Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving. Rapportage VBG-onderzoek

Transcriptie

1 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving Rapportage VBG-onderzoek

2 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving Rapportage VBG-onderzoek K. Vinckx, MSc mevrouw drs. J. Westerlaken het PON, kennis in uitvoering Tilburg, april 2015

3 Colofon Het PON heeft dit onderzoek verricht in opdracht van de VBG Auteurs Koen Vinckx en Jolanda Westerlaken PON Publicatienummer / Datum april het PON, kennis in uitvoering Het auteursrecht van deze publicatie berust bij het PON. Gehele of gedeeltelijke overname van teksten is toegestaan, mits daarbij de bron wordt vermeld. Vermenigvuldiging en publicatie in een andere vorm dan dit rapport is slechts toegestaan na schriftelijke toestemming van het PON. Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan het PON geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Meer informatie:

4 Inhoudsopgave Inleiding 5 1 Samenvatting 7 2 Respons 9 3 Resultaten Klaar voor de veranderende tijden? Vertrouwen in de gemeente in veranderende tijden Typering van de gemeente Staat van de gemeente Afspraken bevordering burgerparticipatie en burgerinitiatieven Boegbeeld bevordering burgerparticipatie en burgerinitiatieven Middelen om aan de veranderende samenleving te werken Wat doet de gemeente goed ten aanzien van de veranderende samenleving? Wat is de gemeente anders gaan doen in de afgelopen periode? Huidige takenpakket van de gemeente? Rol en houding van de gemeente Vernieuwing in verhouding gemeenten-gemeenschap Beeld van veranderingen voor burgers Verwachting van veranderende samenleving voor burgers Invloed verandering sociaal domein voor burgers Nu al verandering bij burgers en professionals? Vertrouwen Nieuwe rol van de gemeente Verwachting veerkrachtige overheid: wetten, regels en afspraken Verwachting veerkrachtige overheid: middelen Verwachting veerkrachtige overheid: gedrag De kanteling 43 Bijlagen 45 Bijlage A Deelname onderzoek 47

5

6 Inleiding Gemeenten staan volop in het proces ter implementatie van de drie decentralisaties: de transitie jeugdzorg, de invoering van de Participatiewet en de omvorming AWBZ naar Wmo. Het zijn complexe, omvangrijke processen die veel van gemeenten vergen. Daarnaast is een bezuinigingsopdracht gekoppeld aan de structuurwijzigingen. Ondertussen is de samenleving drastisch veranderd en hebben allerlei verwachtingen en beelden van hun gemeente. Dit online onderzoek is gericht op hoe gemeenten zichzelf en hun beoordelen qua veerkracht. Zijn we als organisatie en als gemeenschap klaar voor de veranderingen? Wat staat ons nog te doen? Het PON heeft aan het eind van 2014 een soortgelijk onderzoek gedaan onder Brabantse burgers. In het PON-jaarboek van 2015 zullen hieruit verschillende resultaten gepresenteerd worden. Resultaten en representativiteit In deze rapportage worden de resultaten van het online onderzoek gepresenteerd. Resultaten hebben betrekking op deze groep respondenten en zijn niet te veralgemeniseren naar álle Brabantse gemeentebestuurders en ambtenaren. Het aantal respondenten is daarvoor te laag en hun functies te divers. Toch geven de resultaten een aardige indicatie van de richting waarin Brabantse bestuurders en ambtenaren denken. In deze rapportage geven we, op verzoek van de VBG, zo weinig mogelijk commentaar en conclusies. Wel zullen we bij de meeste tabellen en figuren de opvallendste cijfers markeren. Per vraag zullen de resultaten hieronder gepresenteerd worden. Inleiding 5

7 6 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

8 1 Samenvatting De meeste respondenten onderkennen de veranderingen in de samenleving en de directe druk die er door de drie decentralisaties op de gemeenten ligt. Het wordt niet alleen anders, het moet ook anders, daarvan is welhaast iedereen doordrongen. Vervolgens acht het gros van de respondenten hun gemeente klaar voor de veranderende tijden en men heeft dan ook redelijk veel vertrouwen in de komende tijd. Kenmerkend voor gemeenten in deze veranderende tijden zijn een innovatieve, vooroplopende en samenwerkende houding. De omslag in denken is in bijna alle gemeenten gemaakt. Zo is men het bijvoorbeeld in grote mate eens met dat de gemeente, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties moeten samenwerken. Dat betekent echter nog niet dat dit niet gepaard gaat met problemen. Veel respondenten geven aan dat de gemeente doelbewust middelen inzet om aan de veranderende samenleving te werken. Wat erg gewaardeerd wordt is dat de gemeente ruimte biedt aan burgerinitiatieven en deze faciliteert en dat de gemeente samenwerking aangaat met burgers, organisaties en andere gemeenten. Wat men hierin echt anders is gaan doen in de afgelopen periode is dat men letterlijk meer buiten het gemeentehuis is getreden om met burgers zelf in contact te komen. De decentralisatie-opgaven zijn de grootste trigger voor de gemeente om na te denken over vernieuwing in de verhouding tussen gemeente en gemeenschap. Men denkt dat de veranderingen die het met zich meebrengt voor burgers haalbaar en rechtvaardig zijn. Zo acht men het bijvoorbeeld waarschijnlijk dat burgers meer zelf gaan doen en maatschappelijk initiatief zullen nemen. Respondenten geven ook in grote getale aan dat men nu al verandering ziet bij burgers, bijvoorbeeld dat het hen in beweging brengt. Respondenten verwachten van een veerkrachtige overheid dat zij als zij burgers en organisaties aanspreekt op zelfredzaamheid, zij dan ook meer regelruimte moet bieden. Voor wat betreft middelen moet dit proces door de gemeente worden gefaciliteerd met kennis, toegang tot netwerken en financiële middelen. Voor wat betreft gedrag vindt driekwart dat de gemeente, als ze wil dat burgers, maatschappelijke organisaties en ondernemers samenwerken aan publieke belangen, ze dan zelf ook coöperatief zal moeten zijn. Als doorslaggevende succesfactor voor de verandering van het sociale domein geldt bewustwording en acceptatie bij alle betrokken partijen. Er is een cultuuromslag nodig bij alle partijen. Het scenario waarin burgers minder maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen dan dat van hen verwacht wordt, wordt gezien als grootste risico van het nieuwe stelsel. Als burgers niet overtuigd zijn van de noodzaak ervan zal dat leiden tot onvoldoende draagvlak voor de participatiesamenleving en wellicht ook tot afstand tussen burgers, overheid en professionals. 1 Samenvatting 7

