vba _beleggingsprofessionals JAARVERSLAG 2014/2015

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2014/2015 opgericht 29 mei 1961 drie en vijftigste verenigingsjaar

2

3 JAARVERSLAG 2014/2015

4 Inhoudsopgave Samenstelling Bestuur en Commissies per 30 juni Verslag van het Bestuur....9 Verslag van de Penningmeester Financieel verslag 2014/ Verslag van de Kascommissie over het verenigingsjaar Verslag van de Programmacommissie over het verslagjaar Overzicht van het programmaseizoen Verslag van de Accountingcommissie Verslag van de Commissie Asset & Liability Management Verslag van de Commissie Risk Management...22 Verslag van de Commissie Verantwoord Beleggen...22 Verslag van de Behavioral Economics...23 Verslag van de Commissie Private Equity...23 Verslag van de Commissie Tactische Asset Allocatie Verslag van de Commissie Vastgoed...24 Verslag van de Commissie Private Banking...25 Verslag van de Commissie Investment Performance Measurement...26 Verslag van de Dutch Commission on Bonds...26 Verslag van het Seniorenconvent Verslag van de redactie van het VBA Journaal Verslag van de Webredactie Verslag van de Commissie Ethiek en Integriteit...30 Verslag van de Commissie Technische Analyse Werkgroepen Externe relaties Stichting VBA Opleidingsinstituut Morreau Mutaties ledenbestand VBA ( ) Overzicht Ereleden van de VBA...40 Gedragscode VBA beleggingsprofessionals

5 Samenstelling Bestuur en Commissies per 30 juni 2015 Bestuur Functie Benoemd Prof.Dr. Alfred Slager RBA voorzitter jan 2013 Drs. Johan van der Ende vicevoorzitter nov 2011 Drs. Hikmet Sevdican RBA penningmeester jan 2013 Drs. Bas Bosma jan 2014 Drs. Gerben Jorritsma RBA okt 2014 Drs. Sjoerd Lont nov 2011 Melinda Rook MSc okt 2014 Drs. Anne-Marie Munnik RBA Irma Willemsen directeur secretariaat Tuchtcommissie Drs. Berry Debrauwer Mr.drs. T.G.A. Keijzers RBA Mr. Rob Kragten voorzitter Commissie van Beroep Mr. Peter Wortel Drs. Hugo Haarbosch Dr. René Willemsen RBA voorzitter Programmacommissie Drs. Okko Rabeling RBA Drs. Han van Lamoen RBA Carla Buijink-Alderliesten RBA Drs. Muriël Freriksen RBA Drs. Haitse Hoos RBA Michel van Mazijk RBA Mr. Lex van der Sommen Daan van der Tuin Drs. Michel Wetser RBA Drs. Wynand van der Zandt RBA voorzitter secretaris Accountingcommissie Drs. John van Scheijndel Drs. Hugo Haarbosch Drs. Wijnand Heineken RBA Henk Vierhout RBA Drs. Jan Vis MBA CMC RV voorzitter VBA vertegenwoordiging in de Raad voor de Jaarverslaggeving: vacant VBA vertegenwoordiging in de Stichting voor de Jaarverslaggeving: Drs. Johan van der Ende 3

6 Commissie Asset & Liability Management Drs. Eric Mathijssen voorzitter Drs. Helmut Cardon 1e secretaris Drs. Eelco van Dijk RBA 2e secretaris Drs. André Broersma CFA Dr. Jiajia Cui AAG Dr. Sibrand Drijver Drs. Twan van Erp Dr. Henk Hoek Drs. Patty Hofmans Niels Horst MSc Drs. Tjitsger Hulshoff RBA Drs. Anita Joosten Drs. Jitzes Noorman RBA Drs. Thomas Pistorius RBA Drs. Frank Smeltink RBA Reinout van Tuyll van Serooskerken CFA CAIA Drs. Hen Veerman AAG RBA Dr. Peter Vlaar Commissie Risk Management Drs. Berry Debrauwer Drs. Xavier de Baar RBA Drs. Alexander Beijer RA RBA Drs. Paul de Beus Drs. Robert Daniëls Drs. Eelco van Dijk RBA Drs. Frans Dooren Ing. Urmila Kisoen AAG RBA Drs. Michel Klaster Drs. Loranne van Lieshout Dr. Tjemme van der Meer Drs. Herialt Mens CFA Drs. John Oost AAG RBA Dr. Bob Out Drs. Thomas Pistorius Mr. Drs. Rob Schreur Drs. Tom Veerman AAG RBA Drs. Hen Veerman AAG RBA Drs. Gertrude Winters voorzitter geaffilieerd lid geaffilieerd lid geaffilieerd lid geaffilieerd lid Commissie Verantwoord Beleggen Drs. Robert Klijn RBA Drs. David Richert RBA Drs. Nina Hodzic Martijn Huijnen Msc MA Mr. Marieke de Leede MA Drs. Dennis Siemelink RBA Berrie Verwey voorzitter secretaris 4

7 Commissie Behavioral Economics Jan van der Hout RBA Drs. Erik Aalbers RBA Drs. Thomas Benders RBA Drs. Annemiek van den Berg RBA Ivo Beumer RBA Sander Epema MSc Drs. Jochen Harkema RBA Marjo de Lange-van Egmond RBA Drs. Hans Ruis RBA Drs. Bram Willem Schulte RBA Drs. Arjen Vermaire RBA voorzitter Commissie Private Equity Drs. Lodewijk van Pol RBA Drs. Emke Bus Drs. Remco Haaxman CFA Drs. Paul van Hastenberg RBA Drs. Jesse de Klerk CFA Arianne Leuftink Drs. Danny van Wijk RBA voorzitter Commissie Tactische Asset Allocatie Eelco Ubbels RBA Drs. Marcel van Ostaden RBA Drs. Stijn de Bont CFA Drs. Rob Brand CMT FRM Ir. Jeroen Gondrie Drs. Simon Knappstein RBA Drs. Lodewijk van der Kroft RBA Drs. Ivo Kuiper CFA Drs. Coen van de Laar RBA Drs. Bert Leffers RBA Drs. Ivan Moen RBA Drs. Bart Noordman CFA Drs. Suzan Peeters Drs. Astrid Smit RBA voorzitter secretaris Commissie Vastgoed Marieke van Kamp MSc Peter de Haas MRE FRICS Ir. Marleen Bosma-Verhaegh MSRE RBA Drs. Boris van der Gijp MRE MMO Ir. Egbert Nijmeijer Drs. Sander van Riel CFA Ir. Joris Winters MRICS Rodney Zimmerman voorzitter secretaris 5

