VEILIGHEIDSHUIS IJSSELLAND

Transcriptie

1 VEILIGHEIDSHUIS IJSSELLAND Veiligheidshuis IJsselland, notitie versie 4.0, 12 december

2 1. Inleiding Landelijk worden op veel plaatsen veiligheidshuizen ingericht. In de meeste gevallen gaat het om locaties waar een aantal partners rond de strafrechtketen (OM, Politie, slachtofferhulp, reclasseringsinstellingen) samen gehuisvest zijn c.q. elkaar treffen 1. De strafrechtelijke afdoening van delicten wordt door de partners op elkaar afgestemd en uitgevoerd. In de praktijk blijkt dat deze vorm van samenwerken grote voordelen heeft: een efficiënte aanpak (snellere afdoening), slagvaardiger optreden en synergie-effecten. De meeste veiligheidshuizen concentreren zich op de aanpak van: veelplegers, huiselijk geweld en jeugdcriminaliteit. Wat vaak in deze aanpak nog gemist wordt is de aansluiting tussen de zorgketen en de politie- en justitieketen. Zowel aan de voorkant (hoe voorkom je dat delicten gepleegd worden?) als aan de achterkant (wat moet er gebeuren om recidive te voorkomen?) is verbinding met andere partners gewenst danwel dient de aansluiting beter gerealiseerd te worden. Op een aantal plaatsen in Nederland ontwikkelen zich veiligheidshuizen waarbij de justitiële keten en de zorgketen aan elkaar verbonden worden en waarbij persoonsgerichte maatwerktrajecten opgezet worden. Organisaties als Bureau Jeugdzorg, algemeen maatschappelijk werk en de verslavingszorg participeren in een dergelijk veiligheidshuis. Deze initiatieven zijn veelbelovend. 2. Situatie in IJsselland In IJsselland wordt intensief samengewerkt ten aanzien van de strafrechtketen. Hoewel misschien niet sprake is van een fysiek veiligheidshuis, de samenwerking heeft wel dezelfde allure. Zo zijn er een justitieel beleids- en casusoverleg jeugd (afdoening jeugdzaken) en beleids- en casusoverleggen veelplegers met alle relevante partners aan tafel waarbij vanuit de gemeentelijke en justitieketen gezamenlijk de verbinding is gelegd met de zorg- en hulpketen. Daarnaast is voor de verwerking van strafzaken op operationeel niveau de ketensamenwerking vormgegeven in een Justitieel Intake- en Afdoeningscentrum (JIC) waarin samenwerken: de standaardzakenkamer van het OM, reclasseringsbalie (3 RO en de Raad voor de Kinderbescherming) en het loket Slachtofferzorg & Schadebemiddeling (inclusief politie en Slachtofferhulp Nederland). Ook binnen de zorgketen wordt in toenemende mate intensief samengewerkt. Zo is bij de aanpak huiselijk geweld in 2006 het Advies- en steunpunt huiselijk geweld gerealiseerd en in 2007 een convenant integrale aanpak huiselijk geweld regio IJssel-Vecht ondertekend, waarbij ook ingezet wordt op coördinatie van de keten bij casussen van huiselijk geweld. Binnen het jeugdbeleid wordt al jaren gewerkt met jeugdcasusoverleggen en zorgadviesteams in het onderwijs, wordt inmiddels ook gewerkt met Bemoeizorg Jeugd (onder meer zorgcoördinatie) en is realisatie van de centra voor Jeugd en gezin voorzien alsmede een verwijsindex risicojongeren. Bij de aanpak van loverboys wordt provinciaal de Zwolse succesvolle aanpak van loverboyproblematiek uitgerold, waarbij sprake is van een multidisciplinaire werkgroep loverboys, waarin zowel politie als hulpverlening betrokken zijn. Binnen de maatschappelijke opvang / verslavingszorg staat uitvoeren van het Stedelijk Kompas centraal. Hierbij zijn in de uitwerking centrale toegang, screening en veldregie centrale begrippen. De behoefte bestaat om de bovengenoemde persoon- en systeemgerichte aanpak integraal door te ontwikkelen. De meerwaarde is beide ketens (strafrechtketen én hulp/zorgketen) te koppelen. Dit creëert kansen voor een integrale aanpak waarbij een naadloze aansluiting van preventieve, zorg-, repressieve én nazorgtrajecten mogelijk wordt. 1 Het gaat meestal om een beperkt aantal fte s van alle deelnemende partijen, die als frontoffice samen gehuisvest zijn. Veiligheidshuis IJsselland, notitie versie 4.0, 12 december