9 8 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

10 2 Respons In de periode 3 tot 17 maart 2015 kon de vragenlijst via internet ingevuld worden. Van 60 Brabantse gemeenten hebben 1 of meer mensen de enquête ingevuld. In totaal hebben 223 mensen de vragenlijst ingevuld 1. Niet alle respondenten hebben de vragenlijst afgemaakt; 176 mensen hebben alle vragen beantwoord. In bijlage A is een overzicht opgenomen van het aantal gemeenten en het aantal respondenten per gemeente. Functie Bij de presentatie en beschrijving van de resultaten hebben we waar relevant een onderscheid gemaakt in het verschil van resultaten bij drie groepen: raadsleden en griffiers, burgemeesters en wethouders en ambtenaren. Tabel 1 Respondenten naar functie Aantal % Aantal % Burgemeester 7 3 Wethouder Burgemeesters en wethouders Griffier 17 8 Raadslid Gemeentesecretaris 11 5 Beleidsambtenaar 21 9 Anders Totaal Griffiers en raadsleden Ambtenaren Totaal De 22 respondenten in de groep anders zijn heringedeeld naar een van de andere functies. (Raads)commissieleden zijn geteld bij de raadsleden; managers, projectleiders en afdelingshoofden zijn geteld bij de groep (beleids)ambtenaren. Van alle respondenten is iets meer dan de helft raadslid of griffier. 1 Onder ingevuld scharen we de respondenten die minimaal de eerste 5 vragen van de enquête beantwoord hebben. 2 Respons 9

11 Gemeentegrootte Voor een aantal vragen kan het inzichtelijk zijn om onderscheid te maken in grootte van de gemeenten. Met name kleine gemeenten hebben deelgenomen aan het onderzoek. Iets minder dan de helft van de respondenten is afkomstig uit gemeenten tot Tabel 1 Respondenten naar gemeentegrootte Aantal % Minder dan /klein /middel Meer dan /groot TOTAAL Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

12 3 Resultaten 3.1 Klaar voor de veranderende tijden? Figuur 1 Mijn gemeente is klaar voor de veranderende tijden - in % (N=223) 18% 14% 68% Eens Oneens Dat weet ik niet Ruim twee derde van de respondenten acht de gemeente klaar voor de veranderende tijden. 18% is het met deze stelling oneens, 14% weet het niet. Tabel 3 Mijn gemeente is klaar voor de veranderende tijden, naar functie (N=223) % Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Eens Oneens Dat weet ik niet Kijken we naar de verschillende functiegroepen dan zien we geen grote verschillen. Met name bij de griffiers en raadsleden zien we dat zij het iets minder eens zijn met de stelling dat de gemeente klaar is voor de veranderende tijden dan ambtenaren en burgemeesters en wethouders. Tabel 4 Mijn gemeente is klaar voor de veranderende tijden, naar gemeentegrootte (N=223) % Minder dan Meer dan Eens Oneens Dat weet ik niet Resultaten 11

13 De grote gemeenten geven minder vaak dan de andere gemeenten aan dat ze klaar zijn voor de veranderende tijden. Vaker dan de anderen geven ze ook aan dit niet te weten. 3.2 Vertrouwen in de gemeente in veranderende tijden Figuur 2 Heeft u er vertrouwen in dat in % (N=223) U in uw gemeente tot nieuwe afspraken kunt komen met burgers en organisaties t.a.v. verantwoordelijkheden in de publieke zaak U in de gemeente regelruimte kunt bieden aan burgers en organisaties? Uw eigen ambetnarenapparaat mee kan in de veranderingen? Veel vertrouwen Een beetje vertrouwen Geen vertrouwen Weet ik niet Uit figuur 2 blijkt dat men redelijk veel vertrouwen heeft in de komende tijd. Telkens geeft procent van de respondenten aan er veel vertrouwen in te hebben. Onder de overige respondenten hebben de meesten nog een beetje vertrouwen. Tabel 5 Heeft u er vertrouwen in dat, naar functie (N=223) % Veel vertrouwen in dat Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren U in uw gemeente tot nieuwe afspraken kunt komen met burgers en organisaties ten aanzien van verantwoordelijkheden in de publieke zaak U in de gemeente regelruimte kunt bieden aan burgers en organisaties? Uw eigen ambtenarenapparaat mee kan in de veranderingen? Griffiers en raadsleden hebben relatief weinig vertrouwen in dat de gemeente tot nieuwe afspraken kan komen met burgers en organisaties ten aanzien van verantwoordelijkheden in de publieke zaak. Burgemeesters en wethouders hebben, in vergelijking met de andere functiegroepen, relatief veel vertrouwen in dat het eigen ambtenarenapparaat mee kan in de veranderingen. 12 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

14 Tabel 6 Heeft u er vertrouwen in dat, naar gemeentegrootte (N=223) % Veel vertrouwen in dat Minder dan Meer dan U in uw gemeente tot nieuwe afspraken kunt komen met burgers en organisaties ten aanzien van verantwoordelijkheden in de publieke zaak U in de gemeente regelruimte kunt bieden aan burgers en organisaties? Uw eigen ambtenarenapparaat mee kan in de veranderingen? In de kleine gemeenten heerst, in vergelijking met andere gemeenten, wat minder vertrouwen in dat men in de gemeente tot nieuwe afspraken kan komen met burgers en organisaties ten aanzien van verantwoordelijkheden in de publieke zaak. Men heeft er echter wel meer vertrouwen in dat het eigen ambtenarenapparaat mee kan in de veranderingen en in dat men in de gemeente regelruimte kan bieden aan burgers en organisaties. 3.3 Typering van de gemeente Respondenten is gevraagd naar hoe zij de gemeente zien. Op een zevenpuntsschaal konden zij aangeven of zij hun gemeente zien als innovatief versus behoudend, voorlopend versus anderen volgend, autonoom versus samen met andere gemeenten, regisseur versus partner, gericht op kerntaken versus aanspreekbaar op de gemeenschap. 3 Resultaten 13

