Basiszorg Hoog op de agenda blijft de verschuiving van specialistisch zorg naar generalistische zorg en de totstandkoming van een robuust

Transcriptie

1 VBZ Nieuwsbrief Jaargang 11 Nummer 1 Maart 2014 De algemene ledenvergadering van de VBZ heeft het werkplan van de VBZ voor 2014 vastgesteld. In het kader van de subsidieregeling cofinanciering sectorplannen wil VBZ medio april 2014 een sectorplan indienen voor deze regio. Er is een nieuw arbeidsmarktonderzoek uitgevoerd waarin de belangrijkste kabinetsmaatregelen en de effecten daarvan op de arbeidsmarkt in Zorg en Welzijn uitgelegd worden. Elsbeth de Ruiter, voorzitter RvB GGZ ingeest, aan het woord in het grote interview. Op initiatief van de VBZ is in de regio een convenant afgesloten over de uitwisseling van patiënt- en cliëntinformatie, waarin de zorgorganisaties met elkaar de intentie uitspreken en een paar spelregels afspreken om de samenhang in de regio te organiseren. Vertegenwoordigers van gemeenten uit IJmond, Zuid-Kennemerland en Haarlemmermeer gingen na een presentatie over de mogelijkheden van domotica en ehealth in de wijk in gesprek met medewerkers van zorgaanbieders. Dick Jansen, regiodirecteur DOCK schreef de gastcolumn Boodschappen doen. Plannen voor 2014 vastgesteld In dit nummer: Plannen voor 2014 vastgesteld Platform opleiden Regionaal sectorplan zorg en welzijn Factsheet arbeidsmarkt onderzoek Elsbeth de Ruiter: Niet denken in gescheiden potjes Uitwisseling van patiënt- en cliëntinformatie in de regio KAM HRM-netwerkbijeenkomst Terug naar de Bedoeling Kansen bij toepassing domotica en ehealth bij decentralisatie zorgtaken naar gemeenten Duurzaam meedoen in de regio Gastcolumn: Boodschappen doen De algemene ledenvergadering van de VBZ heeft op 13 november 2013 het werkplan van de VBZ voor 2014 vastgesteld. Een belangrijk onderwerp blijft de overheveling van taken van het rijk naar de gemeenten (extramurale begeleiding en begeleid wonen gericht op participatie en begeleiding in de GGZ uit de AWBZ naar de WMO, jeugdzorg, participatiewet). De zorgorganisaties willen in het georganiseerde verband van de VBZ actief over deze ontwikkelingen overleg voeren en samenwerken met gemeenten, zorgverzekeraars / zorgkantoren, eerstelijn, woningcorporaties en welzijnsorganisaties. Het belang van de mensen die op zorg en ondersteuning zijn aangewezen staat daarbij centraal. De decentralisaties worden ingevoerd in 2015 en gaan gepaard met omvangrijke bezuinigingen. In 2014 zal deze complexe operatie ook in onze regio concreet worden voorbereid. Een belangrijk aandachtspunt is een goede overgang van de oude naar de nieuwe situatie en continuïteit van de zorg en ondersteuning voor bestaande klanten. Een ander kernpunt is de samenhang tussen de zorg en ondersteuning die gemeenten zullen inkopen en de zorg die wordt geboden in het kader van de Zorgverzekeringswet (ZVW) en de AWBZ, straks de Wet Langdurige Zorg. Als het uitgangspunt is dat de burger of de klant optimaal gefaciliteerd moet worden door de inrichting van het totale systeem van zorg en ondersteuning, dan moet deze in ieder geval geen hinder, onnodige complexiteit of ongewenste stapeling van effecten ondervinden door de verschillende wetten, regelingen en domeinen en de manier waarop deze worden uitgevoerd en toegepast. bij deze ontwikkeling bij elkaar te brengen in regionale overlegtafels om tot een concrete aanpak te komen. ZZP s De basiszorg die moet worden opgebouwd is ook erg belangrijk nu de rijksoverheid de lichtere vormen van intramurale zorg geleidelijk afbouwt. Verzorgingshuizen verdwijnen en ook in de gehandicaptenzorg en de psychiatrie neemt de intramurale zorg af. Dat sluit ook aan bij de keuzes die mensen zelf maken. Zij zullen zelfstandig wonen en moeten kunnen rekenen op zorg aan huis en dicht bij huis als dat nodig is. De afbouw van de lichtere intramurale zorg gaat nu sneller dan de opbouw van de zorg en ondersteuning in de wijk. Basiszorg Hoog op de agenda blijft de verschuiving van specialistisch zorg naar generalistische zorg en de totstandkoming van een robuust De VBZ doet onderzoek naar de effecten van stelsel van basiszorg, met de huisarts en de al deze ontwikkelingen en de trends in de wijkverpleging als kerndisciplines. Net als ontwikkeling van de vraag naar zorg en het sociale netwerk met basisvoorzieningen ondersteuning. Goede gegevens zijn erg en sociale wijkteams dat de gemeenten belangrijk als basis voor beleid. Ook hierin regisseren is de basiszorg, onderdeel van het zoekt de VBZ samenwerking met andere zorgnetwerk, gebiedsgericht. partijen in de regio. De VBZ probeert partijen die betrokken zijn Lees verder op de volgende pagina >

