College voor HSL, Max A. Huber

Transcriptie

1 College voor HSL, Max A. Huber

2 Introductie Ontwikkelaar & adviseur Junior onderzoeker lectoraat Outreachend werken Socioloog en sociaal werker, gewerkt als woonbegeleider & outreachend maatschappelijk werker -> verliefd op vak, gefrustreerd over praktijk

3 Opbouw Geschiedenis Kernwaarden van Eropaf! Voorbeeld uit de praktijk Toekomst Specifieke vragen Vragen & opmerkingen

4 Geschiedenis (1) FASE TIJDPERK VAN KENMERKEN BETREKKING PROFESSIONALS-BURGERS Wederopbouw Bevoogding ER BOVENOP Emancipatie Identificatie ER NAAST No-nonsense / markt Herontdekking leefwereld Distantie Betrokken professionaliteit ER VANDAAN ER OP AF Uit: Jos van der Lans (2008) Ontregelen, pp. 93

5 Geschiedenis (2) De Vliegende Hollander Van bemoeizorg naar groeizorg De stadsmariniers & achter de voordeur Eropaf!, de WMO & de acht bakens van Welzijn nieuwe stijl Oude waarden in nieuwe tijden (Scholte, 2010) Aanbevolen:

6 Misverstanden over Eropaf Alleen signalering Controle achter de voordeur Alleen bij mensen thuis of op straat Als argument voor bezuinigingen (burgerkracht)

7 Kernwaarden Outreachend werkenden zijn verbindingsmakelaars: Tussen leef- en systeemwereld Binnen de leefwereld Binnen de systeemwereld

8 Trailer Lost mother A

9 Kernwaarden: verbinden met de leefwereld (1) werken vanuit presentie (Baart) een open en contactmakende houding, interesse voor en in contact met de belevingswereld steunend en respectvol, zacht op de relatie waar nodig hard, confronterend en moraliserend op de inhoud, maar: gericht op het herstellen van verbindingen

10 Kernwaarden: Verbinden met de leefwereld (2) Vraag achter de vraag, Wat wil iemand echt? (1 e & 2 e orde preferentie, Tonkens, 2001) Wat te doen met mensen die geen antwoord hebben op: Wat is uw hulpvraag? Wat te doen met mensen die zoveel primaire problemen hebben, dat pas later duidelijk wordt wat de achterliggende vraag/problematiek is? Wat te doen met mensen die zorggetraumatiseerd zijn? Wat te doen met moeilijk verstaanbaar gedrag?

11 Kernwaarden: Verbinden met de leefwereld (3)

12 Trailer Sta me bij O8

13 Kernwaarden: Verbinden met de leefwereld (4) Paternalisme of Eigen Kracht? Voor sociaal werkers is vooral relevant: Welk handelen draagt het meest bij aan empowerment en herstel? Vergroten vaardigheden, wegnemen beperkingen, faciliteren zelfontplooiing Je aanbod legitimeert je bemoeienis Dialoogsturing: volgen waar kan, sturen waar moet Fundament voor handelen, uitwerken in moresprudentie & dialogisch moraliseren (van Doorn, 2008 & 2009)

14 Kernwaarden: Verbinden met de leefwereld (5) Samenvattend: Vanuit presentie nadruk op de relatie Vanuit relatie opzoek naar ondersteuningsbehoefte die bijdraagt aan empowerment en herstel Vanuit professionaliteit vormgeven aan maatwerk tussen volgen en sturen Vragen, opmerkingen?