15 Figuur 3 Hoe kijkt u naar uw gemeente? (N=220) Gericht op kerntaken Aanspreekbaar op de gemeenschap Regisseur Partner Autonoom Samen met andere gemeenten Vooroplopend Anderen volgend Innovatief Behoudend In figuur 3 is gepresenteerd hoe de respondenten hun gemeente zien. Ze zien hun gemeente (met een gemiddelde score van 3,2) meer als innovatief dan als behoudend. Ook vinden ze hun gemeente meer voorop lopend dan anderen volgend en zien ze zichzelf meer als samen met andere gemeenten dan als autonoom. Over of zij regisseur zijn of partner en of zij gericht zijn op kerntaken of aanspreekbaar zijn op de gemeenten, zijn de respondenten vrij neutraal. 14 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

16 Figuur 4 Hoe kijkt u naar uw gemeente? Naar functie (N=220) Gericht op kerntaken Aanspreekbaar op de gemeenschap Regisseur Partner Autonoom Samen met andere gemeenten Vooroplopend Anderen volgend Innovatief Behoudend Griffiers en raadsleden Burgemeesters en wethouders Ambtenaren De burgemeesters en wethouders zien hun gemeente iets meer als aanspreekbaar op de gemeenschap en wat meer als partner dan ambtenaren, griffiers en raadsleden. Griffiers en raadsleden zien hun gemeente als iets meer behoudend en anderen volgend. 3 Resultaten 15

17 Figuur 5 Hoe kijkt u naar uw gemeente? Naar gemeentegrootte (N=220) Gericht op kerntaken Aanspreekbaar op de gemeenschap Regisseur Partner Autonoom Samen met andere gemeenten Vooroplopend Anderen volgend Innovatief Behoudend Minder dan Meer dan In kleine gemeenten zien respondenten hun gemeente als iets meer behoudend en anderen volgend. Grote gemeenten zien hun gemeente als iets meer autonoom dan de anderen (minder samen met andere gemeenten), als meer vooroplopend, regisseur en gericht op kerntaken. 16 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

18 3.4 Staat van de gemeente Figuur 6 Stellingen - in % (N=215) De gemeente wil wel, maar het water staat onze gemeente nu al financieel, inhoudelijk en bestuurlijk aan de lippen De overheid is er met name voor de mensen die niet of minder zelfredzaam zijn Op regioniveau werken gemeente, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samen De gemeente moet zich inspannen om de zelfredzame burgers te faciliteren en te activeren We hebben veel te hoge verwachtingen van de mogelijkheden van burgers en bedrijfsleven Helemaal mee eens Mee eens Niet mee eens, niet mee oneens Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet/ geen mening Uit figuur 6 blijkt dat de meningen nogal verdeeld zijn over de stelling of de gemeenten veel te hoge verwachtingen van de mogelijkheden van burgers en bedrijfsleven hebben. Wel is men het in grote mate eens met dat de gemeente zich moet inspannen om de zelfredzame burgers te faciliteren en te activeren. Meer dan de helft van de respondenten is het daarnaast (helemaal) eens met de stelling dat op regioniveau gemeente, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samenwerken en met de stelling dat de overheid er met name is voor mensen die niet of minder zelfredzaam zijn. Tot slot is bijna de helft van de respondenten het oneens met de stelling dat het water de gemeente nu al financieel, inhoudelijk en bestuurlijk aan de lippen staat (29% is het hiermee wel eens). Tabel 7 Stellingen, naar functie (N=215) % (Helemaal) eens Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren De gemeente wil wel, maar het water staat onze gemeente nu al financieel, inhoudelijk en bestuurlijk aan de lippen De overheid is er met name voor de mensen die niet of minder zelfredzaam zijn Op regioniveau werken gemeente, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samen De gemeente moet zich inspannen om de zelfredzame burgers te faciliteren en te activeren We hebben veel te hoge verwachtingen van de mogelijkheden van burgers en bedrijfsleven Resultaten 17

19 Kijken we naar de verschillende functies dan zien we dat burgemeesters en wethouders zijn wat minder vaak van mening dat de overheid er met name is voor mensen die niet of minder zelfredzaam zijn en dat het water de gemeente nu al financieel, inhoudelijk en bestuurlijk aan de lippen staat. Ambtenaren denken wat minder vaak dat er te hoge verwachtingen zijn van de mogelijkheden van burgers en bedrijfsleven. Tabel 8 Stellingen, naar gemeentegrootte (N=215) % (Helemaal) eens Minder dan Meer dan De gemeente wil wel, maar het water staat onze gemeente nu al financieel, inhoudelijk en bestuurlijk aan de lippen De overheid is er met name voor de mensen die niet of minder zelfredzaam zijn Op regioniveau werken gemeente, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samen De gemeente moet zich inspannen om de zelfredzame burgers te faciliteren en te activeren We hebben veel te hoge verwachtingen van de mogelijkheden van burgers en bedrijfsleven Grote gemeenten zijn minder van mening dat men te hoge verwachtingen heeft van de mogelijkheden van burgers en bedrijfsleven en zijn het minder eens met dat de gemeente zich moet inspannen om de zelfredzame burgers te faciliteren en te activeren. Grote gemeenten geven daarnaast vaker dan de andere gemeenten aan dat het water de gemeente nu al financieel, inhoudelijk en bestuurlijk aan de lippen staat. 3.5 Afspraken bevordering burgerparticipatie en burgerinitiatieven Figuur 7 Zijn er in uw gemeente afspraken gemaakt om burger- (of overheids-)participatie- en burgerinitiatieven te bevorderen? in % (N=213) 7% 6% 87% Ja Nee Dat weet ik niet 18 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

