CONCEPT BELEIDSNOTITIE WET ONTWIKKELINGSKANSEN DOOR KWALITEIT EN EDUCATIE WET OKE. en de VOORSCHOOLSE VOORZIENINGEN.

Transcriptie

1 CONCEPT BELEIDSNOTITIE WET ONTWIKKELINGSKANSEN DOOR KWALITEIT EN EDUCATIE WET OKE en de VOORSCHOOLSE VOORZIENINGEN in de GEMEENTEN BEDUM, DE MARNE en WINSUM Groningen, augustus 2010

2 2

3 INHOUD Pag. 1. INLEIDING WET OKE IN HET KORT KWALITEIT VOORSCHOOLSE VOORZIENINGEN Visie Huidige situatie gemeenten Bedum, De Marne en Winsum Huidige situatie gemeente Bedum Huidige situatie gemeente De Marne Huidige situatie gemeente Winsum Actiepunten gemeenten Bedum, De Marne en Winsum VVE VOOR en VROEGSCHOOLSE Educatie Visie Huidige situatie gemeenten Bedum, De Marne en Winsum Huidige situatie gemeente Bedum Huidige situatie gemeente De Marne Huidige situatie gemeente Winsum Actiepunten gemeenten, De Marne en Winsum DOORGAANDE ONTWIKKELINGS ZORGLIJN Visie Huidige situatie gemeenten Bedum, De Marne en Winsum Huidige situatie gemeente Bedum Huidige situatie gemeente De Marne Huidige situatie gemeente Winsum Actiepunten gemeenten Bedum, De Marne en Winsum TOEZICHT EN HANDHAVING Visie Huidige situatie gemeenten Bedum, De Marne en Winsum Actiepunt gemeenten Bedum, De Marne en Winsum AANBEVELING VERDERE SAMENWERKING GEMEENTEN.41 Bijlage 1 BELEIDSKADER: Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie Wet OKE.43 3

4 4

5 1. INLEIDING De eerste levensjaren van een kind zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de cognitieve, de sociaal emotionele ontwikkeling en de motorische vaardigheden. De opvoeding door de ouders legt daarvoor de basis, maar ook de rest van de omgeving waarin het kind opgroeit is van wezenlijk belang voor de ontwikkeling van een kind. Veel kinderen brengen enkele uren per week door in een peuterspeelzaal of een kinderdagverblijf. De gemeente streeft naar een kwalitatief goed voorzieningenniveau voor jonge kinderen en hun ouders. Centraal staan de ontwikkeling van jonge kinderen en het vroegtijdig signaleren en terugdringen van taal en ontwikkelingsachterstanden. De gemeente heeft vanaf 1 augustus 2010 de wettelijke taak een aanbod van voor en vroegschoolse educatie voor alle kinderen in een achterstandsituatie te realiseren. In de nieuwe wet OKE zijn kwaliteitseisen voor peuterspeelzalen vastgelegd en worden de voorwaarden ten aanzien van voorschoolse educatie in peuterspeelzalen en kinderdagopvang, inclusief kwaliteitseisen vastgelegd. Daarnaast is samenwerking tussen peuterspeelzalen en kinderdagopvang een aandachtspunt in de wet OKE. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de toezicht op en handhaving van de kwaliteit van de peuterspeelzalen en de kinderopvang en de voorschoolse educatie. De gemeenten De Marne en Winsum ontvangen sinds 2006 middelen voor voor en vroegschoolse educatie VVE in het kader van het Onderwijsachterstandenbeleid. De gemeente Bedum is niet aangemerkt als VVE gemeente en ontvangt derhalve geen middelen. De gemeente Bedum krijgt tot 1 augustus 2011 de tijd om een VVE aanbod te realiseren. De peuterspeelzalen en de kinderopvang zijn schakels in de sluitende aanpak in het kader van het gemeentelijke jeugdbeleid. Dit betekent dat er raakvlakken zijn met andere wetten en beleidsmaatregelen, die betrekking hebben op het gemeentelijke jeugdbeleid, zoals de Wet op de Jeugdzorg, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, de Verwijsinde, Centra voor Jeugd en Gezin, het onderwijsachterstandenbeleid en het Passend Onderwijs. In deze notitie is de wet OKE en de betekenis voor gemeenten beschreven. De ontwikkelingen rondom de wet OKE is aanleiding voor deze beleidsnotitie. In het kader van het gebiedsprogramma Noordwest Groningen Samenwerken aan sociale duurzaamheid is het ontwikkelen van een gezamenlijke beleidsvisie op grond van de wet OKE door de gemeenten Bedum, De Marne en Winsum opgenomen als project. Deze notitie is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de betreffende beleidsmedewerkers van de gemeenten. Daarnaast zijn gesprekken gevoerd met de voorschoolse voorzieningen in de gemeenten over de huidige situatie, hun wensen en visie ten aanzien van de nieuwe wet OKE. Het is de intentie van de drie gemeenten om de actiepunten, zoals genoemd in deze beleidsnotitie, waar mogelijk gezamenlijk, in een uitvoeringsnotitie vast te leggen. Leeswijzer De onderdelen in deze notitie de wet OKE in het kort, visie, actiepunten, toezicht en handhaving worden door alle gemeenten gezamenlijk onderschreven. De notitie begint in hoofdstuk 2 met informatie op hoofdlijnen over de wet OKE. In de bijlage is een uitgebreidere versie te vinden van deze wet. In hoofdstuk 3 Kwaliteit wordt per gemeente visie, de huidige situatie voorschoolse voorzieningen en actiepunten in lijn met de wet OKE beschreven. 5

6 Daarop volgt in hoofdstuk 4 VVE, visie, huidige situatie en actiepunten. In hoofdstuk 5 komt de doorgaande ontwikkelings zorglijn aan bod en in hoofdstuk 6 zijn toezicht en handhaving aan de orde. Als laatste volgen in hoofdstuk 7 de aanbevelingen verdere samenwerking tussen de gemeenten. 6