2 Vervolg pagina 1 Plannen voor 2014 vastgesteld 2 Personeel Jarenlang was de vraag naar personeel in de zorg groter dan het aanbod, op termijn dreigde een tekort. Door alle overheidsmaatregelen is er nu bij veel zorgorganisaties tijdelijk sprake van krimp en boventalligheid. De VBZ wil er alles aan doen om samen met andere partijen in de regio zoals gemeenten, UWV en opleidingen de negatieve gevolgen zoveel mogelijk te beperken, mensen te begeleiden naar ander werk, binnen of buiten de sector, en in ieder geval voor de toekomst te behouden voor de zorg. Het volledige jaarverslag en beleids- en werkplan van de VBZ is te vinden op de website Veranderingen in het bestuur van de VBZ De ledenvergadering heeft mw. E. (Elsbeth) de Ruijter, voorzitter RvB GGZ ingeest en mw. A. (Anja) Schouten, voorzitter RvB Zorgbalans, benoemd als nieuwe leden van het bestuur van de VBZ. Afgetreden als lid van het bestuur van de VBZ zijn mw. J.C.H. (Anitra) Louwers, RvB Stichting St. Jacob, en dhr. M.P.O. (Thijs) Stoop, lid RvB GGZ ingeest. De volgende bijeenkomst van het Platform Opleiden vindt plaats op dinsdagmiddag 22 april van tot uur In 2013 organiseerde VBZ-Arbeidsmarkt twee bijeenkomsten voor het Platform Opleiden. In de bijeenkomst van april werd vervolg gegeven aan een eerdere bijeenkomst uit Het model Vier vensters op leren werd toegepast op casuïstiek uit de praktijk van enkele deelnemers. De themamiddag van oktober was een interactieve bijeenkomst over de U-theorie, het leren van de toekomst. Beide themamiddagen waren goed bezocht en de deelnemers waren zeer positief over de bijeenkomsten. Verhelderend, een praktische toepassing, inspirerend, zet je aan het denken zijn opmerkingen die de deelnemers maakten. In 2014 zal VBZ-Arbeidsmarkt deze bijeenkomsten verder voortzetten. Er wordt steeds meer flexibiliteit gevraagd van organisaties en medewerkers om mee te kunnen gaan met de huidige en toekomstige ontwikkelingen in de zorg en arbeidsmarkt. Leven lang leren en mobiliteit worden van steeds groter belang. Hoe kun je als organisatie hier op inspelen? Is de Lerende Organisatie de oplossing? Is de Lerende Organisatie wel mogelijk? Hierop zal worden ingegaan in de eerstvolgende bijeenkomst. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Marion Fisser, m.fisser@vbzkam.nl. Projectleider Leren en Werken in de zorg Marion Fisser stelt zich voor Mijn naam is Marion Fisser. Op 1 februari ben ik bij Bureau VBZ gestart als projectleider Leren en Werken in de Zorg. De afstemming tussen leren en werken is van groot belang zodat er voor nu en de toekomst voldoende (nieuw) zorgpersoneel is om kwalitatief goede zorg te kunnen verlenen. Als projectleider heb ik overleg met de hoofden opleidingen, praktijk opleiders en HR-adviseurs van de verschillende zorginstellingen. Zo kan ik inspelen op gezamenlijke wensen en behoeften op het gebied van leren en ontwikkelen. Het organiseren van bijeenkomsten voor het Platform Opleiden is daar een voorbeeld van. Daarnaast ben ik projectleider van de Stuurgroep Leren & Werken, die op strategisch niveau opereert en op dit moment richting geeft aan een regionaal sectorplan. Met Nova College en Hogeschool Inholland heb ik contact over de afstemming tussen de opleidingen, de stages en de werkpraktijk. Voordat ik bij Bureau VBZ begon, werkte ik bij verschillende organisaties (commercieel, overheid, zorg) op het gebied van ofwel HRM dan wel opleiden. Ik vind het fantastisch dat deze deelgebieden nu in mijn nieuwe functie samenkomen. Het kan ook bijna niet anders. Door de snelle ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en in de zorg, lopen het leren en werken steeds meer door elkaar heen. Je kunt bijna spreken van werken is leren. Niet alleen voor nu, maar ook voor later. De Chinezen hebben hiervoor een spreekwoord: Geef een mens een vis en hij eet één dag, leer een mens vissen en hij eet een leven lang. Meer weten over mij of mijn werkzaam heden? Bel of mail , m.fisser@vbzkam.nl.