20 87% van de respondenten geeft aan dat er in de gemeente afspraken gemaakt zijn om burger- (of overheids)participatie en burgerinitiatieven te bevorderen. 7% geeft aan van niet, 6% weet het niet. Tabel 9 Afspraken om burger- (of overheids-)participatie en burgerinitiatieven te bevorderen, naar functie (N=213) % Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Ja Nee Dat weet ik niet Burgemeesters, wethouders en ambtenaren geven vaker aan dat er dergelijke afspraken gemaakt zijn, griffiers en raadsleden minder vaak. Tabel 10 Afspraken om burger- (of overheids)participatie en burgerinitiatieven te bevorderen, naar gemeentegrootte (N=213) % Minder dan Meer dan Ja Nee Dat weet ik niet Respondenten uit middelgrote en grote gemeenten geven vaker aan dat er dergelijke afspraken gemaakt zijn, die uit kleine gemeenten minder vaak. 3.6 Boegbeeld bevordering burgerparticipatie en burgerinitiatieven Figuur 8 Functionaris binnen de gemeente als boegbeeld (N=186) Één of meerdere wethouders 53 Burgemeester 19 Anders 12 Weet niet/n.v.t. 6 Transitiemanager Één of meerdere raadsleden 4 4 Gemeentesecretaris Griffier Resultaten 19

21 Eén of meerdere wethouders blijken veruit het vaakst te worden gezien als het boegbeeld voor afspraken rondom burger- of overheidsparticipatie en bevordering van burgerinitiatieven. Hierna volgt de burgemeester. Onder anders werd vaak genoemd dat meerdere functionarissen hiervoor als boegbeeld gelden, bijvoorbeeld het college van B&W. Tabel 11 Functionaris binnen de gemeente als boegbeeld, naar functie (N=186) Welke functionaris binnen uw gemeente kan hiervoor worden gezien als het boegbeeld? Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Burgemeester Griffier Gemeentesecretaris Één of meerdere wethouders Één of meerdere raadsleden Transitiemanager Weet niet/n.v.t Anders Tussen de verschillende functies wordt niet veel anders geantwoord. Enige opvallendheid is dat ambtenaren wat minder vaak de burgemeester noemen. Tabel 12 Functionaris binnen de gemeente als boegbeeld, naar gemeentegrootte (N=186) Welke functionaris binnen uw gemeente kan hiervoor worden gezien als het boegbeeld? Minder dan Meer dan Burgemeester Griffier Gemeentesecretaris Één of meerdere wethouders Één of meerdere raadsleden Transitiemanager Weet niet/n.v.t Anders Ook tussen de verschillende gemeentegroottes wordt weinig anders geantwoord. Enige opvallendheid hier is dat grote gemeenten wat minder vaak de burgemeester noemen. 20 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

22 3.7 Middelen om aan de veranderende samenleving te werken Figuur 9 Zet uw gemeente doelbewust middelen in om aan de veranderende samenleving te werken? (N=211) 8% 15% 77% Ja Nee Dat weet ik niet Ruim driekwart van de respondenten geeft aan dat de gemeente doelbewust middelen inzet om aan de veranderende samenleving te werken. Tabel 13 Doelbewust middelen inzetten om aan de veranderende samenleving te werken, naar functie (N=211) % Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Ja Nee Dat weet ik niet Griffiers en raadsleden geven minder vaak dan de andere functies aan dat de gemeente doelbewust middelen inzet om aan de veranderende samenleving te werken. Tabel 14 Doelbewust middelen inzetten om aan de veranderende samenleving te werken, naar gemeentegrootte (N=211) % Minder dan Meer dan Ja Nee Dat weet ik niet Respondenten uit grote gemeenten geven vaker dan anderen aan dat de gemeente doelbewust middelen inzet om aan de veranderende samenleving te werken. Respondenten uit kleine gemeenten geven vaker aan dat de gemeente dit niet doet. 3 Resultaten 21

23 3.8 Wat doet de gemeente goed ten aanzien van de veranderende samenleving? Op de vraag wat de eigen gemeente echt goed doet ten aanzien van de veranderende samenleving (op welke inzet men het meest trots is) noemden de meesten het feit dat de gemeente ruimte biedt aan burgerinitiatieven (inclusief wijk-/dorpsraden) en deze faciliteert en dat de gemeente samenwerking aangaat met zowel burgers als andere gemeenten en organisaties. Partners en burgers worden steeds meer betrokken bij beleidsvorming en er is sprake van korte lijntjes tussen gemeenteraad en het college van B&W. Ook zijn de meeste respondenten te spreken over de aanpak van transitie en transformatie. Er wordt (vanuit de Wmo) in steeds grotere mate gekeken naar kansen in plaats van beperkingen en de dialoog wordt daadwerkelijk aangegaan met burgers. Een gemeente die inzet op burgerparticipatie ofwel doedemocratie wordt gewaardeerd. Een enkeling is kritisch ten aanzien van de gemeentelijke rol en vindt het nog te vroeg om uitspraken te kunnen doen over wat hun gemeente goed doet ten aanzien van de veranderende samenleving. Er zijn stappen gemaakt om tot deze ontwikkelingen te komen maar nu zijn we pas bezig met de echte uitvoering daarvan. 3.9 Wat is de gemeente anders gaan doen in de afgelopen periode? Op de vraag wat men zelf anders is gaan doen in de afgelopen periode wordt voornamelijk geantwoord dat men letterlijk meer buiten het gemeentehuis getreden is om in grotere mate met burgers zelf in contact te komen om bewust te worden van de beweging buiten het gemeentehuis. Er is meer oog voor burgerinitiatieven, er wordt ruimte geboden aan deze initiatieven en men stelt zich in steeds grotere mate op als partner. Met burgers wordt actiever in gesprek gegaan en daarnaast worden er nieuwe verbindingen gelegd tussen burgers en partijen. Het gaat veel meer om faciliteren in plaats van controleren. Er is meer aandacht voor samenwerking. Daarnaast wordt voor nieuwe initiatieven meer gekeken naar mogelijkheden om deze te laten slagen in plaats van zonder meer afwijzen op grond van regels en wetgeving. De kanteling en samenredzaamheid kun je niet bewerkstelligen door beleidsnotities, dat moet van onderop gefaciliteerd en gestimuleerd worden. Ook hier antwoorden enkelen dat het te vroeg is om daar een uitspraak over te doen. 22 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