7 2. DE WET OKE IN HET KORT In juni 2009 heeft het kabinet ingestemd met het wetsvoorstel Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie in het kort de wet OKE genoemd. In januari 2010 heeft de Tweede Kamer ingestemd met dit wetsvoorstel en op 22 juni is het wetsvoorstel vastgesteld door de Eerste Kamer. Vanaf 1 augustus 2010 hebben gemeenten de wettelijke (en financiële) verantwoordelijkheid om voor alle peuterspeelzalen een goede basiskwaliteit te garanderen en om een goed aanbod van voorschoolse educatie te doen aan alle jonge kinderen met een risico op (taal)achterstanden. Gemeenten die nu geen Onderwijsachterstanden uitkering ontvangen krijgen 1 jaar de tijd tot 1 augustus 2011 om het VVE aanbod te realiseren. De wet OKE streeft de volgende doelen na: het meer op 1 lijn brengen van de kwaliteitseisen voor het peuterspeelzaalwerk met de eisen voor de kinderopvang (harmonisatie); VVE aanbod beschikbaar maken voor alle kinderen die dat nodig hebben; een beter en breder aanbod (100% dekkend) van voorschoolse educatie; bevordering van doorgaande leerlijnen en vroegschoolse educatie; handhaving en toezicht op de peuterspeelzalen. De basiskwaliteitseisen conform de Wet OKE voor peuterspeelzalen zijn: minimaal 1 beroepskracht met een vrijwilliger op een groep of 2 beroepskrachten op 1 groep; de beroepskracht moet minimaal voldoen aan de opleidingseis SPW 3 of vergelijkbaar opleidingsniveau; leidster kind ratio 1 leidster op maimaal 8 kinderen; groepsgrootte maimaal 16 kinderen. De wet bevat verder kwaliteitsartikelen over: pedagogisch beleid en pedagogische praktijk; vrijwilligersbeleid; gebruik Meldcode kindermishandeling; al het personeel, ook de vrijwilligers zijn in het bezit van een verklaring van goed gedrag; RIE risico inventarisatie veiligheid en gezondheid op de peuterspeelzalen en kinderopvang; informatieplicht aan ouders; medezeggenschap ouders; voorschriften over de voertaal Nederlands; daar waar een streektaal in levend gebruik is, kan de Friese taal of streektaal mede gebruikt worden als voertaal; mogelijkheid voor gemeenten tot het stellen van regels over administratie, om zo nodig te kunnen monitoren; melding en registratie peuterspeelzalen moeten gemeentelijk en landelijk geregistreerd worden; klachtenregeling voor ouders. Door middel van de Wet OKE wil het Rijk de wens tot samenwerking ondersteunen door de kwaliteitseisen voor zowel kinderopvang als peuterspeelzaalwerk landelijk vast te leggen en te waarborgen. Samenwerking tussen de organisaties is op vrijwillige basis en niet verplicht. Gemeenten kunnen zelf bepalen of, op welke manier en in welk tempo zij de samenwerking van kinderdagverblijven en peuterspeelzalen vorm willen geven. Hierdoor kunnen initiatieven worden afgestemd op de lokale situatie en behoefte. 7

8 Het organiseren van een dekkend aanbod van voorschoolse educatie betekent dat de gemeente voldoende plaatsen voor voorschoolse educatie aan moet bieden. Ouders van kinderen uit de doelgroep moeten kunnen rekenen op een plaats voor hun kind in een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf met voorschoolse educatie. Het gaat om een 100% dekkend aanbod van voorschoolse educatie voor kinderen uit de doelgroep. Doelgroep kinderen in het VVE beleid zijn kinderen die het risico lopen om taal of ontwikkelingsachterstand op te lopen. De gemeente stelt de doelgroep vast. Het bereik van voorschoolse educatie moet echter minimaal gelijk zijn aan 75 % van het aantal kleuters met een gewicht binnen de gemeente. Dit school gewicht 1 wordt vastgesteld door het Ministerie van OCW. De gemeente moet zich samen met de jeugdgezondheidszorg, kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en basisscholen inzetten voor een goede toeleiding van de kinderen die een risico hebben op een taalachterstand in het Nederlands. Voorschoolse educatie moet voor alle ouders van doelgroepkinderen te betalen zijn. De bijdrage die ouders betalen voor voorschoolse educatie op de peuterspeelzaal mag niet hoger zijn dan de maimale bijdrage die ze voor kinderopvang zouden betalen als ze recht zouden hebben op de maimale kinderopvangtoeslag. Concreet betekent dit dat de ouderbijdrage voor ouders van doelgroepkinderen maimaal 105, is voor vier dagdelen (of 10 uur). Het voorstel luidt om de volgende kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie VVE in te voeren: leidster kindratio: één beroepskracht mag maimaal acht kinderen begeleiden; maimaal een groep van 16 kinderen (waarop dus twee beroepskrachten moeten staan); opleidingsniveau van de leidsters: minimaal SPW3 niveau of equivalent en scholing in het werken met een VVE programma; aantal uren dat voorschoolse educatie wordt aangeboden aan doelgroepkinderen is minimaal 10 uur per week (verdeeld over 3 of 4 dagdelen per week); personeel dat voorschoolse educatie verzorgt wordt verplicht om, naast minimaal SPW3 opgeleid te zijn, een aanvullende nascholing te volgen voor het werken met een VVE programma. Gemeenten moeten afspraken maken met betrokken partijen over doorgaande ontwikkelingslijnen. Afspraken en afstemming hierover bevorderen de effectiviteit van VVE programma's. Hiervoor kan het overleg Lokale Educatieve Agenda gebruikt worden. De gemeenten zijn volgens de Wet Kinderopvang al verantwoordelijk voor het toezicht en de handhaving op de kwaliteit van de kinderopvang. Dit wordt uitgevoerd door de gemeentelijke gezondheidsdienst (GGD). Met de komst van de Wet OKE krijgen de gemeenten nu ook de wettelijke taak om het toezicht uit te voeren op peuterspeelzalen. De GGD zal ook deze taak uit gaan voeren. De Inspectie van het Onderwijs gaat toezicht houden op de educatieve kwaliteit van de voorschoolse educatie op een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. Dit kan op verzoek van de gemeente of op eigen initiatief. 1 De gemeenten krijgen via de specifieke uitkering/brede doeluitkering OAB (onderwijsachterstandenbeleid) geld voor voorschoolse educatie op basis van de zogeheten gewichtenregeling. Ieder kind krijgt op basis van de opleiding van ouders, een gewicht. Hoe meer gewichtenleerlingen in de gemeente (boven een bepaalde drempel 6% van het totaal aantal basisschoolleerlingen), hoe meer geld de gemeente krijgt voor onderwijsachterstandenbeleid. 8

9 3. KWALITEIT VOORSCHOOLSE VOORZIENINGEN 3.1 Visie De gemeente wil streven naar een aanbod van voorschoolse voorzieningen, die een veilige, gezonde en stimulerende omgeving biedt waar kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Daarbij is aandacht voor talenten van kinderen en het voorkomen van ontwikkelingsachterstanden op jonge leeftijd. Medewerkers voorschoolse voorzieningen zijn in staat om een risico op een ontwikkelingsachterstand/taalachterstand in het Nederlands te signaleren en dat effectief aan te pakken. Dit is in de lijn van Wet OKE. De gemeente volgt de definities voor peuterspeelzaalwerk en kinderopvang, zoals omschreven in de Wet OKE. Bereik en spreiding De gemeente streeft naar goed bereikbare en toegankelijke voorzieningen, verspreid over de gemeente. Kinderen van 2 4 jaar moeten gebruik kunnen maken van de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf. De gemeente adviseert en denkt samen met de voorschoolse voorzieningen mee over de spreiding van de opvanglocaties. Krimp Met name de peuterspeelzaal heeft de afgelopen jaren met een terugloop te maken. In sommige kernen zijn de peuterspeelzalen inmiddels gesloten of is het aantal groepen verminderd. De verwachting is dat deze terugloop zal toenemen. Enerzijds door minder geboorten en anderzijds doordat meer ouders blijven werken na de geboorte van hun kind en gebruik maken van de kinderopvang. Het streven van de gemeente is het voorzieningen niveau zoveel mogelijk te spreiden in het kader van de leefbaarheid en toegankelijkheid. Kwaliteit De gemeente streeft naar voorschoolse voorzieningen, die voldoen aan de landelijke wet en regelgeving, conform de Wet OKE en behorend bij de ambitieniveaus, opdat de gewenste kwaliteit wordt verkregen in lijn met het rijksbeleid. Ambitieniveau peuterspeelzalen De gemeente hanteert ten aanzien van doelstelling en uitvoering van het peuterspeelzaalwerk ambitieniveau 1 en 2, zoals omschreven door de VNG in de 'Handreiking peuterspeelzaalbeleid van de VNG'. In de handreiking wordt ambitieniveau 1 als volgt omschreven: spelen, ontmoeten, ontwikkelen en signaleren. Dit ambitieniveau hanteert de gemeente voor het regulier peuterspeelzaalwerk. Ambitieniveau 2 wordt in de handreiking omschreven als: spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren en ondersteunen bij eventuele ontwikkelingsachterstanden. Dit ambitieniveau is van toepassing op peuterspeelzalen die met een programma werken in het kader van VVE om peuters te ondersteunen in hun ontwikkeling. In de wet OKE zijn specifieke kwaliteitseisen vastgelegd voor VVE. Ambities voor de kinderopvang zijn, naast het bieden van opvang om de zorg voor kinderen met deelname aan het arbeidsproces/studie te kunnen combineren, het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen en waar nodig peuters ondersteunen bij eventuele ontwikkelingsachterstanden. Met de keuze voor deze ambities onderkent de gemeente het belang van de voorschoolse voorzieningen in de keten van het jeugdbeleid. De gemeente is toezichthouder en is verantwoordelijk voor de handhaving van de kwaliteitseisen. 9