8 Commissie Private Banking Mr. Hans Volberda MM Dr. Paul Broholm Drs. Erwin Foppen Mr.drs. Rogier van Heyningen Drs. Ronald Janssen MFP voorzitter Commissie Investment Performance Measurement Erwin Jager CFA CIPM voorzitter, RIPS-EMEA, GIPS Council lid David Janssen CFA Drs. Bas Leerink RBA Drs.Ing. Casper Lötgerink Drs. Stefan Roelofs Drs. Remco Stam Wouter Vos Dutch Commission on Bonds (DCB) Bestuursleden Drs. Kiemthin Tjong Tjin Joe RBA Drs. Jan Matthijssen RBA Drs. Bruus-Jan Willemsen RBA voorzitter vice-voorzitter secretaris Deelnemers Jurgen Aarts Drs. Wilfried Bolt Ing. Michiel de Bruin RBA Carla Buijink-Alderliesten RBA Drs. Eric Emmer RBA Ir. Jeroen Gondrie FRM Drs. Pieter de Graaf CFA Drs. Leo Houtekamer RBA Elise van Kalmthout- Papôt RBA Ing. Gerard Langerhorst Drs. Marc Rovers RBA Drs. Michel Salden RBA Drs. Rolf Vesters RBA Drs. Arno Blezer RBA André Broijl MSc CFA Sybo Bruinsma RA Drs. Rogier Crijns Drs. Ellen Engelhart RBA Drs. Henk van Gorkum Drs. Rolf-Pieter ter Horst RBA Dr. Patrick Houweling Drs. Marco Kemper Drs. Bas van Rhijn Drs. Irene Ruis-Sijstermans RBA Arnold Salm Drs. William de Vries RBA Erelid Peter van der Linde Auditor Peter Nijsse Monika Zullig 6

9 European Bond Commission (EBC) Deelnemers Drs. Kiemthin Tjong Tjin Joe RBA Drs. Bruus-Jan Willemsen RBA Drs. Jan Matthijssen RBA Drs. Rolf-Pieter ter Horst RBA Commissie Ethiek en Integriteit Dr. Alwin Oerlemans CFA FRM John van Beek Drs. Diederik Bertens RBA Drs. Patrick Bronger RBA Drs. Remy Guijt Ir. Philip Jan Looijen RBA Mr. Martijn Schoonhoven RBA voorzitter Commissie Technische Analyse Juus de Kempenaer Drs. Rob Brand CMT FRM voorzitter Kascommissie Henk Vierhout RBA Drs. Simon de Ridder RBA Drs. Peter Meulepas RBA voorzitter Seniorenconvent Drs. Jacques van den Berg RBA Carlo Bogerd voorzitter secretaris EFFAS Training and Qualification Commission Drs. Anne-Marie Munnik RBA VBA vertegenwoordiging in DSI: Drs. Johan van der Ende VBA Journaal Prof.Dr. Jaap Koelewijn Dr.ir. Gerben de Zwart CFA Drs. Huub van Capelleveen Dr. Dirk Gerritsen Dr. Jan Jaap Hazenberg RBA Drs. Ernst Hagen Mr.drs. Manon Hosemann Ronald Kok MSc RBA Arianne Leuftink Drs. Jan Bertus Molenkamp RBA Drs. Gerard Roelofs MBA RBA FRM hoofdredacteur adjunct hoofdredacteur 7

10 Webredactie Drs. Frank Dankers RBA Ronald Kok MSc RBA Eelco Ubbels RBA voorzitter Accreditatiecommissie Permanente Educatie Fons Lute RBA Drs. Justus van Halewijn Dr. Pieter Jelle van der Sluis Drs. Astrid Smit RBA voorzitter Curatorium Permanente Educatie Drs. Jan Overmeer Dr. Philip Stork Dr. Cees Dert Drs. Gerben Jorritsma RBA Fons Lute RBA Drs. Pim Mol Drs. Anne-Marie Munnik RBA voorzitter coördinator Bestuur van de Stichting VBA Opleidingsinstituut Morreau Prof.Dr. Alfred Slager RBA voorzitter Drs. Bas Bosma Drs. Johan van der Ende Drs. Gerben Jorritsma RBA Drs. Sjoerd Lont Melinda Rook MSc Drs. Hikmet Sevdican RBA Curatorium VU-VBA opleiding Investment Management Prof.Dr. Robert van de Meer voorzitter Dr. Dirk Broeders RBA Drs. Anne-Marie Munnik RBA Prof.Dr. Theo van der Nat Alex Otto RBA Prof.Dr. Alfred Slager RBA Drs. Reinoud van Tets 8

11 Verslag van het Bestuur Wanneer moeten beleggingsprofessionals oude schoenen weggooien en nieuwe aanschaffen? Of moeten oude schoenen bewaard worden, totdat ze een nieuw leven moeten krijgen? Onze leden hebben deze vragen in het afgelopen verenigingsjaar met verve opgepakt voor veel thema s. De rente is nog nooit zo laag geweest, en er moet in een aantal gevallen onevenredig veel risico gelopen worden voor een beperkt rendement. Enerzijds heeft het verleden geleerd dat de economie en de markten terug tenderen naar normale omstandigheden. Anderzijds is er sprake van grote onevenwichtigheden in de wereld; de schuldenproblematiek, een ongekend ruim monetair beleid, de wijzigende rol van het bankwezen in het financiële systeem. Is de wereld echt veranderd en wat betekent dat als we vooruitkijken naar de toekomst voor het economische en financiële landschap en voor de wijze waarop bijvoorbeeld pensioenfondsen en verzekeraars beleidskeuzes maken? Kunnen beleggingsprofessionals nog uit de voeten met hun oude schoenen, hun bestaande modellen en analysemethoden? Of moeten ze voorlopig in de kast omdat ze geen vooruitkijkende waarde meer hebben? Beleggingsprofessionals hebben te laveren tussen deze Scylla en Charibdis. In het afgelopen verenigingsjaar hebben leden lage rente, de invloed van de ECB, deflatie, liquiditeit en het effect of modelaannames hiervan met elkaar besproken en bediscussieerd. Een structurele trend in het aanbod van bijeenkomsten en permanente educatie is dat leden zich niet alleen richten op de vakinhoudelijke invulling van beleggingscategorieën, maar zich steeds breder oriënteren om de beleggingsoplossingen voor de klant duurzaam te integreren. Zo zijn er bijeenkomsten geweest over hoe beleggingsbeslissingen verder verbeterd kunnen worden, of meer kennis over de achtergrond en toepassing van risicobereidheid waarvan de ontwikkeling is deze steeds beter te expliciteren. Zo werken 1315 VBA leden er hard aan om duurzame beleggingsoplossingen te vinden, die de klant helpen met deze uitdagingen. Het bijhouden en verder ontwikkelen van kennis en competenties hiervoor staan daarbij voorop, net als in voorgaande jaren. De 23 bijeenkomsten in het afgelopen verslagjaar werden door meer dan 1400 mensen bezocht en de 3 permanente educatie modulen werden door 56 mensen bezocht. Het VBA Journaal is 4 keer verschenen. Een groot deel van de leden is tijdelijk of voor langere tijd bij de meer dan 15 commissies betrokken, waar uit een lopende onderwerpen op het gebied van nieuwe ontwikkelingen in beleggingscategorieën, beleggingsstijlen of de toepassing ervan worden uitgewerkt, en naar buiten gebracht in de bijeenkomsten. De ondersteuning van de VBA voor haar leden gaat verder. Zo is het rapport VBA Risicostandaarden Beleggingen verschenen. Dit rapport bevat de aanbevelingen van de VBA met betrekking tot de te hanteren risicoparameters standaarddeviaties en correlaties bij het maken van een kwantitatieve risicoanalyse van beleggingscategorieën en beleggingsportefeuilles. Het betreft een actualisatie van het rapport VBA Risicostandaarden Beleggingen De thema s laten zien dat de VBA steeds naar buiten kijkt, en anticipeert op wat leden belangrijk vinden of hen kan raken. Voor onze leden is het van groot belang steeds naar buiten te kijken om de wereld om ons heen nauwgezet te blijven volgen en op basis van die waarneming adequaat te kunnen anticiperen op veranderingen. Een van deze thema s is de permanente doorontwikkeling van de rol van de beleggingsprofessional. Bij de oprichting van de vereniging stond de kern van de beleggingsanalyse centraal in de naamgeving van de vereniging. Over de afgelopen decennia is de toepassing en relevantie van de beleggingsanalyse centraal komen te staan, wat zichtbaar geworden is toen de vereniging een aantal jaren geleden de term beleggingsprofessional centraal stelde in haar communicatie. In 2015 heeft de VBA het register Risk Manager Financial Institutions (RMFI) mogen verwelkomen in de vereniging. De RMFI draagt bij aan een verbreding en verdieping van kennis van het managen van alle balansrisico s. Vermogensbeheer en risicomanagement lijken vakken apart maar hebben steeds meer gemeen. Is de portfoliomanager van een pensioenfonds/ vermogensbeheerder belegger of risicomanager? Elke riskmanager zal verder moeten kijken dan alleen zijn eigen discipline, net zoals een vermogensbeheerder de integrale balans van de klant of organisaties steeds meer in ogenschouw neemt. Op basis van het totaal beeld zullen beiden een inschatting dienen te maken, waarbij hij naast de huidige omstandigheden eveneens een beeld vormt van beleggings- of risicoscenario s voor de (nabije) toekomst. Kortom, de 9