24 3.10 Huidige takenpakket van de gemeente? Figuur 10 Wat is uw mening over het huidige takenpakket van de gemeente? in % (N=198) De gemeente heeft voldoende taken 54 De gemeente heeft teveel taken 28 Anders 10 De gemeente heeft te weinig taken 5 Dat weet ik niet Ruim de helft van de respondenten geeft aan dat de gemeente voldoende taken heeft. Ruim een kwart vindt dat de gemeente teveel taken heeft. Onder anders werd onder andere genoemd: Het blijft een zoektocht naar een goede verdeling. De gemeente heeft teveel taken te snel voor de kiezen gekregen. Dit gaat ten koste van de kwaliteit. De gemeente heeft te veel taken in relatie tot de beschikbare middelen. De gemeente moet wennen aan nieuwe taken. De gemeente voert veel taken uit. Zie liever dat de gemeente meer faciliteert dan zelf uitvoert. Tijden veranderen dus ook de rol van de gemeente. De tijd zal uit moeten wijzen of de gemeente alles in goede banan kan leiden met het grote takenpakket wat ze heeft gekregen in het Sociaal Domein. De gemeente heeft onmogelijk uit te voeren taken toebedeeld gekregen. Voldoende taken, maar te weinig bewegingsvrijheid De gemeente zou meer taken moeten hebben, maar moet daarvoor wel eerst via samenwerking/ fusie ruimte maken Gemeenten zijn nog teveel naar binnen gericht, de kracht van opkomen voor je burgers ligt in de regio. 3 Resultaten 23

25 Tabel 15 Wat is uw mening over het huidige takenpakket van de gemeente? Naar functie (N=198) % Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Teveel taken Voldoende taken Te weinig taken Anders Weet ik niet Griffiers en raadsleden geven vaker dan ambtenaren, burgemeesters en wethouders aan dat zij het huidige takenpakket van de gemeente te groot vinden. Burgemeesters en wethouders geven vaker aan dat de gemeente te weinig taken heeft. Tabel 16 Wat is uw mening over het huidige takenpakket van de gemeente? Naar gemeentegrootte(n=198) % Minder dan Meer dan Teveel taken Voldoende taken Te weinig taken Anders Weet ik niet Respondenten uit kleine gemeenten vinden minder vaak dan anderen dat de gemeente teveel taken heeft. 24 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

26 3.11 Rol en houding van de gemeente Figuur 11 Stellingen in % (N=195) De gemeente werkt goed met burgers samen om initiatieven te realiseren De gemeente ondersteunt burgerinitiatieven voldoende (financieel) Burgers en organisaties krijgen voldoende ruimte om ideeën en initiatieven te realiseren De gemeente betrekt haar burgers voldoende bij haar plannen, activiteiten en voorzieningen De gemeente doet wat ze zegt Helemaal mee eens Niet mee eens, niet mee oneens Helemaal mee oneens Mee eens Mee oneens Weet niet/ geen mening Een ruime meerderheid is het eens met de stellingen de gemeente doet wat ze zegt, de gemeente betrekt haar burgers voldoende bij haar plannen, activiteiten en voorzieningen, burgers en organisaties krijgen voldoende ruimte om ideeën en initiatieven te realiseren en de gemeente werkt goed met burgers samen om initiatieven te realiseren. Met de stelling de gemeente ondersteunt burgerinitiatieven voldoende (financieel) is 44% het (helemaal) eens. Tabel 17 Stellingen, naar functie (N=195) % (Helemaal) eens met de volgende stellingen Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren De gemeente werkt goed met burgers samen om initiatieven te realiseren De gemeente ondersteunt burgerinitiatieven voldoende (financieel) Burgers en organisaties krijgen voldoende ruimte om ideeën en initiatieven te realiseren De gemeente betrekt haar burgers voldoende bij haar plannen, activiteiten en voorzieningen De gemeente doet wat ze zegt We zien we dat burgemeester en wethouders het vaker (helemaal) eens zijn met de voorgelegde stellingen dan de andere groepen. Griffiers en raadsleden een stuk minder vaak. 3 Resultaten 25

27 Tabel 18 Stellingen, naar gemeentegrootte (N=195) % (Helemaal) eens met de volgende stellingen Minder dan Meer dan De gemeente werkt goed met burgers samen om initiatieven te realiseren De gemeente ondersteunt burgerinitiatieven voldoende (financieel) Burgers en organisaties krijgen voldoende ruimte om ideeën en initiatieven te realiseren De gemeente betrekt haar burgers voldoende bij haar plannen, activiteiten en voorzieningen De gemeente doet wat ze zegt Bij de verschillende gemeentegroottes valt op dat de respondenten uit de grote gemeenten het minder vaak eens zijn met de stellingen dan hun collega s uit kleinere gemeenten Vernieuwing in verhouding gemeenten-gemeenschap Figuur 12 Mijn gemeente denkt na over vernieuwing in de verhouding tussen gemeenten en gemeenschap vanwege - in % (N=191) Decentralisatieopgaven 74 Financiële knelpunten 58 Regionale opgaven 37 Anders, namelijk Capaciteitsproblemen Bestuurlijke knelpunten Onze ambities zijn groter dan onze mogelijkheden Bevolkingskrimp Dat weet ik niet Decentralisatieopgaven blijken de grootste oorzaak voor het feit dat de gemeente nadenkt over vernieuwing in de verhouding tussen gemeenten en gemeenschap. Ook financiële knelpunten en regionale opgaven staan in de top drie van oorzaken. 26 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

28 Onder anders werd onder andere genoemd: Andere tijden: de participatiesamenleving Een andere rol van de overheid Betrokkenheid en participatie van burgers vergroten Het beter organiseren van een aantal domeinen Legitimiteit van de overheid Opgelegde knelpunten door de regering Gevoelde behoefte aan maatwerk Wens van de gemeenschap Vanuit de overtuiging dat draagvlak gecreëerd en niet opgelegd dient te worden Tabel 19 Mijn gemeente denkt na over vernieuwing in de verhouding tussen gemeenten en gemeenschap vanwege naar functie (N=191) % Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Financiële knelpunten Bestuurlijke knelpunten Capaciteitsproblemen Bevolkingskrimp Decentralisatieopgaven Regionale opgaven Onze ambities zijn groter dan onze mogelijkheden Anders Dat weet ik niet Kijken we naar de verschillende functies dan valt op dat griffiers en wethouders vaak de bestuurlijke knelpunten aanwijzen (ambtenaren juist weinig) en dat burgemeesters en wethouders vaker andere redenen aanwijzen (zij antwoorden minder vaak capaciteitsproblemen en regionale opgaven). 3 Resultaten 27

