Bijlage E: Advies (hoofdvraag)

Transcriptie

1 2016 Bijlage E: Advies (hoofdvraag)

2 Opdracht: Auteurs: Optimaliseren procesbeheersing tijdens de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies Florian Hermans Studentnummer: Steven Willemsen Studentnummer: Opleidingsinstituut: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Ruiterberglaan CC Arnhem +31 (0) Opleiding: Civiele Techniek Afstudeerrichting: Constructie Afstudeerperiode: t/m Schoolbegeleiders: Kees van der Zijden Dickjan Schaap

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Probleem gevolg beheersmaatregel Algemene problemen Beheersmaatregelen voor voegloze constructies Bitumineuze voegovergang Renovatiemodel met stalen randprofiel Nieuwbouwmodel met stalen randprofiel Schema probleem gevolg - beheersmaatregel Conclusie Literatuurlijst mei

4 1 Inleiding In dit verslag wordt antwoord gegeven op de onderstaande hoofdvraag: Met welke organisatorische oplossingen kan het proces voor de ontwikkeling, realisatie en het beheer van enkelvoudige voegconstructies bij betonnen bruggen en viaducten worden beheerst zodat deze oplossingen een optimale uitwerking hebben voor zowel het project als de betrokken partijen? Nadat alle deelvragen zijn beantwoord, kan de hoofdvraag worden beantwoord. In deelvraag één is een toelichting op de belanghebbende partijen gegeven waarbij de raakvlakken tussen deze disciplines zijn beschreven. Hierdoor kan bij het opstellen van de beheersmaatregelen worden gerefereerd naar de partijen die betrokken zijn bij problemen die het proces daadwerkelijk beïnvloeden. Door de contractfases in het proces voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies te analyseren, wordt bij de beheersmaatregelen verwezen naar de fases waarin de betrokken partijen actie moeten ondernemen. Nadat de interviews zijn afgenomen, zijn deze in deelvraag twee geanalyseerd. Uit de notulen van de interviews zijn alle problemen die het proces voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies kunnen beïnvloeden gefilterd per belanghebbende partij. De geïnventariseerde problemen zijn onderverdeeld in algemene problemen en de specifieke problemen van de vier gangbare voegconcepten. Hierdoor kan bij het opstellen van de beheersmaatregelen onderscheid worden gemaakt in de vier voegconcepten. Door de hoeveelheid problemen is de keuze gemaakt om aan de hand van deze deelvraag een enquête op te stellen die verder wordt uitgewerkt in deelvraag drie. In de enquête zijn de problemen, die het proces daadwerkelijk negatief beïnvloeden, beoordeeld door de geïnterviewde personen. Van deze problemen zijn de gevolgen voor het voegproduct beschreven en welke faalkosten hierdoor ontstaan. In deelvraag vier zijn voor alle problemen (zowel algemene problemen als specifieke problemen van de vier gangbare voegconcepten) beheersmaatregelen opgesteld om de faalkosten tijdens de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies te minimaliseren. Deze beheersmaatregelen zijn opgesteld voor alle belanghebbenden in het proces, omdat hierin regelmatig problemen ontstaan door gebrekkige afstemming. In dit verslag zijn de beoordeelde problemen met bijhorende gevolgen opgenomen uit deelvraag drie. Aan de hand van deze gevolgen zijn ook de beheersmaatregelen opgenomen uit deelvraag vier. In deze beheersmaatregelen is tevens verwezen naar de belanghebbenden die actie moeten ondernemen bij de optredende problemen. Door de resultaten uit deze deelvragen samen te voegen is het voor een lezer overzichtelijk wat de gevolgen zijn van de problemen en welke beheersmaatregelen hiervoor zijn opgesteld. Daarnaast zijn deze aspecten ook opgenomen in een schema. Voor de resultaten van het onderzoek wordt verwezen naar hoofdstuk twee van dit verslag. 20 mei

5 2 Probleem gevolg beheersmaatregel In onderstaand overzicht worden van de problemen die in deelvraag drie zijn gekwalificeerd de gevolgen en beheersmaatregelen beschreven. In hoofdstuk 2.6 worden deze drie aspecten verwerkt in een schema zodat het overzichtelijk is voor de lezer wat de gevolgen en beheersmaatregelen van een optredend probleem zijn. De algemene en specifieke problemen van de voegconcepten zijn gerangschikt van grootste probleem (1) naar minder groot probleem (2 etc.). Hierdoor is het voor de lezer snel duidelijk welke problemen het proces voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies het meeste beïnvloeden en wat hierbij de gevolgen en beheersmaatregelen zijn. Termen die in dit verslag worden gehanteerd: VO = Voorlopig ontwerp DO = Definitief ontwerp UO = Uitvoeringsontwerp 2.1 Algemene problemen 1. Probleem: Voegconstructies zijn tijdens de bouw van een kunstwerk een onderschat aspect. Gevolg: De hoofdaannemer heeft vaak weinig tot geen specifieke kennis van voegconstructies, maar is wel verantwoordelijk voor het soepel doorlopen van het bouwproces en het bewaken van de planning. Met de beperkte kennis die de hoofdaannemer heeft omtrent voegconstructies wordt de leverancier vaak te laat benaderd en worden voorbereidende werkzaamheden van het betonwerk van het kunstwerk niet tijdig afgestemd. Dit leidt tot stagnatie in de uitvoering en discussie in het bouwproces. Bovendien gaat het ten koste van de kwaliteit doordat onvoldoende terugkoppeling plaats vindt vanuit de betrokken partijen. Beheersmaatregel: 1. Bedrijven moeten experts opleiden op het gebied van voegovergangen. 2. Expertise inkopen bij de voegspecialist (uiterlijk bij start van het definitieve ontwerp). Toelichting beheersmaatregel: De specifieke kennis over voegovergangen binnen bedrijven is vaak niet aanwezig. Het heeft de aanbeveling dat bedrijven een expert opleiden die het onderwerp voegconstructies kan oppakken. Indien de projectrealisatie hier niet voor kiest, dient hij deze expertise uiterlijk bij de start van de definitieve ontwerpfase (DO) in te kopen bij een specialist. Op deze manier kan de specialist in een vroegtijdig stadium mee denken met de engineering van het voegproduct zodat eventueel het ontwerp kan worden geoptimaliseerd. 2. Probleem: Voegleveranciers schuiven in een te laat stadium tijdens het proces voor ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies aan waardoor hun inspraak minimaal is. Gevolg: Gedurende de afstemming tussen de partijen die een groot raakvlak met elkaar hebben, zoals de voegspecialist en de projectrealisatie, ontstaan problemen. Vooral de verankering bij nieuwbouwmodellen met de onderliggende betonconstructie vormt vaak een probleem indien geen tijdige afstemming plaats vindt. Dit wordt vaak vergeten mee te nemen in het ontwerp, waardoor het onderhoud van het kunstwerk en de voegovergang lastig of vaker uitgevoerd dient te worden. Bij het te laat benaderen van de leverancier, bestaat de kans dat het product niet op tijd geleverd wordt in verband met de lever- en productietijden van circa tien tot twaalf weken. Beheersmaatregel: De voegleverancier moet uiterlijk bij de start van het DO tijdens projecten worden betrokken. Toelichting beheersmaatregel: De voegleverancier moet uiterlijk bij de start van het DO aan- 20 mei

