitvraag vanuit de opdrachtgever is vaak niet specifiek beschreven waardoor eisen verkeerd worden geïnterpreteerd. 26 april

11 2.3 Ontwerp kunstwerk Algemene problemen Probleem deskundig inzicht ontwerpers Een probleem is dat de ontwerpers de relaties nog niet zien tussen de vaste verankeringslengte van een stalen voegprofiel en de lengte die in de praktijk nodig is en wordt toegepast. Deze lengte, die kan variëren door het opbuigen van de liggers of doorbuigen, moet in het ontwerp opgevangen worden door te spelen met de toleranties. Probleem opstellen inkoop voegproduct in een te laat stadium Knelpunten ontstaan door te laat inkopen door de hoofdaannemer. Een inkoopplanning hiervoor opstellen helpt vaak niet eens. Het gaat hier om de ervaring die de aannemer heeft. Voegovergangen zijn in projecten vaak een ondergeschoven kindje waardoor de bewustwording voor het inkopen van voegconstructies vaak in een te laat stadium plaats vindt. Probleem instelling betrokken partijen Niet iedereen is proactief naar informatie aan het vragen. Ook al is het niet jouw verantwoordelijkheid, je moet niet afwachten op de informatie die je nodig hebt om jouw activiteit uit te voeren. Een constatering is dat te weinig mensen interesse hebben in het product en kiezen voor hun eigen verantwoordelijkheid. Men moet duidelijk gemaakt worden dat de kans van optreden van de risico s vrij groot is. Bovendien heeft iedereen die aan het kunstwerk bouwt hier een aandeel in. Probleem onderhoud voegproduct In de praktijk wordt weinig tot geen onderhoud uitgevoerd aan voegconstructies. De wegbeheerders reinigen en onderhouden vooral de verharding, maar doen niet aan preventief onderhoud aan het kunstwerk of de voegen zelf. Probleem integrale samenwerking De volgende partijen zijn verantwoordelijk voor een goed integraal ontwerp: Ontwerp Werkvoorbereiding (planning, fasering, inkoop) Uitvoering Hierin staan problemen door onvoldoende communicatie tussen de partijen waardoor soms raakvlakken niet worden beheerst. Probleem kennis voegproduct bij lange overspanningen Bij lange overspanningen van betonnen kunstwerken worden voegen groter. De kennis van grote voegen is niet altijd aanwezig bij het ontwerp van deze grote voegconstructies. Deze kennis wordt dan vaak opgevraagd bij collega s of externe adviesbureaus. Probleem integraal ontwerpleider De knelpunten waar een integraal ontwerpleider tegen aan loopt: Type voegprofiel. In het ontwerp wordt nog weleens voor het verkeerde type voegprofiel gekozen. Dit heeft te maken dat bij kleine projecten het type profiel zelf gekozen moet worden. Door het organiseren van reviews/(externe) toetsingen moeten dan aanpassingen in het ontwerp verricht. Detaillering van de schampkant. Hier moet veel uitzoekwerk voor worden verricht. 26 april

12 Probleem ontwerp sinusplaten Het opnemen van de zijdelingse verplaatsing van sinusplaten, die worden toegepast bij geluidsarme voegconstructie, is ingewikkeld. Sinusplaten laten nauwelijks zijdelingse verplaatsingen toe en om deze verplaatsing te voorkomen worden toch doken in de oplegging gemaakt. Dit detail moet vroegtijdig bekend zijn in het ontwerp omdat dit een belangrijke criteria voor geluidsarme voegovergangen is. Probleem opstellen tekening kunstwerk Tekeningen van het kunstwerk worden altijd in coördinaten opgesteld. Echter wordt tijdens de uitvoering niet altijd volgens deze coördinaten gewerkt. Probleem afstemming belanghebbenden Gedurende de verschillende ontwerpfases vindt afstemming plaats tussen de constructeur en de leverancier. Deze afstemming kan echter beter. Ook de afstemming tussen de GWW en het civiele werk moet beter verlopen in de toekomst. De terugkoppeling vanuit beide disciplines vindt vaak niet plaatst waardoor problemen optreden tijdens de uitvoering. Probleem tijdsdruk ontwerpfase Soms wordt door de tijdsdruk die ontstaat door het afronden van