29 Tabel 20 Mijn gemeente denkt na over vernieuwing in de verhouding tussen gemeenten en gemeenschap vanwege naar gemeentegrootte (N=191) % Minder dan Meer dan Financiële knelpunten Bestuurlijke knelpunten Capaciteitsproblemen Bevolkingskrimp Decentralisatieopgaven Regionale opgaven Onze ambities zijn groter dan onze mogelijkheden Anders Dat weet ik niet Bij de verschillende gemeentegroottes valt op dat kleine gemeenten minder vaak de financiële knelpunten en de grotere ambities dan mogelijkheden noemen, grote gemeenten de capaciteitsproblemen minder noemen en middelgrote gemeente de bevolkingskrimp minder als reden aanwijzen Beeld van veranderingen voor burgers Figuur 13 Hoe kijkt u aan tegen deze veranderingen voor burgers? - in % (N=189) Het is onhaalbaar Het is onrechtvaardig Het kan niet anders, het is nodig in deze tijd Het wordt een probleem voor burgers Het werkt stimulerend voor burgers Ja Nee Geen mening/weet niet Men denkt dat de veranderingen voor burgers haalbaar en rechtvaardig zijn (immers slechts een minderheid van 31% vindt het onhaalbaar en 32% vindt het onrechtvaardig). Het kan niet anders, het is nodig in deze tijd geeft ook bijna driekwart van de respondenten aan. Bijna de helft denkt dat het stimulerend werkt voor burgers, maar ook ziet meer dan de helft echter wel dat het een probleem wordt voor burgers. 28 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

30 Tabel 21 Hoe kijkt u aan tegen deze veranderingen voor burgers? Naar functie (N=189) % Ja Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Het werkt stimulerend voor burgers Het wordt een probleem voor burgers Het kan niet anders, het is nodig in deze tijd Het is onrechtvaardig Het is onhaalbaar Griffiers en raadsleden zijn wat minder van mening dat het stimulerend werkt voor burgers. Zij denken vaker dat het een probleem wordt, dat het onrechtvaardig is en dat het onhaalbaar is. Ze zijn ook minder stellig in dat het niet anders kan en dat het nodig is in deze tijd. Ambtenaren daarentegen zijn dit vaker van mening. Tabel 22 Hoe kijkt u aan tegen deze veranderingen voor burgers? Naar gemeentegrootte (N=189) % Ja Minder dan Meer dan Het werkt stimulerend voor burgers Het wordt een probleem voor burgers Het kan niet anders, het is nodig in deze tijd Het is onrechtvaardig Het is onhaalbaar Bij de verschillende gemeentegroottes ontdekken we wat minder grote verschillen. Wel zien we dat respondenten uit grote gemeenten minder vaak zeggen dat het stimulerend is voor burgers en dat het niet anders kan in deze tijd. Respondenten uit middelgrote gemeenten vinden de veranderingen voor burgers vaker rechtvaardig. 3 Resultaten 29

31 3.14 Verwachting van veranderende samenleving voor burgers Figuur 14 In hoeverre acht u de volgende zaken waarschijnlijk of onwaarschijnlijk? In een veranderende samenleving - in % (N=186) zullen burgers problemen in eerste instantie zelf oplossen voordat zij een beroep doen op de overheid zullen burgers meer betekenen voor hun naasten zullen burgers eerst een beroep doen op hun omgeving en pas als dat niet lukt op professionals zullen burgers meer zelf doen en maatschappelijk initiatief nemen Zeer waarschijnlijk Waarschijnlijk Neutraal Onwaarschijnlijk Zeer onwaarschijnlijk Weet niet/geen mening 85% acht het (zeer) waarschijnlijk dat burgers meer zelf doen en maatschappelijk initiatief nemen in een veranderende samenleving. Twee derde denkt dat burgers eerst een beroep zullen doen op hun omgeving en pas als dat niet lukt op professionals. 65% denkt dat burgers meer zullen betekenen voor hun naasten, twee derde denkt dat burgers hun problemen in eerste instantie zelf zullen oplossen voordat zij een beroep doen op de overheid. Tabel 23 In een veranderende samenleving naar functie (N=186) % (Zeer) waarschijnlijk Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren zullen burgers problemen in eerste instantie zelf oplossen voordat zij een beroep doen op de overheid zullen burgers meer betekenen voor hun naasten zullen burgers eerst een beroep doen op hun omgeving en pas als dat niet lukt op professionals zullen burgers meer zelf doen en maatschappelijk initiatief nemen De grootste opvallendheden als we kijken naar functies zijn dat burgemeesters en wethouders het vaker dan de anderen waarschijnlijk achten dat burgers problemen in eerste instantie zelf oplossen voordat zij een beroep doen op de overheid. Daarnaast achten bijna alle burgemeesters en wethouders het (zeer) waarschijnlijk dat burgers meer zelf zullen doen en maatschappelijk initiatief zullen nemen. 30 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

32 Tabel 24 In een veranderende samenleving naar gemeentegrootte (N=186) % (Zeer) waarschijnlijk Minder dan Meer dan zullen burgers problemen in eerste instantie zelf oplossen voordat zij een beroep doen op de overheid zullen burgers meer betekenen voor hun naasten zullen burgers eerst een beroep doen op hun omgeving en pas als dat niet lukt op professionals zullen burgers meer zelf doen en maatschappelijk initiatief nemen Middelgrote gemeenten zijn sterker dan andere gemeenten van mening dat burgers problemen in eerste instantie zelf zullen oplossen voordat zij een beroep doen op de overheid. In grote gemeenten is men sterker van mening dat burgers meer zelf zullen gaan doen en maatschappelijk initiatief zullen nemen, maar minder dat burgers eerst een beroep zullen doen op hun omgeving en pas als dat niet lukt op professionals Invloed verandering sociaal domein voor burgers Figuur 15 Wat voor invloed denkt u dat de verandering van het sociaal domein heeft voor burgers? - in % (N=186) Het zorgt ervoor dat burgers meer keuze in zorg en ondersteuning hebben Het zorgt ervoor dat burgers de meest passende zorg kunnen krijgen Het maakt het stelsel toegankelijker voor burgers Het zorgt ervoor dat het systeem financieel beter houdbaar wordt Ja Nee Weet niet/geen mening Ruime meerderheden antwoorden dat de verandering van het sociaal domein voor burgers zorgt dat ze de meest passende zorg kunnen krijgen, dat het stelsel toegankelijker wordt voor burgers en dat het ervoor zorgt dat het systeem financieel beter houdbaar wordt. Bijna de helft van de respondenten is echter van mening dat het er niet voor zorgt dat burgers meer keuze in zorg en ondersteuning hebben. 3 Resultaten 31