6 schuiven bij het proces voor ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies. In deze fase van het proces moet samen met de ontwerpers van de asfaltverharding, ontwerp kunstwerk en wegontwerp de raakvlakken voor het ontwerp en de realisatie worden beheerst. De raakvlakken met de belanghebbenden tijdens de uitvoering worden hierdoor beheerst en er ontstaan geen faalkosten doordat deze onderling niet zijn afgestemd. Het heeft hierdoor de aanbeveling om periodieke overleggen in te plannen waarin de uitgangspunten met elkaar worden afgestemd. De raakvlakken die zullen moeten worden afgestemd zijn: Aansluiting asfalt met voegconstructie (maatvoering, materiaalsamenstelling) Aansluiting voegconstructie met gootconstructie/schampkantconstructie (detaillering) 3. Probleem: Een verkeerde prijs of ontwerp aan het begin van een project in de tenderfase geeft een verkeerde output indien Rijkswaterstaat (RWS) gaat toetsen. Altijd kiezen voor de laagste prijs bij de gunning heeft dikwijls negatieve gevolgen voor de kwaliteit op langere duur. Gevolg: Een te lage prijs betekent vaak een gebrek aan deskundig personeel die de voeg tijdens de realisatie inbouwt. Doordat vele meters voeg binnen de WBU (werkbare uren) dienen te worden ingebouwd, is een voegenspecialist/leverancier niet altijd in staat om met zijn eigen personeel dit werk binnen de WBU af te ronden waardoor extern personeel wordt ingehuurd met dikwijls beperkte vakkennis. Hierdoor ontstaan zeker op de langere duur problemen met het beheer en onderhoud van de voegconstructie en in de directe nabijheid treden problemen op ten aanzien van de geluidseisen die worden gesteld conform de RTD Geluidseisen voegovergangen. Beheersmaatregel: Bepalen van de scope voor voegovergangen en met een gerichte uitvraag in de markt vaststellen hoeveel budget er nodig is. Toelichting beheersmaatregel: Door een goede analyse uit te voeren naar het voegproduct in de tenderfase, wordt voorkomen dat een verkeerde prijsinschatting wordt gemaakt en dus ook verkeerd wordt begroot. De projectorganisaties moeten in de aanbestedingsfase namelijk met beperkte inspanning een aanbieding opstellen voor het project. 4. Probleem: De afdeling inkoop heeft te weinig deskundigheid om inkoopspecificaties te beoordelen. Gevolg: De inkoper vraagt verschillende voegenaannemers om een prijs op te stellen ten aanzien van de inkoopspecificatie. Het gevolg is dat een verkeerde prijsopgave kan worden aangeboden door de leveranciers conform de marktprijzen in relatie tot de kwaliteit die door verschillende leveranciers wordt geboden. Beheersmaatregel: De werkvoorbereiding moet meer aandacht besteden aan goede inkoopspecificaties. Toelichting beheersmaatregel: Een inkoper is niet verantwoordelijk voor de uitvraag naar voegproducten. Deze moet gevoed worden vanuit de werkvoorbereiding waar de kennis wel aanwezig moet zijn. Dit is niet altijd het geval, waardoor men niet weet aan welke criteria voegovergangen moeten voldoen die gesteld worden in de inkoopspecificatie. Een goede inkoopspecificatie voor voegovergangen moet voldoende informatie bevatten om tot een goede aanbieding te komen en waarin tevens de afbakening van werkzaamheden tussen verschillende partijen inzichtelijk wordt. Voorbeelden waaraan gedacht moet worden afhankelijk van het project zijn: Hoeveel voegovergangen betreft het kunstwerk? Wat is de geometrie van de voegovergangen i.r.t. asfalt en schampranden? Welke levensduureisen gelden er? Wie vervaardigd de productietekeningen en komen die er überhaupt wel? Welke norm is van kracht en dient de leverancier aan te voldoen? Wat zijn de uitvoeringstijden (zowel geplande uitvoeringstijd als duidelijkheid omtrent 20 mei

7 doordeweeks overdag, of s nachts, of in het weekend, etc.) Wie maakt het UO? Dit is het uitvoeringsontwerp (nota + tekeningen) Wie toont welke eisen aan? Wat zijn de geluidseisen waar het product aan moet voldoen? Wat is de verhardingsopbouw en de beschikbare inbouwruimte voor de voegovergangen? Wie verwijderd eventuele bestaande voegovergangen (sloopkosten)? Wie voert de oude voegovergangen af (stortkosten)? Moeten er wel of niet bitumineuze voegvulling worden aangebracht op de scheiding tussen voeg en asfalt? Zo ja, wie doet dat? De asfalteerder of de voegspecialist? Nieuwbouwmodel: Moet er een beschermlaag op de betonnen voegbalk worden aangebracht omdat het raakvlak met de verharding dit vraagt? (RTD 1009 eist immers een waterdichte verharding die het dek beschermt) Nieuwbouwmodel: wie levert een integraal, constructief ontwerp waarin de relatie tussen brugdekwapening en voegovergang wordt gecontroleerd? Door deze criteria in de inkoopspecificatie op te nemen worden veel discussies gedurende het bouwproces voorkomen. 5. Probleem: Inkooptraject t.b.v. voegovergangen start in een te laat stadium. Gevolg: De specialist voegaannemer/leverancier wordt te laat benaderd waardoor stagnatie optreedt in de uitvoering indien de leverancier niet tijdig kan leveren. Men heeft rekening te houden met een levertijd van circa tien tot twaalf weken. Indien later geleverd moet worden dan wenselijk, schuift de hele planning van de projectrealisatie naar achteren waardoor de tijdsdruk verhoogd wordt in de uitvoeringsfase. Door de beperkte tijd worden eerder uitvoeringsfouten gemaakt wat leidt tot een mindere kwaliteit van het voegproduct. Beheersmaatregel: Het afsluiten van een raamcontract tussen de projectrealisatie en de leverancier buiten het project om. Toelichting beheersmaatregel: Door het afsluiten van een raamcontract tussen de projectrealisatie en de leverancier buiten het project om, wordt voorkomen dat de voegovergangen te laat worden ingekocht. De specialist voegaannemer weet vooraf voor welke tarieven het werk uitgevoerd kan worden. De voegspecialist schuift dan uiterlijk bij de start van het DO aan. 6. Probleem: De aansluiting van de voegconstructie met de goot is een terugkomend probleem. Gevolg: Eisen die gesteld worden aan de waterdichtheid van een asfaltverharding, conform de RTD-1009 kunnen niet in alle gevallen worden nageleefd en vormen een probleem ten aanzien van de levensduur van de voegovergang. Indien de voeg ter plaatse van de goot gaat lekken, ontstaat binnen een aantal jaren schade aan de voeg en de omgeving door de agressieve werking van dooizouten en olie wat vanaf het wegdek in de voeg loopt. Deze gevolgen hebben daarnaast een negatieve invloed op de rest van het kunstwerk door bijvoorbeeld de aantasting van voorspanningstrengen door dooizouten en vocht. Beheersmaatregel: 1. Meer aandacht besteden aan detaillering voegconstructie met gootconstructie. 2. Verbinding in het werk uitvoeren zodat geanticipeerd kan worden op fouten. Toelichting beheersmaatregel: Het ontwerp dient meer aandacht te besteden aan de detaillering van de voegconstructie met de goot en niet alleen de standaarddetails voor betonnen bruggen, conform NBD00730 toe te passen. Deze standaard details zijn namelijk niet altijd van toepassing. Daarnaast kan ook gekozen worden om de verbinding van de voegconstructie in de gootconstructie in het werk uit te voeren. Op deze manier kan tijdens de uitvoering op fouten worden geanticipeerd. Indien voor deze oplossing gekozen wordt, moet hier rekening mee 20 mei