12 beleggingsprofessional en riskmanager delen veel vruchtbare raakvlakken die binnen de vereniging tot concrete kruisbestuiving op het gebied van educatie, bijeenkomsten of commissies zullen leiden. Geen oude of nieuwe paar schoenen, maar twee paar die regelmatig afwisselend moeten worden gedragen voor de beste levensduur. We verwelkomen de RMFI studenten en afgestudeerden bij de VBA. De eerder beschreven ontwikkelingen passen daarmee uitstekend in het door de vereniging bepaalde strategie van groei, relevantie en kwaliteit. Het bestuur zal ook op basis van deze strategie in 2015/2016 de relevantie van de VBA voor de leden verder versterken, en hen ondersteunen met het VBA netwerk, met opleidingen en met bijeenkomsten. Dit zal vormgegeven worden door het zoeken naar verbintenissen met andere beroepsorganisaties waar relevant, verder vormgeven aan permanente educatie, met publicaties bouwen aan de zichtbaarheid en relevantie voor de leden, en waar mogelijk de initiatieven ondersteunen van leden voor nieuwe ontwikkelingen. Alfred Slager, voorzitter 10

13 Verslag van de Penningmeester In het jaarverslag treft u aan de jaarrekening van VBA beleggingsprofessionals en van de Stichting VBA Opleidingsinstituut Morreau; tevens is een geconsolideerd overzicht gemaakt. Tenslotte is de begroting voor het verenigingsjaar bijgevoegd. Toelichting bij de jaarrekening 2014/2015 VBA en Opleidingsinstituut. Jaarrekening VBA 2014/2015 Opbrengsten Contributie: De contributie inkomsten worden conservatief begroot op basis van het ledental aan het begin van het boekjaar. Het boekjaar werd afgesloten met 1315 leden. De instroom van nieuwe leden in het boekjaar bedroeg 126, de uitstroom 67. De uitstroom betrof een divers scala aan redenen, zoals een switch uit de sector, veranderende werkzaamheden of pensioen. Per saldo zijn de contributie-inkomsten in lijn met de begroting. Bijeenkomsten: Per saldo komen de inkomsten van bijeenkomsten aanzienlijk lager uit dan begroot. Er is een aantal bijeenkomsten georganiseerd, waarvoor geen toegang is geheven voor niet-leden. Dit om de VBA te profileren bij de gewenste doelgroep. Sponsoring is dit verenigingsjaar veelal geschied in natura waardoor de opbrengsten maar ook de kosten lager uitvielen. Het aantal bijeenkomsten en de kwaliteit ervan was conform planning. Doorbelasting bureau: De bureaukosten zijn lager uitgevallen dan begroot. In de begroting was echter onvoldoende rekening gehouden met de hogere personeelskosten op het bureau waardoor de doorbelasting aan het Opleidingsinstituut toch hoger is uitgevallen. Publicaties: Per saldo komen de inkomsten van publicaties hoger uit dan begroot. Vanwege de grote gevoeligheid voor de conjunctuur vallen inkomsten op vacatures lastig te begroten, wat dit jaar positief heeft uitgepakt. Kosten Publicaties/VBA Journaal: De begroting was gebaseerd op de reguliere uitgaven van het VBA Journaal als ook verschillende speciale rapporten. Dit boekjaar zijn twee rapporten uitgebracht, twee andere hadden enigszins vertraging en zijn uitgebracht na afloop van het verenigingsjaar. Ook is meer de expertise van VBA leden, bestuur en bureau ingezet waar minder kosten mee gemoeid waren. Bureau: De kosten van het bureau kwamen lager uit, doordat de begrote ondersteuning ten behoeve van het bureau slechts ten dele is benut. Website: Er zijn minder werkzaamheden met betrekking tot de website nodig gebleken dan begroot. Focus voor dit jaar was grotendeels ten behoeve van permanente educatie welke ten laste viel aan het opleidingsinstituut. Commissies: De commissies hebben slechts ten dele van het beschikbare budget gebruik gemaakt. PR + Marketing: Mogelijkheden om de VBA te profileren worden terdege afgewogen op basis van kosten en effectiviteit. In de afweging kwamen weinig zinvolle aanwendingen van het budget voor PR + Marketing naar voren. Er is het afgelopen jaar veel gedaan aan de zichtbaarheid van de VBA door middel van inhoudelijke rapporten en bijdragen aan lopende debatten. Niet aftrekbare voorbelasting: Dit zijn kosten die voorheen onder diverse lasten waren ondergebracht. Voor transparantie doeleinden worden deze nu separaat weergegeven. Deze waren niet separaat begroot. Diverse lasten: De samenwerking met Career Guide is ultimo 2014 niet meer gecontinueerd waardoor de lasten enigszins lager uitvielen. De inkomsten op diverse baten zijn in lijn daarmee ook gedaald. Balans De post Crediteuren omvat o.a. een betaling aan de belastingdienst van euro. Jaarrekening Stichting VBA Opleidingsinstituut Morreau 2014/2015 Opbrengsten Royalties: Deze post betreft de (6%) royalties die de VBA ontvangt van de VU inzake de opleiding. In het betreffende boekjaar volgden licht minder studenten de opleiding dan verwacht. Permanente Educatie: Deze opbrengsten zijn met name hoger dan begroot door de masterclasses die in samenwerking met de VU zijn georganiseerd in het kader van de DSI Periodieke Toets voor geregistreerde beleggingsanalisten. Een enkele module is niet doorgegaan en/of ingekort waardoor de inkomsten op de PE modules wat lager uitkwam dan verwacht. Kosten Doorbelasting Bureau: De bureaukosten zijn lager uitgevallen dan begroot. Desondanks is de doorbelasting hoger uitgevallen. In de begroting was onvoldoende rekening gehouden met de hogere personeelskosten op het bureau. Permanente Educatie: de uitgaven op de PE modules zijn lager uitgevallen dan begroot doordat een aantal geplande PE bijeenkomsten niet gerealiseerd kon worden als ook is een geplande leergang niet geeffectueerd. In de begroting was hiervoor een investering meegenomen. De uitgaven in verband met de masterclasses zorgen ervoor dat de totale uitgaven op permanente educatie hoger zijn dan begroot. 11