33 Tabel 25 Wat voor invloed denkt u dat de verandering van het sociaal domein heeft voor burgers? Naar functie (N=186) % Ja Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Het zorgt ervoor dat het systeem financieel beter houdbaar wordt Het maakt het stelsel toegankelijker voor burgers Het zorgt ervoor dat burgers de meest passende zorg kunnen krijgen Het zorgt ervoor dat burgers meer keuze in zorg en ondersteuning hebben Kijken we naar de verschillende functies, dan zien we dat griffiers en raadsleden minder vaak denken dat het ervoor zorgt dat het systeem financieel beter houdbaar wordt en dat het ervoor zorgt dat burgers de meest passende zorg kunnen krijgen. Burgemeesters en wethouders denken vaker dat het ervoor zorgt dat burgers meer keuze in zorg en ondersteuning hebben. Tabel 26 Wat voor invloed denkt u dat de verandering van het sociaal domein heeft voor burgers? Naar gemeentegrootte (N=186) % Ja Minder dan Meer dan Het zorgt ervoor dat het systeem financieel beter houdbaar wordt Het maakt het stelsel toegankelijker voor burgers Het zorgt ervoor dat burgers de meest passende zorg kunnen krijgen Het zorgt ervoor dat burgers meer keuze in zorg en ondersteuning hebben Bij de verschillende gemeentegroottes is er ook niet veel verschil in de antwoorden. Enige opvallendheid is dat grote gemeenten wat vaker van mening zijn dat het ervoor zorgt dat burgers meer keuze in zorg en ondersteuning hebben, en middelgrote gemeenten wat minder. 32 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

34 3.16 Nu al verandering bij burgers en professionals? Figuur 16 Geeft u aan in hoeverre u nu al verandering ziet bij burgers en professionals - in % (N=186) Het zet burgers aan het denken Het brengt burgers in beweging Organisaties en professionals werken al meer samen met burgers en overheid Het brengt organisaties en professionals (financieel) in de problemen Organisaties en professionals zijn meer bereid tot eigenaarschap Het inspireert burgers Het brengt burgers meer in de problemen Ja Nee Weet niet/geen mening Op de vraag in hoeverre de respondenten nu al verandering zien bij burgers en professionals, antwoordt ongeveer de helft dat het organisaties en professionals (financieel) in de problemen brengt. Zo n twee derde ziet dat organisaties en professionals al meer samenwerken met burgers en overheid. Zeventig procent ziet dat het burgers in beweging brengt en bijna alle respondenten (94%) stelt dat de veranderende tijden burgers aan het denken zet. Tabel 27 Geef aan in hoeverre u nu al verandering ziet bij burgers en professionals, naar functie (N=186) % Ja Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Het zet burgers aan het denken Het brengt burgers in beweging Organisaties en professionals werken al meer samen met burgers en overheid Het brengt organisaties en professionals (financieel) in de problemen Organisaties en professionals zijn meer bereid tot eigenaarschap Het inspireert burgers Het brengt burgers meer in de problemen Opvallendheden in de uitsplitsing naar functie zijn dat burgemeesters en wethouders het meest positief zijn over dat het burgers in beweging brengt. Griffiers en raadsleden zijn er nog het meest sceptisch over of het burgers inspireert en dat het organisaties en professionals meer bereid maakt tot eigenaarschap. Ambtenaren geven het vaakst aan dat organisaties en professionals nu al meer samenwerken met burgers en overheid. 3 Resultaten 33

35 Tabel 28 Geef aan in hoeverre u nu al verandering ziet bij burgers en professionals, naar gemeentegrootte (N=186) % Ja Minder dan Meer dan Het zet burgers aan het denken Het brengt burgers in beweging Organisaties en professionals werken al meer samen met burgers en overheid Het brengt organisaties en professionals (financieel) in de problemen Organisaties en professionals zijn meer bereid tot eigenaarschap Het inspireert burgers Het brengt burgers meer in de problemen Respondenten uit grote gemeenten geven vaker aan te zien dat het burgers inspireert en hen in beweging brengt. Tegelijkertijd zien zij ook vaker dat het burgers meer in de problemen brengt Vertrouwen Figuur 17 Stellingen- in % (N=184) Ik heb vertrouwen in de participatiesamenleving Ik heb er vertrouwen in dat de overheid haar veranderende rol oppakt in de verantwoordelijkheid voor de samenleving Ik heb er vertrouwen in dat organisaties en professionals hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken Ik heb er vertrouwen in dat burgers hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken Helemaal mee eens Mee eens Niet mee eens, niet mee oneens Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet/ geen mening Respondenten spreken veel vertrouwen uit. Vertrouwen in de participatiesamenleving, in dat de overheid haar veranderende rol oppakt in de verantwoordelijkheid voor de samenleving en in dat organisaties, professionals en burgers hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken. 34 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

36 Tabel 29 Stellingen, naar functie (N=184) % (Helemaal) eens Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Ik heb vertrouwen in de participatiesamenleving Ik heb er vertrouwen in dat de overheid haar veranderende rol oppakt in de verantwoordelijkheid voor de samenleving Ik heb er vertrouwen in dat organisaties en professionals hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken Ik heb er vertrouwen in dat burgers hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken Kijken we naar de verschillende functies, dan zien we dat burgemeesters en wethouders meer vertrouwen hebben in de participatiesamenleving dan griffiers, raadsleden en ambtenaren. Ambtenaren hebben er minder vertrouwen in dat burgers hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken. Zij hebben er meer vertrouwen in dat organisaties en professionals hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken en dat de overheid haar veranderende rol oppakt in de verantwoordelijkheid voor de samenleving. Tabel 30 Stellingen, naar gemeentegrootte (N=184) % (Helemaal) eens Minder dan Meer dan Ik heb vertrouwen in de participatiesamenleving Ik heb er vertrouwen in dat de overheid haar veranderende rol oppakt in de verantwoordelijkheid voor de samenleving Ik heb er vertrouwen in dat organisaties en professionals hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken Ik heb er vertrouwen in dat burgers hun verantwoordelijkheid voor de gemeenschap oppakken Bij de verschillende gemeentegroottes zien we niet veel verschillen. Enige opvallendheid is dat respondenten uit de kleine gemeenten er wat minder vertrouwen in hebben dat de overheid haar veranderende rol oppakt in de verantwoordelijkheid voor de samenleving. 3 Resultaten 35