8 worden gehouden in het keuringsplan voor de oplevering van de voegconstructie doordat meerdere keuringen (bijv. lasverbindingen, conservering) moeten worden uitgevoerd. 7. Probleem: De opbuiging van prefab liggers en de afwijking hierop (binnen en buiten de toleranties van de geldende norm) wordt onvoldoende meegenomen in het ontwerp van de brug en de detaillering van de voegovergang. Gevolg: Doordat onvoldoende afstemming plaatst vindt tussen de leverancier van de prefab liggers en de ontwerpers van het kunstwerk over de exacte doorbuiging van de liggers treden problemen op met de verankering van de wapening voor de voegconstructie. Er vindt momenteel te weinig afstemming plaats over het gedrag van de liggers en de exacte doorbuiging indien deze belast worden met asfalt. De ontwerper bepaalt niet de exacte doorbuiging van de liggers indien deze worden belast met het asfaltpakket en de hoekverdraaiing die optreedt ter plaatse van de opleggingen nabij de voegconstructie ten gevolge van deze doorbuiging. Het vraagt veel van de ontwerpers om exact te bepalen wat de doorbuiging van de liggers is nadat het asfalt is aangebracht. Gevolg is dat de liggers nabij de voegconstructie omhoogkomen en de verankeringslussen van een nieuwbouwmodel met stalen randprofiel te kort zijn om tussen de ingestorte verankering (wapening) van het landhoofd te plaatsen. De langswapening die hier doorheen gevoerd moet worden, past niet meer met als gevolg dat over de volledige lengte van de voeg wapening bij geboord moet worden. De verankeringslussen van de voegconstructie kunnen niet langer gemaakt worden vanwege de levertijden van tien tot twaalf weken. Beheersmaatregel: Robuuster ontwerpen waarbij rekening wordt gehouden met grotere toleranties in het ontwerp van de voegconstructie. Toelichting beheersmaatregel: Bij het ontwerp van prefab liggers dient rekening gehouden te worden met een robuuster ontwerp: zorgen dat grotere toleranties hierin opgenomen kunnen worden. Een andere manier om dit probleem te beheersen is door het toepassen van in het werk te storten siliconen pluggen ten behoeve van de wapening in het landhoofd (waar de voegconstructie door middel van oren in wordt verankerd). Hiermee wordt voorkomen dat tijdens de uitvoering de langswapening van de voegconstructie niet doorgevoerd kan worden tussen de wapening die uit het landhoofd steekt en de oren van de voegconstructie. De wapening in het landhoofd dient verlijmd te worden nadat de voegconstructie geleverd is zodat afwijkingen die ontstaan zijn in de uitvoering kunnen worden opgevangen door de benodigde verankeringslengte te bepalen in relatie tot de asfalthoogte en het oorspronkelijke ontwerp. Bij deze methode dient wel rekening gehouden te worden met een langere uitvoeringsduur, omdat het maatwerk betreft. Deze methode is alleen van toepassing bij het nieuwbouwmodel met stalen randprofiel doordat bij dit model lusverankering wordt toegepast. 8. Probleem: Voor de uitvoering van voegconstructies wordt te weinig tijd in de planning opgenomen waardoor tijdsdruk ontstaat. Door deze tijdsdruk wordt te weinig aandacht aan de kwaliteit van een voegconstructie besteed. Gevolg: Omdat een voegconstructie in het laatste stadium van het werk wordt gerealiseerd en indien het werk tegenzit, de planning uitloopt en de werkdruk wordt verhoogd, ontstaan eerder uitvoeringsfouten wat ten koste gaat van de kwaliteit van het voegproduct. Een veel voorkomend probleem bij een renovatie is het verplicht werken in de werkbare uren (WBU). In deze periode wordt de weg in de nacht tijdelijk afgesloten. Gevolg is dat de voegaannemer de kwaliteit van het voegproduct niet vooropstelt en de weg voor de deadline weer wilt openstellen voor verkeer. Hiervoor wordt gekozen omdat Rijkswaterstaat hoge boetes hanteert indien een weg niet op tijd wordt geopend voor het doorgaande verkeer. De kwaliteit gaat in veel gevallen ten koste van de tijdsdruk. Beheersmaatregel: 1. De opdrachtnemer dient de kwaliteit van het voegproduct te waarborgen. 2. De opdrachtgever kan overwegen om werken in de nacht te verbieden. 20 mei