10 Samenwerking peuterspeelzalen en kinderdagopvang De gemeente wil dat de voorzieningen gezamenlijk zorgen voor een basis van kwalitatief goede opvang en educatie voor jonge kinderen. Daar waar het meerwaarde heeft moeten voorzieningen zoveel mogelijk samenwerken. De gemeente wil samen met de organisaties onderzoeken welke vorm van samenwerking mogelijk is. 10

11 3.2 Huidige situatie gemeenten Bedum, De Marne en Winsum kwaliteit In dit onderdeel wordt een beknopt overzicht gegeven van de huidige situatie in de gemeenten gerelateerd aan de wet OKE Huidige situatie gemeente Bedum kwaliteit In de gemeente Bedum wordt het peuterspeelzaalwerk en kinderopvang uitgevoerd door: Hamertje Tik kinderopvang Kids2b peuterspeelzalen en kinderopvang Beertje Paddington kinderopvang Doelen peuterspeelzalen De peuterspeelzalen in de gemeente Bedum hebben als doel: spelen, ontmoeten, ontwikkelen en signaleren. De peuterspeelzaal richt zich op alle peuters van 2 4 jaar ongeacht nationaliteit of religie. Peuters bezoeken de peuterspeelzalen 2 dagdelen per week. De peuterspeelzaal biedt ontplooiingsmogelijkheden de sociale, creatieve, motorische en emotionele ontwikkeling wordt spelenderwijs, maar wel methodisch gestimuleerd. Doelen kinderopvang De kinderopvang heeft als doel ouders de mogelijkheid bieden om arbeid en zorg te combineren en levert een bijdrage aan de ontwikkeling en opvoeding van kinderen, ook in samenwerking met ouders. Uitgangspunt voor zowel peuterspeelzalen als kinderopvang is dat kinderen zich veilig en vertrouwd voelen dit geldt ook voor ouders. Een goede structuur en herkenbaarheid, het aanbieden van activiteiten die passen bij de ervaring en belevingswereld van het kind in een prettige, veilige en gezonde omgeving zijn daarbij eveneens van belang voor ieder kind om zich veilig te kunnen voelen. Ook ouders kunnen op deze wijze een vertrouwensrelatie opbouwen die van belang is voor een goede communicatie. De doelen van voorschoolse voorzieningen zijn hiermee in lijn met de definities in de Wet OKE. Bereik Tabel bereik gemeente Bedum 2010 Totaal aantal 2 4 jarigen peuterspeelzaal kinderdagverblijf Totaal aantal kinderen op psz/kdv Beertje Paddington 44 Hamertje Tik 8 Kids2b In deze tabel is het aantal kinderen dat gebruik maakt van o.a. gastouderopvang en voorzieningen in andere gemeenten niet meegenomen. Het aantal kinderen van 2 4 jaar in de gemeente Bedum, dat deelneemt aan voorschoolse voorzieningen in de gemeente Bedum is 64 % van het totaal aantal jonge kinderen in de gemeente. De kinderdagverblijven en peuterspeelzalen bereiken op dit moment evenveel jonge kinderen in de leeftijd van 2 4 jaar. Ten behoeve van een zo groot mogelijk bereik worden ouders door de Jeugd gezondheidszorg gestimuleerd de peuterspeelzaal te bezoeken in geval zij geen gebruik maken van een andere opvangvoorziening. Momenteel wordt vanuit de Jeugdgezondheidszorg en welzijnsstichting aangegeven wat voor meerwaarde een peuterspeelzaalbezoek voor kinderen kan hebben. 11

12 Spreiding De locaties van de peuterspeelzalen en de kinderdagverblijven zijn goed verspreid over de gemeente. Tabel vestigingen gemeente Bedum Bedum Onderdendam Zuidwolde kinderdagverblijf peuterspeelzaal Toegankelijkheid en ouderbijdrage De peuterspeelzalen richten zich op alle kinderen in de gemeente Bedum vanaf 2 tot 4 jaar, ongeacht nationaliteit en religie; de kinderdagverblijven richten zich op kinderen vanaf 6 weken 4 jaar van werkende en/of studerende ouders. De ouderbijdrage peuterspeelzalen is een vast bedrag per maand naar inkomen en afhankelijk van het aantal dagdelen per week, dat de ouder gebruik maakt van de peuterspeelzaal. Voor ouders met een inkomen van 120% van het minimum inkomen of minder wordt daarnaast de financiële drempel verlaagd, doordat deze ouders een beroep kunnen doen op het participatiefonds. Ouders die gebruik maken van de kinderdagopvang betalen de kostprijs, die wordt vastgesteld door de opvangorganisaties en is in principe gebonden aan een landelijk vastgesteld maimum. Ouders die beide werken kunnen via de belasting een tegemoetkoming ontvangen. Krimp De gemeente Bedum heeft te maken met krimp van haar inwonersaantal. Er worden minder kinderen geboren en dat is van betekenis voor het aanbod peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Hier en daar zijn groepen al opgeheven. De peuterspeelzaal heeft geen wachtlijst meer. Hamertje Tik heeft een wachtlijst evenals Beertje Paddington. Kids2b geeft aan dat het van belang is dat de speelzalen toegankelijk en bereikbaar blijven voor iedere peuter in de gemeente Bedum als basisvoorziening. Het in stand houden van een peuterspeelzaal in de kleine kernen is van belang voor de leefbaarheid van deze kernen. Op dit moment worden 2 projecten in het gebied, in de gemeenten Loppersum en Winsum, uitgevoerd die wellicht een rol kunnen vervullen in de continuïteit van voorzieningen en de leefbaarheid in de kernen. Kwaliteit Kwaliteitseisen Wet OKE Onderstaand overzicht geeft globaal aan wat de huidige stand van zaken is wat betreft de kwaliteit peuterspeelzalen in de gemeente Bedum op basis van wat nu bekend is over de inhoud van de kwaliteitseisen in de Wet OKE. Het kan zijn dat na vaststelling van de beleidsregels dit opnieuw bekeken zal moeten worden. Tabel kwaliteitseisen Wet OKE peuterspeelzalen Kwaliteitseisen Wet Situatie gemeente OKE Bedum Leidster kind ratio 1 beroepskracht * vrijwilliger = conform wet OKE Opleiding leidsters SPW 3 SPW 3 Groepsgrootte ma /15 * leidster kind ratio = 1 8. Dit betekent 1 professionele beroepskracht op een groep van ma. 8 kinderen. Voor de peuterspeelzaal wordt daarnaast als kwaliteitseis opgenomen: bij een maimum groepsgrootte van 16 is begeleiding wettelijk verplicht door een professionele beroepskracht + 1 vrijwilliger 12

