Toegang tot de Wmo in de gemeente Drimmelen

Transcriptie

1 Toegang tot de Wmo in de gemeente Drimmelen Onder toegang wordt hier verstaan: de plaats waar en de wijze waarop mensen hun vragen over ondersteuning kunnen stellen en hoe deze vragen behandeld en beantwoord worden. Dat antwoord kan een maatwerkvoorziening (individuele voorziening) bevatten. Experiment regelarm Toegang wordt lokaal ingericht, dus niet in regionaal verband. In Drimmelen is een experiment regelarm uitgevoerd waarbij geprobeerd is de intakes die door diverse aanbieders van zorg en welzijn werden gedaan, op een meer gekantelde manier te laten plaatsvinden. In dit experiment werd gesproken over dorpsteams. Landelijk wordt er vaak gesproken over sociale wijkteams. De dorpsteams behaalden goede resultaten m.b.t. het bevorderen van eigen kracht van de cliºnt en van zijn sociale netwerk in combinatie met integrale ondersteuning vanuit diverse disciplines (indien noodzakelijk). Daarom wordt voor het organiseren van de toegang gekeken naar het doorontwikkelen van deze dorpsteams. Er wordt naar een vorm gezocht die de goede zaken van de dorpsteams behoudt, gewenste elementen kan toevoegen en een aansluiting kan maken met het ZoWelmodel van CZ. Belangrijke zaken Uit bekende onderzoeken, gesprekken met inwoners en cliºnten zijn een aantal zaken belangrijk gebleken. Maar ook met het oog op de betaalbaarheid moet er gelet worden op een aantal zaken: 1. De toegang wordt onafhankelijk, los van leveringsbelang, uitgevoerd. Het belang van de cliºnt staat voorop. Hierbij wordt gesteld dat het versterken van de eigen kracht en zijn/haar netwerkwerk in het belang van de cliºnt is. Daarnaast wordt er onderzocht wat een cliºnt echt nodig heeft om zijn doelen te bereiken, binnen de beschikbare middelen. Hierbij wordt niet enkel naar het beschikbare zorgaanbod gekeken. 2. De vraag wordt verhelderd door de zorgaanbieder waaraan de vraag gesteld wordt. Veel cliºnten weten waar ze terecht kunnen voor hun ondersteuning. Onnodige doorverwijzingen van aanbieder naar loket, van loket naar aanbieder, worden hierdoor voorkomen. Een nieuw CIZ/toegangspoort is niet wenselijk. Iedere aanbieder verheldert op dezelfde wijze en werkt aan versterking eigen kracht en sociaal netwerk. Als andere deskundigheid gewenst is, wordt deze erbij gehaald (in overleg cliºnt). Er wordt gezorgd voor een warme overdracht. 3. Toegang is geen eenmalige actie. Tijdens de zorginzet wordt continu gekeken naar afbouw van de zorg door versterking eigen kracht en sociaal netwerk. 4. Alle kennis om juiste ondersteuning te kunnen bepalen en leveren is reeds aanwezig. Deze hoeft niet apart geregeld te worden in deskundigenteams. De benodigde generalistische werkwijze wordt binnen bestaande functies ingevoerd. (Geen nieuwe functies, met competentiebeschrijvingen en sollicitatierondes) 5. De cliºnt heeft keuzevrijheid. De partij die de vraagverheldering doet, hoeft niet altijd de leverancier van de zorg te zijn. De cliºnt mag ook kiezen voor een