3 Factsheet Arbeidsmarkt regio KAM 2014 Op 20 februari 2014 is een nieuw arbeidsmarktonderzoek voor de regio Kennemerland, Amstelland en Meerlanden (KAM) verschenen. In dit onderzoek worden de belangrijkste kabinetsmaatregelen en de effecten daarvan op de arbeidsmarkt in Zorg en Welzijn (Z&W) uitgelegd. Ook treft u recente informatie over de demografische ontwikkelingen en de stand van zaken op de arbeidsmarkt in de regio KAM. Verder wordt in het rapport het aanbod van personeel belicht, voornamelijk gericht op de instroom vanuit onderwijs. En er wordt op basis van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt een indicatieve doorrekening gegeven van de arbeidsmarkteffecten tot Effecten kabinetsmaatregelen Alleen op basis van budgetreducties zal de werkgelegenheid op landelijk niveau dalen met personen. Dit getal is een optelsom van groei en krimp. Nieuwe banen zullen voornamelijk ontstaan in de wijkteams. Het stimuleren van de zelfredzaamheid van burgers zal waarschijnlijk leiden tot een minder groot beroep op lager gekwalificeerde uitvoerende functies. In welke mate nieuwe banen kunnen worden opgevuld door mensen die hun baan verliezen is moeilijk in te schatten. Zeker is dat er overschotten zullen ontstaan aan personeel, deels als gevolg van een kwalificatiemismatch. Opbouw zorgsector De sector VVT is de grootste subsector binnen Z&W in de regio KAM met 35% van het totale aantal werknemers, gevolgd door de sector ZKH met 21%. De gemiddelde leeftijd bij de werknemers in Z&W in de regio KAM is 41,5 jaar. Dat is gemiddeld 0,8 jaar hoger dan de gemiddelde leeftijd in Nederland. De gemiddelde leeftijd in de regio KAM is het hoogst in de sector WMD, met bijna 45 jaar, gevolgd door de GGZ (44,5 jaar). Circa 28% van de VOV-medewerkers in de regio KAM heeft een baan als verzorgende (niveau 3) en 18% werkt als verpleegkundige (niveau 4). Het aandeel medewerkers met een baan op niveau 5 is bijna een kwart van het totaal (23%). De verwachting is dat dit aandeel de komende jaren zal toenemen. Inschrijvingen onderwijs op regionaal niveau Per saldo is sprake van een daling van het aantal inschrijvingen voor een zorg- en agogische opleiding in de regio KAM. De totale daling in de periode bedraagt 10%. De verschillen per richting (zorg of sociaal-agogisch) en per opleiding zijn groot. Op regionaal niveau is sprake van een stabilisatie (-1%) van het aantal inschrijvingen voor een zorgopleiding. Op landelijk niveau stijgt het aantal inschrijvingen voor zorgopleidingen (+17%). Zowel regionaal als landelijk daalde het aantal inschrijvingen voor een agogische opleiding met respectievelijk -16% en -13%. Arbeidsmarkteffecten Op basis van het zogenaamde nulscenario zijn arbeidsmarktprognoses berekend voor het jaar In het nulscenario gaat men uit van besteding van de budgetten volgens de huidige verdeling. Er wordt geen rekening gehouden met beleidskeuzes die gemeenten en zorgverzekeraars zullen maken over de inzet van middelen. Noch wordt rekening gehouden met de strategische keuzes die zorgaanbieders zullen maken. Als vraag en aanbod in het nulscenario met elkaar geconfronteerd worden, zal op landelijk niveau een tekort ontstaan aan verpleegkundigen niveau 4. Overschotten worden verwacht bij de kwalificatieniveaus 1 (zorghulp) en niveau 3 (verzorgenden). In de regio KAM worden de grootste tekorten verwacht voor verpleegkundigen, zowel op niveau 4 als op niveau 5. Verwacht wordt dat vooral de Thuiszorg te maken krijgt met deze tekorten, omdat daar de grootste groei van de werkgelegenheid wordt verwacht. Er worden ook overschotten verwacht. Vooral voor de kwalificaties verzorgende, zorghulp, Regionaal sectorplan zorg en welzijn In het kader van de subsidieregeling cofinanciering sectorplannen wil VBZ medio april 2014 een sectorplan indienen voor de regio s Kennemerland, Amstelland en Meerlanden. De subsidieregeling biedt zorgaanbieders de gelegenheid om het bedrag dat zij investeren in medewerkers te verdubbelen. Het gaat hierbij om investeringen in maatregelen die samenhangen met de gevolgen van - onder meer - de extramuralisering en de invoering van de nieuwe WMO. VBZ beoogt met dit sectorplan tot medio 2016 ongeveer mensen te laten instromen, scholen en/of begeleiden van werk naar werk. Dit met als doel deze mensen te behouden, dan wel te laten doorstromen op de arbeidsmarkt. Bij het opstellen van het sectorplan werkt VBZ samen met gemeenten, UWV, onderwijsinstellingen en Bureau Berenschot. De volgende maatregelen worden opgenomen in het sectorplan: 1. Creëren van een regie- en coördinatiefunctie, met als doel invulling te geven aan het regionale mobiliteitsvraagstuk; 2. Bevorderen van arbeidsinstroom van jongeren; 3. Scholing en deskundigheidsbevordering van (potentiële) medewerkers. Dit kan zowel betrekking hebben op de externe als de interne mobiliteit van medewerkers. Indien u interesse heeft om deel te nemen aan het sectorplan kunt u contact opnemen met Margriet Bink, Programmamanager Arbeidsmarkt, HRM en Scholing (m.bink@vbzkam.nl). helpende, SAW3 en SPH5. Deze overschotten treffen vooral de sectoren V&V, Thuiszorg, Kinderopvang, Jeugdzorg en Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening. Het totale aantal baanveranderingen in de regio KAM wordt geschat op een aantal van tenminste