13 Vrijwilligers Kids2b werkt met vrijwilligers op de peuterspeelzaal. Op de peuterspeelzaal is naast de professionele beroepskracht 1 vrijwilliger werkzaam op de groep. Daarnaast worden incidenteel weleens vrijwilligers ingezet. De overige kwaliteitseisen in het kader van de Wet OKE: Wet OKE Verklaring omtrent gedrag (VOG) Personeel en vrijwilligers RI&E risico inventarisatie en evaluatie Gezondheid en veiligheid Pedagogisch beleid Vrijwilligersbeleid Meldcode kindermishandeling Administratie is ingericht, zodat monitoring mogelijk is Informatieplicht aan ouders Medezeggenschap ouders Klachtenregeling Gemeente Bedum Kwaliteit kinderopvang In de kinderdagopvang wordt gewerkt conform de kwaliteitseisen Wet Kinderopvang. Kinderopvang die niet voldoet aan deze eisen wordt geen vergunning verleend door de gemeente. De kinderopvang is opgenomen in het landelijk register Kinderopvang. Kwaliteit ambitieniveau peuterspeelzalen De peuterspeelzalen in de gemeente Bedum hanteren ambitieniveau 1: spelen, ontmoeten, ontwikkelen en signaleren. Er is naast spelen en ontmoeten ruime aandacht voor ontwikkelen en signaleren. Er wordt gewerkt met het kindvolgsysteem van Pravoo. Voor de peuterspeelzalen die VVE uitvoeren: ambitieniveau 2: spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren en ondersteunen. Bij dit tweede ambitieniveau wordt naast het spelen en ontmoeten epliciet aandacht besteed aan het signaleren van eventuele ontwikkelingsachterstanden en het stimuleren van en ondersteunen bij de ontwikkeling van de peuters aan de hand van een VVE programma. Kwaliteitseisen Uitgaande van deze ambitieniveaus zijn de volgende kwaliteitseisen van toepassing: Tabel aantal leidsters per groep en groepsgrootte aantal leidsters per groep (norm) Ambitieniveau 1 een professionele leidster en een begeleider per groep Gemeente Bedum Groepsgrootte (VNG norm) Ma. 15 peuters per groep Gemeente Bedum 14/15* (bron: SGBO, Handreiking peuterspeelzaalbeleid) * met uitzondering van de locatie in Zuidwolde in verband met de beperkte ruimte is de groepsgrootte maimaal 12 peuters 13

14 Overige kwaliteitseisen Ambitieniveau 1 Ambitieniveau 2 Bedum Het hebben en uitvoeren van een pedagogisch beleidsplan Contract met de ouders Klachtenprotocol hebben Periodiek overleg hebben met vertegenwoordigers van ouders Minimaal 1 jaarlijkse observatie van het kind Minimaal 1 kindbespreking met de ouders Hanteren van een overdrachtsformulier psz bao Pravoo peutervolgsysteem Hanteren van een peuter volgsysteem Pravoo peutervolgsysteem Periodiek overleg netwerk Inbedding in lokaal beleid Een specifiek op de VVE gerichte bevordering van de deskundigheid van leidsters * (bron: SGBO, Handreiking peuterspeelzaalbeleid) * peuterspeelzaalleidsters volgen momenteel de training Startblokken, wat een erkend VVE programma is. De kwaliteit van de peuterspeelzalen is in lijn met de eisen die gesteld worden in de wet OKE en de ambitieniveaus. Samenwerking peuterspeelzalen en kinderdagopvang De speelzalen en kinderdagverblijven die vallen onder Kids2b werken samen en stemmen binnen de organisatie af. Het streven van Kids2b is naar meer integratie tussen de verschillende vormen. Er vindt geen samenwerking plaats tussen de verschillende kinderopvangorganisaties. Wel wordt door kinderopvang Beertje Paddington aangegeven dat men openstaat voor meer samenwerking/ overleg met elkaar. Jaarlijks vindt overleg plaats in het kader van de Lokale Educatieve Agenda. 14

15 3.2.2 Huidige situatie gemeente De Marne kwaliteit In de gemeente De Marne wordt het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang uitgevoerd door: De Stichting Peuterspeelzaalwerk De Marne Kids2b Doelen peuterspeelzalen De kernfunctie van Stichting Peuterspeelzaalwerk De Marne is: het creëren van optimale ontwikkelingskansen voor alle kinderen in de leeftijd van 2 4 jaar door het aanbieden van veelzijdige en passende speelmogelijkheden. Deze punten zijn samen te vatten in drie kerntaken: 1) ontwikkelingsstimulering, 2) volgen en signaleren en 3) vormgeven doorgaande ontwikkelingslijn. Doelen kinderopvang De kinderopvang heeft als doel ouders de mogelijkheid te bieden om arbeid en zorg te combineren en levert een bijdrage aan de ontwikkeling en opvoeding van kinderen, ook in samenwerking met ouders. Uitgangspunt voor zowel peuterspeelzalen als kinderopvang is dat kinderen zich veilig en vertrouwd voelen. Dit geldt ook voor ouders. Een goede structuur en herkenbaarheid, het aanbieden van activiteiten die passen bij de ervaring en belevingswereld van het kind in een prettige, veilige en gezonde omgeving zijn daarbij van belang. Bereik Tabel bereik gemeente De Marne 2009 Totaal aantal 2 4 jarigen peuterspeelzaal kinderdagverblijf Totaal aantal kinderen op psz/kdv In deze tabel is het aantal kinderen dat gebruik maakt van o.a. gastouderopvang en voorzieningen in andere gemeenten niet meegenomen. Het aantal kinderen van 2 4 jaar in de gemeente De Marne, dat deelneemt aan een voorschoolse voorziening in de gemeente De Marne is 76 % van het totaal aantal jonge kinderen in de gemeente. De peuterspeelzaal bereikt op dit moment de grootste groep jonge kinderen in de leeftijd van 2 4 jaar. Ten behoeve van een zo groot mogelijk bereik worden ouders door de Jeugd gezondheidszorg gestimuleerd de peuterspeelzaal te bezoeken in geval zij geen gebruik maken van een andere opvangvoorziening. De locaties van de peuterspeelzalen en kinderdagverblijf zijn redelijk verspreid over de gemeente. Tabel vestigingen gemeente De Marne kern Eenrum Kloosterburen Leens Pieterburen Ulrum Wehe Den Zoutkamp Hoorn peuterspeelzaal kinderdagverblijf Toegankelijkheid en ouderbijdrage De peuterspeelzalen richten zich op alle kinderen in de gemeente De Marne vanaf 2 tot 4 jaar. Het kinderdagverblijf richt zich op kinderen van 6 weken tot 4 jaar van werkende en/of studerende ouders. 15