2 andere zorgleverancier. Eventuele meerkosten boven het passende aanbod van de gemeente zijn voor rekening van de cliºnt. 6. Ergens moet er een (intercollegiale) toets plaatsvinden op de werkwijze van vraagverheldering en zorginzet. Worden alle mogelijkheden om de beweging naar onderen in de piramide te maken benut? Wordt keuzevrijheid geboden? Gezamenlijke deskundigheidsbevordering is ook belangrijk. Onafhankelijkheid in de kern Er zijn een aantal belangrijke zaken die moeilijk verenigbaar zijn: onafhankelijkheid, het benutten van aanwezige deskundigheid en het verhelderen van de vraag waar hij binnenkomt. Volledige onafhankelijkheid vraagt om een nieuw indicatie-orgaan, los van zorgaanbieders. Maar dan blijft de kennis die zorgaanbieders hebben ongebruikt en moet deze ingekocht worden bij instellingen die zich richten op indicatiestelling. In overleg met aanbieders van zorg en welzijn, wordt voorgesteld om de kern van het dorpsteam onafhankelijk te maken. De kern staat in nauw contact met alle andere partners in het dorpsteam en wordt betrokken bij veel casussen, maar zeker bij casussen waar professionele ondersteuning nodig lijkt. Dit betrekken van iemand uit de kern gebeurt in een vroeg stadium van de vraagverheldering en zonder moeilijke procedure. Een telefoontje of mailbericht is voldoende om de benodigde gegevens uit te wisselen of om een afspraak te maken voor een gezamenlijk bezoek. Het kernlid stimuleert de gekantelde methode van vraagverheldering (over diverse levensdomeinen en met nadruk op eigen kracht en het sociale netwerk). Daarnaast bewaken de kernleden de keuzevrijheid van cliºnten. Door het kernteam worden de beschikkingen afgegeven. Door het betrekken van een kernlid kan dus snel gestart worden met professionele ondersteuning, als deze noodzakelijk is. Samenstelling dorpsteam Het dorpsteam bestaat uit lokale aanbieders van zorg en ondersteuning die aangeven keukentafelgesprekken te kunnen voeren gericht op zelfredzaamheid en het sociale netwerk. Dit kan aangetoond worden door het bewijs van deelname aan een training/opleiding op dit gebied. Met deze organisaties zal een overeenkomst worden gesloten. Het kernteam kan bestaan uit Wmo-casemanagers, medewerkers van MEE en welzijnsmedewerkers van SWO en Surplus-welzijn. Dit zijn partijen zonder leveringsbelang. Wijkverpleegkundigen beschikken over certificaten die hun onafhankelijkheid aantonen. Met deze organisaties zal ook een overeenkomst worden gesloten. Als blijkt dat een lid van het dorpsteam, ondanks kennisdeling, voorlichting en training, de keukentafelgesprekken niet voldoende uitvoert, kan de gemeente besluiten zijn/haar lidmaatschap van het dorpsteam te beºindigen. De bovengenoemde overeenkomst wordt dan beºindigd. De organisatie zal dan geen ondersteuningsplannen meer mogen opstellen. Bij vragen van inwoners om ondersteuning moet deze partij dan de cliºnten verwijzen naar een andere organisatie die wel lid is van het dorpsteam (waaronder het Wmo-loket). Voor een schematisch overzicht van het proces toegang zie bijlage 1. Wijkverpleegkundige Wijkverpleegkundigen worden bekostigd vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Voor alle beroepsbeoefenaren binnen het domein van de Zvw geldt dat het indiceren van zorg een onlosmakelijk onderdeel vormt van hun professionele handelen. Binnen de Zvw is de zorgprofessional verantwoordelijk voor de indicatiestelling en het bepalen van de daaruit voortvloeiende, noodzakelijke zorg. Dit systeem veronderstelt wel dat de betrokken beroepsgroep helder kan beschrijven en onderbouwen hoe het proces van

3 vraagverheldering en zorgtoewijzing verloopt. De beroepsgroep in deze is een HBOopgeleide verpleegkundige met minimaal de kennis, zoals beschreven in het expertisegebied voor de wijkverpleegkundige. De verpleegkundige zal onder de Zvw naast de indicatie ook aanwijzingen geven over wie de ge ndiceerde zorg het beste kan uitvoeren. Het betreft dus feitelijk twee processen: enerzijds de vraagverheldering anderzijds de zorgtoewijzing. Netwerkorganisatie Tijdens het experiment regelarm is gewerkt met een tweewekelijks te organiseren dorpsteamoverleg waar casussen besproken zouden worden om te bepalen welke professionele ondersteuning ingezet moet worden. In de praktijk blijkt uitstel van de start van de ondersteuning niet prettig en is het bespreken van eenvoudige casussen niet productief. De medewerkers van diverse organisaties die samen de training Sociale Netwerkversterking gevolgd hadden vormden een netwerk, waar indien nodig casussen snel en effectief besproken werden met een betreffende deskundige. Het initiatief om een deskundige uit het netwerk te benaderen ligt bij degene die het keukentafelgesprek heeft gevoerd. Doordat tijdens de training goede contacten zijn gelegd, kan snel en laagdrempelig de juiste kennis bereikt worden. Deze manier van werken verliep naar tevredenheid van de medewerkers. Om de samenwerking in het netwerk te bevorderen is contact en kennisdeling tussen de leden van het dorpsteam nodig. Daarom zal er periodiek een dorpsteam-overleg georganiseerd worden. Hier kan ook de aansluiting van nieuwe samenwerkingspartners plaatsvinden. Verder wordt het dorpsteamoverleg gebruikt om procedures te evalueren en verbeteren. Eventuele voorlichting/trainingen m.b.t. de toegang zullen ook via het dorpsteam-overleg worden georganiseerd. Procedures en werkinstructies Om de toegang goed te regelen worden met alle deelnemende partners afspraken gemaakt over de te hanteren procedures en te volgen werkinstructies. Hierbij wordt rekening gehouden met de wens om regelarm te werken. Deze procedures en werkinstructies zullen worden vastgelegd i de overenkomsten. Gedurende 2015 worden deze procedures en werkinstructies geºvalueerd en zo nodig bijgesteld. Cliºnttevredenheid is een belangrijk element bij deze evaluaties. De aansluiting met de decentralisatie Jeugd zal gebeuren door CJGers als lid van het dorpsteam te benoemen. Het gesprek en het ondersteuningsplan Nadat het eerste contact tussen een cliºnt of mantelzorger en een lid van het dorpsteam (dit kan ook een kern-lid zijn) is gelegd, volgt een keukentafelgesprek. Dit kunnen ook meerdere gesprekken zijn als blijkt dat dat nodig is. Deze vindt/vinden plaats op een door de cliºnt gewenste plaats. Hierbij is een voorkeur om dit bij een cliºnt thuis te doen omdat een cliºnt daar op zijn gemak kan zijn en tegelijk de omgeving van de cliºnt zichtbaar is. Bij voorkeur vindt het gesprek plaats met de cliºnt Łn zijn/haar mantelzorger. Het gesprek kent een brede insteek; veel onderwerpen/levensdomeinen worden besproken. Op domeinen waar de eigen kracht zit of juist waar problemen zijn wordt verder gepraat. Naar aanleiding van de zaken die in het keukentafelgesprek besproken zijn stelt de cliºnt zoveel mogelijk zelf, in overleg met een lid van het dorpsteam een ondersteuningsplan op. In dat ondersteuningsplan wordt een te behalen resultaat vastgelegd. Het gesprek en het ondersteuningsplan vormen de basis voor de te organiseren ondersteuning. Omdat het gesprek en het ondersteuningsplan zo belangrijk zijn, zullen hierover duidelijke afspraken met de leden van het dorpsteam gemaakt worden. Er zullen, rekening houdend met de wens om regelarm te werken, formats opgesteld