4 4 Uitwisseling van patiënt- en cliëntinformatie in de regio KAM Een goede en betrouwbare uitwisseling van informatie tussen zorgverleners over patiënten en cliënten is noodzakelijk. Deze noodzaak wordt nog groter door de verschuivingen die op dit moment of in de nabije toekomst moeten plaatsvinden. Verwacht wordt dat de zorgorganisaties de uitwisseling van deze informatie voor een belangrijk deel op regionale schaal regelen. Helaas is er geen oplossing of systeem voorhanden voor alle informatiestromen in de zorg. De verschillende informatiestromen moeten naast elkaar worden gedigitaliseerd. Dit vraagt om afstemming zodat de systemen elkaar niet bijten of dat er problemen ontstaan op het gebied van informatiebeveiliging of privacy. Veel partijen in de regio hebben behoefte aan een regionaal bestuurlijk platform voor gezamenlijke afstemming en regie. Daarnaast is er binnen tal van zorgprocessen waar meerdere zorgverleners bij betrokken zijn, grote behoefte aan ICT toepassingen voor het delen of uitwisselen van gegevens, overdracht en monitoring. Ook hiervoor is regionale afstemming en regie nodig. Oprichting regionale programmaraad Op initiatief van VBZ-KAM is in de regio een convenant afgesloten waarin de zorgorganisaties met elkaar de intentie uitspreken en een paar spelregels afspreken om de samenhang in de regio te organiseren. Om praktische invulling te geven aan het convenant is op 31 oktober 2013 een onafhankelijke programmaraad opgericht. Hiervoor zijn alle huisartsen-, apothekers-en fysiotherapeutenverenigingen, ziekenhuizen, VVT-, gehandicaptenzorg- en Margriet Bink Programmamanager Arbeidsmarkt, HRM en Scholing Per 1 januari van dit jaar vervul ik de functie van Programmamanager Arbeidsmarkt, HRM en Scholing. Bovenaan de agenda van dit programma staat het regionale mobiliteitsvraagstuk als gevolg van de extramuralisering en invoering van de WMO. De samenwerking van VBZ met gemeenten en onderwijs is hierin van cruciaal belang. Daarnaast is het mijn ambitie om de verschillende onderdelen van het programma Arbeidsmarkt zodanig met elkaar te verbinden dat zij elkaar versterken in onze dienstverlening naar de leden. Ik doel hierbij op de samenhang tussen activiteiten vanuit Strategisch Arbeidsmarktbeleid, Duurzame Inzetbaarheid, Kwalificeren voor Zorg en Welzijn, Arbeidsmarktcommunicatie werken. De afgelopen drieënhalf jaar werkte ik bij Bureau VBZ als projectleider voor het netwerk HRM en voor de projecten die vallen onder Kwalificeren voor Zorg en Welzijn. GGZ-organisaties in de KAM-regio benaderd. Het animo voor de programmaraad is overweldigend: - 24 zorgorganisaties hebben het convenant ondertekend - 4 organisaties zijn voornemens dit alsnog te doen - 5 organisaties zijn nog in gesprek over toetreding. In de toekomst zal gekeken worden hoe de gemeenten en GGD betrokken kunnen worden aangezien zij ook een rol (gaan) spelen in de uitwisseling van patiënt- en cliëntgegevens. Doelstellig van programmaraad en convenant De komende jaren zullen veel projecten worden uitgevoerd op het gebied van uitwisseling van patiënt- en cliëntgegevens. Het convenant en de programmaraad beogen naast het vastleggen van een positieve intentie om samen te werken ook om: - een platform te bieden voor het ontstaan van projecten en gelegenheidscoalities - te zorgen dat alle deelnemers toegang hebben tot en geïnformeerd zijn over de regionale projecten (geen concurrentie bij het uitwisselen van patiënt-informatie) - te zorgen dat alle partijen, ongeacht de omvang, hun knelpunten en belangen voor het voetlicht kunnen brengen - te zorgen voor samenhang op het gebied van informatie architectuur, beveiliging en privacy. De programmaraad is onafhankelijk. Alle deelnemers betalen een gelijke, lage contributie zodat deelname laagdrempelig is en de deelnemers in de programmaraad gelijkwaardige gesprekspartners zijn. Voor de organisatieondersteuning heeft de programmaraad de Stichting Digitale Snelweg Kennemerland (SDSK) in de arm genomen. Vervolgstappen Tijdens de eerste bijeenkomst van de programmaraad op 10 februari van dit jaar zijn de vervolgstappen bepaald. Er zijn twee prioritaire thema s bepaald waar de komende periode aan gewerkt zal worden. Dat zijn: 1. het ontwikkelen van een regionaal platform voor uitwisseling van informatie 2. het organiseren van de uitwisseling van medicatie informatie. Hierbij gelden twee randvoorwaarden. Ten eerste moet in alle thema s en projecten aandacht zijn voor de regierol voor de patiënt. En ten tweede is eenheid van taal nodig over en in informatiesystemen. De implementatie van landelijk vastgelegde definities is een onderwerp voor de programmaraad. Onder begeleiding van de SDSK worden deze thema s de komende maanden verder uitgewerkt in werkgroepen met vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties. Namens VBZ-KAM is Gert-Jan de Haas, programmamanager Basiszorg en Specialistische Zorg, hierbij betrokken. In oktober 2014 zal de volgende programmaraad plaatsvinden. Gert-Jan de Haas, g.dehaas@vbzkam.nl