16 De ouderbijdrage peuterspeelzalen is een vast bedrag per maand en wordt zo laag mogelijk gehouden, omdat het uitgangspunt is dat de peuterspeelzaal voor iedere ouder toegankelijk moet zijn. In verband met langere openingstijden kan de ouderbijdrage per kern verschillen: 33,00 Eenrum, Leens, Pieterburen, Ulrum en Wehe Den Hoorn 38,50 Kloosterburen en Zoutkamp Ouders met een inkomen lager dan 120% van het minimum inkomen kunnen een beroep doen op het participatie fonds van de gemeente. Zo wil de gemeente voorkomen dat men geen gebruik maakt van de peuterspeelzaal vanwege de financiële drempel. Ouders die gebruik maken van de kinderdagopvang betalen de kostprijs, die wordt vastgesteld door de opvangorganisaties. Deze kostprijs is in principe gebonden aan een landelijk vastgesteld maimum. Ouders die beide werken kunnen via de belasting een tegemoetkoming ontvangen. Krimp De gemeente De Marne heeft te maken met krimp van haar inwonersaantal. Er worden minder kinderen geboren en dat is van betekenis voor het aanbod peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Met name in Eenrum merkt het peuterspeelzaalwerk dat er minder kinderen zijn geboren. Ook is de aanwezigheid van een kinderopvangvoorziening in Eenrum oorzaak van terugloop van peuters aldaar. In de andere locaties is de terugloop veel minder groot en zijn er nog geen consequenties voor de groepen. De peuterspeelzaal heeft voor sommige locaties een kleine wachtlijst. Momenteel wordt onderzocht of een samenwerking tussen voorschoolse voorzieningen en het bao mogelijkheden biedt om de voorzieningen in een dorp op peil te houden. Op provinciaal niveau worden deze mogelijkheden verkend. Kwaliteit Kwaliteitseisen Wet OKE In de Wet OKE is een aantal kwaliteitseisen opgenomen voor peuterspeelzalen. De brancheorganisaties werken deze eisen uit in een convenant. De inhoud van het convenant wordt omgezet in ministeriële beleidsregels. De gemeente wordt wettelijk verantwoordelijk voor toezicht en handhaving van deze regels. Onderstaand overzicht geeft globaal aan wat de huidige stand van zaken is wat betreft de kwaliteit peuterspeelzalen in de gemeente De Marne op basis van wat nu bekend is over de inhoud van de kwaliteitseisen in de Wet OKE. Het kan zijn dat na vaststelling van de beleidsregels dit opnieuw bekeken zal moeten worden. Tabel kwaliteitseisen Wet OKE peuterspeelzalen Kwaliteitseisen Wet Situatie gemeente OKE De Marne Leidster kind ratio 1 beroepskracht * vrijwilliger = conform wet OKE Opleiding leidsters SPW 3 SPW 3 Groepsgrootte ma soms afwijkend tot ma. 16, hangt af van de grootte van de ruimte * leidster kind ratio = 1 8. Dit betekent 1 professionele beroepskracht op een groep van ma. 8 kinderen. Voor de peuterspeelzaal wordt daarnaast als kwaliteitseis opgenomen: bij een maimum groepsgrootte van 16 is begeleiding wettelijk verplicht door een professionele beroepskracht + 1 vrijwilliger. 16

17 Overige globale kwaliteitseisen Wet OKE peuterspeelzalen. Naast bovenstaande kwaliteitseisen in de Wet OKE is sprake van de volgende eisen: Tabel overige kwaliteiteisen Wet OKE Wet OKE Peuterspeelzaal gemeente De Marne Verklaring omtrent gedrag (VOG) * personeel + vrijwilligers Ri&E risico inventarisatie en evaluatie gezondheid en veiligheid Pedagogisch beleid Vrijwilligersbeleid Meldcode kindermishandeling Administratie is ingericht, zodat * monitoring mogelijk is Informatieplicht aan ouders Medezeggenschap ouders Klachtenregeling * nog niet voor alle medewerkers is een VOG aanwezig * de administratie is niet helemaal op orde deze behoeft verbetering Vrijwilligers Een punt van zorg is het vinden van voldoende en geschikte vrijwilligers te behoeve van de peuterspeelzaalgroepen. Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt betekenen dat er minder (geschikte) vrijwilligers beschikbaar zijn als 2 e leidster op de peuterspeelzaal. Klachtenregeling De SP De Marne hanteert een klachtenregeling voor ouders. Kids2b hanteert een klachtenregeling voor ouders en is aangesloten bij de landelijke klachtencommissie de SKK. Kwaliteit kinderopvang In de kinderdagopvang wordt gewerkt conform de kwaliteitseisen Wet Kinderopvang. Kinderopvang die niet voldoet aan deze eisen wordt geen vergunning verleend door de gemeente. Alle kinderopvanginstellingen die voldoen aan de kwaliteitseisen worden momenteel bijgehouden in het gemeentelijk register. Het is de bedoeling dat dit in de loop van 2010 bijgehouden wordt in het landelijk register Kinderopvang. Ambitieniveau peuterspeelzalen De peuterspeelzaal gemeente De Marne hanteert voor het regulier peuterspeelzaalwerk: ambitieniveau 1: spelen, ontmoeten, ontwikkelen en signaleren. Naast spelen en ontmoeten is er ruime aandacht voor ontwikkelen en signaleren. Er wordt gewerkt met het Pravoo peutervolgsysteem. Voor VVE activiteiten hanteert VNG: ambitieniveau 2: spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren en ondersteunen. Bij dit ambitieniveau wordt naast het spelen en ontmoeten epliciet aandacht besteed aan het signaleren van eventuele ontwikkelingsachterstanden en het stimuleren van en ondersteunen bij de ontwikkeling van de peuters aan de hand van een VVE programma. De peuterspeelzaal heeft een duidelijke rol in de sluitende aanpak 0 6 jarigen en de doorgaande ontwikkelingslijn van het kind. Het streven van de peuterspeelzaal is ambitieniveau 2. De gemeente De Marne voert op dit moment VVE activiteiten uit. 17