4 worden die gebruikt zullen worden bij de verslaglegging van het keukentafelgesprek. Ook is er behoefte aan software om informatie over cliºnten te delen, als de cliºnt daar toestemming voor geeft. Preventie en vroegtijdig signaleren Door goede communicatie over de dienstverlening en bereikbaarheid van de dorpsteams, kunnen signalen ontvangen en onderzocht worden. De dorpsteams en hun werkwijze moeten bij alle bewoners van de gemeente Drimmelen bekend zijn. Ook andere dienst- en hulpverleners moeten het dorpsteam weten te vinden. Wijkverpleegkundigen en maatschappelijk werkers hebben reeds spreekuren, waar iedereen met vragen terecht kan. Ook het Wmo-loket is een duidelijk punt waar mensen met vragen m.b.t. ondersteuning terecht kunnen. Wellicht kan de bereikbaarheid van het dorpsteam vergroot worden door een lid van het dorpsteam regelmatig aanwezig te laten zijn bij de algemene voorziening voor dagbesteding. Indien noodzakelijk kunnen zij dan ook de vrijwilligers ondersteunen. De leden van het dorpsteam kunnen dan ook signaleren hoe het gaat met de mensen die gebruik maken van die algemene voorziening. Door een laagdrempelige bereikbaarheid van het dorpsteam te organiseren, is het voor iedereen eenvoudig om signalen over eventuele zorgmijders af te geven. Het dorpsteam zal op deze signalen reageren. Inkoop In Dongemondverband houdt de werkgroep inkoop zich bezig met een bestuurlijk aanbestedingsproces voor de inkoop van maatwerkvoorzieningen m.b.t extramurale begeleiding. Aan overlegtafels wordt samen met zorgaanbieders bepaald hoe de contracten over de levering van maatwerkvoorzieningen opgesteld worden. Aan die overlegtafels is aangegeven dat het bepalen wie voor een maatwerkvoorziening in aanmerking komt lokaal wordt ingericht. Tijdens de overlegtafels is overeengekomen dat de inzet van begeleiding verbonden wordt aan een te behalen resultaat. Wmo-platform Het Wmo-platform is betrokken bij het vormgeven van de Toegang. Tijdens intensieve gesprekken met de leden worden inzichten gedeeld en belangrijke zaken uitvoerig besproken. Een aantal inzichten van het Wmo-platform zijn reeds verwerkt in dit model voor de Toegang. Veel aanbevelingen zullen worden opgenomen in de afspraken over de uitvoering van het keukentafelgesprek en het opstellen van het ondersteuningsplan. Het Wmo-platform heeft een advies opgesteld, zie de bijlage. Bestaande cliºnten Waarschijnlijk zal de gemeenten in juli 2014 over de eerste naw-gegevens beschikken van de huidige cliºnten met extramurale begeleiding. Vanaf dat tijdstip kunnen de eerste gesprekken gaan plaatsvinden over de toekomst van de ondersteuning voor deze cliºnten. Tijdens deze gesprekken zal een kernlid van het dorpsteam aanwezig zijn en het gesprek voeren met de cliºnt, zijn/haar mantelzorger of iemand uit zijn/haar netwerk en de huidige dienstverlener. Samen zal er in ØØn of meerdere gesprekken een ondersteuningsplan gemaakt worden. Vanaf juli 2014 kan er dus ervaring opgedaan worden met het werken met een dorpsteam-kern. Door het aansluiten van de hulpverleners bij deze gesprekken zullen veel hulpverleners in de praktijk kennismaken met deze manier van werken. Uitleggen van de werking van het dorpsteam en daar afspraken over maken (zie paragraaf Processen en werkinstructies), wordt dan een stuk eenvoudiger.