de verschillende ontwerpfases onnauwkeurig gewerkt. De deadlines van de ontwerpfases moeten worden uitgesteld zodat het ontwerp nauwkeurig kan worden uitgevoerd. Probleem ontwerper i.r.t. complexiteit kunstwerk Gedurende de ontwerpfase loopt een ontwerper vaak tegen dezelfde problemen aan bij complexe kunstwerken, dit geldt vooral voor de volgende kunstwerken: Zeeg (wapening ligger). Kunstwerken met een kruisingshoek. Algemene aandachtspunten Afbeelding 2: Voorbeeld sinusplaat, bron: eigen foto Aandachtspunt opstellen inkoopspecificatie De partij die inkoopt moet een goede specificatie aanleveren aan de leverancier. De praktijk geeft namelijk veel verschillen in prijs of deskundigheid waarbij wordt afgeweken van de uitgangspunten. Aandachtspunt beoordeling voegproduct Over het algemeen worden geen slechte voegovergangen aangelegd, maar er zijn wel veel aandachtspunten die niet worden onderkend door de specialist aannemer. Het uitvoerend personeel heeft onvoldoende kennis om afwegingen te maken die cruciaal zijn voor de ontwerplevensduur van het product. Hoe hoger het opleidingsniveau, des te meer inzicht men heeft in hoe het werk uitgevoerd zou moeten worden. Deze mensen zitten echter achter de ontwerptafel en staan niet buiten beton te storten. Aandachtspunt maatvoering voegconstructies De maatvoering van voegconstructies is vaak een aandachtspunt voor het ontwerp. Afwijkingen in het ontwerp worden vaak onvoldoende gecommuniceerd naar de voegleverancier. Bij kleine projecten schuift de voegleverancier ook niet aan bij afstemmingsgesprekken, bij grote projecten schuift de leverancier wel aan. 26 april

13 Voegloze overgangsconstructie Bitumineuze voegconstructie Renovatiemodel met stalen randprofiel Nieuwbouwmodel met stalen randprofiel Probleem opbuiging prefab ligger Een probleem kan ontstaan doordat prefab liggers meer opbuigen door de voorspanning waardoor een toename van de verharding het gevolg is om een goed alignement te houden. De toename van de verharding heeft een grote impact op een nieuwbouwmodel met lusverankering. Deze verankering moet in dit geval namelijk langer worden. Dit dient wel tijdig bij de leverancier doorgegeven te zijn i.v.m. de productie. De liggerproducenten mogen echter volgens de norm liggers afleveren met een ruime marge voor doorbuiging en opbuigen. Probleem verankering nieuwbouwmodel Een ander knelpunt tijdens het ontwerp is de verankering van de lussen van nieuwbouwmodellen aan de wapening. Dit probleem geldt voor zowel het ontwerp als de uitvoering. Door het opstellen van de nieuwe richtlijnen (RTD-reeks) voor voegovergangen verloopt dit tegenwoordig wel steeds beter. Samenvatting in tabelvorm Probleem 1 Opbuigen van de prefab ligger. Deze toename wordt niet altijd teruggekoppeld naar de asfalteerder en voegspecialist waardoor hier geen rekening mee wordt gehouden. 2 Deskundig (uitvoeringsgericht) inzicht van een ontwerper is onvoldoende 3 Inkooptraject t.b.v. voegovergangen start in een te laat stadium. 4 Werkvoorbereiding bevat te weinig deskundigheid om een goede inkoopspecificatie op te stellen. 5 Het uitvoerend personeel van de voegspecialist is niet deskundig genoeg om juiste keuzes te maken voor de ontwerplevensduur van de voegovergang en kent de consequenties niet. 6 Verantwoordelijkheidsgevoel van alle betrokken personen tijdens het proces voor ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies is onvoldoende. 7 Gedurende de onderhoudsfase van een kunstwerk wordt te weinig aandacht besteed aan het onderhoud van een voegconstructie. 8 Voegconstructies zijn tijdens de bouw van een kunstwerk een onderschat aspect. 9 Afwijkingen in het ontwerp / uitvoering worden te weinig gecommuniceerd naar de verantwoordelijke partijen. 10 De detaillering van de schampkant voldoet niet altijd aan de voorwaarden. 11 Het opnemen van de zijdelingse verplaatsing van sinusplaten is een terugkomend probleem. 12 De afstemming tussen de leverancier en ontwerper/constructeur, waarin beide partijen de uitgangspunten voor het werk aangeven, is onvoldoende. 13 De afstemming tussen de civiele aannemer en de GWW aannemer is vaak onvoldoende waardoor niet duidelijk is wie verantwoordelijk is voor zijn of haar taak. 14 Het niet opvolgen van de RTD-reeks. 26 april