9 Toelichting beheersmaatregel: De opdrachtnemer dient toezicht te houden door middel van het inschakelen van een toetsende partij of door een interne specialist de kwaliteit van het voegproduct te laten waarborgen. De opdrachtgever kan verbieden om in de nacht het werk uit te laten voeren doordat de tijdsvensters van de WBU (nachtwerk) te kort zijn. Op deze manier wordt de kwaliteit van het voegproduct gewaarborgd. 9. Probleem: Werkvoorbereiding bevat te weinig deskundigheid om een goede inkoopspecificatie op te stellen. Gevolg: De werkvoorbereider is verantwoordelijk voor het aanleveren van de inkoopspecificatie zodat de inkoper aannemers kan aanschrijven. Indien de inkoopspecificatie niet juist is opgesteld of zaken vergeten zijn door gebrek aan kennis, maar die wel degelijk relevant zijn voor het product, zal dit in veel gevallen niet worden opgemerkt door de leverancier. Zeker wanneer de leverancier alleen het voegproduct moet leveren en niet de voeg inbouwt. Het gevolg hiervan is dat de klant een kwalitatief minder goed voegproduct krijgt opgeleverd. Beheersmaatregel: Het aanstellen van een senior werkvoorbereider op bouwprojecten. Toelichting beheersmaatregel: Aannemers moeten een werkvoorbereider met ervaring op het gebied van voegovergangen (senior werkvoorbereider) aanstellen gedurende de voorlopige- en definitieve ontwerpfase. Deze kan meedenken bij het opstellen van de inkoopspecificaties en de werkplannen met de voegspecialist. De opdrachtgever kan bij grote bouwprojecten met veel voegovergangen in de eisenspecificatie opnemen dat de aannemer minimaal één projectmedewerker met ervaring op het gebied van voegovergangen bij het project moet betrekken als supervisor. Door deze beheersmaatregelen wordt voorkomen dat stagnatie ontstaat door onbeheerste raakvlakken of optredende risico's. 10. Probleem: De afstemming tussen de civiele aannemer en de GWW aannemer is vaak onvoldoende waardoor niet duidelijk is wie verantwoordelijk is voor zijn of haar taak. Gevolg: De problemen tussen deze twee disciplines worden pas tijdens de uitvoering ontdekt, het asfalt sluit niet goed aan met het voegproduct waardoor uiteindelijk een voegproduct wordt opgeleverd wat niet aan de ontwerplevensduur van het voegproduct voldoet. Beheersmaatregel: 1. Goede afspraken maken over de taken en verantwoordelijkheden per discipline. 2. Het organiseren van periodieke overleggen tussen de GWW- en civiele aannemer vanaf de voorlopige ontwerpfase. Toelichting beheersmaatregel: Bij het maken van de afspraken dient worden vastgesteld wie verantwoordelijk is voor het GWW en wie voor het civiele werk waarbij voldoende aandacht wordt besteed aan het uitvoeringsproces. Hierdoor worden discussies tijdens het bouwproces voorkomen. Het organiseren van periodieke raakvlakoverleggen in de voorlopige ontwerpfase is ook aan te bevelen zodat de uitgangspunten tussen de civiele aannemer en de GWW aannemer kunnen worden afgestemd. 11. Probleem: Gedurende de onderhoudsfase van een kunstwerk wordt te weinig aandacht besteed aan het onderhoud van een voegconstructie. Gevolg: Door het slecht onderhouden van een voegconstructie ontstaan eerder bezwijkmechanismen (zoals slijtage en lekkage) waardoor de levensduur van de voegconstructie afneemt. Indien niet meer voldaan wordt aan de eisen zoals gesteld in de RTD aan de voegconstructies en geen onderhoud wordt uitgevoerd, nemen de onderhoudskosten voor de voegconstructie toe. De tijd die nu aan onderhoud moet worden besteed in combinatie met de wegafzetting, kost de beheerder op den duur een kapitaal. Beheersmaatregel: De opdrachtgever moet voegconstructies meer visueel toetsen. Toelichting beheersmaatregel: De opdrachtgever moet het onderhoud van voegconstructies 20 mei

10 door aannemers visueel laten toetsen. Hierdoor kan de opdrachtgever aan de aannemer, in gevallen waarbij geen onderhoud wordt uitgevoerd, boetes uitdelen doordat het contract niet wordt nageleefd. Het toetsen middels verificatieformulieren is onvoldoende doordat deze niet altijd worden uitgevoerd of onvoldoende zicht geven op de daadwerkelijke situatie buiten. 12. Probleem: De afstemming tussen een ontwerpteam en onderhoudsteam is vaak onvoldoende doordat het onderhoudsteam in een te laat stadium betrokken wordt. Gevolg: Gedurende de onderhoudsperiode wordt regelmatig geconstateerd dat in het ontwerp geen of te weinig rekening is gehouden met de onderhoudsgevoeligheid van de voegconstructies. De beheerder moet met eigen innoverende oplossingen komen om het onderhoud uit te voeren. Hierdoor ontstaan gedurende de levensduur extra onderhoudskosten. Beheersmaatregel: Het organiseren van periodieke overleggen tussen het ontwerpteam en onderhoudsteam vanaf de voorlopige ontwerpfase. Toelichting beheersmaatregel: Bij DBFM contracten moet het onderhoudsteam uiterlijk in de voorlopige ontwerpfase bij het project worden betrokken. Het betrekken van het onderhoudsteam in deze fase heeft als voordeel dat deze kan meedenken voor de keuze van het voegproduct. Door input van het onderhoudsteam kan mogelijk een ander voegproduct worden gekozen die aan de voorkant van het proces wellicht duurder is, maar uiteindelijk minder onderhoudskosten heeft zodat gedurende de levensduur van het voegproduct de kosten lager zijn. 13. Probleem: Afwijkingen in het ontwerp/uitvoering worden te weinig gecommuniceerd naar de meewerkende partijen. Gevolg: Binnen de betrokken partijen worden ontwerpen en afwegingen gemaakt op basis van verschillende uitgangspunten. Op het moment dat deze samengevoegd worden, blijkt dat deze uitgangspunten waar de betrokken partijen raakvlakken hebben met elkaar niet overeenkomen. Door slechte afstemming tussen ontwerp en uitvoering ontstaan tijdens de realisatiefase problemen doordat de uitgangspunten tussen beide belanghebbenden niet goed zijn afgestemd. Beheersmaatregel: Het organiseren van periodieke overleggen tussen de belanghebbenden vanaf de voorlopige ontwerpfase. Toelichting beheersmaatregel: Het organiseren van periodieke overleggen tussen het ontwerpteam en uitvoeringsteam is aan te bevelen. Tijdens deze overleggen dienen knelpunten en raakvlakken voor het ontwerp en de uitvoering te worden besproken en dient naar oplossingen worden gezocht binnen de belanghebbende partijen. Afhankelijk van het type voegovergang en de contractvorm moeten de volgende belanghebbenden bij deze overleggen worden betrokken: Wegontwerper Ontwerper kunstwerk Ontwerper asfaltverharding Voegspecialist Onderhoud (Werkvoorbereider in DO-fase voor opstellen werkplannen, planningen) De projectrealisatie dient zelf de keuze te maken welke belanghebbenden moeten worden betrokken bij deze overleggen. 14. Probleem: Verantwoordelijkheidsgevoel van alle betrokken personen tijdens het proces voor ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies is onvoldoende. Gevolg: Het zogenaamde postbode effect. Indien men niet weet wat men met de aangeleverde informatie moet of hier geen verstand van heeft, wordt deze informatie doorgestuurd naar een ander. Deze persoon kan dit op zijn beurt ook weer mogelijk doorsturen, totdat de mail bij de- 20 mei

