Samenwerken aan een veilige en leefbare regio.

Transcriptie

1 Samenwerken aan een veilige en leefbare regio

2 Het Veiligheidshuis samenwerken aan een veilige en leefbare regio Veiligheid en het gevoel veilig te zijn, zijn essentieel voor het menselijk welbevinden. En hoewel dat in een welvarend land zo op het eerste gezicht gemakkelijk te realiseren lijkt, is de werkelijkheid soms anders. Mensen worden helaas nog te vaak geconfronteerd met overlast en criminaliteit. Gelukkig staan misdaadbestrijding en het verbeteren van de leefbaarheid hoog op de politieke agenda. Opsporing, vervolging en berechting zijn hierbij belangrijke instrumenten om overlast en criminaliteit terug te dringen. Maar het zijn niet de enige instrumenten die worden ingezet. In de praktijk blijkt vaak dat alléén straffen overtreders van de wet er niet van weerhoudt om in herhaling te vallen. In veel gevallen is er bij deze mensen sprake van meerdere problemen. Criminaliteit en overlast gaan samen met bijvoorbeeld drugs- en drankproblemen, schulden en woningproblematiek. Naast het opleggen van een straf zijn preventie, hulpverlening en nazorg daarom belangrijke tools om de overlast te verminderen. Tal van hulporganisaties in de regio Zuid-Holland Zuid richten zich op daders en slachtoffers, elk vanuit een eigen perspectief op veiligheid en leefbaarheid; denk aan de Dienst Gezondheid en Jeugd, GGZ en Bureau Jeugdzorg. Maar wie zorgt er nu voor dat al die organisaties uit de justitie- en zorgketen niet langs elkaar heen werken? Wie zorgt voor een optimale afstemming tussen repressie, preventie, hulpverlening en nazorg? Dat doet het Veiligheidshuis. Sinds 2009 kent ook de regio Zuid-Holland Zuid haar eigen Veiligheidshuis. In het Veiligheidshuis werken gemeenten en straf- en zorgpartners onder één dak samen om overlast, criminaliteit en huiselijk geweld in de regio terug te dringen. De harde kant van repressie en handhaving gaat hierbij hand in hand met de zachte kant van preventie en zorg. De partners signaleren problemen, bedenken oplossingen en voeren die samen uit. Bij de gekozen aanpak krijgt uiteraard ook het slachtoffer de aandacht die nodig is. Deze brochure illustreert de identiteit van het Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid aan de hand van vier kernthema s: 1. Effectieve bestrijder van overlast, criminaliteit en huiselijk geweld 2. Maatwerk voor de overlastgever of veelpleger 3. Focus op lokale problemen 4. Samenwerken werkt! Het Veiligheidshuis is nadrukkelijk géén overleghuis, maar een operationeel samenwerkingsverband dat moet leiden tot een daadwerkelijke verbetering van de veiligheid en leefbaarheid in de regio. Bij het Veiligheidshuis draait alles om het resultaat voor de burger. 3

3 De nieuwe regierol van de gemeenten op het Veiligheidshuis biedt ook mogelijkheden om het Veiligheidshuis goed te laten aansluiten op lokale behoeften, vervolgt Van der Vaart. Zo vind ik het bijvoorbeeld belangrijk dat er een hechte samenwerking is met de diverse lokale Centra voor Jeugd en Gezin. Als hulpverleners in opgroei- en opvoedingsproblematiek kunnen zij het Veiligheidshuis van waardevolle informatie voorzien over bijvoorbeeld de gezinssituatie. In die zin hebben zij een essentiële rol in de vroegtijdige signalering en preventie van overlast door jongeren. En omgekeerd is het voor de Centra voor Jeugd en Gezin nuttig op de hoogte te zijn van de risicogezinnen waar het Veiligheidshuis extra aandacht voor heeft. Inske van der Vaart, ketenmanager Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid: Maximaal effect door goede aansluiting preventie, repressie en zorg Het Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid is een netwerksamenwerking tussen straf- en