5 Bekostiging Het voeren van een goed keukentafelgesprek is een hele kunst. Soms zijn er meerdere gesprekken nodig om tot een goede vraagverheldering en een goed ondersteuningsplan te komen. Hiervoor zullen voornamelijk HBO-geschoolde medewerkers ingezet worden. De kosten voor deze personele inzet dienen vergoed te worden. Tijdens het experiment is gebleken dat door een goede toegang, minder professionele inzet nodig is. In het experiment werden zorgaanbieders twee keer benadeeld hierdoor: een goede intake kostte veel tijd en door een verminderde inzet van professionele zorg werden de inkomsten van de zorgaanbieder minder. Door het apart vergoeden van de inzet van de zorgaanbieders voor het dorpsteam kan de toegang goed en meer onafhankelijk geregeld worden. Zorgaanbieders kunnen dan zonder verlies de medewerkers laten werken als lid van het dorpsteam. Dit zorgt ervoor dat er de juiste tijd en aandacht aan de toegang besteed wordt. Ook hoeft de ingezette tijd niet terugverdiend te worden door de te stellen indicatie. Bekostiging kan plaatsvinden door het vergoeden van een uurtarief, of een kostprijs per intake gebaseerd op een gemiddelde duur. Een keuze hiervoor moet nog gemaakt worden. In de begroting 2015 is rekening gehouden met kosten voor het dorpsteam. Second opinion, klacht, bezwaar Het voeren van een keukentafelgesprek is een zeer belangrijk onderdeel van de toegang. Dit gesprek (of gesprekken) wordt door deskundige medewerkers met de cliºnt gevoerd, zoveel mogelijk in het bijzijn van mantelzorgers en eventueel andere betrokkenen. Samen met de cliºnt wordt uiteindelijk een ondersteuningsplan opgesteld, waarin een te behalen resultaat genoemd wordt. Het keukentafelgesprek heeft als insteek de vraag te verhelderen en te bepalen welke ondersteuning nodig is, samen met de cliºnt. Het ondersteuningsplan moet dus met instemming van de cliºnt worden opgesteld. Er zijn gevallen denkbaar waarbij de cliºnt een ander beeld heeft van de benodigde ondersteuning. Uiteraard is na ontvangst van een beschikking bezwaar mogelijk. Maar wellicht is in bepaalde gevallen een cliºnt meer gebaat bij een second opinion. Deze functie kan ondergebracht worden bij de onafhankelijke cliºntondersteuning die in 2015 mede door MEE wordt uitgevoerd. Een consulent van MEE zal naast de cliºnt, als adviseur en belangenbehartiger het proces en de inhoud kunnen controleren. Ook kan de MEEdewerker in gesprek gaan met de gespreksvoerder om opheldering te vragen of aanvullende informatie te verstrekken. Wellicht dat het ondersteuningsplan dan een andere inhoud krijgt. Bij een klacht over het keukentafelgesprek en/of de toegang kan gewezen worden op deze mogelijkheid van onafhankelijke cliºntondersteuning en een second opinion.

6 Bijlage 1: schema van de toegang tot de Wmo in de gemeente Drimmelen Melding van Sociaal netwerk Client zelf of wettelijk vertegenwoordiger Huisarts, cliºntondersteuners, andere hulpverleners Privacy Privacy DORPSTEAM Geschoolde medewerkers van zorgaanbieders KERNTEAM Wmo-medewerkers, MEE, wijkverpleegkundigen, welzijnsmedewerkers (zonder leveringsbelang) WIJK Alle inwoners CJG Casusoverleggen MASS/LSV/MDO Vraagverheldering/Het Gesprek door een lid van het dorpsteam. Als er professionele ondersteuning nodig lijkt wordt een lid van het kernteam betrokken bij het proces. Verzamelen/delen informatie met toestemming cliºnt Afspraken over regisseurschap Bepalen arrangement (iom cliºnt, lid van het dorpsteam en kernlid) Beschikking afgegeven door kernlid INZET ONDERSTEUNING/ZORG