11 gene komt die wel de specialistische kennis heeft en zijn/haar verantwoordelijkheid neemt. Het proces wordt totdat het deze persoon bereikt constant uitgesteld waardoor de tijdsdruk voor het ontwerp en de realisatie en met name voor de leverancier oploopt. Of het product tijdig geleverd kan worden, is dan afhankelijk van de flexibiliteit van de leverancier. Beheersmaatregel: Het aanstellen van een raakvlakmanager bij bouwprojecten. Toelichting beheersmaatregel: Het aanstellen van een raakvlakmanager op een project is belangrijk, omdat deze op de hoogte is van de knelpunten gedurende het ontwerp, realisatie en beheer van voegconstructies. Door de verschillende belanghebbenden in dit proces op de raakvlakken met de andere belanghebbende partijen te wijzen, vindt een betere afstemming plaats tussen alle belanghebbenden in het proces voor ontwikkeling tot instandhouding van voegconstructies. In het uitvoeringsplan moeten deze verantwoordelijkheden worden vastgelegd en ook worden aangegeven wie voor welke activiteit verantwoordelijk is. 15. Probleem: De deskundigheid binnen de opdrachtgever (overheid) is onvoldoende. Hierdoor wordt een verkeerd contract op de markt gezet en ondervindt de aannemer hinder in het acceptatieproces van het ontwerp. Gevolg: De opdrachtgever schrijft in de eisenspecificatie eisen voor waaraan het ontwerp dient te voldoen, maar heeft te weinig specifieke kennis van wat deze eisen inhouden. De opdrachtnemer wordt geacht de kennis te hebben om alert te zijn op een onduidelijke eisenspecificatie en dit in een vroegtijdig stadium aan te kaarten bij de opdrachtgever. Echter heeft de opdrachtnemer vaak ook deze specialistische kennis niet en houdt deze de onderaannemer die de voegen inbouwt verantwoordelijk voor het opleveren van de voegconstructies. De verantwoordelijkheid wordt binnen de keten doorgeschoven evenals in het proces met de verschillende fasen vanaf aanbesteding tot uitvoering waardoor de onderaannemer het op dient te lossen. Het probleem bereikt de onderaannemer via allerlei omwegen waardoor eventuele aanpassingen of optimalisaties in het ontwerp niet meer haalbaar zijn door tijdstekort in de planning. Beheersmaatregel: Het opleiden van meer technici binnen de opdrachtgever heeft de aanbeveling. Toelichting beheersmaatregel: Het aantal specialisten op het gebied van voegovergangen is niet heel groot. Het opleiden van technici binnen de opdrachtgever heeft de aanbeveling zodat de opdrachtgever meer kennis van zaken heeft. Bij het opleiden van deze technici wordt aangeraden om ook het onderwerp voegconstructies meer onder de aandacht te brengen bij deze personen, omdat voegconstructies een belangrijk onderdeel zijn van een kunstwerk. 16. Probleem: Bij DBFM contracten hebben de verschillende partijen die bijdrage leveren aan de ontwikkeling, realisatie en beheer van een voegconstructie een ander belang. Gevolg: Er vindt geen afstemming plaats binnen de betrokken partijen waarin de raakvlakken worden afgestemd. Hierdoor ontstaan bij het inbouwen en opleveren van de voegconstructie problemen doordat deze niet vooraf zijn afgestemd. Dit gaat ten koste van de kwaliteit van het voegproduct waardoor de ontwerplevensduur vaak niet wordt gehaald. Beheersmaatregel: 1. Contractueel vaststellen verantwoordelijkheden belanghebbenden. 2. Ontwerp voegovergangen laten coördineren door een deskundig medewerker met een integrale blik op de eisen en het beoogde ontwerp. Toelichting beheersmaatregel: De projectrealisatie dient in de tender en uiterlijk voorlopige ontwerpfase vast te stellen wie verantwoordelijk is voor de activiteiten binnen het proces voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies. Daarnaast is het aanstellen van een deskundige medewerker met een integrale blik op de eisen en het beoogde ontwerp op een project aan te bevelen. Deze persoon dient het proces te bewaken door de projectleden op hun verantwoordelijkheden te wijzen binnen de werkzaamheden die zij uitvoeren. Hierdoor worden de verantwoordelijkheden van de belanghebbenden gewaarborgd en wordt voorkomen dat 20 mei

12 iedereen afzonderlijk van elkaar activiteiten uitvoert. 17. Probleem: De aannemer is zich er niet altijd van bewust dat de kwaliteit van de uitvoering van een voegconstructie de levensduur bepaald en dat bij een goede oplevering de onderhoudskosten minimaal zijn. Gevolg: Een projectrealisatie kiest vaak voor de goedkoopste prijs doordat de aannemer winst wil maken. Hierdoor wordt geen rekening gehouden met de kwaliteit van het voegproduct. Het gevolg is dat de aannemer binnen de onderhoudstermijn of zelfs al binnen de garantietermijn terug moet komen om de voegen te herstellen. Uiteindelijk zullen de kosten gedurende de hele levensduur hoger uitvallen dan waar vooraf op was gerekend. Beheersmaatregel: Het opstellen van een Trade Off Matrix tijdens de voorlopige ontwerpfase met input vanuit meerdere belanghebbenden. Toelichting beheersmaatregel: Bij DBFM contracten is de opdrachtnemer verantwoordelijk voor het onderhoud van de voegconstructie. Bij deze contractvorm heeft het opstellen van een Trade Off Matrix tijdens de voorlopige ontwerpfase, met input vanuit het ontwerp en het onderhoudsteam, de aanbeveling. In deze Trade Off Matrix moet een LCC-analyse (Life Cycle Cost - analyse) worden uitgevoerd naar: Kosten voegproduct Uitvoeringskosten Onderhoudskosten gedurende levensduur voegconstructie Bij D&C contracten dient alleen de garantieperiode door de aannemer gehaald te worden. Daarna wordt het onderhoud van de voegconstructies overgedragen aan een mogelijke andere partij. Voor de onderhoudsperiode bij deze contractvorm is de opdrachtgever verantwoordelijk. 18. Probleem: De projectorganisatie van de hoofdaannemer heeft weinig zicht op hoe het proces doorlopen wordt t.a.v. voegovergangen en op welke momenten diverse partijen ingeschakeld dienen te worden om problemen te voorkomen. Gevolg: De voegenspecialist wordt vaak volledig verantwoordelijk gehouden voor het inbouwen van de voegovergangsconstructie. Om zichzelf in te dekken, stuurt de opdrachtnemer alle contractdocumenten ten aanzien van de voegovergangen (en vaak meer dan alleen de voegovergangen) op naar de onderaannemer. Deze dient uit alle informatie de eisen en risico s te filteren die nodig zijn voor het ontwerp wat ook niet altijd gebeurt. Eventuele kritieke eisen en risico s kunnen hierdoor niet worden opgemerkt. Beheersmaatregel: Het aanstellen van een raakvlakmanager bij bouwprojecten. Toelichting beheersmaatregel: Door het aanstellen van een raakvlakmanager op het project wordt dit probleem beheerst. Een raakvlakmanager is deskundig genoeg om de raakvlakken tussen de verschillende belanghebbenden te onderkennen en kan waar nodig advies geven aan de belanghebbende partijen. Bij grote projecten is vaak sprake van een integraal ontwerpleider. Deze dient nauw samen te werken met de raakvlakmanager. 19. Probleem: Tijdens de uitvoering ontstaan problemen in hoogteaansluiting van voeg en asfalt. Gevolg: De voegconstructie voldoet niet aan de RTD Eisen voegovergangen en RTD Geluidseisen voegovergangen. Tevens wordt de voeg bij grote hoogteverschillen belast op stootbelasting die in de ontwerpberekening niet in dergelijke mate is meegenomen. Dit is nadelig voor de gehele voegconstructie als wel het aangrenzende asfaltpakket wat zal afbrokkelen. Beheersmaatregel: 1. Ontwerptekeningen opstellen in NAP maten. 2. Meer terugkoppeling ontwerper naar site-engineer. 20 mei