14 Financieel verslag 2014/2015 Resultatenrekening VBA 2013/ / /2015 Opbrengsten Gerealiseerd Begroting Gerealiseerd Contributie Rente Bijeenkomsten Publicaties Doorbelasting Bureau Diverse Baten Totaal Opbrengsten Kosten Gerealiseerd Begroting Gerealiseerd Bijeenkomsten Bestuur Publicaties/VBA Journaal EFFAS/ACIIA Bureau Commissies Website PR + Marketing Dotatie voorziening Lustrum Niet aftrekbare voorbelasting Diverse Lasten Totaal Kosten Overschot/Tekort Balans VBA per 30 juni 2015 ACTIVA 30-jun jun jun-15 Banktegoeden Te vorderen contributie Te vorderen Morreau Debiteuren PASSIVA Crediteuren Dotatie voorziening Lustrum Vermogen

15 Resultatenrekening Opleidingsinstituut 2013/ / /2015 Opbrengsten Gerealiseerd Begroting Gerealiseerd Royalties Rente Permanente Educatie Diverse Baten Totaal Opbrengsten Gerealiseerd Begroting Gerealiseerd Kosten Leerstoel VU Permanente Educatie Doorbelasting Bureau Diverse Lasten Totaal Kosten Overschot/Tekort Balans Opleidingsinstituut per 30 juni 2015 ACTIVA 30-jun jun jun-15 Banktegoeden Debiteuren PASSIVA Crediteuren Vermogen

16 Resultatenrekening geconsolideerd 2012/ / /2015 Opbrengsten Gerealiseerd Gerealiseerd Gerealiseerd Contributie Royalties Rente Bijeenkomsten Publicaties Permanente Educatie Diverse Baten Totaal Opbrengsten Kosten Gerealiseerd Gerealiseerd Gerealiseerd Bijeenkomsten Bestuur Leerstoel VU Publicaties/VBA Journaal EFFAS/ACIIA Bureau Commissies Website Permanente Educatie PR + Marketing Diverse Lasten Totaal Kosten Overschot/Tekort Balans geconsolideerd per 30 juni 2015 ACTIVA 30-jun jun jun-15 Banktegoeden Te vorderen contributie Debiteuren PASSIVA Crediteuren Vermogen

17 Begroting VBA 2014/ /2016 Opbrengsten Begroting Begroting Contributie Rente Bijeenkomsten Publicaties Doorbelasting Bureau Diverse Baten Totaal Opbrengsten Kosten Begroting Begroting Bijeenkomsten Bestuur Publicaties/VBA Journaal EFFAS/ACIIA Bureau Commissies Website PR + Marketing Dotatie voorziening Lustrum 2016 Niet aftrekbare voorbelasting Diverse Lasten Totaal Kosten Overschot/Tekort Begroting Opleidingsinstituut 2014/ /2016 Opbrengsten Begroting Begroting Royalties Rente Permanente Educatie Totaal Opbrengsten Kosten Begroting Begroting Leerstoel VU Doorbelasting Bureau Permanente Educatie Diverse Lasten Totaal Kosten Overschot/Tekort

18 Verslag van de Kascommissie over het verenigingsjaar De commissie is het afgelopen jaar een tweetal malen bijeen geweest. De eerste maal had betrekking op de controle inzake de melding ten aanzien van de bestuurs-wisselingen bij de Kamer van Koophandel alsmede op de verantwoording betreffende de opbrengsten en uitgaven over de eerste helft van het boekjaar. Tevens werd de afloop van de overlopende posten per 30 juni 2014 ten aanzien van de debiteuren, crediteuren en kruisposten gecontroleerd. Hierbij verklaren wij dat de staat van inkomsten en uitgaven van de VBA en van de Stichting VBA Opleidingsinstituut Morreau over het boekjaar alsmede de beide balansen per 30 juni 2015 door ons werden gecontroleerd en akkoord bevonden. Amsterdam, september 2015 Een tweede controle vond plaats na afloop van het boekjaar en richten zich voornamelijk op het financiële beheer van de vereniging en het opleidingsinstituut. Hierbij werd aandacht besteed aan de aansluitingen van de jaarrekeningen, verschillen in de gerealiseerde opbrengsten en kosten met het voorgaande boekjaar alsmede met de begroting. Tevens vormde de administratieve organisatie ten aanzien van het financieel beheer een onderdeel van de controle. Bijzondere aandacht werd besteed aan de uitvoering van de mandaterings- en bevoegdhedenregeling van de directie. Henk Vierhout RBA, voorzitter Wij constateerden dat het financiële beheer van zowel de vereniging als het opleidingsinstituut van voldoende kwaliteit is. Ten aanzien van onze bevindingen tijdens de controles is een verslag uitgebracht aan het bestuur van de vereniging. Drs. Simon de Ridder RBA De commissie spreekt haar dank uit aan Irma Willemsen en Hikmet Sevdican voor de prettige samenwerking. Drs. Peter Meulepas RBA Henk Vierhout, voorzitter 16