zorgpartners en gemeenten, zegt ketenmanager Inske van der Vaart. De samenwerking is erop gericht ernstige overlast en criminaliteit te bestrijden. Hierbij gaat het veelal om complexe problematiek. Wanneer de reguliere inzet binnen de eigen zorg- of strafketen niet afdoende is, kan in het Veiligheidshuis de samenwerking tussen beide ketens worden gezocht. Soms kan het strafrecht een welkome aanvulling zijn op de inspanningen van de zorgpartners. En andersom kan de zorg- en hulpverlening in voorkomende gevallen een strafrechtelijke aanpak versterken. Juist al die verschillende perspectieven en verantwoordelijkheden van de partners maken het Veiligheidshuis tot een heel krachtige organisatie. Het Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid richt zich primair op vijf groepen: veelplegers daders, slachtoffers en eventuele gezinsleden van huiselijk geweld criminele en overlastgevende jeugd overlastgevende volwassenen nazorg ex-gedetineerden Doelstellingen Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid: Het voorkomen van eerste delicten en terugdringen van recidive Het zijn van een betrouwbaar informatieknooppunt voor partners in veiligheid Het koppelen van strafrechtelijke reactie en zorg Het bieden van nazorg Ook de zeventien gemeenten in deze regio hebben een belangrijke rol in het Veiligheidshuis. Zij hebben sinds 1 januari 2013 de regie op de samenwerking in het Veiligheidshuis. Naast deze regierol zijn de gemeenten ook verantwoordelijk geworden voor andere taken op het gebied van zorg en veiligheid. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Jeugdzorg en taken die voortvloeien uit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het Veiligheidshuis is voor de gemeenten een ideaal instrument om die nieuwe taken in samenhang vorm te geven. 4 5

4 Politie Eenheid Rotterdam: Persoonsgericht bestrijden van criminaliteit André Kraaijeveld, coördinator veelplegers: Vanuit de afdeling Persoonsgebonden Aanpak is de politie de constante factor om veelplegers uitgebreid in beeld te brengen. Het Openbaar Ministerie, of een van de andere ketenpartners, beslist of een veelpleger in het Veiligheidshuis wordt ingebracht. Als dat gebeurt, gaan alle registers open. Wij maken een allesomvattend persoonlijk logboek en houden daarop alle informatie van de betreffende veelpleger bij. We monitoren de veelplegers nauwgezet en vanuit diverse disciplines. In onze veelplegersaanpak staat het effectief - dus persoonsgericht - bestrijden van criminaliteit centraal. Dienst Gezondheid en Jeugd (GGD en BLVS) - Steunpunt Huiselijk Geweld Zuid-Holland Zuid Systeemgerichte benadering Gerda Thiele en Linda Vermeulen, coördinatoren: Alle meldingen van huiselijk geweld die bij de politie 1. Effectieve bestrijder van binnenkomen, worden doorgemeld aan het Steunpunt Huiselijk Geweld. Deze meldingen komen in het Veiligheidshuis direct op de agenda van het screeningsoverleg huiselijk geweld. Wanneer de agenda is overlast, criminaliteit en rondgestuurd, kijkt elk van de ketenpartners na of de betrokkenen bekend zijn. Tijdens het overleg kan op deze manier snel een casemanager worden aangewezen. Door de ketenaanpak functioneert het steunpunt effectiever: huiselijk geweld 1. meldingen zijn uitgebreid in kaart gebracht, inclusief de onderliggende problematiek, en worden vanuit de diverse ketenpartners systeemgericht benaderd. De intensieve samenwerking tussen de ketens zorgt voor beter passende oplossingen, in een combinatie van straf en zorg. Het vergroten van de veiligheid en leefbaarheid in de regio Zuid-Holland Zuid is het uiteindelijke doel van het Veiligheidshuis. Om dit te realiseren richt het Veiligheidshuis zich op het verminderen van recidive, overlast, criminaliteit