14 2.4 Ontwerp asfaltverharding Algemene problemen Probleem integrale samenwerking Het grootste probleem dat ontstaat bij de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegovergangen is het integraal ontwerpen. De grootste problemen in het integraal ontwerp zijn: Vormgeving van de liggers (denk hierbij ook aan voorspanning, kabels en leiding, hoogtes etc.) Opleggingen Opdrachtgever (wordt vaak onvoldoende in het proces betrokken) Vaak gaat het integraal ontwerpen in een vroegtijdig stadium van het ontwerp al mis. Men is wel in staat om het werk te maken, maar is niet goed genoeg op de hoogte van de raakvlakken die ontstaan tussen verschillende disciplines. Dit probleem ontstaat eigenlijk al in de tenderfase. In de tenderfase of voorlopige ontwerpfase (VO) is het ontwerp van het kunstwerk meestal al in hoofdlijnen bepaald waarbij weinig rekening wordt gehouden met de opbouw van de asfaltverhardingen. De opbouw van de asfaltharding bepaald mede welk type voegprofiel in het kunstwerk moet worden toegepast. Het aanschuiven van de asfalteerspecialisten en voegleverancier gebeurt in een veel te laat stadium. Daarnaast is de uitvraag vanuit RWS (eigenspecificatie) niet altijd specifiek genoeg waardoor ook problemen ontstaan. Probleem tijdsdruk voor het ontwerp die opgelegd is vanuit de hogere hand Een probleem waar het hele ontwerpteam van voegloze constructies mee te maken heeft is de tijdsdruk die wordt opgelegd vanuit projectleiders en de leidinggevende staf. Op korte termijn moet veel geld verdiend worden en de lange termijnvisie ontbreekt vaak bij leidinggevenden. Het ontwerp en de uitvoering van voegloze constructies moet zorgvuldig uitgevoerd worden waardoor niet snel gewerkt kan worden. De langetermijnvisie van de hoge hand is niet aanwezig. Men wilt graag op korte termijn veel resultaat boeken zodat de winstcijfers berekend kunnen worden. Het verantwoordelijkheidsgevoel voor de lange termijn, waarbij de hoge hand waarschijnlijk alweer vertrokken is, is niet aanwezig. De kwaliteit voor de lange termijn moet juist gerealiseerd worden zodat het onderhoud minimaal is en de winst dus hoger. Problemen uitvoering voegconstructies Knelpunten bij de uitvoering van voegconstructies: Te laat inkopen voegconstructie Keuze voeg in relatie tot het asfalt Kunstwerk is vaak al ontworpen, maar de asfaltverharding nog niet Detaillering schampkant Voldoen aan de vlakheidseis van asfalt (max. 3-5 mm) Probleem verificatie en validatie voegproducten Projectorganisaties c.q. hoofdaannemers kopen voegproducten in de markt zonder zeker te stellen dat het product aantoonbaar voldoet aan alle eisen van het contract. Er is niet altijd geverifieerd dat een aangeboden product is getoetst door Rijkswaterstaat. Hierdoor ontstaat stagnatie in het project wanneer het bij de opdrachtgever bekend wordt dat het product niet bekend is bij de specialisten van Rijkswaterstaat, of nog niet wordt geaccepteerd. 26 april