19 Verslag van de Programmacommissie over het verslagjaar De programmacommissie heeft ook dit jaar weer haar best gedaan bijeenkomsten te organiseren en te faciliteren die haar leden input geven voor de te nemen (beleggings)beslissingen. Er zijn 23 bijeenkomsten geweest waardoor de programmacommissie weer terug kan blikken op een geslaagd bijeenkomstenjaar. Wat de ontwikkelingen van economieën en beurzen aangaat, kunnen we constateren dat deze zich gedurende het grootste deel van het verslagjaar ontwikkelden als in het jaar daarvoor. De rentes daalden verder, de koersen op de ter zake doende aandelenmarkten stegen en het meest in de belangstelling stonden optredens en uitlatingen van bestuurders van de grote centrale banken. Verschillen waren er zeker, zoals de ontwikkeling van de olieprijs die ongeveer halveerde. Ongunstig voor ondernemingen die met energiewinning te maken hebben, maar grosso modo gunstig voor de economieën van het energiearme Europa. In de VS ging het economisch dermate voorspoedig, dat er al geruime tijd op gehint wordt dat de Federal Reserve nu toch eindelijk de Federal Funds rate wel eens zal verhogen. Dat is tot op heden nog steeds niet gebeurd, maar alleen al de gedachte daaraan heeft de waarde van de dollar het afgelopen verslagjaar opgestuwd ten opzichte van de euro. De euro kwam verder onder druk toen bleek dat de Griekse begrotingsproblemen na 5 jaar nog altijd niet zijn opgelost en groter zijn dan ooit. Gedurende het grootste deel van het verslagjaar ging de Nederlandse 10-jaars rente slechts één kant op: omlaag. Pensioenbeleggers huiverden. Rond de tijd dat de AEX een hoogste stand aantikte, deed genoemde rente 0,2%. Maar daarmee was het afgelopen, binnen 2 maanden kwam er 1 vol procentpunt bij en werd een rente van ruim 1% genoteerd. Evenals in voorgaande jaren is in meerdere bijeenkomsten aandacht besteed aan de macro-economie en de impact hiervan op de beleggingen. Tijdens het economendebat werd de vraag opgeworpen of er nog toekomst is voor de euro. Argumenten vóór (Han de Jong) en tegen (Bruno de Haas) passeerden de revue. In december werden de macro-economische vooruitzichten 2015 gepresenteerd door Anton Brender en Florence Pisani. Zij gingen in op de opkomende markten, Europa, de VS, olie-, obligatie- en geldmarkten en de rol van centrale banken. In januari hebben wij Robert Wescott voor de derde maal verwelkomd. Hij ging in op de invloed van geopolitieke spanningen op de wereldeconomie. De topics waren OPEC, Rusland, China en computercriminaliteit. Per saldo was er ruimte voor enig optimisme. In mei kwam de lage rente aan bod. Jan Lambregts beoordeelde deze, Harald Benink ging op de rol van de ECB in en Olaf van den Heuvel belichtte de invloed van de rente op beleggingen. Op de laatste dag van het verenigingsjaar hield Arthur van Slooten een voordracht over de Multi-asset strategie op het kruispunt van liquiditeit en fundamentals. De monetaire verruiming van de ECB, de verzwakking van de euro, de timing van de eerste renteverhoging van de FED, de lage kapitaalmarktrente, de afzwakkende economische groei in China en de lage grondstofprijzen waren en zijn nog steeds belangrijke thema s. Het jaarlijkse seminar dat in samenwerking met IVBN werd georganiseerd heeft als thema vastgoedfinanciering in Nederland; hoe ziet de markt er uit en welke veranderingen zijn er op komst. Winkelvastgoed in 2015, de investeringscasus voor de toekomst! is de titel van de andere vastgoed bijeenkomst. Hierin stonden veranderingen in consumentengedrag en bestedingen, onzekerheid over de economie en turbulente vastgoedmarkten die steeds meer om innovatie en creativiteit van de winkelsector vragen, centraal. Beleggers zijn de afgelopen jaren steeds kritischer naar Hedge-funds gaan kijken. De rendementen, risico s, kosten, transparantie en toezichthouderissues stonden daarbij centraal. Reden om het mini-seminar Het belang van Hedge-funds te organiseren. Iwan Vink, Iain Somers en Jasper Anderluh gaven presentaties en deelden hun visies over de toegevoegde waarde van hedge-funds in een steeds uitdagender wordende beleggingsomgeving. Heiko de Boer nam in de april lezing iets meer afstand van de tactische beleggingsdynamiek en behandelde het thema deflatie. Keynesianen vinden dit een groot probleem, maar de Oostenrijkse School kan er goed mee leven. Om de juiste beleggingsbeslissingen te kunnen nemen hebben beleggers en hun adviseurs méér nodig dan alleen macro-economische inzichten. Op 11 november was er een bijeenkomst getiteld Financial Planning, het nieuwe panacee voor Private Bankers? Onder leiding van dagvoorzitter Jaap Koelewijn gaven Tom Loonen, 17

20 Tim Mortelmans en Marco Tamis presentaties over belang en kwaliteit van de cliënt-intake. Daarnaast organiseerde de commissie Behavioral Economics in mei een bijeenkomst waar werd ingegaan op het risico dat een klant kan lopen. De risicobereidheidsinventarisatie stond centraal, ook in de bijzonder constructieve paneldiscussie. Tijdens de bijeenkomst in februari maakten de heren Davies, Van Welie en Hinfelaar inzichtelijk dat beleggingsbeslissingen tevens konden worden verbeterd met behulp van behavioral finance. Pensioenen en pensioenfondsen haalden afgelopen jaar veelvuldig de krantenpagina s en daarom heeft de VBA ook stilgestaan bij een aantal van de genoemde onderwerpen. Zo werd er in juni de vraag gesteld: Bedrijf en pensioenfonds, Chinese muur of heilige twee-eenheid? Aan de orde kwam dat de twee kunnen samenwerken, maar dat ook soms hun verantwoordelijkheden en paden uiteenlopen. Duurzaam beleggen kan hierbij in een aantal facetten verbinden. Tijdens de bijeenkomst in september werd er stilgestaan hoe Pensioenfondsen additionele diversificatie kunnen aanbrengen in hun beleggingsportefeuille door te beleggen in het Midden- en Kleinbedrijf. Ad van den Ouweland en Peter Verleur deelden de ins en outs hiervan aan de hand van de uitkomsten van hun onderzoek. Tijdens de jaarlijkse VBA-ALM conferentie werd uitvoering ingegaan op de rol en toegevoegde waarde van de huidige ALM insteek; nieuwe inzichten die zich aan het ontwikkelen zijn met het oog op verdere toepasbaarheid in de nabije toekomst van een sterk veranderde omgeving. Die werden bezien vanuit de economische outlook, risicomanagement en beleggingsstrategieën. Naast de ESG bijeenkomst in juni was de titel van de eerste presentatie van het afgelopen verenigingsjaar: Responsible Private Equity Investing, Window dressing or value creation? Tijdens dit middagvullende seminar is uitvoerig ingegaan op de toegevoegde waarde van een duurzame beleggingingsinsteek bij Private Equity beleggingen. De november bijeenkomst had een meer overkoepelende insteek van maatschappelijk verantwoord beleggen. De conclusie van de heren Scheepens, Adamini, Hummels en Debrauwer was dat deze vorm van beleggen een enorme vlucht heeft genomen en de kinderschoenen ruim is ontgroeid. instellingen. In de bijeenkomst van oktober stond de impact van de Bankierseed centraal. Onder leiding van Tom Loonen werden een aantal verfrissende inzichten gedeeld maar ook een aantal interessante vragen opgeworpen die nog nadere uitwerking behoeven. De bijeenkomst in mei had als titel: Ethiek en integriteit bij financiële instellingen- Tone at the top. Onder leiding van dagvoorzitter Alfred Slager vertelden Merel van Vroonhoven, Caroline Princen, Muel Kapteijn, Paul Gerla en Fried van t Hof ons welke volgende stappen gezet dienen te worden teneinde het vertrouwen van de maatschappij in de sector te laten herwinnen. Cruciaal hierbij is open, op basis van voortschrijdende inzichten en best practices met elkaar van gedachten te wisselen. Op 28 oktober was er de 53 e algemene ledenvergadering met aansluitend het jaardiner. Merel van Vroonhoven was gastspreker tijdens het diner. Zij ging in op de wijze waarop beleggingsondernemingen het belang van de klant centraal stellen. In november organiseerde de Commissie Investment Performance Measurement voor de zesde maal de Dutch Performance Measurement Round Table. De focus van deze editie lag op de transparantie in de rapportage van beleggingsrendementen. Op 12 januari konden de leden elkaar de beste wensen voor 2015 doen toekomen tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst en was er de prijsuitreiking van de Sweepstake Tijdens de lezing kwam het vermogensbeheer weer aan bod. Alex van der Velden sprak over innovatie in het vermogensbeheer en de toekomst van het vermogensbeheer. 15 september was binnen de VBA gelederen een gedenkwaardige dag, toen vond de feestelijke lancering van het RMFI register plaats. Het register Risk Manager Financial Institutions draagt bij aan een verbreding en verdieping van kennis van het managen van alle balansrisico s. Vermogensbeheer en risicomanagement lijken vakken apart te zijn maar worden echter steeds meer met elkaar verweven. Okko Rabeling, voorzitter Han van Lamoen, secretaris Dit jaar zijn er ook een drietal bijeenkomsten georganiseerd over Ethiek en integriteit bij Financiële 18