5 HRM-netwerkbijeenkomst Terug naar de bedoeling Op 17e januari jl. vond de eerste HRM-netwerkbijeenkomst van 2014 plaats. Gastspreker van deze middag was Wouter Hart, organisatieadviseur en auteur van het boek Verdraaide organisaties, terug naar de bedoeling.. Op inspirerende wijze nam Wouter Hart de deel nemers mee in de enorme hoeveelheid systemen en protocollen die zijn bedacht om (zorg-)organisaties te laten functioneren. Hij illustreerde aan de hand van herkenbare voorbeelden en indringende inzichten, hoe zorgorganisaties daardoor het gevaar lopen steeds verder af te drijven van waar het in de zorgsector om draait: de individuele behoeftes van de cliënt en de capaciteiten van een professional. In zijn presentatie Terug naar de bedoeling bood Wouter houvast om met minder krampachtige beheersbaarheid veel betere resultaten te behalen. Na afloop ontvingen de aanwezigen zijn laatste boek Spiegelbeelden. Dit boek is te bestellen via de website van de Nederlandse Vereniging Toezichthouder in Zorg & Welzijn Enkele reacties van deelnemers over deze middag: Ik vond het een boeiende lezing met een inspirerende verteller, die zijn verhaal prachtig illustreerde met filmpjes, gedichten en anekdotes. Terug naar de bedoeling dekt volledig de lading! Hij verwoordt wat iedereen, zeker in de uitvoerende zorg, al heel lang voelt. Ik verwacht dat elke betrokkene bij de zorg, van laag tot hoog, volmondig instemt met deze besturingsfilosofie. Nu nog het lef om door te pakken! Wat ik er zelf mee kan? Bij alles wat je doet, jezelf de vraag stellen: wat is nu werkelijk de bedoeling? En onthouden dat je als stafmedewerker altijd ondersteunend aan de zorg (cliënt en medewerker) moet zijn. Tinka Janissen Adviseur Arbeid & Gezondheid ViVa! Zorggroep Voor mij was de middag een inspirerende bevestiging van de beweging die je nu breed in de zorg ziet, namelijk een kanteling in denken en een andere waardering van het primaire proces. Daardoor ga je anders kijken naar hoe je binnen je eigen organisatie het werk georganiseerd hebt en welke visie je daarbij als uitgangspunt neemt. Ook wij zitten midden in dit proces! Els Hollenberg Hoofd P&O RIBW-KAM Een inspirerende bijeenkomst die je weer eens aan het denken zet waarom je ook alweer in de zorg werkt. Dominique de Baar Senior HR adviseur Stichting Sint Jacob 5

6 6 Ben niet iemand van de harde concurrentie Niet denken in gescheiden potjes Elsbeth de Ruijter werd op 1 september vorig jaar benoemd tot voorzitter van de raad van bestuur GGZ ingeest. Binnen de VBZ gaat zij de portefeuille onderzoek beheren. Tijdens mijn sollicitatiegesprekken heb ik direct duidelijk gemaakt dat ik niet iemand van de harde concurrentie ben. Ik ben voor samenwerking. Het gaat immers om de cliënt. Binnen de GGZ ingeest is Elsbeth de Ruijter zeker geen onbekende. Van 1999 tot 2010 was zij er werkzaam achtereenvolgens als psychiater, hoofd behandelzaken en directeur behandelzaken. Eind 2010 vertrok ze naar de Brijder Verslavingszorg waar ze directeur Zorg werd. Ik heb met heel veel plezier bij de Brijder gewerkt. Drie jaar was eigenlijk te kort. Ik vind het leuk nieuwe dingen te doen maar ik wil ze ook afmaken. Ik werd gevraagd te solliciteren voor deze functie. Ik heb vanzelfsprekend mijn gedachten hoe de zorg zich moet ontwikkelen. Als bestuurder heb ik meer mogelijkheden die visie in concrete besluiten om te zetten, kan ik het verschil maken. Een praktisch voordeel was verder dat GGZ ingeest een organisatie dicht bij mijn woonplaats Heemstede is. Ik ben een ochtendmens, iemand die graag vroeg begint. Om half acht s morgens rijd ik zo zonder file naar Amsterdam. Psychiatrische cliënten hebben recht op een plek in de samenleving Uitdaging Praten over zorg betekent praten over een toekomst die voor cliënt, medewerkers en bestuurders niet in alle opzichten even duidelijk is. Ik vind dat persoonlijk niet zo erg. We moeten ons bezinnen op wat we kunnen. Dat is de uitdaging. De psychiatrie was lang een gesloten bolwerk. Ik heb tijdens mijn opleiding bij Stichting Vogelenzang gewerkt. Dat was toen een dergelijk bolwerk, daar moest je opgenomen en behandeld worden als je psychiatrisch patiënt was. Dat is gelukkig verleden tijd. Psychiatrische cliënten hebben recht op een plek in de samenleving.

7 APP Dus moeten zorgorganisaties inspelen op veranderingen stelt Elsbeth de Ruijter. Het medewerkersbestand van GGZ ingeest is de afgelopen jaren met twintig procent gekrompen. Dat heeft twee oorzaken: we kregen minder geld om de concurrentie te stimuleren en er was een grote bezuinigingsopdracht om voor minder geld betere zorg te leveren. We maken nu minder gebruik van indirecte medewerkers en concentreren ons op grote psychiatrische ziektes. Die hebben ingrijpende gevolgen voor de omgeving van de cliënt, voor zijn werk, voor de thuissituatie, voor de contacten met vrienden. Er wordt tegenwoordig en in de toekomst een steeds groter beroep gedaan op de informele zorg. Wij hebben de opdracht naar alternatieve mogelijkheden te zoeken en zeker geen oude antwoorden op nieuwe vragen te geven. Ik zat laatst om tafel met vertegenwoordigers