15 Probleem specialisme hoofdaannemer De hoofdaannemer beschikt vaak over weinig specialisme binnen het vakgebied van voegconstructies. In Nederland zijn weinig specialisten op het gebied van voegconstructies waardoor situaties ontstaan dat de hoofdaannemer niet weet welke voeg nou precies moet worden ingekocht. De Meerkeuzematrix voegovergangen is namelijk niet altijd van toepassing (bijvoorbeeld bij hele grote kruisingshoeken) en dan moet de expertise worden gebruikt van een specialist. Probleem objectiviteit leveranciers De objectiviteit bij leveranciers is niet altijd aanwezig. Indien bij het ontwerp van het kunstwerk een voegprofiel beter aansluit dat niet kan worden aangeboden door de leverancier, wordt meestal toch een voegprofiel voorgesteld die eigenlijk niet (volledig) voldoet aan de eisen. Leveranciers willen uiteraard graag geld verdienen maar verliezen weleens de integriteit uit het oog. Probleemanalyse voegleverancier De leverancier is wel in staat om een voegconstructie te bouwen maar de analyse is niet altijd aanwezig. Dit heeft te maken dat hierover de kennis niet altijd aanwezig is en er bestaan ook geen opleidingen gericht op voegconstructies. Probleem afstemming belanghebbenden Afstemming tussen de verschillende specialisten is te weinig bij speciale projecten. Deze afstemming moet vaker plaatsvinden zodat de problemen tijdens de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies worden beheers. Er moet worden beredeneerd vanuit de functies. De communicatie tussen het civiele werk en de GWW verloopt vaak matig. Men neemt te weinig initiatief in wie voor welke afspraken verantwoordelijk is. Het tijdperk dat iedereen met de telefoon de zaken regelt moet afgelopen zijn. Ook is de samenwerking tussen deze twee verschillende disciplines vaak ambachtelijk, al neemt de automatisering wel toe. Probleem DBFM-contracten Voor DBFM-contracten, waar alle risico s voor de aannemer zijn, worden soms besloten vennootschappen voor de uitvoering en het onderhoud opgericht. De interne communicatie tussen deze groepen verloopt soms moeizaam. Het onderhoudsteam wordt vaak te laat betrokken in het proces en heeft zo vaak niet het gewenste aandeel in het project. Algemene aandachtspunten Aandachtspunten voor een verhardingsadviseur De aandachtspunten voor de asfaltverharding zijn: Spoorvorming asfalt. Hierdoor kan schade aan de voegconstructie ontstaan. Oplossing is om stabiele asfaltmengsels toe te passen. Aansluiting rand asfalt aan de voegconstructie. Een oplossing is om een gootje toe te passen bij de rand van het asfalt zodat het mengsel overal voldoende verdicht is. Type asfalt. Eisen t.a.v. waterdichtheid. Fouten uit het verleden beheersen. De ervaring uit voorgaande projecten meenemen in het ontwerp en/of uitvoering. Een voorbeeld is de mogelijkheid om houten klossen toe te passen. 26 april

16 Aandachtspunt betrekking verhardingsadviseur in een vroegtijdig stadium De verhardingsadviseur moet vroegtijdig op de hoogte worden gesteld van de veranderingen in het ontwerp zodat met de opbouw van de asfaltverharding gespeeld kan worden. De waterdichtheid (membraan) van de asfaltverharding is belangrijk. Doordat het membraan moet uitharden gaat de voorkeur uit naar het aanbrengen van de deklaag in één fase. Door het asfalteren in meerdere fases uit te voeren wordt het membraan aangetast waardoor de kwaliteit van het membraam (en dus waterdichtheid) afneemt. Het membraan moet je bij voorkeur in een koude periode aanbrengen doordat het membraam dan stijver reageert. Aandachtspunt weersomstandigheden uitvoering voegconstructie Een belangrijk aandachtspunt tijdens de uitvoering van voegconstructies is het weer. Bij nat weer is de aanhechting van het profiel slecht, en bij heel koud of warm weer is de krimp coëfficiënt sterk afwijkend van de normale situatie waardoor de aannemer eigenlijk moet aangeven dat het onmogelijk is om de voegconstructie aan te brengen. Dit verantwoordelijkheidsgevoel neemt de aannemer meestal niet omdat het geld kost. Voegloze overgangsconstructies Probleem ontwerp voegloze overgang Kwaliteit voegloze overgang. Vanuit de geotechniek wordt de zetting berekend in de voegloze overgang. Indien de voegloze overgang meer verzakt dan de uitgangspunten in het ontwerp, is het onvoorspelbaar hoe de asfaltverharding (die daar op gedimensioneerd is) zich gedraagt. Probleem uitvoering voegloze overgang Complexiteit uitvoering. Bij de uitvoering van