en maatschappelijke uitval bij complexe problemen. Het Veiligheidshuis verbindt gemeenten en partners uit de strafrecht- en zorgketen in de aanpak van complexe problematiek. Door de verbinding van de verschillende ketens kan de strafrechtelijke aanpak als stok achter de deur dienen voor effectieve zorg- en hulpverlening. Op haar beurt kan de zorg- en hulpverlening een effectieve aanvulling zijn op de strafrechtelijke aanpak en daarmee het maatwerk vergroten. Reclassering Nederland: Veiligheidshuis is essentiële schakel in de keten Soraya Beumer, regiomanager: In de kern richten wij ons op het voorkomen en verminderen van crimineel gedrag. Dit doen wij bijvoorbeeld door toezicht te houden op werkstraffen en ex-gedetineerden te begeleiden bij hun terugkeer in de maatschappij. Bij de uitvoering van dit werk is ketensamenwerking belangrijk. Het Veiligheidshuis is hierin een essentiële schakel. Het overleg in het Veiligheidshuis, zoals over de nazorg van exgedetineerden en de aanpak van huiselijk geweld en veelplegers, is een belangrijk middel om strafrecht, zorg en veiligheid te verenigen 6 7

5 2. Maatwerk voor de overlastgever of veelpleger Bij risicojongeren, veelplegers en plegers van huiselijk geweld is vaak sprake van multi-problematiek: een combinatie van bijvoorbeeld alcohol- en drugsverslaving, geweld en dakloosheid. Alleen straffen is in dergelijke situaties vaak niet afdoende. Hulp en begeleiding, op elkaar afgestemd en bewaakt door de juiste instanties, is noodzakelijk om recidive of terugval te voorkomen. Het Veiligheidshuis biedt hiervoor een persoonsgerichte aanpak. Alle sleutelorganisaties kunnen een probleem rond een persoon, gezin of gebied in het Veiligheidshuis inbrengen. Hierna vindt overleg plaats waarin elk van de partners de bij hen bekende persoonlijke omstandigheden en reeds ondernomen acties inbrengt. De partners in het overleg maken een gezamenlijke analyse en bepalen wie de hulp coördineert. De coördinator ontwikkelt hierna een gezamenlijk plan van aanpak, stemt alle hulp van de verschillende instanties op elkaar af en zorgt ervoor dat iedereen zich aan de afspraken houdt. Bij de analyse komt het hele gezin, het systeem, en alle problematiek ter sprake. Als er reden is tot zorg, wordt het gezin meegenomen in het plan. Het streven is te komen tot één gezin, één plan, en één regisseur. Bouman GGZ, verslavingsreclassering: Snel en efficiënt schakelen Bea Pakaila, reclasseringswerker: Binnen het Veiligheidshuis werken we met een systeemaanpak om te voorkomen dat bijvoorbeeld veelplegers uit het zicht raken. De agenda voor het overleg in het Veiligheidshuis bevat een overzicht van onder meer gedetineerde veelplegers die binnenkort vrijkomen. Is dat mét toezicht, dan wordt overlegd met de partners over het vervolg. Een veelpleger met toezicht is verplicht zich met regelmaat bij de reclassering te melden, dus zo iemand kunnen we vrij eenvoudig volgen. Ook wanneer de rechter géén toezicht heeft geëist, wordt naar de veelpleger omgekeken. In een dergelijke situatie houden de betrokken partijen de persoon in de gaten aan de hand van zijn of haar vaste leefpatroon. Signaleert één of meerdere partners in het Veiligheidshuis dat de kans op recidive toeneemt, dan maken we opnieuw een plan van aanpak om de ex-gedetineerde weer op het juiste spoor te zetten. Het Veiligheidshuis schept de samenhang om snel en efficiënt te schakelen in dergelijke situaties. Penitentiaire Inrichting Dordrecht Veiligheidshuis voorkomt dat ex-gedetineerde tussen wal en schip valt Gerben Kapetijn, medewerker maatschappelijke dienstverlening: Elke veelpleger die in detentie komt, screenen wij op zaken als benodigde zorg, inkomen en huisvesting. Deze informatie delen wij met de