13 Toelichting beheersmaatregel: Ontwerptekeningen moeten altijd in NAP maten worden opgesteld en niet in relatieve hoogtematen. Dit voorkomt discussie tijdens de uitvoering van de voegconstructie. Daarnaast moeten veranderingen tijdens het ontwerp voor het asfalteren worden teruggekoppeld naar de site-engineer zodat fouten worden voorkomen door afwijkende maten in het ontwerp. 20. Probleem: De opdrachtnemers kopen vaak leveranciers en onderaannemers in. Niet alle leveranciers en specialistische belanghebbende partijen hebben echter kennis van zaken en dienen ook extern getoetst te worden. Gevolg: Indien de leveranciers en specialisten niet werken op het gewenste kwaliteitsniveau, dient een externe partij de kwaliteit te bewaken. De projectrealisatie van een hoofdaannemer is hier vaak zelf niet toe in staat, omdat het om de specialistische kennis gaat die weinig mensen bezitten. Externe toetsing kost extra geld en dit is niet altijd beschikbaar vanuit de projectrealisatie of men onderschat het probleem waardoor minder kwaliteit wordt geleverd en de opdrachtnemer binnen de garantieperiode moet terugkomen om het werk te (laten) herstellen. Beheersmaatregel: Het aanstellen van een onafhankelijk adviesbureau (toetsende partij). Toelichting beheersmaatregel: De opdrachtgever kan in het contract opnemen dat een Technische Inspectie Service (TIS) wordt ingezet om risico gestuurd het ontwerp en de uitvoering van de voegovergangen te beoordelen. 21. Probleem: Communicatie is hét probleem bij het ontwerp en uitvoering van voegconstructies. Gevolg: De gevolgen bij miscommunicatie of niet communiceren met de betrokken partij kan grote gevolgen hebben. Onderstaand zijn veel voorkomende gevolgen die optreden: Het te laat leveren van de voegconstructie op het werk waardoor stagnatie optreedt en de opleverdatum mogelijk niet wordt gehaald. Werken onder extreem hoge tijdsdruk ten gevolge van niet voorziene levertijden door de projectrealisatie van de leverancier. Dit gaat ten koste van de kwaliteit van het voegproduct. Afwijkende randvoorwaarden die niet zijn door gegeven aan diverse betrokken partijen nadat het ontwerp aangepast is van het kunstwerk waardoor het inbouwen van de voegovergang complexer wordt. Beheersmaatregel: Het organiseren van periodieke overleggen tussen de belanghebbenden vanaf de voorlopige ontwerpfase. Toelichting beheersmaatregel: Het organiseren van periodieke overleggen tussen verschillende belanghebbenden vanaf de voorlopige ontwerpfase is aan te bevelen. Tijdens deze overleggen kunnen knelpunten en de raakvlakken voor het ontwerp en de uitvoering worden beheerst. Afhankelijk van het type voegovergang en de contractvorm moeten de volgende belanghebbenden bij deze overleggen worden betrokken: Wegontwerper Ontwerper kunstwerk Ontwerper asfaltverharding Voegspecialist Onderhoud (Werkvoorbereider in DO-fase voor opstellen werkplannen) De projectrealisatie dient zelf de keuze te maken welke belanghebbenden moeten worden betrokken bij deze overleggen. 20 mei

14 22. Probleem: Belanghebbende partijen moeten duidelijk weten wat ze moeten maken. Dit zorgt nog voor teveel problemen in de afstemming met de opdrachtgever en onderaannemers indien dit niet helder is. Gevolg: De leverancier levert een voegconstructie die niet (helemaal) aan de klanteisen voldoet. De aannemer had mogelijk een goedkoper product kunnen krijgen van de leverancier, maar door een onduidelijke uitvraag biedt de leverancier een financieel minder aantrekkelijk product aan voor de opdrachtnemer. Beheersmaatregel: De aannemer moet meer gebruik maken van de inlichtingsronde bij de gunning van een project. Toelichting beheersmaatregel: Vaak vraagt de opdrachtgever functioneel uit dat een voegconstructie (met of zonder geluidsreductie) in een kunstwerk moet worden gebouwd. Verder is de aannemer in dit geval vrij in wat hij mag bouwen. In de voorlichtingsronde bij de gunning van een project moet de hoofdaannemer met vragen komen over wat de opdrachtgever nu precies wilt. Op deze manier worden onduidelijkheden voorkomen. 23. Probleem: De aanbesteding en de contractvorming speelt een belangrijke rol en heeft een groot raakvlak met de inkoop. Diverse partijen die elkaar moeten controleren komen niet op tijd in contact met elkaar of worden te laat in het proces betrokken waaronder de werkvoorbereider, TIS en inkoper. Het komt daardoor voor dat de voeg al in productie is, terwijl het ontwerp nog niet gekeurd is door een externe toetsende partij. Gevolg: Achteraf dienen aanpassingen gedaan te worden aan het voegproduct waardoor de planning van de projectrealisatie bijgesteld moet worden en een eventueel buffer uit de planning verdwijnt. In de uitvoering mag meestal niet afgeweken worden van de planning waardoor de opdrachtnemer te laat is met het opleveren van het kunstwerk. De voeg is immers (bijna) het laatste constructieve onderdeel van het kunstwerk wat wordt ingebouwd in de afbouwfase van het kunstwerk. Beheersmaatregel: De aannemer moet een goede afweging maken om uitvoering niet te laten stagneren. Toelichting beheersmaatregel: Het installeren van een voegovergang zonder goedgekeurd ontwerp is onacceptabel. De aannemer moet in dit geval zijn verantwoordelijkheid nemen en de uitvoering onderbreken voor een onbepaalde periode. Dit levert weliswaar extra kosten op door stagnatie van het werk, maar het risico nemen om een verkeerd voegproduct in te bouwen wat uiteindelijk niet voldoet aan de eisen veroorzaakt veel meer kosten op de lange termijn. 24. Probleem: De kennis vanuit de specialisten die de voegconstructie aanbrengen wordt binnen het bedrijf bewaard gebleven waardoor de kennis binnen een klein team blijft. Gevolg: De opdrachtnemer beschikt niet over deze kennis. De projectrealisatie van een hoofdaannemer ziet het inbouwen van een voegconstructie vaak als een klein detail wat op het laatst moet worden aangebracht nadat het betonwerk van het kunstwerk klaar is. Oorzaak is dat hier niet bewust mee om gegaan wordt of door beperkte tijd en middelen geen aandacht voor een klein onderdeel wordt vrij gemaakt zoals voegovergangen. Vaak wordt hierdoor onvoldoende budget mee genomen door de aannemer en geeft deze liever zo min mogelijk geld uit eigen zak uit in de contractfase na gunning van de opdracht. De hoofdaannemer voert vaak geen risicoanalyse naar voegconstructies uit doordat hij het onderwerp onderschat. Beheersmaatregel: De opdrachtgever moet specialisten belonen om kennis te delen. Toelichting beheersmaatregel: De opdrachtgever zal deze belanghebbende partijen moeten pushen of betalen zodat de kennis wordt gewaarborgd binnen een systeem. In de zomer van 2016 komt er een nieuwe website van het Platform Voegovergangen en Opleggingen met openbare online handboeken waarin alle kennis is opgenomen. Deze informatie is dus ook beschikbaar voor niet leden. 20 mei