uit de informele zorg. Iemand toonde mij een nieuwe App voor psychiatrische patiënten. Ze kunnen zelf een groep maken en ervaringen uitwisselen. Bijvoorbeeld zeggen dat het vandaag niet zo goed gaat. Waarop een maatje toevoegt gisteren nog met de cliënt te hebben gewandeld en dat hij zich toen best redelijk voelde. Het is een feit dat de regie steeds meer bij de cliënt zelf komt te liggen. Precisie psychiatrie Elsbeth de Ruijter voelt sterk de noodzaak mee te denken over de vraag hoe de zorg zich op een nieuwe manier moet voorbereiden op veranderingen. Vandaar dat de portefeuille onderzoek waar zij binnen de VBZ voor verantwoordelijk is, haar zeer aanspreekt. Trendrapportages zijn erg waardevol. De zorgsector heeft pas vrij recent afscheid genomen van het aanbodgerichte denken. Patiënten hebben meer te kiezen, zijn beter geïnformeerd. Het is belangrijk te weten welke problemen in welke regio spelen. We moeten echt stappen maken. Een voorbeeld is de precisie psychiatrie. Onderzoeken gaan altijd over grote groepen mensen. De volgende fase is dat je kijkt wat goed is voor de individuele patiënt. Ieder mens is nu eenmaal anders. Ik houd van congruent organiseren, kijken wat inhoudelijk belangrijk is. Gescheiden potjes Een andere manier om de zorg beter en efficiënter te organiseren is samenwerking, stelt Elsbeth de Ruijter. Daarom is de VBZ zo belangrijk. Vroeger mochten we niet samenwerken in verband met de marktwerking. Die tijd is gelukkig voor een deel voorbij. In samenwerking en netwerken liggen kansen, zeker nu we meer voor minder geld moeten doen. De VBZ heeft als functie om via samenwerking verantwoordelijkheid te nemen voor goede zorg in deze regio. En ook om aan derden duidelijk te maken wat we doen. De GGZ bijvoorbeeld maakt maar 9 % uit van het totale zorgbudget. Wij werken met mensen en hebben geen dure apparatuur nodig. Het is een feit dat de regie steeds meer bij de cliënt zelf komt te liggen Ik vind dat te weinig naar de baten wordt gekeken. Tegenover elke euro die verslavingszorg kost, staan twee euro besparingen. Geen overlast, geen criminaliteit bijvoorbeeld. Iemand met een depressie kost geld. Een uitkering, lichamelijke klachten, hoe eerder wij deze cliënt op de been helpen, hoe minder kost het de samenleving. Het wordt tijd dat er niet langer in gescheiden potjes wordt gedacht. Canyoning Maar er zijn ook momenten dat de zorg niet in het denken en doen van Elsbeth de Ruijter centraal staat. Bijvoorbeeld als zij zich met man en drie kinderen stort op canyoning, de favoriete sport van het gezin. Een bergsport waarbij op sportieve wijze de loop van een rivier wordt gevolgd. Wandelen, klimmen, springen, zwemmen, abseilen, Elsbeth de Ruijter vertelt er enthousiast over. Het is heerlijk om te doen. De kinderen vinden het ook geweldig. Gewoon een stukje wandelen, daar zien ze helemaal niets in. Dit is heel anders. Tijdens een vorige vakantie zaten we op een plateau te picknicken. Midden in de natuur, tussen twee watervallen in. Het was zo overweldigend dat ik even dacht; als het aan mij ligt, blijven we hier voor altijd zitten. GRIP publiceert rapport ZZP (1-4) maatregelen in getal De vele veranderingen op het gebied van zorg en ondersteuning leiden bij alle betrokken partijen in de regio tot de behoefte aan goede strategische informatie. Dit heeft in 2013 geleid tot de opzet van het regionale platform GRIP (Gemeenschappelijk Regionaal In formatie Platform). Het streven is dat de regionale partijen hun beleid kunnen baseren op een gemeenschappelijke basis van informatie en analyse. Deelnemers tot heden: gemeenten Kennemerland, GGD, Achmea, zorgkantoor, ZONH, huisartsen (HCZK), VBZ en RIVM. Het overleg WWZ (wonen welzijn en zorg) was de eerste die GRIP een opdracht en vraagstelling voorlegde: Hoeveel cliënten zullen binnen de regio Kennemerland ten gevolge van de extramuralisering uit de intramurale setting verdwijnen? Welke gevolgen hebben deze maatregelen op het tempo van afbouw, de extramurale zorgvraag en de opnamecapaciteit? Dit eerste product van het GRIP is eind 2013 afgerond. De genoemde partijen hebben samen de informatie en kennis gebundeld om uitspraken en prognoses te maken over de extramuralisering van de lagere ZZP s binnen de regio Kennemerland. In 2014 zal GRIP zich ook buigen over de maatregelen die de hogere ZZP s betreffen. Het rapport kunt u opvragen: vbz@vbzkam.nl. Bij vragen of opmerking kunt u zich wenden tot Lisa Eekhof, l.eekhof@vbzkam.nl. Samen weet je meer! GRIP OP INFORMATIE 7