partners in het Veiligheidshuis. Ook de voortgang van iedere gedetineerde bespreken wij daar. Voor het einde van detentie zorgen wij voor een goede overdracht van onze cliënt aan de ketenpartners in het Veiligheidshuis. Dit zorgt ervoor dat de ex-gedetineerde in beeld blijft en dat er snel kan worden ingegrepen als de veelpleger weer het verkeerde pad op gaat. Ook wordt door inbreng in het Veiligheidshuis voorkomen dat een ex-gedetineerde tussen wal en schip valt. Gemeente Dordrecht Samen werken aan doorontwikkeling Veiligheidshuis Karel van Hengel, directeur publieksdiensten: In Dordrecht hebben wij veel positieve ervaringen opgedaan met de veelplegeraanpak en de Taskforce overlastgevers. Deze persoonsgebonden aanpak leidt tot een merkbare vermindering van het aantal veelplegers en de ervaren overlast op straat. Het Veiligheidshuis faciliteert ons hierbij. 2. In de meest uitgebreide vorm van het Veiligheidshuis worden zowel de strafrecht-, bestuursrecht-, zorg- als jeugdketen rond personen, groepen of gebieden duurzaam bij elkaar gebracht en op elkaar afgestemd. Wanneer het voor de aanpak van de overlast en criminaliteit nodig is om het Veiligheidshuis te ontwikkelen naar zo n vorm, wil Dordrecht dit stimuleren. De regie op deze doorontwikkeling voeren we overigens niet alleen. We doen dit met de andere gemeenten in deze regio en de strafen zorgpartners. Samen werken we de komende tijd hard aan de verdere doorontwikkeling van het Veiligheidshuis. 8 9

6 Gemeente Cromstrijen: Toegevoegde regionale kennis en kunde 3. Focus op lokale problemen Jan Luteijn, burgemeester en tevens voorzitter stuurgroep Veiligheidshuis: In Cromstrijen zijn overlastgevende jongeren op straat het grootste probleem. Drank, en in mindere mate drugs, speelt daarbij een belangrijke rol. Soms gaat dat gepaard met baldadigheid en vernielingen. Omdat we al jaren een goed functionerend Task Force Jeugd-overleg kennen, zijn we in staat om op lokaal niveau afspraken met elkaar te maken over de aanpak van de problematiek. Het Veiligheidshuis ZHZ komt in beeld als we lokaal niet voldoende kunnen anticiperen op het gedrag van de overlast gevende jeugd. Het komt meer dan eens voor dat er sprake is van multi-problematiek, waarbij ook de gezinssituatie meespeelt. Dan is het tijd om op te schalen naar het Veiligheidshuis. Onze ervaringen met het Veiligheidshuis zijn tot nu toe positief. De koppeling van straf en zorg biedt extra perspectief op minder recidivisten en dat is belangrijk voor de veiligheid binnen onze gemeente. Gemeente Gorinchem: Stok achter de deur Het Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid is één van de regionaal werkende veiligheidshuizen in Nederland. Alle zeventien gemeenten in de Drechtsteden, Hoeksche Waard en Alblasserwaard/Vijfheerenlanden zijn aangesloten bij het Veiligheidshuis. Met elkaar richten zij zich op het voorkomen en bestrijden van overlast en criminaliteit in Zuid-Holland Zuid en het creëren van een veiligere en leefbaardere regio. Lokale veelplegers, jongeren die een strafbaar feit hebben begaan en plegers van huiselijk geweld komen automatisch in het vizier van het Veiligheidshuis bij hun aanraking met justitie. Bij overlastgevende jongeren ligt dat genuanceerder. Enkelvoudige problematiek bij jeugdige overlastgevers is vrijwel in alle gevallen binnen de gemeente op te lossen. Is er echter sprake van zwaardere delicten of meervoudige problematiek, dan vindt de coördinatie in het Veiligheidshuis plaats. Het Veiligheidshuis koppelt de kennis en kunde van regionale en lokale partijen om op die wijze de plaatselijke overlastgever aan te pakken. Regelmatig worden in het screeningsoverleg huiselijk geweld, het veelplegersoverleg, de jeugdoverleggen, het