15 25. Probleem: Tijdens de tender of VO-fase wordt onvoldoende aandacht besteed aan de keuze van het voegproduct in relatie tot het asfaltmengsel (geluidsreducerend of juist niet). Gevolg: Het type asfalt bepaalt tot op zekere hoogte het type voeg: al dan wel of niet geluidsreducerend. Indien geen afstemming plaats vindt in het voortraject over het ontwerp van de verharding en het voegproduct, zal in de praktijk niet worden voldaan aan de geluidseisen die opgenomen zijn in de RTD Het beoogde product wordt niet op het gewenste kwaliteitsniveau opgeleverd. Beheersmaatregel: Het organiseren van periodieke overleggen tussen ontwerp kunstwerk en asfaltverharding vanaf de voorlopige ontwerpfase. Toelichting beheersmaatregel: Het type asfalt bepaalt het type voegproduct. In de tenderfase moeten de uitgangspunten tussen het ontwerp van het kunstwerk en de asfaltverharding met elkaar worden afgestemd. Na dit uitgangspuntengesprek moeten zij overleggen inplannen waarbij de voortgang wordt besproken en eventuele afwijkingen duidelijk worden kortgesloten waarna het werk uitgevoerd kan worden. 26. Probleem: Bij DBFM contracten gaat veel informatie verloren doordat mensen binnen een projectorganisatie taken doorsturen (zogenaamde postbode effect). Gevolg: De informatie waar het om gaat kan door veel mensen niet als nuttig beschouwd worden of degene die het bericht leest heeft niet de kennis of bevoegdheden om deze informatie in het project te verwerken. Indien de projectrealisatie uit veel mensen bestaat, is de kans groot dat niet alle collega's elkaar kennen en berichten ongecontroleerd naar de volgende belanghebbende in de organisatie doorsturen. Voordat het bericht de juiste persoon bereikt heeft in de organisatie, is een hoop tijd verstreken wat cruciaal is in geval van de afstemming met de afdeling ontwerp en de inkoop van het voegproduct. Beheersmaatregel: Het opstellen van een organisatieboom voorafgaand aan start project. Toelichting beheersmaatregel: Het opstellen van een organisatiestamboom kan een bijdrage leveren om verlies van relevante informatie te beheersen. In deze organisatieboom moet worden opgenomen wie voor welke activiteit verantwoordelijk is. Door deze structuur wordt de informatie niet steeds doorgestuurd naar de verkeerde personen. 27. Probleem: De hoofdaannemer houdt onvoldoende rekening met de levertijden van leveranciers van voegconstructies (10 tot 14 weken). Gevolg: De voegconstructies kunnen niet tijdig worden geleverd waardoor de hoofdaannemer een boete riskeert in verband met het te laat opleveren van de voegconstructies. Beheersmaatregel: Hoofdaannemer moet meer rekening houden met acceptatietermijn en leverantieperiode van het voegproduct. Toelichting beheersmaatregel: Bij D&C en DBFM contracten geldt een acceptatietermijn van vier weken door de opdrachtgever. Daarnaast moet rekening worden gehouden met een productie/leverantie periode van circa acht tot twaalf weken (afhankelijk van hoeveelheid meters voegovergang). Het heeft de aanbeveling om het inkooptraject in de tender- of voorlopige ontwerpfase op te starten zodat de voegaannemer vanaf het DO kan meedenken bij het ontwerp. 28. Probleem: De uitvraag vanuit de opdrachtgever is vaak niet specifiek beschreven waardoor eisen verkeerd worden geïnterpreteerd. Gevolg: Het niet SMART formuleren van de eisen uit de eisenspecificatie komt vaak in het hele proces voor waarbij diverse partijen last hebben van onduidelijke eisen of die op meerdere manieren te interpreteren zijn. Het gevolg voor hoofdaannemer is (deze is immers verantwoordelijk doordat hij het werk aanneemt) dat problemen ontstaan met het verifiëren en valideren van de eisen en de hoofdaannemer mogelijk niet betaald krijgt. Beheersmaatregel: De aannemer moet meer gebruik maken van de inlichtingsronde bij de 20 mei