3 Daaraan is wel een aantal vraagpunten gekoppeld: wat is je doelgroep van de integrale persoon- en systeemgerichte aanpak? Waar ligt de link tussen de persoon- en systeemgerichte aanpak en beleidsprioriteiten? Hoe breng je organisaties bijeen zonder de eigen ontwikkelprocessen te verstoren? Is samen in één pand huisvesten een voorwaarde voor een goed functionerend veiligheidshuis of kan het ook anders? In deze korte notitie kan niet op al deze vragen afdoende antwoord gegeven worden maar een verkenning van de mogelijkheden geeft wel richting aan de ontwikkelingskansen van een veiligheidshuis in IJsselland. 3. Wat kan ons veiligheidshuis bieden? Wat is de doelgroep? In het veiligheidshuis gaat het om het bieden van hulptrajecten 2 aan en de strafrechtelijke afdoening van delicten van mensen die ontoelaatbaar gedrag vertonen dat leidt tot overlast voor de omgeving en onveiligheidsproblemen alsmede de slachtoffers van deze personen. Het gaat in het algemeen om een betrekkelijk kleine groep burgers die vaak in verschillende ketens bekend zijn. Dikwijls is er ook sprake van meerdere persoonlijke problemen en van meerdere mensen die gezamenlijk problemen veroorzaken (multiprobleemhuishoudens). Voorbeeld casus Gezin X heeft problemen met de buurt. Regelmatig bellen buurtbewoners de politie. De huur wordt niet betaald en het gezin zit in de schuldsanering. De oudste zoon verzuimt regelmatig lessen op school en wordt besproken in het ZAT (zorg- en adviesteam op school). De jongste dochter treitert buurtgenootjes bij de zandbak. De juf van school heeft hierover al vaker met de moeder gesproken. De middelste zoon heeft 2 Haltverwijzingen voor vuurwerk en wordt nu in het JCO besproken voor een kleine winkeldiefstal. Vader heeft een alcoholprobleem en een rij-ontzegging. Tactus verslavingszorg probeert vader voor een hulptraject te motiveren. De huisarts heeft advies gevraagd bij het ASHG (Advies- en steunpunt huiselijk geweld) vanwege bepaald letstel bij de moeder. Systeemgerichte aanpak? Bij dit gezin zijn veel instanties betrokken die elk met een stukje van de puzzel bezig zijn. Ervaring leert dat de verschillende probleemaanpakken goed functioneren maar versnipperd worden aangeboden, waardoor het uiteindelijk effect niet optimaal is. Het gezin blijft als systeem buiten beeld. Het veiligheidshuis moet daarom een kolomloze persoongerichte en systeemgerichte aanpak bieden voor mensen die overlast veroorzaken en/of criminaliteit plegen. Deze aanpak moet ondersteund worden door een cliëntvolgsysteem/verwijsindex die ontsloten wordt voor andere partners, waarbij een relatie wordt gelegd of integratie plaatsvindt met bestaande volgsystemen (VIS2 (risicojongeren) en Viadesk (veelplegers)), alsmede ontwikkelingen die daarop inzetten (Informatieknooppunt huiselijk geweld, cliëntvolgsysteem Maatschappelijke opvang/verslavingszorg). Uitgangspunt zal zijn: elk individu/gezin één plan van aanpak. 2 Hulptrajecten aan zowel daders/veroorzakers als slachtoffers. Veiligheidshuis IJsselland, notitie versie 4.0, 12 december

4 Van casusbespreking naar beleid? Informatie vanuit de verschillende casusoverleggen en de persoongerichte aanpak kan tevens input zijn voor het ontwikkelen van beleid, een gebiedsgerichte of risicogerichte aanpak en het opsporen van risico- en criminogene factoren. Het veiligheidshuis speelt daarom ook een belangrijke rol in het koppelen van de justitiële en zorgketen op beleids- en strategisch niveau. Hoe verbind je wat datgene dat al functioneert? In de verschillende werkvelden zijn veel goede ontwikkelingen gaande. Deze ontwikkelingen moeten niet verstoord worden door het opzetten van een veiligheidshuis. Er gebeuren hele goede dingen in de hulpketen en de justitiële keten. Het veiligheidshuis kan helpend zijn om deze ontwikkelingen beter op elkaar aan te laten sluiten, betere gegevensuitwisseling mogelijk te maken, mogelijkheden te creëren voor een systeem (gezins)gerichte aanpak naast de persoonsgerichte aanpak, casuïstiek om te zetten in beleidskeuzes en op strategisch niveau op maatschappelijke ontwikkelingen te anticiperen. Het veiligheidshuis dat hieraan voldoet heeft een stevige architectuur nodig! Dus samen in één pand.? Ervaring in het land leert dat een gezamenlijke huisvesting van instanties in een veiligheidshuis meerwaarde heeft: directere lijnen, meer onderlinge betrokkenheid en meer bereidheid om over de schotten van de eigen organisatie heen te kijken. Er zijn echter ook valkuilen zoals uit experimenten met bv. Justitie in de buurt gebleken is: werkers komen te los van de eigen organisatie te staan, kleine (deeltijd) bezetting van het veiligheidshuis waardoor continuïteit niet altijd gewaarborgd is. Óf een gezamenlijke huisvesting in IJsselland wenselijk en mogelijk is zal bezien moeten worden. Dat geldt ook voor de vraag of uitgegaan moet worden van 1 regionaal veiligheidshuis of dat een nevenvesting mogelijk is. Huisvesting is uiteindelijk geen doel maar een middel om werkers vanuit de verschillende ketens overlegmogelijkheden te bieden ( even een bilateraal ) buiten de vaste overleggen om. 4. Visie ontwikkeling veiligheidshuis Zoals uit het bovenstaande blijkt zijn er nog vele vragen te beantwoorden. Veel instanties zullen betrokken moeten worden bij de opzet van het veiligheidshuis IJsselland. Draagvlak zal gecreëerd en stappen zullen zorgvuldig gezet moeten worden. Helder is dat het kabinetsbeleid het opzetten van veiligheidshuizen stimuleert. Ook de provincie Overijssel (motie Provinciale Staten) steunt de ontwikkeling van een veiligheidshuis. Reden genoeg om ook in IJsselland de mogelijkheden van een veiligheidshuis te onderzoeken en er vervolgens één gezamenlijk te bouwen naar het gewenste ontwerp. Een voorzichtige schets van mogelijke onderdelen van een toekomstig veiligheidshuis is in een schema weergegeven, die als laatste bladzijde bij deze notitie is gevoegd. Dit schema is puur ter illustratie toegevoegd en zal ongetwijfeld in een latere fase worden veranderd en verduidelijkt. Dit zeker ook gelet op de ontwikkelingen in de zorg over de persoon- en systeemgerichte aanpak. Vitueel veiligheidshuis schematisch Op de begane grond is ruimte voor bespreking casussen (bv. JCO, veelplegers), netwerkoverleggen (o.a. preventief jeugdoverleg) en regiegroepen rond de thema s: jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit, overlast, overlast dak-en thuislozen, huiselijk geweld (inclusief kindermishandeling), loverboysproblematiek, veelplegers/nazorg ex-gedetineerden, verslavingsproblematiek. Veiligheidshuis IJsselland, notitie versie 4.0, 12 december