overleg van de hulpverleningsteams en het casusoverleg overlastgevende jeugd alle relevante situaties binnen een team van professionals uit de straf- en zorgketen besproken en gevolgd. Geert van der Schoor, coördinator Veiligheid: Hinder van inwoners kun je vaak op lokaal niveau aanpakken met partijen als politie, school, jeugdzorg, jongerenwerk, woningcorporatie en gemeente. Bij zwaardere gevallen van overlast lukt dat echter soms ook niet. Dan heb je een gecombineerde inzet nodig van zorg, hulpverlening en justitiële partijen. Juist die samenwerking tussen zorg en justitie biedt het Veiligheidshuis. In het Veiligheidshuis wordt informatie over individuen en gezinnen gedeeld om te komen tot één gezamenlijke aanpak van overlastgevende of criminele personen. Daarbij zorgt het Openbaar Ministerie met haar strafrechtelijke mogelijkheden voor een stok achter de deur. Dat helpt om, daar waar nodig, de harde kern van een groep aan te pakken. Het Veiligheidshuis maakt die aanpak mogelijk, maar de gemeente moet het wel faciliteren en stimuleren. Het vraagt dat je je lokale ketenaanpak regionaal afstemt met de partijen in het Veiligheidshuis. Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht: Sterk netwerk hulpverleners noodzakelijk bij decentralisatie jeugdzorg Michiel van der Vlies, coördinerend wethouder Jeugd: In 2015 wordt de jeugdzorg gedecentraliseerd van het Rijk en de provincie naar de gemeenten. Dit betekent voor gemeenten een groot aantal extra verantwoordelijkheden, maar ook kansen om de jeugdzorg beter te organiseren. In de regio Zuid-Holland Zuid werken we samen aan de voorbereiding van deze decentralisatie. Eén van de uitgangspunten in Zuid-Holland Zuid voor de gedecentraliseerde jeugdzorg is: één plan, één gezin, één regisseur. Dit richt zich op het verbeteren van de hulpverlening binnen een gezin. Om dit te realiseren is een sterk netwerk van hulpverleners noodzakelijk. Dit sluit perfect aan bij de werking van het Veiligheidshuis

7 4. Samenwerken werkt! Gemeenten en partners uit de zorg- en strafrechtketen kampen soms met hardnekkige problemen of casuïstiek die niet op een normale manier kan worden opgelost. Denk hierbij bijvoorbeeld aan multi-probleemgezinnen of zorgmijders die strafbare feiten plegen en waarachter een complexe problematiek schuilgaat. In die gevallen kunnen de zorg- en strafrechtpartners de oplossing van het probleem niet meer vinden binnen de eigen keten. Wanneer dit zo is, kan een beroep worden gedaan op het netwerksamenwerkingsverband van het Veiligheidshuis. Het Veiligheidshuis ZHZ verbindt partners uit de verschillende ketens met elkaar. Daarbij biedt ze ook een fysieke plek waar de partners bijeenkomen en elkaar ontmoeten. Samenwerken onder één dak betekent dat partijen elkaar sneller en gemakkelijker kunnen aanspreken op de gemaakte werkafspraken. Partijen kunnen de betrokken partners direct informeren, om advies vragen of met raad en daad terzijde staan. Openbaar Ministerie: Vitaal platform voor informatie-uitwisseling Monique Reinders, officier van justitie: Dat Justitie zich bezighoudt met de afhandeling van gewone strafbare feiten is logisch. Bij lastige gevallen daarentegen is afstemming met partners binnen de eigen strafrechtketen vaak niet voldoende. Dan is het voor een succesvolle en duurzame aanpak van crimineel en overlastgevend gedrag- nodig de verbinding te zoeken met bijvoorbeeld Bouman GGZ of Bureau Jeugdzorg. Partners uit de zorgketen dus. Het Veiligheidshuis is dan een ideaal platform om die verbinding te leggen. Alle organisaties uit de zorg zijn daar immers vertegenwoordigd. Het Veiligheidshuis vormt op die manier een slim schakelpunt waarin vanuit verschillende perspectieven wordt nagedacht over oplossingen