16 gunning van een project. Toelichting beheersmaatregel: De opdrachtgever vraagt bij D&C en DBFM contracten altijd functioneel uit. Indien de uitvraag voor de opdrachtnemer niet duidelijk is, moeten tijdens de voorlichtingsronde hier vragen over worden gesteld. Op deze manier kan de opdrachtnemer rekening houden met de wensen van de opdrachtgever tijdens het proces voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van voegconstructies. 29. Probleem: Projectorganisaties cq. hoofdaannemers kopen voegproducten in de markt zonder zeker te stellen dat het product aantoonbaar voldoet aan alle eisen van het contract. Er is niet altijd geverifieerd dat een aangeboden product is getoetst door Rijkswaterstaat. Hierdoor ontstaat stagnatie in het project wanneer het bij de opdrachtgever bekend wordt dat het product niet bekend is bij de specialisten van Rijkswaterstaat, of nog niet wordt geaccepteerd. Gevolg: Door het niet aantonen dat het product is getoetst door de opdrachtgever ontstaat stagnatie in het project wanneer het bij de opdrachtgever bekend wordt dat het product niet geverifieerd en gevalideerd is door de specialisten van Rijkswaterstaat. De opdrachtnemer dient in dit geval een afwijking op te stellen om aan te tonen dat het gewenste voegproduct wel voldoet aan de eisen. Het opstellen van afwijkingen kost veel extra tijd en dus geld voor de projectrealisatie van de hoofdaannemer. Beheersmaatregel: Hanteren van de digitale Meerkeuzematrix voegovergangen opgesteld door het Platform Voegovergangen en Opleggingen met validatie van alle voegconcepten. Toelichting beheersmaatregel: In de digitale Meerkeuzematrix van het Platform Voegovergangen en Opleggingen (een tool waarmee het juiste type voegovergang kan worden gekozen aan de hand van uitgangspunten en eisen voor het ontwerp) zijn alle voegconcepten opgenomen. Op deze manier wordt de betrouwbaarheid van een standaardoplossing voor voegconcepten aangetoond. 30. Probleem: In het proces wordt onvoldoende aandacht besteed aan een juiste keuze voor het toe te passen voegproduct. Gevolg: Het product wat wordt opgeleverd voldoet niet aan de kwaliteit die aan de voegconstructie gesteld is. De aannemer investeert te weinig of te veel geld waardoor de functie van het voegproduct niet gewaarborgd wordt. Beheersmaatregel: Het opstellen van een Trade Off Matrix tijdens voorlopige ontwerpfase met input vanuit meerdere belanghebbenden. Toelichting beheersmaatregel: Bij DBFM contracten heeft het opstellen van een Trade Off Matrix tijdens de voorlopige ontwerpfase, met input vanuit het ontwerp en het onderhoudsteam, de aanbeveling. In deze Trade Off Matrix moet een LCC-analyse worden uitgevoerd naar: Kosten voegproduct Uitvoeringskosten Onderhoudskosten gedurende levensduur voegconstructie Door het opstellen van deze Trade Off Matrix kan een beter voegproduct worden gekozen. 31. Probleem: Deskundig (uitvoeringsgericht) inzicht van een ontwerper is onvoldoende. Gevolg: Het ontwerp neemt verkeerde uitgangspunten aan zonder de praktische kant van de uitvoering in beschouwing te nemen. Veelal komt het voor dat wordt afgeweken van het ontwerp in de uitvoering of een herziening van het ontwerp noodzakelijk is. Indien na renovatie van de voegconstructie de gegevens opgevraagd worden bij een beheerder van het kunstwerk, blijkt dat van de uitgevoerde werkzaamheden geen as built tekeningen zijn gemaakt en slechts de ontwerptekeningen zijn toegevoegd die door de ontwerper in eerste instantie zijn opgesteld. Bij het renoveren van de voeg en het kunstwerk leidt dit tot problemen bij het uitvoeren van details zoals het boren en verlijmen van de wapening. 20 mei

17 Beheersmaatregel: Een ontwerper moet meer betrokken worden bij de uitvoering van voegconstructies. Toelichting beheersmaatregel: Door een ontwerper vaker bij de uitvoering te betrekken, krijgt deze ook meer gevoel hoe de uitvoering van een voegconstructie verloopt en waar de knelpunten tijdens de uitvoering liggen. Met deze ervaringen kan de ontwerper rekening houden bij een nieuw ontwerp van een kunstwerk waarin voegconstructies moeten worden aangebracht. 32. Probleem: De afstemming tussen de leverancier en ontwerper/constructeur, waarin beide partijen de uitgangspunten voor het werk aangeven, is onvoldoende. Gevolg: Vanuit de ontwerpafdeling van de projectrealisatie worden verkeerde uitgangspunten doorgegeven aan de voegspecialist. In de uitvoeringsfase blijkt dat verkeerde uitgangspunten door de leverancier zijn gehanteerd doordat wijzigingen zijn opgetreden vanuit het ontwerp. Vanwege de levertijden van de voegconstructies van tien tot twaalf weken, wordt de leverancier onder druk gezet om binnen de planning van de opdrachtnemer het werk te realiseren. Indien de opdrachtnemer te laat oplevert, wordt hem een hoge boete opgelegd door de opdrachtgever. Beheersmaatregel: Het organiseren van periodieke overleggen tussen de leverancier en de ontwerper/constructeur vanaf de voorlopige ontwerpfase. Toelichting beheersmaatregel: In de voorlopige ontwerpfase moeten de voegleverancier en de ontwerper de uitgangspunten naar elkaar communiceren. Na dit uitgangspuntenoverleg moet in periodieke overleggen de voortgang worden besproken en dienen nieuwe uitgangspunten naar elkaar worden gecommuniceerd. 33. Probleem: Tijdens de ontwerpfase wordt onvoldoende aandacht besteed aan de detaillering van de schampkant. Gevolg: De problemen die in de ontwerpfase niet worden ondervangen door hierover na te denken komen in de uitvoering naar boven. Aanpassingen tijdens de uitvoering kosten extra geld wat ongewenst is. Beheersmaatregel: Voor de detaillering van de schampkant kan de handreiking standaarddetails voor betonnen bruggen, NBD00730 worden toegepast. Toelichting beheersmaatregel: Naast het toepassen van de schampkantdetails volgens NBD kan men ook in gesprek gaan met de leverancier om af te stemmen wat voor elk uniek product de mogelijkheden zijn. 34. Probleem: Tijdens het ontwerp wordt onvoldoende rekening gehouden met het raakvlak van een oplegging met het voegproduct. Gevolg: Het type oplegging moet corresponderen met de voegovergang. Indien gekozen wordt voor een hele stijve oplegging, zal de voegconstructie maar een kleine voegbeweging moeten opnemen. De oplegging neemt de grootste krachten immers al op. Wanneer oplegging en voegconstructie niet met elkaar zijn afgestemd, voldoet het ontwerp niet met de kans dat de voegconstructie bezwijkt en/of schade aan de opleggingen optreedt. De duurzaamheid en daarmee de kwaliteit van de producten, zowel opleggingen als voegconstructie, is een belangrijk aandachtspunt bij het afstemmen van het ontwerp van het kunstwerk. Beheersmaatregel: Bij de afweging voor het toepassen van één of meerdere voegovergangen dienen realistische vervormingen en verplaatsingen van de oplegging als uitgangspunt gehanteerd te worden. Toelichting beheersmaatregel: In het VO worden de basisuitgangspunten van een kunstwerk vastgesteld. De inschatting ten aanzien van de opleggingen heeft niet zelden vervelende consequenties voor de voegovergangen doordat er grotere verplaatsingen in het kunstwerk worden berekend in het DO of UO. 20 mei