21 Overzicht van het programmaseizoen Bijeenkomst Datum Plaats Locatie Responsible Private Equity Investing 3 juli 2014 Amsterdam Auditorium Window dressing or value creation? Symphony Offices Sprekers: Daan Spaargaren (dagvoorzitter), Silva Dezelan, Alvar de Wolff, Kayode Akinola, Tim van der Weide & Ebel Kemeling, Marta Jankovic (moderator paneldiscussie) en Kris Douma, Ludo Bammens en Jesse de Klerk (panelleden) MKB in Beeld: Is het Nederlandse MKB 10 september 2014 Amsterdam Rosarium investeerbaar? Sprekers: Ad van den Ouweland en Peter Verleun De riskmanager moet all-rounder worden 15 september 2014 Amsterdam Rosarium Feestelijke lancering RMFI register. Sprekers: Harold Naus en Berry Debrauwer Researchseminar IVBN/VBA 30 september 2014 Breukelen Universiteit Vastgoedfinanciering in Nederland Nyenrode Sprekers: Alfred Slager (dagvoorzitter), Fred Huibers, Maarten van der Spek en Robert-Jan Peters VBA 53e Jaarvergadering en jaardiner 28 oktober 2014 Amsterdam IGC Gastspreker: Merel van Vroonhoven Roundtable Ethiek en Integriteit bij 30 oktober 2014 Amsterdam Insinger de Financiële Instellingen anno 2014: Beaufort Wat is de impact van de Bankierseed? Verantwoord beleggen: kinderschoenen 3 november 2014 Amsterdam Rosarium ontgroeid als volgende stap! Sprekers: Wouter Scheepens (dagvoorzitter), Manuel Adamini en Berry Debrauwer VBA ALM-seminar november 2014 Amsterdam NEMO This time it s different? Sprekers: Wouter Vos (dagvoorzitter), Stijn Claessens, Peter Heijmans, Monique Donders, Anita Joosten, Patty Hofmans, Gerlof de Vrij en Ed Fishwick Financial Planning, het nieuwe panacee voor 11 november 2014 Amsterdam Auditorium Private Bankers? Symphony Offices Sprekers: Tom Loonen, Tim Mortelmans, Marco Tamis en Jaap Koelewijn (dagvoorzitter) Winkelvastgoed in 2025: de investeringscasus 13 november 2014 Amsterdam Rosarium voor de toekomst! Sprekers: Marco Evers, Herman Kok, Bart Louw en Peter de Haas (dagvoorzitter) Economendebat: Is er een toekomst voor 18 november 2014 Amsterdam Auditorium de euro? ABN AMRO Sprekers: Cees van Loteringen (debat leider), Bruno de Haas en Han de Jong 19

22 Bijeenkomst Datum Plaats Locatie Dutch Performance Measurement 19 november 2014 Amsterdam Rosarium Roundtable 2014 Sprekers: Stefan Illmer, Iain McAra, Pol de Jaeger, Anne Laning en Murat Bozdemir (dagvoorzitter) Macro-economische vooruitzichten december 2014 Amsterdam Rosarium Sprekers: Anton Brender en Florence Pisani Nieuwjaarsbijeenkomst 12 januari 2015 Amsterdam IGC De toekomst van het Nederlandse vermogensbeheer Spreker: Alex van der Velden Geopolitieke spanningen en de 26 januari 2015 Amsterdam Rosarium Wereldeconomie in 2015 Spreker: Robert Wescott Beleggingsbeslissingen verbeteren 5 februari 2015 Amsterdam IGC Sprekers: Greg Davies, Tom van Welie en Martijn Hinfelaar SeCo mini seminar hedge funds 25 februari 2015 Den Haag De Rode Olifant Sprekers: Iwan Vink, Iain Somers en Jasper Anderluh Deflatie: Vloek of Zegen? 29 april 2015 Amsterdam Rosarium Spreker: Heiko de Boer Ethiek en integriteit bij financiële instellingen 18 mei 2015 Amsterdam Auditorium anno 2015: Tone at the top ABN AMRO Sprekers: Alfred Slager (dagvoorzitter), Merel van Vroonhoven, Caroline Princen, Muel Kapteijn, Paul Gerla en Fried van t Hof Historisch lage rente en de invloed van de ECB 22 mei 2015 Amsterdam Auditorium Sprekers: Jan Lambregts, Harald Benink en Symphony Offices Olaf van den Heuvel Hoe om te gaan met emoties in de 28 mei 2015 Amsterdam Rosarium inventarisatie van risicobereidheid? Sprekers: Agnes Joseph (dagvoorzitter), Bas Windt en Willem Landman Bedrijf en Pensioenfonds: Chinese muur 24 juni 2015 Amstelveen Zwitserleven of heilige twee-eenheid? Sprekers: Peter Ronteltap (dagvoorzitter), Simon Braaksma, Roger Otten en Marleen Janssen Groesbeek Multi-asset strategie op het kruispunt van 30 juni 2015 Amsterdam Rosarium liquiditeit en Fundamentals Spreker: Arthur van Slooten 20