18 Kwaliteitseisen Uitgaande van deze ambitieniveaus zijn de volgende kwaliteitseisen van toepassing: Tabel aantal leidsters per groep en groepsgrootte aantal leidsters per groep (norm) Ambitieniveau 1 een professionele leidster en een begeleider per groep Ambitie niveau 2 2 professionele leidsters (bron: SGBO, Handreiking peuterspeelzaalbeleid) Gemeente De Marne Groepsgrootte (VNG norm) Ma. 15 peuters per groep Gemeente De Marne Overige kwaliteitseisen in relatie met de hierboven genoemde ambitieniveaus: Ambitieniveau 1 De Marne Ambitieniveau 2 De Marne Het hebben en uitvoeren van een pedagogisch beleidsplan Contract met de ouders Klachtenprotocol hebben Periodiek overleg hebben met vertegenwoordigers van ouders Minimaal 1 jaarlijkse observatie van het kind Minimaal 1 kindbespreking met de ouders Hanteren van een overdrachtsformulier Pravoo peutervolgsysteem Pravoo peutervolgsysteem psz bao Periodiek overleg netwerk Inbedding in lokaal beleid Hebben en toepassen van peuter volg systeem Een specifiek op de VVE gerichte bevordering van de deskundigheid van leidsters Pravoo peutervolgsysteem Pravoo peutervolgsysteem * (bron: SGBO, Handreiking peuterspeelzaalbeleid Bovenstaande kwaliteitseisen zullen geïntegreerd worden in de AMvB Wet OKE. de leidsters zijn gekwalificeerd in het werken met 'Ik ben Bas'. De kwaliteit van de peuterspeelzalen is grotendeels in lijn met de eisen die gesteld worden in relatie met de ambitieniveaus. Samenwerking peuterspeelzalen en kinderdagopvang Op de locatie in Eenrum, waar peuterspeelzaal en kinderopvang in een gebouw gehuisvest zijn vindt samenwerking plaats tussen beide werkvelden. Daar is men gestart met een pilot 3+ groep. 18

19 3.2.3 Huidige situatie gemeente Winsum kwaliteit In de gemeente Winsum wordt het peuterspeelzaalwerk en kinderopvang uitgevoerd door: Kids2b peuterspeelzalen en kinderopvang D' Ukkies kinderopvang Doelen peuterspeelzalen De peuterspeelzalen in de gemeente Winsum hebben als doel: spelen, ontmoeten en ontwikkelen. De peuterspeelzaal richt zich op alle peuters van 2 4 jaar ongeacht nationaliteit of religie. Peuters bezoeken de peuterspeelzalen 2 dagdelen per week. De peuterspeelzaal biedt ontplooiingsmogelijkheden de sociale, creatieve, motorische en emotionele ontwikkeling wordt spelenderwijs, maar wel methodisch gestimuleerd. Doelen kinderopvang De kinderopvang heeft als doel ouders de mogelijkheid bieden om arbeid en zorg te combineren en levert een bijdrage aan de ontwikkeling en opvoeding van kinderen. In de dagopvang worden kinderen begeleid en verzorgd in de leeftijd van zes weken tot vier jaar. Uitgangspunt voor zowel peuterspeelzalen als kinderopvang is dat kinderen zich veilig en vertrouwd voelen dit geldt ook voor ouders. Een goede structuur en herkenbaarheid, het aanbieden van activiteiten die passen bij de ervaring belevingswereld van het kind in een prettige, veilige en gezonde omgeving zijn daarbij eveneens van belang voor ieder kind om zich veilig te kunnen voelen. Ook ouders kunnen op deze wijze een vertrouwensrelatie opbouwen die van belang is voor een goede communicatie. Kids2b werkt in de kinderopvang vooral met verticale groepen waarbij de kinderen van 0 tot 4 jaar in één groep worden opgevangen. In Winsum wordt ook met een speciale babygroep gewerkt. De doelen van de voorschoolse voorzieningen zijn hiermee in lijn met de definities in de Wet OKE. Bereik Tabel bereik gemeente Winsum 2009 Totaal aantal 2 4 peuterspeelzaal kinderdagverblijf Totaal aantal 2 4 j. kinderen op psz/ko jarigen Kids2b: 80 D'Ukkies: In deze tabel is het aantal kinderen, dat gebruik maakt van o.a. gastouderopvang en voorzieningen in andere gemeenten niet meegenomen. Het aantal kinderen van 2 4 jaar in de gemeente Winsum, dat deelneemt aan voorschoolse voorzieningen in de gemeente Winsum is ca 70 % van het totaal aantal jonge kinderen in de gemeente. De peuterspeelzalen bereiken op dit moment de grootste groep jonge kinderen in de leeftijd van 2 4 jaar. De gemeente schrijft ten behoeve van een zo groot mogelijk bereik ouders aan met informatie over de peuterspeelzalen, het belang en de mogelijkheden en de vestigingen. Spreiding De locaties van de peuterspeelzalen en kinderdagverblijf zijn redelijk verspreid over de gemeente. De speelzalen die vallen onder Kids2b hebben een vestiging in 5 kernen. Kids2b verzorgt kinderdagopvang in Winsum. Kinderopvang D'Ukkies heeft 1 groep in Winsum. 19

20 Tabel vestigingen gemeente Winsum Baflo Den Andel Ezinge Sauwerd Winsum kinderdagopvang * peuterspeelzaal in Baflo wordt op dit moment de pilot Halve Dagopvang door Kids2b in samenwerking/overleg met de gemeente uitgevoerd. Toegankelijkheid en ouderbijdrage De peuterspeelzalen richten zich op alle kinderen in de gemeente Winsum vanaf 2 tot 4 jaar ongeacht nationaliteit en religie en het kinderdagverblijf richt zich op kinderen vanaf 6 weken 4 jaar van werkende en/of studerende ouders. De ouderbijdrage peuterspeelzalen is 37,00 per maand voor 41 weken en 2 dagdelen per week. Ouders kunnen een beroep doen op het participatie fonds van de gemeente wanneer zij daarvoor in aanmerking komen. Doelgroepkinderen krijgen gratis een derde dagdeel peuterspeelzaal met VVE aangeboden. Ouders die gebruik maken van de kinderdagopvang betalen de kostprijs en deze wordt vastgesteld door Kids2b. Ouders kunnen via de belasting een tegemoetkoming ontvangen. Krimp Ook de gemeente Winsum heeft met krimp van haar inwonersaantal te maken. Er worden minder kinderen geboren en dat is van betekenis voor het aanbod peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Hier en daar zijn groepen al opgeheven. De wachtlijsten nemen af bij de peuterspeelzalen. Kinderopvang D'Ukkies heeft op dit moment wel een wachtlijst, maar wil niet uitbreiden. Om het voorzieningenniveau voor jonge kinderen en ouders op peil te houden is door Kids2b en in het kader van het gebiedsprogramma, een project 'Halve dagopvang' gestart. Doel hiervan is om te onderzoeken of integratie tussen peuterspeelzaal een kinderdagverblijf mogelijk is waardoor een voorziening in een kleine kern opengehouden kan worden. Middels het gebiedsprogramma zijn ook de gemeente en de provincie hierbij betrokken. Daarnaast wordt onderzocht of een samenwerking tussen voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs mogelijkheden biedt om de voorzieningen in een dorp op peil te houden. Op provinciaal niveau worden deze mogelijkheden verder verkend. Kwaliteit Kwaliteitseisen Wet OKE Onderstaand overzicht geeft globaal aan wat de huidige stand van zaken is wat betreft de kwaliteit peuterspeelzalen in de gemeente Winsum op basis van wat nu bekend is over de inhoud van de kwaliteitseisen in de Wet OKE. Het kan zijn dat na vaststelling van de beleidsregels dit opnieuw bekeken zal moeten worden. Tabel kwaliteitseisen Wet OKE peuterspeelzalen Kwaliteitseisen Wet Situatie gemeente OKE Winsum Leidster kind ratio 1 beroepskracht * vrijwilliger = conform wet OKE Opleiding leidsters SPW 3/HBO SPW 3 Groepsgrootte ma * leidster kind ratio = 1 8. Dit betekent 1 professionele beroepskracht op een groep van ma. 8 kinderen. Voor de peuterspeelzaal wordt daarnaast als kwaliteitseis opgenomen: bij een maimum groepsgrootte van 16 is begeleiding wettelijk verplicht door een professionele beroepskracht + 1 vrijwilliger. 20