voor complexe problematiek. Jeugdreclassering Dordrecht, Bureau Jeugdzorg: Duidelijke afspraken Sandra Bindels, reclasseringsmedewerker: Een medewerker van de afdeling Jeugdreclassering van Bureau Jeugdzorg begeleidt jongeren tussen de 12 en 18 jaar gedurende en na een straftraject. Jeugd die in aanraking is gekomen met politie of justitie wegens leerplichtzaken of het plegen van strafbare feiten. Jeugdreclassering vertegenwoordigt de zorgkant en blijft in het Veiligheidshuis casusbegeleider. Als we zelf niet direct hulp kunnen bieden, zoeken we hulp bij onze partners in het Veiligheidshuis. De ketenpartners kennen elkaar inmiddels goed en weten elkaar te vinden. Het veelplegersoverleg en het trajectberaad zie ik als een grote meerwaarde van de samenwerking binnen het Veiligheidshuis: afspraken worden meteen verwerkt en vragen aan ketenpartners kunnen direct worden gesteld. Stichting Halt: Efficiënte afstemming Paul Vermeulen, teammanager: Wanneer de politie of Bureau Leerplicht een jongere heeft doorverwezen naar Halt, stemmen wij op zaakniveau in het Veiligheidshuis af. Wij kijken met de leerplichtambtenaar, politie, Openbaar Ministerie en het Jeugd Preventie Team wat er in hun systemen over deze jongere bekend is. Omdat wij met grote regelmaat bij elkaar zitten, zijn de lijnen kort en is de afstemming zeer efficiënt. Het onderlinge contact tussen de ketenpartners is zoveel gemakkelijker gelegd als je mensen en wensen van de organisaties kent. Met de doorgroei van het Veiligheidshuis hopen wij in de toekomst ons aanbod op het gebied van preventie (nog) beter aan te laten sluiten op de jeugdproblematiek van gemeenten. Raad voor de Kinderbescherming: De lijnen zijn kort Eveline Schurink, teamleider: De Raad heeft bij jeugdstrafzaken een regierol en probeert daarnaast de zorg voor de jongere en het gezin te optimaliseren. We zorgen voor samenhang tussen de activiteiten van de partners in het jeugdstrafrecht onderling en in combinatie met de zorgpartners. Juist het Veiligheidshuis biedt ons de mogelijkheid om die regietaak concreet in te vullen en de verbindingen te leggen rondom de casus in het strafrecht en de hulpverlening. In het Veiligheidshuis overleggen wij op casusniveau met politie en OM, maar stemmen wij bijvoorbeeld ook af met Bureau Leerplicht en OM over jongeren die schoolverzuimen. Met elkaar worden we steeds creatiever om de persoonsgerichte aanpak van het Veiligheidshuis concreet invulling te geven. In het Veiligheidshuis brengen en halen we informatie. De lijnen zijn kort, de betrokkenheid groot en is er goed zicht op de lokale problematiek

8 In het Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid werken de volgende partners samen: Politie eenheid Rotterdam Raad voor de Kinderbescherming Reclassering Nederland, Bouman GGZ en Leger des Heils Bureau Jeugdzorg waaronder Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en Jeugdreclassering Dienst Gezondheid en Jeugd (GGD en BLVS) Stichting Halt Penitentiaire Inrichtingen Dordrecht en Hoogvliet Openbaar Ministerie Gemeenten. Bij het Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid zijn alle zeventien gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid aangesloten. Alblasserdam Binnenmaas Cromstrijen Dordrecht Giessenlanden Gorinchem Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Korendijk Leerdam Molenwaard Oud-Beijerland Papendrecht Sliedrecht Strijen Zederik Zwijndrecht Contactgegevens: Het Veiligheidshuis Zuid-Holland Zuid is ondergebracht bij het politiebureau in Dordrecht. Bezoekadres: Overkampweg AP Dordrecht Postadres: Postbus BB Dordrecht Telefoon: Fax: Redactie: communicatiebureau HollandSpoor Internet: Grafisch ontwerp: BuroGeus creatie & communicatie 14 15

9 16