voegloze constructies worden veel verschillende materialen gebruik. Ook moeten wapeningsnetten aangebracht worden en moet gecontroleerd worden of deze wapening wel goed is aangebracht. Een uitvoerder op het werk controleert ook de stappen die tijdens de uitvoering genomen worden. Probleem fasering uitvoering Een ander probleem is dat het aanbrengen van voegloze overgangen in bestaande kunstwerken altijd in faseringen wordt uitgevoerd. Hierdoor ontstaan naden tussen bestaand (koud) asfalt en nieuw (warm) asfalt. Ook zijn de boetes voor afsluitingen vaak te hoog en kiezen aannemers kwantiteit boven kwaliteit om boetes te ontlopen. Aandachtspunt dimensionering koppeling stootvloer - kunstwerk Een complex onderdeel van de dimensionering van de ooms voeg is de detaillering van de koppeling tussen de stortvloer en het brugdek. Doordat deze koppeling mee moet bewegen met het brugdek bij verkeersbelasting dient extra wapening te worden aangebracht bij deze koppeling. Hier moet de constructeur, die de koppeling berekent, wel in een vroegtijdig stadium van op de hoogte te worden gebracht, anders kan een ooms voeg niet worden uitgevoerd en wordt gekozen voor andere voegconstructies (bijv. harde voegconstructies). Aandachtspunt productie thermifalt De productie van thermifalt is duur. De asfaltmolen moet voor de productie van het thermifalt worden schoon gemaakt. In de periode dat de asfaltmolen afgesloten is, ontstaat productieverlies. Daarnaast moet de asfaltmolen gecontroleerd worden of deze wel volledig schoon is om het probleem van vervuiling in het thermifalt te voorkomen. 26 april

17 Aandachtspunt ontwerp Bij het ontwerp van de ooms voeg zijn een paar aandachtspunten die niet moet worden vergeten. Deze aandachtspunten worden ook vooraf bij de aannemer aangegeven: Vlakheid van het viaduct. Bij in het werk gestorte viaducten zijn deze meestal niet vlak afgewerkt waardoor rekening moet worden gehouden met de aanleg van het thermifalt bij de koppeling stortvloer brugdek. Een oplossing kan zijn om sterkere thermifalt toe te passen of het asfalt door te draaien. Stortvloer te hoog aangelegd. Doordat de stortvloer te hoog is aangelegd ontstaan hoogteverschillen met het thermifalt waardoor het ontwerp aangepast moet worden. Koppeling stortvloer brugdek. Bij deze aansluiting dient extra wapening te worden aangebracht voor de beweging van deze koppeling. Aandachtspunt weersomstandigheden uitvoering voegloze overgang Het aanbrengen van voegloze constructies gebeurt vooral in de droge perioden van het jaar doordat de asfaltverharding (thermifalt en gemodificeerde asfalt) gevoelig is voor koude temperatuur. Aandachtspunt onderhoud voegloze overgangen Het onderhoud van een voegloze overgang is complex en duur. Indien de constructie niet meer voldoet, moet het thermifalt (wat als onderste asfalt laag dient) worden vervangen en dit kost erg veel geld. Ook moet het onderliggende asfaltpakket (met evt. wapeningsneten) zijn uitgehard voordat de volgende laag mag worden aangebracht. De doorlooptijd van de activiteiten zijn dus behoorlijk lang dus je moet uitgaan van een lang weekend voor het vervangen/repareren van een voegloze overgang. Bitumineuze voegconstructie Renovatiemodel met stalen randprofiel Nieuwbouwmodel met stalen randprofiel Samenvatting in tabelvorm Probleem 1 Verbogen voegen: De constructeur wordt in een te laat stadium bij het werk betrokken waardoor een voegloze constructie niet meer kan worden aangebracht. 2 Verbogen voegen: Tijdens de uitvoering wordt het viaduct niet vlak afgewerkt wat een nadelige invloed heeft op het thermifalt. 3 Verborgen voeg: De stortvloer wordt tijdens de uitvoering te hoog aangelegd waardoor hoogteverschillen met het thermifalt ontstaan. 4 Verbogen voeg: De constructeur heeft geen extra wapening berekend bij de koppeling stortvloer brugdek. 5 De opdrachtgever wordt vaak onvoldoende in het proces van ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies betrokken. 6 Gedurende het proces voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies ontstaan veel problemen doordat partijen niet integraal samenwerken. 7 Bij het opstellen van de asfaltverharding wordt te weinig aandacht besteed aan de spoorvorming van het asfalt. 8 Nieuwbouwmodel: De verdichting van het asfalt rondom de aansluiting met de voegconstructie is een terugkomend probleem. 26 april