21 Naast bovenstaande kwaliteitseisen is in de Wet OKE sprake van de volgende eisen: Tabel overige kwaliteiteisen Wet OKE Wet OKE Verklaring omtrent gedrag (VOG) personeel + vrijwilligers Ri&E risico inventarisatie en evaluatie gezondheid en veiligheid Pedagogisch beleid Vrijwilligersbeleid Meldcode kindermishandeling Administratie is ingericht zodat monitoring mogelijk is Informatieplicht aan ouders Medezeggenschap ouders Klachtenregeling Winsum X Vrijwilligers Een punt van zorg is het vinden van voldoende en geschikte vrijwilligers te behoeve van de peuterspeelzaalgroepen. Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt betekenen dat er minder (geschikte) vrijwilligers beschikbaar zijn als 2 e leidster op de peuterspeelzaal. Kwaliteit kinderopvang In de kinderdagopvang wordt gewerkt conform de kwaliteitseisen Wet Kinderopvang. Kinderopvang die niet voldoet aan deze eisen wordt geen vergunning verleend door de gemeente. De kinderopvang is opgenomen in het landelijk register Kinderopvang. Ambitieniveau peuterspeelzalen De peuterspeelzalen in de gemeente Winsum hanteren ambitieniveau 1: spelen, ontmoeten, ontwikkelen en signaleren. Er is naast spelen en ontmoeten ruime aandacht voor ontwikkelen en signaleren. Er is naast spelen en ontmoeten ruime aandacht voor ontwikkelen en signaleren. Er wordt sinds vijf jaar gewerkt met een observatiesysteem van Pravoo waarbij de ontwikkeling gedurende twee jaar op in totaal vijf momenten wordt gescreend, te beginnen na 1 maand na plaatsing. Voor peuterspeelzalen die VVE uitvoeren: ambitieniveau 2: spelen, ontmoeten, ontwikkelen, signaleren en ondersteunen. Bij dit tweede ambitieniveau wordt naast het spelen en ontmoeten epliciet aandacht besteed aan het signaleren van eventuele ontwikkelingsachterstanden en het stimuleren van en ondersteunen bij de ontwikkeling van de peuters aan de hand van een VVE programma. De peuterspeelzaal heeft een duidelijke rol in de sluitende aanpak 0 6 jarigen en de doorgaande ontwikkelingslijn van het kind. 21

22 Kwaliteitseisen Uitgaande van deze ambitieniveaus zijn de volgende kwaliteitseisen van toepassing: Tabel aantal leidsters per groep en groepsgrootte aantal leidsters per groep (norm) Ambitieniveau 1 een professionele leidster en een begeleider per groep Ambitieniveau 2 2 professionele leidsters per groep (bron: SGBO, Handreiking peuterspeelzaalbeleid) Winsum Groepsgrootte (norm) Winsum Ma. 15 peuters per groep Ma. 12 peuters per groep 13/15 12 Overige kwaliteitseisen Het hebben en uitvoeren van een pedagogisch beleidsplan Ambitieniveau 1 Ambitieniveau 2 Winsum Contract met de ouders Klachtenprotocol hebben Periodiek overleg hebben met vertegenwoordigers van ouders Minimaal 1 jaarlijkse observatie van het kind Minimaal 1 kindbespreking met de ouders Hanteren van een overdrachtsformulier pszbao Hanteren van een peuter volgsysteem Periodiek overleg netwerk Inbedding in lokaal beleid Een specifiek op de VVE gerichte bevordering van de deskundigheid van leidsters (bron: SGBO, Handreiking peuterspeelzaalbeleid Bovenstaande kwaliteitseisen zullen geïntegreerd worden in de AMvB Wet OKE. De kwaliteit van de voorzieningen is in lijn met eisen die gesteld worden in wet OKE en de ambitieniveaus. Samenwerking peuterspeelzalen en kinderdagopvang De speelzalen en kinderdagverblijven die vallen onder Kids2b werken samen en stemmen binnen de organisatie af. Het streven van Kids2b is naar meer integratie tussen de verschillende vormen. Er vindt geen samenwerking plaats tussen Kids2b en D'Ukkies. Op dit moment is het project: 'Pilot halve dagopvang in de gemeente Winsum' in ontwikkeling. 22

23 3.3 Actiepunten gemeenten Bedum, De Marne en Winsum Bereik De drie gemeenten maken afspraken met de peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en Jeugdgezondheidszorg over het verhogen en monitoren van het bereik. Peuterspeelzalen en JGZ spelen hierin een actieve rol. Met de sociale dienst worden afspraken gemaakt over het toeleiden en attenderen van ouders op de peuterspeelzalen en een tegemoetkoming wanneer nodig. De drie gemeenten maken met de voorschoolse voorzieningen afspraken over de spreiding van voorzieningen/locaties; financiële toegankelijkheid; mogelijke drempels voor ouders om hun kind naar de peuterspeelzaal te brengen. Krimp De drie gemeenten onderzoeken de mogelijkheden van samenwerking/verdergaande integratie tussen de verschillende voorzieningen ten behoeve van het op peil houden van de leefbaarheid in de kernen. Kwaliteit De drie gemeenten onderzoeken samen met de voorschoolse voorzieningen aan welke voorwaarden voldaan moet worden om de huidige kwaliteit te behouden dan wel te verbeteren in lijn met de wet OKE. Samenwerking De drie gemeenten onderzoeken de mogelijkheden van samenwerking en maken afspraken over samenwerking in het kader van afstemming van activiteiten met de voorschoolse voorzieningen. 23