23 Verslag van de Accountingcommissie Verslag van de Commissie Asset & Liability Management Het afgelopen verenigingsjaar was memorabel voor de Accountingcommissie (AC). Decennia lang heeft de AC de VBA vertegenwoordigd in de gebruikersdelegatie van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ). Dit jaar kwam daar een einde aan nadat de Stichting voor de Jaarverslaggeving besloten had de structuur van de RJ te wijzigen, de omvang van de RJ te beperken en op zoek te gaan naar een andere bemensing van de delegaties. Gezien het profiel dat van de toekomstige leden van de RJ werd geschetst, werd er de voorkeur aan gegeven om de zoektocht in een bredere kring te doen dan louter de AC. Daarmee werd ook afscheid genomen van ons commissielid Jan Vis die de afgelopen jaren de VBA vertegenwoordigde. Dit initiatief van het VBA-bestuur leidde in eerste instantie tot de benoeming van een nieuw lid van de RJ. Dit lid constateerde echter na enkele maanden dat het RJ lidmaatschap hem aanmerkelijk meer tijd kostte dan verwacht, dat de materie lang niet altijd even aantrekkelijk is en hem niet op de huid was geschreven, zodat hij besloot weer af te treden. Het VBA-bestuur zet de zoektocht naar een nieuwe vertegenwoordiger inmiddels weer door. Bij dezen wil ik Jan Vis namens de AC hartelijk danken voor het werk dat hij de afgelopen jaren voor de VBA in de RJ heeft verricht. Jan heeft op deskundige wijze de standpunten van de beleggingsanalisten en vermogensbeheerders op het terrein van accountingstandaarden en governance verwoord in de RJ. In het afgelopen jaar heeft de AC contact gezocht met de EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group). In de woorden van EFRAG: EFRAG was established in 2001 with the encouragement of the European Commission to provide input into the development of IFRS issued by the IASB and to provide the European Commission with technical expertise and advice on accounting matters. EFRAG is geïnteresseerd in de standpunten van analisten en vermogensbeheerders voor wat betreft accountingstandaarden. Daarbij realiseert de EFRAG zich dat de analisten en vermogensbeheerders niet de tijd hebben (en vaak ook niet de diepgravende kennis) om op detailniveau te adviseren over accountingstandaarden. De AC en EFRAG werken nu een werkwijze uit waarin accountingstandaarden in een AC-vergadering bediscussieerd worden. Op deze wijze verkrijgt de EFRAG inzicht in de ideeën en standpunten die bij analisten en vermogensbeheerders leven voor wat betreft accountingstandaarden. De eerste sessie is in het najaar gepland. John van Scheijndel, voorzitter De Asset & Liability Management (ALM) commissie bestaat al enige tijd uit circa 20 personen. Naast de meerderheid hiervan, die bestaat uit onderzoekers en beleidsmakers van pensioenfondsen, zijn consultancybedrijven, verzekeraars en banken in de ALMcommissie vertegenwoordigd. Als nieuwe lid werd Reinout van Tuyll van Serooskerken (Blue Sky Group) gegroet terwijl Rianne Lemsom (Unilever) en Martin van der Wal (delta Lloyd) terugtraden. De commissie komt gemiddeld eens per twee maanden bijeen en voorbeelden van ALM-dialogen zijn: ALM modellering van negatieve rentes, inflatie hedging, Uniforme Rekenmethode, Belgie-route voor Pensioenfondsen en ALM in Solvency II. Het afgelopen commissiejaar werd helaas overschaduwd door het overlijden van Guus Boender. Guus heeft een enorme bijdrage geleverd aan de Nederlandse Pensioenfondswereld en in het bijzonder ook aan ALM als wetenschap. De commissie is trots dat Guus ook een tijdlang ALM VBA commissielid geweest is en is hem ook dankbaar voor de vele malen dat hij als dagvoorzitter op het ALM VBA congres optrad. Het jaarlijkse VBA ALM-congres met als thema This time it is different...?, werd in november 2014 in Amsterdam georganiseerd. Aan de hand van dit thema hebben we gekeken naar de sterk veranderende marktomstandigheden en monetaire beleid en het effect hiervan voor de beleidskeuzes van pensioenfondsen en verzekeraars. Circa 140 beleggingsprofessionals waren aanwezig, met vertegenwoordiging hoofdzakelijk vanuit Pensioenfondsen, Verzekeraars, Vermogensbeheerders, Consultants en Banken. Sprekers waren Stijn Claessens (IMF), Peter Heijmans (Shell), Monique Donders (Robeco), Patty Hofmans (PGGM), Gerlof de Vrij (Blenheim) en Ed Fishwick (BlackRock) terwijl Martijn Vos (Ortec Finance) als dagvoorzitter optrad. De VBA ALM-commissie is bezig met het programma voor het volgende ALM-congres dat op donderdag 5 november 2015 in Amsterdam zal plaatsvinden. Het thema van de dag zal zijn Hedging in de praktijk. Sprekers vanuit APG, Achmea, ING, F&C en Nomura hebben inmiddels toegezegd. Voor 2016 plannen we binnen de ALM-commissie vele nieuwe discussies en hopen we de traditie om een ALM-congres met een actueel thema te organiseren in stand te kunnen houden. Helmut Cardon, secretaris VBA ALM commissie 21

24 Verslag van de Commissie Risk Management Verslag van de Commissie Verantwoord Beleggen De commissie komt een aantal keren per jaar bij elkaar voor afstemming en voor het inhoudelijk bespreken van diverse onderwerpen op het brede terrein van risk management, bij voorkeur door het houden van een presentatie door een lid van de commissie of een externe spreker. Naast fysieke bijeenkomsten wordt gebruik gemaakt van de LinkedIn Group Risk Management Nederland. De commissie kent twee vormen van lidmaatschap: gewone leden en geaffilieerde leden. Een belangrijke doelstelling van de commissie is haar kennis uit te dragen naar buiten. Het afgelopen boekjaar is daar helaas in commissieverband te weinig aan gedaan met uitzondering van een artikel in het VBA-journaal. De commissie is voornemens een activiteit te organiseren in het 4de kwartaal 2015 over het actuele onderwerp de voor- nadelen van centrale clearing van derivaten. De commissie is ook betrokken geweest bij de gesprekken over het nieuwe register Risk Manager Financial Insitutions. Aan de feestelijke bijeenkomst op 15 september, ter gelegenheid van de eerste inschrijving, heeft de commissie bijgedragen door het houden van een presentatie. Inmiddels worden gesprekken gevoerd om de mogelijkheden te onderzoeken om deze nieuwe ledengroep meer te betrekken bij de commissie Risk Management. Berry Debrauwer, voorzitter John Oost, secretaris De Commissie Verantwoord Beleggen bespreekt regelmatig de actuele ontwikkelingen en haar activiteiten in (telefonische) vergaderingen. Haar zeven leden vertegenwoordigen vier beleggers, twee consultants en een ESG research provider. ESG (environmental, social and governance)-thema s hebben veel raakvlakken met andere onderwerpen en worden steeds meer mainstream. Daardoor worden deze thema s ook relevanter voor andere VBAcommissies. Commissie Verantwoord Beleggen organiseert graag activiteiten in overleg met andere commissies. In het afgelopen jaar heeft de commissie twee bijeenkomsten georganiseerd. Verantwoord beleggen: kinderschoenen ontgroeid als volgende stap! was de titel van de bijeenkomst in het Rosarium op 3 november deelnemers, waarvan 12 niet-leden waren getuige van een levendige discussie onder leiding van Wouter Scheepens, partner bij Steward Redqueen. De inleidingen werden verzorgd door Manuel Adamini, Special Advisor bij Actiam en International Board Member Extractive Industries Transparency Initiative, en Berry Debrauwer, voorzitter van de VBA-commissie Riskmanagement. Maatschappelijk verantwoord Beleggen heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Van nice to have is het langzaam maar zeker een must have geworden. De vraag waar veel beleggers nog mee worstelen is hoe een verantwoord beleggingsbeleid kan worden ingevuld. Dit werd aan de hand van een aantal voorbeelden duidelijk gemaakt. Een uitsluitingenbeleid alleen is voor de meeste beleggers namelijk niet meer voldoende; er wordt daarom steeds vaker gekeken naar strategieën die een positieve maatschappelijke impact kunnen bewerkstelligen, bijvoorbeeld via engagement. Op 24 juni 2015 organiseerden de Commissie Verantwoord Beleggen en de VBDO gezamenlijk een middagbijeenkomst getiteld Bedrijf en Pensioenfonds: Chinese muur of heilige twee-eenheid? in het auditorium van Zwitserleven in Amstelveen. 22