18 9 Nieuwbouwmodel: Bij nieuwe kunstwerken kiest de projectorganisatie een ontwerp principeoplossing waarbij onvoldoende aandacht wordt besteed aan de eisen aan de (waterdichte) verharding, in overeenstemming met RTD De verhardingsadviseur wordt in een te laat stadium van het project op de hoogte gesteld van veranderingen in het ontwerp en door tijdsdruk kan de asfaltverharding niet meer worden aangepast. 11 Verborgen voegen: De kwaliteit van de voegloze overgang komt in het geding doordat vanuit de geotechniek onvoldoende aandacht wordt besteed aan de zetting van de voegloze overgang. 12 Verborgen voegen: De asfalteerspecialist is niet deskundig genoeg om de werkzaamheden uit te voeren doordat het aanbrengen van een voegloze constructie complex is. 13 Aannemers kiezen voor kwantiteit boven kwaliteit doordat de opdrachtgever eist het aanbrengen van asfalt in faseringen wordt uitgevoerd. Hierdoor wordt warm asfalt tegen koud asfalt geasfalteerd waardoor naden ontstaan. 14 Verborgen voegen: Door tijdsdruk, die wordt opgelegd door de bovenhand van projectorganisaties, worden fouten gemaakt tijdens het opstellen van de asfaltverharding. 15 Verborgen voegen: Tijdens de productie van thermifalt wordt onvoldoende aandacht besteed aan het schoonmaken van de asfaltmolen. 16 De afstemming tussen een uitvoeringsteam en onderhoudsteam is vaak onvoldoende. 17 Voegconstructies zijn tijdens de bouw van een kunstwerk een ondergeschoven kindje. 18 Tijdens de ontwerpfase wordt onvoldoende aandacht besteed aan de detaillering van de schampkant. 19 Tijdens de ontwerpfase wordt het ontwerp van de asfaltverharding in een te laat stadium betrokken, hierdoor is onvoldoende tijd om de asfaltverharding aan te passen. 20 Tijdens de Tender of VO fase wordt onvoldoende aandacht besteed aan de keuze van het voegprofiel in relatie tot het asfaltmengsel. 21 Het inkooptraject van de voegconstructie wordt in een te laat stadium opgestart. 22 Aan de hand van de RTD wordt een voegprofiel gekozen. De voegprofielen zijn echter niet gevalideerd of geverifieerd waardoor problemen kunnen ontstaan bij de keuze voor een voegprofiel. 23 Voegspecialisten verliezen vaak de objectiviteit uit het oog en bieden een voegprofiel aan die niet altijd voldoen aan de gestelde eisen. 24 Het uitvoerend personeel van de voegspecialist is niet deskundig genoeg om juiste keuzes te maken voor de ontwerplevensduur van de voegovergang en kent de consequenties niet. 25 De afstemming tussen verschillende specialisten (civiel, geotechniek, voegconstructie) is tijdens een project onvoldoende. 26 De aannemer is zich er niet altijd van bewust wat de gevolgen zijn indien extreme weersomstandigheden optreden. 27 Het verantwoordelijkheidsgevoel van de partijen tijdens het proces voor ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies is onvoldoende. 28 De afstemming tussen de civiele aannemer en de GWW aannemer is vaak onvoldoende waardoor niet duidelijk is wie verantwoordelijk is voor zijn of haar taak. 26 april