24 24

25 4. VVE VOOR EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE 4.1 Visie Voor en Vroegschoolse Educatie (VVE) is een belangrijk middel in het bestrijden van ontwikkelingsachterstanden/onderwijsachterstanden. Voorschoolse educatie wordt aangeboden door voorschoolse voorzieningen en vroegschoolse educatie vindt plaats in groep 1 en 2 van de basisscholen. VVE is een belangrijke invalshoek om te werken aan achterstandsbestrijding bij kinderen, maar vooral ook een goede stimulering van de ontwikkeling bij alle kinderen. Deelname aan een VVE programma vergroot de ontwikkelingskansen van een kind. Kinderen worden spelenderwijs gestimuleerd in hun taalontwikkeling, sociaal emotionele ontwikkeling en motorische ontwikkeling. Waarbij het eveneens van belang is dat het programma door loopt tot in de basisschool. Voor kinderen uit achterstandssituaties is het stimuleren van hun ontwikkeling op jonge leeftijd eigenlijk een voorwaarde om hen een faire kans te geven op een passende plek in de samenleving, waar hun talenten tot hun recht komen. De gemeente streeft naar een 100% dekkend VVE aanbod, zodat alle kinderen met een taal / ontwikkelingsachterstand kunnen deelnemen aan een VVE programma, ofwel in een peuterspeelzaal ofwel in de kinderopvang. Hierdoor kunnen (taal)achterstanden zoveel mogelijk positief beïnvloed worden en kan een kind een goede start maken op de basisschool. Doelgroep definitie, toeleiding en monitoring Om te kunnen bepalen welke kinderen VVE nodig hebben is een doelgroepdefinitie noodzakelijk. De gemeente is verantwoordelijk voor de doelgroepbepaling en wil daarbij de organisaties voor peuterspeelzalen en kinderopvang, de Jeugdgezondheidszorg en onderwijs betrekken. De gemeente wil gezamenlijk criteria opstellen op grond waarvan een doelgroepkind in aanmerking komt voor deelname aan het VVE aanbod. De gewichtenregeling* van het basisonderwijs, ontwikkelingsachterstanden, naast andere factoren die de ontwikkeling van een kind negatief beïnvloeden, kunnen hiervoor bepalend zijn. Vroegtijdig signaleren en registreren door de Jeugdgezondheidszorg en de voorschoolse voorzieningen is een middel om aantal, bereik en deelname van doelgroepkinderen te monitoren in de gemeente. Om het bereik te verhogen naar 100% is het van belang ouders van de doelgroepkinderen actief te benaderen. Het is van belang ouders door middel van goede voorlichting te motiveren/te overtuigen van het belang van deelname. In het kader van een zo groot mogelijk bereik van de gewichtenkinderen en overige doelgroepkinderen en hen toeleiden naar het VVE aanbod wil de gemeente zicht verkrijgen op: het aantal gewichtkinderen; het aantal overige doelgroepkinderen in de gemeente; kernen waar de gewichtenkinderen en overige doelgroepkinderen voorkomen en het aantal per dorpskern; het bereik van de gewichtenkinderen en de overige doelgroepkinderen door de voorschoolse voorzieningen; het aantal gewichtenkinderen en overige doelgroepkinderen dat deelneemt aan een VVE programma. Landelijke monitoring en registratie De resultaten van VVE worden landelijk tot en met 2011 bijgehouden. De monitor wordt uitgevoerd door Sardes. De gemeente zal gegevens aanleveren over het gebruik van VVE voorzieningen: aantal deelnemende kinderen, intensiteit van het gebruik, de capaciteit: hoeveelheid voorzieningen, aantal plekken en de professionalisering van de beroepskrachten. Het Rijk ontwikkelt op dit moment een Landelijk Register Peuterspeelzaalwerk. De gemeente is verplicht de gegevens over de peuterspeelzalen te registreren en openbaar te maken. 25

26 Voor de kinderopvang bestaat al een landelijk register waarvoor de gemeente gegevens aanlevert. Kinderopvangvoorzieningen dienen voordat ze daadwerkelijk starten een aanvraag voor registratie te doen bij de gemeente. VVE programma Het programma dat uitgevoerd wordt door de voorschoolse voorzieningen dient een effectief VVE programma te zijn, in lijn met de kwaliteitseisen die zijn neergelegd in de Wet OKE en de landelijke richtlijnen betreffende effectieve VVE programma's. Wil een programma effect hebben dan dienen deze van goede kwaliteit te zijn en ook goed uitgevoerd te worden op de peuterspeelzalen, kinderopvang en in de basisscholen in groep 1 en 2 in een doorlopende ontwikkelingsstimulering. De programma's hebben vooral positieve effecten op de ontwikkeling van jonge kinderen op taal en cognitief gebied. Niet alleen op de doelgroep, maar bij alle kinderen. Onderzoek heeft ook uitgewezen dat de kwaliteit van opvang en educatie in de peuterspeelzalen en de kinderopvang bepalend is voor het effect van een VVE programma. Kwaliteit van de instellingen wordt mede bepaald door de competenties van de beroepskrachten. Blijvende scholing en coaching is van belang om het (VVE)kwaliteitsniveau te verbeteren dan wel op peil te houden. Minimaal 10 uren of 4 dagdelen volgen van een VVE programma zijn eveneens factoren die een rol spelen in het terugdringen van (taal)ontwikkelingsachterstanden. Daarnaast is het van belang dat geïnvesteerd wordt in de kwaliteit van de opvoeding thuis. Het VVE programma moet ook nadrukkelijk een oudercomponent bevatten. Maar ook de Centra voor Jeugd en Gezin kunnen een bijdrage leveren aan de opvoedingsondersteuning. Evenals de bibliotheken met programma's voor kinderen en ouders. 26

27 4.2 Huidige situatie gemeenten Bedum, De Marne en Winsum VVE In dit onderdeel wordt een beknopt overzicht gegeven van de huidige situatie in de gemeenten gerelateerd aan de wet OKE Huidige situatie gemeente Bedum VVE VVE, programma en kwalificatie leidsters De peuterspeelzalen voeren geen VVE activiteiten uit. Uitgangspunt voor Kids2b over VVE op peuterspeelzalen en kinderopvang is aansluiten bij het gemeentelijk beleid rondom VVE. Kids2b werkt met het programma Startblokken. Hamertje Tik werkt op basis van het VVE programma Piramide en oriënteert zich op het VVE programma Startblokken. Kinderopvang Beertje Paddington is bezig met het invoeren van het kindvolgsysteem Pravoo. Daarnaast heeft een aantal leidsters vanuit de verschillende voorschoolse voorzieningen een VVE versterk training gevolgd. Doelgroep VVE, toeleiding en monitoring De gemeente Bedum hanteert gemeente breed geen doelgroep definitie. De peuterspeelzalen registreren wel het opleidingsniveau van ouders kinderen behoren tot de (VVE)doelgroep op basis van hoogte van de opleiding van ouders. Zowel op de peuterspeelzalen, als op kinderopvang Beertje Paddington worden kinderen met een medische indicatie geplaatst en worden er kinderen met problemen/zorgen gesignaleerd. Het gaat in dit geval om problemen op het gebied van taal/ontwikkeling/bijzonder gedrag of een combinatie van factoren. Toeleiding De peuterspeelzaal heeft afspraken gemaakt met de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) over doorverwijzing en plaatsing van doelgroepkinderen. Het gaat in dit geval om peuters die tot een bepaalde risico groep behoren. Toeleiding van de doelgroepkinderen gebeurt via de JGZ. Doelgroepkinderen die op de wachtlijst van de peuterspeelzaal staan kunnen met voorrang geplaatst worden, mits er plaats is. In alle situaties vindt overleg plaats met de intern begeleider van de peuterspeelzaal en de JGZ over toeleiding en plaatsing. Monitoring Er vindt geen gemeentelijke monitoring van de doelgroep/vve gewichtenkinderen plaats in de gemeente Bedum. 27