8 Duurzaam meedoen in het Dorpshuis te Bloemendaal 8 Op donderdag 28 november verzamelden zich weer een club gemotiveerde leidinggevenden, HR-adviseurs, stafmedewerkers en OR-leden voor een middag Duurzaam meedoen, het thema dat in de regio leeft! De middag was er één van een reeks over dit thema. Voor deze gelegenheid was Annet de Lange (lector aan de HAN) uitgenodigd. Zij heeft veel onderzoek gedaan met collega s naar en over dit onderwerp. Feiten en fictie over het onderwerp worden hierdoor van elkaar gescheiden. Duidelijk wordt welke rol vooroordelen en stereotypering spelen in de perceptie van jongere medewerkers over oudere medewerkers en andersom en hoe groot de invloed van de kwaliteit van de leidinggevende is op het werkvermogen van medewerkers. De lezing was input voor de casuïstiek die volgde. Het is altijd leuk om in groepjes met vakgenoten van andere instellingen te discussiëren over alledaagse casuïstiek; wat is nu het exacte vraagstuk, wie er bij te betrekken, hoe het vervolgtraject vormgeven, welke informatie uit de lezing kun je gebruiken in de casus en welke informatie neem je mee naar huis? De verschillende groepen deelden de informatie uit de casus met elkaar via presentaties. Voordat de middag werd afgesloten met een gezellige borrel voorzien van goed verzorgde hapjes in de heerlijke ambiance van het Dorpshuis, is nog petje-op-petje-af gespeeld. Zonder petjes maar onder bezielende leiding van Liesbeth werd de verstrekte informatie van de middag getoetst. De winnaar (ondergetekende) ontving het boek van Annet de Lange et al (2013) Een leven lang inzetbaar? Duurzame inzetbaarheid op het werk. En zo kwam een einde aan een geslaagde middag over duurzaam meedoen door de kenniskring van VBZ-KAM. Bedankt iedereen! Amber Verstraete Arbo-coördinator Amstelring Annet de Lange en Liesbeth van Hellemondt Het model voor Loopbaan lange fitheid is te downloaden op

9 Gastcolumn: Dick Jansen, regiodirecteur DOCK Boodschappen doen 9 Dertig jaar geleden verbleef ik met een vriend enkele dagen in New Orleans, in zo n typisch zuidelijk afgebladderd wit houten huis: veranda, één bouwlaag, zadeldak. We maakten kennis met de buurvrouw. Die kon niet meer goed uit de voeten. Elke avond werd een pizza bezorgd. Ze was een beetje schuw, en nee, ze had niets nodig. Verder zagen we haar niet. We drongen niet aan. De eenzaamheid straalde van het huis af. Hét gesprek van dit moment is het anders organiseren van de zorg. Dat is lastig. Want wat doen we dan niet meer? Zorg is er nu op gericht om mensen te ontzorgen. Als de huishoudelijke taken te zwaar worden, neemt de thuishulp het over. Ik heb een simpele stelregel: als iemand beschikt over een solide sociale netwerk, dan hebben wij daar verder geen zorg aan. Gaat aankleden moeilijk, dan schakelen we daar hulp bij in. En zo verder. Zo hebben we het ingericht in de veronderstelling dat mensen daarmee langer zelfstandig zijn. Het is de vraag of dat klopt. Ik heb een simpele stelregel: als iemand beschikt over een solide sociale netwerk, dan hebben wij daar verder geen zorg aan. Dat sociale netwerk is essentieel voor de mens. De film Into the Wild laat dat goed zien. Een jongeman trekt de wildernis in met het romantische idee om een leven zonder last van anderen op te bouwen. Maar hij kan in die wildernis met niemand delen wat hij meemaakt. Elke activiteit wordt min of meer zinloos. Geestelijk loopt hij leeg, zijn identiteit verdwijnt. De film loopt niet goed af. Langer zelfstandig wonen betekent dat we steden en dorpen zo moeten inrichten dat ouderen zelf hun boodschappen kunnen blijven doen. Liefst elke dag, zodat ze elke dag dat praatje bij de bakker hebben. En die bakker moet pakjes brood verkopen met vier sneetjes zodat die oudere klant elke dag vers brood heeft. En de supermarkt moet kleine bloemkooltjes verkopen en pakjes met één worstje. Zodat ouderen ook zo lang mogelijk zelf blijven koken. Als boodschappen doen niet meer lukt moeten we ouderen weer leren dat het Langer zelfstandig wonen betekent dat we steden en dorpen zo moeten inrichten dat ouderen zelf hun boodschappen kunnen blijven doen. juist heel aardig kan zijn om anderen voor je karretje te spannen. Dat is echte zorg. Want daarmee behouden zij verbinding met anderen uit hun eigen leefwereld. En worden zij minder kwetsbaar. Dus geen boodschappenservice die de boodschappen aan huis brengt, maar naar een afhaalpunt in de buurt waar je meteen met anderen een kop koffie kan drinken.

10 10 Kansen bij toepassing domotica en ehealth bij decentralisatie van zorgtaken naar gemeenten Gebruik van domotica en ehealth bij decentralisatie van zorgtaken naar gemeenten is een kans om kosten te verlagen en kwaliteit te verbeteren. Maar dan moeten zorgaanbieders en gemeenten wel in gesprek gaan over hoe dat te realiseren. en ehealth biedt ook voor die groepen te realiseren. In de publicatie Toepassing domotica en ehealth bij decentralisatie (te downloaden van de website van VBZ-KAM, menu-optie downloads) wordt op deze vraag dieper ingegaan. En dat deden ze dus op 14 januari jl.: vertegenwoordigers van gemeenten uit IJmond, Zuid-Kennemerland en Haarlemmermeer gingen na een presentatie over de mogelijkheden van domotica en ehealth in de wijk in gesprek met medewerkers van zorgaanbieders. Een belangrijk onderwerp hierbij was dat voor de nieuwe doelgroepen en zorgtaken die naar de wijk komen extra investeringen nodig zijn om de kansen die domotica Op 10 maart jl werd door de gemeente Heemstede in samenwerking met de VBZ een vervolg op deze bijeenkomst (in de vorm van een mini conferentie) georganiseerd. Deze middag werd erg goed bezocht. De presentaties: Hart voor zorg: digitale mogelijkheden als inspiratie Bert Mulder, lector Informatie, Technologie en Samenleving aan de Haagse Hogeschool Hoe domotica kan ondersteunen op het gebied van veiligheid, zelfstandigheid, comfort en gemak Inge de Haan, de Hartekampgroep en Saskia Keijzer, Servicepaspoort-Zorgbalans ehealth, een logisch vervolg, Hans Hopmans, senior manager Strategie & Inkoopontwikkeling, Achmea divisie Zorg & Gezondheid. ehealth door patiënten bekeken Jacques Loomans, directeur zorgbelang Noord-Holland Langs deze weg willen we namens de VBZ de aanwezige sprekers en deelnemers van zorgaanbieders nog eens hartelijk bedanken: Inge de Haan, De Hartekamp Groep Saskia Keijzer, Zorgbalans Andreas Lamerz, Triversum Gré Wiskerke, Amie Jaap van Hilst, Ons Tweede Thuis