19 2.5 Inkoop Algemene problemen Probleem inkoop voegproducten Een (mogelijk) probleem is dat het bij het inkopen van voegconstructies door marktpartijen misgaat. Marktpartijen kiezen altijd voor een goedkope oplossing en tijdens de uitvoering worden de voorschriften van de fabrikant niet altijd gevolgd. Het inkopen van voegconstructies is vaak een ondergeschoven kindje voor aannemers. Op de hele begroting is het aandeel van voegconstructies minimaal. Probleem uitvraag opdrachtgever Rijkswaterstaat vraagt duurzame voegconstructies uit maar is bij de uitvraag niet deskundig genoeg op het gebied van voegconstructies. De risico s tijdens het ontwerp en uitvoering worden vaak niet door de opstellers van contracten beheerst ondanks de technische kennis over voegconstructies aanwezig is. Probleem opstellen inkoopspecificaties door aannemers De inkoop van voegproducten door aannemers is een probleem. Niet iedereen beschikt over de technische kennis van voegconstructies waardoor regelmatig onvolledige inkoopspecificaties worden ingediend bij leveranciers. Problemen binnen het inkoopcentrum GWW Knelpunten waar het inkoop centrum GWW tegen aanloopt zijn: Inroepen van garanties of het niet voldaan aan de eisen. Geen goed ontwerp en realisatie door opdrachtnemer. Vanuit de opdrachtgever geen goede contractbeheersing waardoor de beheerder een product krijgt wat niet voldoet aan de wensen van de klant en gebruiker. Voegloze overgangsconstructie Bitumineuze voegconstructie Renovatiemodel met stalen randprofiel Nieuwbouwmodel met stalen randprofiel Samenvatting in tabelvorm Probleem 1 De voorschriften die fabrikant opstelt worden niet altijd nageleefd. De aannemer kiest altijd voor de goedkoopste oplossing. 2 Het inkopen van voegconstructies is een ondergeschoven kindje. 3 De risico s tijdens het ontwerp en de uitvoering worden vaak niet door de opstellers van contracten beheerst doordat de technische deskundigheid niet aanwezig is. 4 De (onder)aannemer voldoet niet aan de garanties of de eisen aan het voegprofiel. 5 Vanuit de opdrachtgever geen goede contractbeheersing waardoor de beheerder een onvoldoende product heeft en de weggebruik hinder ondervind. 26 april

20 2.6 Projectrealisatie Algemene problemen Probleem postbodetijdperk Het beheren van raakvlakken kost geld. Doordat het een budgetkwestie is en bij de mutatie van het ontwerp bij de ene partij, de wijzigingen per mail worden doorgestuurd naar de andere partijen en geen fysiek raakvlakoverleg meer is ontstaan problemen. Dit postbode tijdperk moet zo snel mogelijk worden uitgesloten. Probleem contractbeheersing en uitvoeringseisen De systems engineers verwijzen dikwijls bij een ontwerp naar de ROK waar al snel aan voldaan wordt, omdat dit vrij abstracte eisen zijn. De uitvoerder moet de richtlijnen krijgen van de leverancier om de kwaliteit te keuren van de onderaannemer. De onderaannemer dient ook zijn eigen werk te kunnen keuren volgens deze richtlijnen. Een product kan volgens een KOMO certificaat gekeurd zijn of door zelf opgestelde eisen. Probleem tijdsdruk uitvoering Voegen zijn in het hele proces vaak een onderschat aspect. Doordat voegovergangen in de laatste fase van de uitvoering worden ingebouwd is de tijd voor de wegaannemers om de uitvoering goed voor te bereiden kort. Probleem contractbeheersing GWW en Civiel De afstemming tussen GWW en civiel moet beter. Er moeten betere afspraken in het contract worden vastgelegd om te bepalen wie verantwoordelijk is voor bepaalde activiteiten waaronder de voegen. Probleem EMVI eisen: kosten - snelheid Door het opstellen van de EMVI-eisen is de aannemer genoodzaakt steeds sneller te bouwen. Dit gaat ten koste van de kwaliteit. Algemene aandachtspunten Aandachtspunt contractbeheersing Indien de inkoopspecificatie niet duidelijk is, dient de onderaannemer dit zelf aan te geven. Dit moet van beide kanten komen (hoofdaannemer en onderaannemer) waarbij de onderaannemer soms winst kan behalen door de formulering van de inkoopspecificatie die is opgesteld door de hoofdaannemer. Aandachtspunt ontwerp eenheden en verspreiden informatie uitvoerend personeel Faalkosten ontstaan doordat in het basis ontwerp bij civiel in millimeters wordt getekend zonder coördinaten en bij de wegen in meters waarbij coördinaten aan het ontwerp