37 3.18 Nieuwe rol van de gemeente Figuur 18 Stellingen- in % (N=180) Het is essentieel voor de gemeente om goed samen te werken met organisaties en burgers om initiatieven te realiseren De gemeente moet meer financiële ondersteuning gaan bieden voor burgerinitiatieven De gemeente moet het gelijkheidsbeginsel loslaten en differentiëren in haar beleid De gemeente moet ieder burgerinitiatief op dezelfde manier ondersteunen De gemeente moet met burgers samenwerken om burgerinitiatieven te realiseren Het is goed om burgers aan te spreken op mogelijkheden problemen in eerste instantie zelf op te lossen De gemeente moet altijd toezicht houden op de initiatieven van burgers Maatschappelijke initiatieven vragen altijd regie of toezicht van de gemeente om willekeur te voorkomen We kunnen best wat regels afschaffen en burgers meer vrijheid geven om zaken zo vorm te geven zoals zij dat zelf willen Helemaal mee eens Mee eens Niet mee eens, niet mee oneens Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet/ geen mening 92% van de respondenten is het eens met de stelling dat het essentieel is voor de gemeente om goed samen te werken met organisaties en burgers om initiatieven te realiseren. De meesten vinden dat niet ieder burgerinitiatief op dezelfde manier ondersteund moet worden. Bijna alle respondenten vinden het goed om burgers aan te spreken op mogelijkheden problemen in eerste instantie zelf op te lossen en dat er best wat regels afgeschaft kunnen worden om burgers meer vrijheid te geven om zaken zo vorm te geven zoals zij dat zelf willen. 36 Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving

38 Tabel 31 Stellingen, naar functie (N=180) % (Helemaal) eens Griffiers en raadsleden Burgemeester en wethouders Ambtenaren Het is essentieel voor de gemeente om goed samen te werken met organisaties en burgers om initiatieven te realiseren De gemeente moet meer financiële ondersteuning gaan bieden voor burgerinitiatieven De gemeente moet het gelijkheidsbeginsel loslaten en differentiëren in haar beleid De gemeente moet ieder burgerinitiatief op dezelfde manier ondersteunen De gemeente moet met burgers samenwerken om burgerinitiatieven te realiseren Het is goed om burgers aan te spreken op mogelijkheden problemen in eerste instantie zelf op te lossen De gemeente moet altijd toezicht houden op de initiatieven van burgers Maatschappelijke initiatieven vragen altijd regie of toezicht van de gemeente om willekeur te voorkomen We kunnen best wat regels afschaffen en burgers meer vrijheid geven om zaken zo vorm te geven zoals zij dat zelf willen In de stelling de gemeente moet meer financiële ondersteuning gaan bieden voor burgerinitiatieven lopen de meningen sterk uiteen: griffiers en raadsleden zijn hier sterker voor dan de burgemeesters en wethouders die op hun beurt weer sterker voor zijn dan de ambtenaren. Griffiers en raadsleden zijn het vaker (helemaal) eens met de stellingen maatschappelijke initiatieven vragen altijd regie of toezicht van de gemeente om willekeur te voorkomen, de gemeente moet altijd toezicht houden op de initiatieven van burgers en de gemeente moet ieder burgerinitiatief op dezelfde manier ondersteunen. Ze vinden in mindere mate dat de gemeente het gelijkheidsbeginsel moet loslaten en differentiëren in haar beleid. Burgemeesters en wethouders zijn wat minder vaak dan de andere twee groepen van mening dat de gemeente met burgers moet samenwerken om burgerinitiatieven te realiseren. 3 Resultaten 37

39 Tabel 32 Stellingen, naar gemeentegrootte (N=180) % (Helemaal) Minder dan Meer dan Het is essentieel voor de gemeente om goed samen te werken met organisaties en burgers om initiatieven te realiseren De gemeente moet meer financiële ondersteuning gaan bieden voor burgerinitiatieven De gemeente moet het gelijkheidsbeginsel loslaten en differentiëren in haar beleid De gemeente moet ieder burgerinitiatief op dezelfde manier ondersteunen De gemeente moet met burgers samenwerken om burgerinitiatieven te realiseren Het is goed om burgers aan te spreken op mogelijkheden problemen in eerste instantie zelf op te lossen De gemeente moet altijd toezicht houden op de initiatieven van burgers Maatschappelijke initiatieven vragen altijd regie of toezicht van de gemeente om willekeur te voorkomen We kunnen best wat regels afschaffen en burgers meer vrijheid geven om zaken zo vorm te geven zoals zij dat zelf willen Bij de verschillende gemeentegroottes valt op dat respondenten uit grote gemeenten vaker van mening zijn dat er best wat regels afgeschaft kunnen worden om burgers meer vrijheid te geven om zaken zo vorm te geven zoals zij dat zelf willen. Zij zijn minder vaak van mening dat de gemeente met burgers moet samenwerken om burgerinitiatieven te realiseren en dat de gemeente meer financiële ondersteuning moet bieden voor burgerinitiatieven Verwachting veerkrachtige overheid: wetten, regels en afspraken In de volgende vraag konden respondenten uit vier uitspraken één uitspraak kiezen die het beste bij hen past. Figuur 19 Wat verwacht u van een veerkrachtige overheid voor wat betreft wetten, regels en afspraken? - in % (N=180) Als de gemeente mensen en organisaties aanspreekt op zelfredzaamheid, dan moet ze ook meer regelruimte bieden 60 Als de gemeente met burgers, ondernemers en maatschappelijke organisaties gelijkwaardig samenwerkt, dan moeten er ook nieuwe regels worden 33 Ik verwacht van de gemeente dat zij regels handhaaft, ook als de samenleving verandert 7 De gemeente bepaalt de wet- en regelgeving Veerkracht van burgers en gemeenten in een veranderende samenleving