11 Zaterdag 15 maart was de Open Dag van Zorg en Welzijn Op 15 maart 2014 werd voor de 14e keer de Open Dag van Zorg en Welzijn georganiseerd. In honderden zorg- en welzijnsorganisaties in Nederland waren bezoekers welkom om kennis te maken met de wereld van zorg en welzijn. Instellingen gaven informatie over wonen, vrijwilligerswerk en opleidingen in de zorg- en welzijnssector. In de regio Kennemerland, Amstelland en de Meerlanden waren 35 zorglocaties open. Deelnemende zorginstellingen: Amie uur De Hartekamp Groep uur Heliomare uur Rode Kruis Ziekenhuis uur 11 Amie Ouderenzorg De Hartekamp Groep Heliomare Philadelphia Rode Kruis Ziekenhuis SEIN SHDH Stichting Sint Jacob Triversum ViVa! Zorggroep Zorgbalans SEIN uur SHDH uur Sint Jacob uur Triversum uur ViVa! Zorggroep uur Zorgbalans uur Philadelphia uur Voor meer informatie: Zorgbalans en KG genomineerd voor landelijke Guus Schrijversprijs 2014 Ernstig hartfalen in de thuiszorg is genomineerd voor de Guus Schrijversprijs als een van de drie beste zorgpaden in Nederland. Dit initiatief van Zorgbalans en het Kennemer Gasthuis (KG) in Haarlem viel 7 februari in de prijzen tijdens het jaarlijkse Zorgpadencongres. Beste zorgpad Het zorgpad van Zorgbalans en het KG houdt in dat een verpleegkundig specialist van Zorgbalans soms wel wekelijks een bezoek brengt aan thuiswonende patiënten met ernstig hartfalen. Zij voert de medische controles aan huis uit en besteedt veel aandacht aan de mensen om de patiënt heen en aan het leren omgaan met beperkingen. Dit is een uitkomst voor mensen die zo ziek zijn dat zij niet (meer) naar het ziekenhuis kunnen komen voor controle. Doordat de verpleegkundig specialist tijdig veranderingen signaleert en volgens de richtlijnen van de cardioloog afstemt met de huisarts voorkomen we dat patiënten van het KG opnieuw opgenomen worden in het ziekenhuis. Dit kan niet zonder de goede samenwerking met de verpleegkundig specialisten en de cardiologen van het KG. Samenwerking van tien jaar We werken in dit zorgpad of zorgproces al tien jaar nauw samen met het Kennemer Gasthuis, zegt een van de initiatiefnemers en beleidsadviseur Anita van Duin. Samen met Margriet Vesters, verpleegkundig specialist en beleidsadviseur van het KG, is zij naar Zeist voor de prijsuitreiking gegaan. Ik ben ontzettend trots dat we zo n grote landelijke prijs krijgen voor onze inzet. Dit is echt een goed voorbeeld van samenwerken met lokale partijen zoals het KG en de huisartsenvereniging om het voor cliënten zo prettig mogelijk te maken. Het geeft een goed gevoel dat we hier ook van buitenaf waardering voor krijgen.

12 12 Agenda VBZ 2014 MAART maandag 24 mrt Wonen, Welzijn, Zorg Bestuurlijk overleg Amstelland en de Meerlanden i.o. Bestuurlijk overleg WWZ dinsdag 25 mrt Wonen, Welzijn, Zorg woensdag 26 mrt Arbeidsmarkt Kenniskring APRIL dinsdag 08 apr Arbeidsmarkt Werkgroep Re-integratie vrijdag 11 apr Arbeidsmarkt Stuurgroep Leren en Werken maandag 14 apr Basis- en Specialistische Bestuurlijk overleg Zorg 1e-& 2elijn H meer woensdag 16 apr Arbeidsmarkt Kenniskring dinsdag 22 apr Arbeidsmarkt Platform Opleiden MEI dinsdag 06 mei Wonen, Welzijn, Zorg WWZ Tussentijds bestuurlijk overleg dinsdag 13 mei Basis- en Tactisch overleg Specialistische Zorg woensdag 21 mei Arbeidsmarkt Stuurgroep Leren en Werken donderdag 22 mei Arbeidsmarkt Themabijeenkomst VBZ Arbeidsmarkt donderdag 22 mei Arbeidsmarkt Platform SAIN JUNI dinsdag 10 juni Arbeidsmarkt Afstemming Instroom woensdag 11 juni Arbeidsmarkt Kenniskring maandag 16 juni Arbeidsmarkt Kerngroep SAIN JULI donderdag 03 juli Algemeen Bestuursvergadering VBZ donderdag 17 juli Basis- en Specialistische Zorg Bestuurlijk overleg 1e-& 2elijn H meer Leden VBZ Amie Ouderenzorg De Hartekamp Groep De ZorgSpecialist FlexiCura Fokus GGZ ingeest Heliomare Kennemer Gasthuis Lijn5 Medial Nieuw Unicum OCK het Spalier Ons Tweede Thuis Amstelring Paswerk Raphaëlstichting RIBW Kennemerland, Amstelland en de Meerlanden Rode Kruis Ziekenhuis SHDH SIG Spaarne Ziekenhuis Stichting ActiVite Stichting Epilepsie Instellingen Nederland (SEIN) Stichting Philadelphia Stichting Po Senectute Stichting Sint Jacob Triversum Visio ViVa! Zorggroep Zorgbalans Zorggroep Reinalda Colofon VBZ Nieuwsbrief is een uitgave van Bureau VBZ Interview: Jaap Bonkenburg Eindredactie: Joane Hasken Productie: DTP en druk Paswerk Grafisch op twitter Infopunt Zorg twittert vacatures en nieuws van de VBZ-lidinstellingen Schipholweg 1, 2034 LS Haarlem telefoon (023) info@vbzkam.nl