5 Op de eerste etage is ruimte voor beleidsmatige afstemming rond de integrale aanpak (regie gemeenten) tussen verschillende deelnemers van hulp- en zorginstellingen en de justitieketen. Op maatschappelijke tendensen (vanuit de casuïstiek) wordt geanticipeerd en het strategisch beleid vanuit verschillende overleggen (veiligheid o.a. het Regionaal College en zorg o.a. het Portefeuillehoudersoverleg Volksgezondheid) wordt vertaald in projecten, prioriteiten en randvoorwaarden voor de uitvoering. 5. Aanpak veiligheidshuis Om bovengenoemde visie te realiseren zullen de volgende stappen gezet worden: 1. Verzoek om in aanmerking te komen voor een eenmalige provinciale subsidie van euro. Deze notitie vormt daarvoor de basis. Het verzoek wordt ingediend door het Arrondissementsparket Zwolle-Lelystad. Met de gemeenten Zwolle en Deventer vindt overleg plaats. 2. Aanstellen van een kwartiermaker veiligheidshuis voor de duur van 2 jaar (tot uiterlijk 31 december 2009), die zich zal bezighouden met: Fase 1 Draagvlak creëren en plannen ontwikkelen opstellen plan van aanpak, tijdpad en begroting projectperiode veiligheidshuis (1 mei september 2008); creëren van draagvlak bij alle partners (1 mei september 2008); intensief overleg voeren met de beleidsverantwoordelijken van de verschillende werkvelden (huiselijk geweld,veelplegers etc.) (1 mei december 2009); overleg voeren met de 11 gemeenten van de politieregio èn Hattem (1 mei december 2009); Fase 2 Uitvoeren en bouwen afstemmen en indien gewenst integreren bestaande (casus)overleggen, netwerken, regiegroepen (1 januari december 2009); verbeteren regie- en sturingsmogelijkheden gemeenten door opschalen van casuïstiek naar beleidsinformatie (1 januari december 2009); opzetten kolomloze persoonsgerichte en systeemgerichte aanpak (1 juli december 2009); versterking van de regie op de koppeling informatiesystemen en meldpuntregistraties (1 juli december 2009); Fase 3 Realiseren en consolideren realiseren van procesbewaking van persoongerichte en systeemgerichte trajecten (1 september december 2009); onderzoek naar mogelijkheden en wenselijkheid gezamenlijke huisvesting (1 januari december 2009); opzetten structurele financiering veiligheidshuis (1 januari december 2009). De provinciale subsidie zal aangewend worden voor: aanstellen Kwartiermaker 2008/2009. Raming: euro ontwikkelkosten (bijeenkomsten, betrekken partners, infomateriaal). Raming: euro ICT kosten (systeemkoppeling, aanschaf apparatuur, ontwikkelen software). Raming: euro huisvestingskosten. Raming: euro. Veiligheidshuis IJsselland, notitie versie 4.0, 12 december

6 Strategie Veiligheid o.m. Regionaal College Zorg o.m. PFO Volksgezondheid Beleid Ketenaanpak: gemeenten / OM / uitvoeringsinstanties zorg en veiligheid Terugdringen Recidive/ Veelplegers Slachtofferzorg Huiselijk Geweld (incl. kindermishandeling) Overlast Overlast jeugd / jeugdcriminaliteit en Maatsch. dienstverlening (incl. opvoedingsondersteuning) A M K Operationeel (casussen) A S H G C J G Veiligheidshuis IJsselland, notitie versie 4.0, 12 december