zijn gekoppeld. Het is zo dus altijd de vraag die een tekenaar en ontwerper zich moet afvragen waar de informatie vandaan komt die zij op papier zetten. Kloppen deze gegevens wel? Bij de betonbouw is de invloed van de timmerman die verantwoordelijk is voor de maatvoering erg groot. Hij heeft alleen de analoge tekening in zijn broekzak en voert buiten uit wat hierop staat zonder dat coördinaten hieraan gekoppeld zijn. De wegenbouw werkt digitaal en prikt met een maatvoeringstok of laser zijn dwangpunten en hartlijnen van de wegen. Indien de onderlinge afstemming hier wel goed verloopt, kan het nog mis gaan doordat ontwerpwijzigingen bij beide partijen moeten worden doorgevoerd. Dit blijft mensenwerk om dit fysiek te wijzigingen in een datasysteem of d.m.v. de mensen te informeren over de juiste informatie. 26 april

21 Aandachtspunt detaillering voeg i.r.t. omgeving De detaillering van de voeg hangt samen met de veiligheid, de asfalt hoogte, de goot en de kantstreep i.r.t. de afstand tot de schampkant. In het werk aanpassen van de voegconstructie bij stalen randprofielen leidt tot problemen en snel optredende schade. Aandachtspunt installatie voegconstructie harde profielen Een aandachtspunt voor de installatie van de voegconstructie is de hoogte maatvoering, de sparing van de wapening en inbouwruimte en het afdekken van de wapening voor asfalteren, rubberprofiel controleren of het waterdicht is en 100% afsluit. Aandachtspunt voegconstructies onder de aandacht brengen bij de buitenwereld Voor de inkoopspecificatie geldt nu vaak dat de laagste inschrijving wordt aangenomen en dat de EMVI-criteria hier weinig invloed op hebben. Op beurzen en platformen wordt wel steeds meer aandacht besteed aan de voegconstructies en hoe belangrijk deze zijn in het totale ontwerp om faalkosten te beheersen i.v.m. wegafzettingen in de WBU's (werkbare uren). Aandachtspunt postbode gedrag Bij DBFM-contracten gaat informatie verloren door het postbode gedrag van begin tot eind. Door meerdere disciplines bij een onderaannemer neer te leggen, kan voorkomen worden dat informatie verloren gaat. Aandachtspunt vergoeding tenderfase Voor de tenderfase worden vaak te weinig kosten gebudgetteerd. De OG zou de tender fase moeten vergoeden zodat hier meer mensen op ingezet kunnen worden, wat ten goede komt aan de kwaliteit van het ontwerp en dus ook in de realisatiefase en voor het beheer van het kunstwerk minder problemen oplevert. Aandachtspunt vergrijzing en kennis verlies Niet alleen bij opdrachtgevers zoals RWS gaat de technische kennis achteruit, ook bij aannemers verdwijnt deze steeds meer. De grotere aannemers worden meer een soort van opdrachtgever die onderaannemers inhuren om het werk te realiseren. De senioren gaan over een aantal jaar met pensioen waarna veel junioren het werk volledig moeten overnemen, maar die echter niet alle kennis hebben van de senioren. Deze kennis moet benut worden om het werk met kwaliteit te kunnen uitvoeren. Aandachtspunt hoofdaannemer en voegenspecialist Het inmeten van bestaande kunstwerken wordt door de aannemer niet altijd uitgevoerd, hierdoor ontstaat het risico dat men niet altijd aantreft wat op de tekening staat aangegeven in de uitvoering. Voor de gevolgen is de aannemer verantwoordelijk, doordat zij het werk hebben aangenomen. Aandachtspunt op hoogte asfalteren Het draaien van asfalt op juiste hoogte is vaak een terugkomend probleem. Doordat de asfalteerspecialisten over de juiste hoogtes en coördinaten beschikken hoort dit geen probleem te zijn. Aandachtspunt ON veranderd van aannemer naar "OG" De deskundigheid van de mensen die bij Rijkswaterstaat werken is matig. Vaak worden eisen uit andere contracten een op een1 over genomen en worden deze toegepast voor andere contracten. Ook de deskundigheid bij aannemers wordt steeds minder doordat de aannemer een opdracht gevende rol krijgt. 26 april