25 Dagvoorzitter en gastheer was Peter Ronteltap, Manager Beleggingsspecialisten Zwitserleven. Andere sprekers waren Simon Braaksma, Senior Director Corporate Sustainability Office Philips International, Roger Otten, Investment Manager Philips Pension Fund en Marleen Janssen Groesbeek, Lector Sustainable Finance & Accounting Avans Hogeschool. Opvallend is dat het bedrijf Philips een hele duidelijke visie heeft op duurzaamheid, inclusief thema s en targets. Het pensioenfonds leunt vooral op haar externe manager. Geen Chinese muur dus, maar ook geen heilige twee-eenheid. Bedrijfstakpensioenfondsen voelen zich veel onafhankelijker in hun keuzes dan bedrijfspensioenfondsen. Bij de gezellige borrel werd nog lang nagepraat over deze geslaagde en interessante middag. De bijeenkomst had 31 deelnemers, waarvan 19 niet-leden. Naast het gebruikelijke verslag in het VBA Journaal is er een artikel op Pensioen Pro verschenen op 29 juni met als titel Philips-fonds geeft voorkeur aan stille engagement. Een belangrijke doelstelling van de Commissie Verantwoord Beleggen is het integreren van ESG aspecten in diverse opleidingen, inclusief de VBAopleiding. Commissielid Marieke de Leede heeft een bijeenkomst bijgewoond georganiseerd door CFA waarin ESG integratie in de CFA-opleiding werd besproken. De commissie heeft afscheid genomen van Jaap van den Ende en is op zoek naar een nieuw commissielid. Robert Klijn, voorzitter Op 28 mei organiseerde de commissie Behavioral Economics een bijeenkomst over het onderwerp hoe adviseurs, beheerders en risicomanagers onderzoeken of het risicobereidheidsformulier zijn doel dient en wat de beste practices zijn en valkuilen bij risico-inventarisatie. De Autoriteit Financiële Markten gaf haar bevindingen weer over hoe marktpartijen de risico-inventarisatie momenteel invullen en de zaal werd gevraagd hierop te reageren. Daarna heeft Willem Landman zijn visie gegeven over een mogelijke aanpak voor risicobereidheidsinventarisatie vanuit de wetenschappelijke hoek. De bijeenkomst werd afgesloten met een paneldiscussie waarin AFM en verschillende marktpartijen van gedachten wisselden. Op 25 juni hebben twee portfoliomanagers van Gavekal een presentatie gegeven aan de commissie over hun methode om behavioral aspecten te integreren in hun beleggingsproces. Gezien de opkomst bij de door de commissie georganiseerde presentatie voor de leden, alsmede de positieve feedback streeft de commissie ernaar ook de komende 12 maanden minstens 1 presentatie voor de leden te organiseren. Jan van der Hout, voorzitter Verslag van de Commissie Private Equity Verslag van de Behavioral Economics De commissie Behavioral Economics is in de loop van 2011 opgericht. Sociale, cognitieve en emotionele factoren hebben een overduidelijke invloed op consumenten- en investeerdergedrag en zijn dus van belang voor ons vakgebied. Gedurende de afgelopen 12 maanden is de commissie 6 keer bijeengekomen. Tijdens de bijeenkomsten wordt aan de hand van een artikel of een presentatie gediscussieerd over behavioral economics gerelateerde onderwerpen. De commissie private equity heeft als primaire doelstelling kennis en informatie over private equity te structureren en te presenteren aan de leden van de VBA. De commissie is dit jaar eenmaal bijeengekomen mede om de seminar vorig jaar nader te evalueren en nieuwe ideeën voor 2015 te genereren. Een interessant thema voor een seminar in 2015 is de ontwikkeling van alternatieve private equity beleggingsstructuren zoals direct en coinvestments en crowdfunding in plaats van fondsbeleggen. Aansluitend heeft de commissie meerdere malen overlegd via conference calls. Helaas verloopt de planning voor een seminar in 2015 over dit onderwerp moeizaam, vanwege de drukke agenda voor private equity seminars in het algemeen en de beperkte beschikbaarheid van key speakers. 23

26 De commissie beraadt zich op andere activiteiten, zoals een roundtable of het verschuiven van de seminar naar Lodewijk van Pol, voorzitter Verslag van de Commissie Tactische Asset Allocatie In het afgelopen jaar heeft de commissie een drietal bijeenkomsten kunnen organiseren, met onderwerpen die door de leden zijn aangedragen. Deze bijeenkomsten werden door de commissieleden goed bezocht. Nieuw Event Doelstelling van de commissie is om ook een event te organiseren dat openstaat voor alle VBA leden. Momenteel werken we aan een nieuw thema, waarbij wij het van groot belang vinden dat er een goede key note speaker bereid wordt gevonden om te spreken. Het thema staat zo goed als vast staat, nu werken we aan de invulling van de sprekers en om onze key note speaker te verleiden naar Nederland te komen. Nieuwe Leden Er bestaat van oudsher altijd veel belangstelling om deel te nemen aan de TAA commissie. In het afgelopen jaar is één nieuw lid toegetreden. Om ruimte te creëren is een aantal commissieleden van het eerste uur recent teruggetreden. Eelco Ubbels, voorzitter Beleggen in de huidige omgeving, waarin alle assets te duur zijn! Bij deze eerste bijeenkomst gaf een van de leden inzage in het belang van waardering en concludeerde dat er momenteel geen goedkope asset classes zijn. Hoe nu een portefeuille te construeren als je beleggen moet, werd een levendige discussie. Ook werd uitvoerig ingegaan op de oorzaken achter de collectieve overwaardering. Is waardering een goede voorspeller van toekomstig rendement? De tweede bijeenkomst bouwde voort de op het thema waardering. Dit was de trigger om meer de diepte in te gaan, of waardering wel een goede voorspeller is voor het rendement? Een nieuw lid van de commissie verzorgde eerst een presentatie, waarna die snel tot een levendige discussie leidde. De zin of onzin van inflatie hedging voor pensioenfondsen Inflatie is een institutioneel onderwerp, maar wel een thema dat ook breder leeft. Een van de leden was bereid om inzicht te geven in de analyses naar inflatie hedging. In een eerste stap kwam aan bod welke mogelijkheden er zijn om inflatie zo goed mogelijk te hedgen. In het twee gedeelte kwamen scenario s aanbod en met impact op de beleggingen, maar ook het belang om de verwachtingen van het pensioenbestuur te managen. Verslag van de Commissie Vastgoed De VBA Commissie Vastgoed is één van de vakinhoudelijke commissies van de VBA en stelt zich ten doel het kennisniveau omtrent vastgoed als beleggingscategorie te vergroten en te verspreiden binnen de VBA. Dit gebeurt vooral via bijeenkomsten, ronde tafel discussies, publicaties en de LinkedIn Group. In het afgelopen verslagjaar heeft de commissie drie succesvolle seminars / bijeenkomsten georganiseerd. Het eerste was het jaarlijkse research seminar in samenwerking met IVBN, ASRE, de Stichting ROZ Vastgoedindex en VOGON, met als thema De financierbaarheid van vastgoed. Centraal stond een onderzoek naar vastgoedfinanciering in Nederland: hoe ziet deze markt er uit en zijn er veranderingen op komst? Op basis van het onderzoek werd gekeken naar de beleggingsportefeuilles van institutionele beleggers: hoe past vastgoedfinanciering daar in vanuit een investeringsperspectief? Ook werd vanuit internationaal perspectief ingezoomd op de Nederlandse vastgoedfinancieringsmarkt. Het seminar was zeer geslaagd, met sterke inleidingen en een levendige discussie met de zaal. 24