15 Praktische tips Begin met vragen wat er aan de hand is. Vervolg met vragen of je iemand kan helpen. Voor 90% genoeg om contact te maken, voor de rest: Nut bewijzen Quid pro quo (voor wat hoort wat) Verlost worden van de sociaal werker Verkoopstrategieën Confronteren met de gevolgen (uit Jagt, Moet dat Nou)

16 Kernwaarden: Verbinden binnen de leefwereld (1) Eenzaamheid (niet het zelfde als isolement) vaak groot probleem. Gevoel van verbondenheid grote kracht Samenredzaamheid & Sociale veerkracht (Hilhorst, 2009 & 2010) Vraagverlegenheid & Handelingsverlegenheid (Linders, 2010)

17 Kernwaarden: Verbinden binnen de leefwereld (2) Eigen Kracht conferenties (1) Sociaal netwerk maakt samen plan Niet als laatste optie (if all else failed) Niet als zoek het zelf maar uit Niet als uitvoeringsinstrument voor plannen professionals

18 Kernwaarden: Verbinden binnen de leefwereld (3) Eigen Kracht conferenties (2) Samen uitvoeren plan Ruimte maken voor uitvoering geformuleerde oplossingen In complexe zaken vaak niet zonder professionele ondersteuning Sociaal netwerk is geen concurrentie, biedt andere ondersteuning!

19 Kernwaarden: Verbinden binnen de leefwereld (3) Samenvatting: werken vanuit de relatie met betrokkenen, netwerk en gemeenschap Attitude voor leggen contacten Ontlasten waar nodig, betrekken waar mogelijk Stimuleren wederkerigheid Vragen, opmerkingen?

20 Kernwaarden: Verbinden binnen systeemwereld (1) De problemen (en oplossingen) van mensen schuld Het aanbod wat mensen krijgen kind partner alcohol onzeker inkomen trauma werk onhandig verlies netwerk We helpen je alleen hiermee. Je moet hieraan voldoen. U bent zelf verantwoordelijk voor het behouden van het overzicht.

21 Kernwaarden: Verbinden binnen systeemwereld (2) Eén aanspreekpunt: - Mensen willen als geheel gezien worden en zoeken iemand die met ze oploopt - Tussen alle casemanagers, meldpunten en coördinatieoverleggen - Iemand nodig die de lead neemt met doorzettingsmacht

22 Kernwaarden: Verbinden binnen systeemwereld (3) De toegevoegde waarde van specialisme & specialisten Je kan niet van alles alles weten. Rolverdeling is soms functioneel (bv. good cop-bad cop) Ingevlogen voor specialistische kwesties

23 Kernwaarden: Verbinden binnen systeemwereld (4) Professionals die hulp kunnen bieden op verschillende leefgebieden in een integrale aanpak; Professionals die de lead nemen in de samenwerking tussen verschillende organisaties en daarin de ruimte hebben en nemen om keuzen te maken. Vragen/opmerkingen?

24 Kernwaarden: Samenvatting Eropaffers zijn verbindingsmakelaars in het sociale, die richten op het verbinden van de leef- en systeemwereld, het verbinden binnen de leefwereld en het verbinden binnen de systeemwereld. De professionele plicht om bij te dragen aan de empowerment van burgers in een kwetsbare positie, op wat voor manier dan ook, staat altijd voorop!

25 Intermezzo: Botsing leef- en systeemwereld hy

26 Professionaliteit Ik kan daar geen tijd aan besteden. Het staat niet in ons productenboek en ik kan die tijd dus niet kwijt in mijn registratiesysteem en dat betekent dat ik in feite als werknemer vrijwilligerswerk moet doen.

27 Professionaliteit: Oproep tot ongehoorzaamheid Ik zeg de laatste jaren steeds tegen uitvoerders: accepteer niet automatisch beleid en regels die in strijd zijn met jullie professionele ethiek... [ze moeten] zeggen: het spijt ons verschrikkelijk, maar zo doen wij het niet meer. Herman Tjeenk Willink, voormalig vice-voorzitter van de Raad van State

28 Professionaliteit Professionele ongehoorzaamheid In situaties van strijdigheid tussen twee plichten, van morele/professionele aard vs bureaucratische aard Ongehoorzaamheid als breekijzer naar meer ruimte voor professionele ethiek.

29 Professionaliteit: ethiek Sociaal werkers hebben de verantwoordelijkheid om kennis en kunde toe te passen om personen, groepen, gemeenschappen en de samenleving te helpen bij het oplossen van psychosociale problemen en de gevolgen daarvan. (art 5 Ethics declaration, IFSW, vertaling MH)

30 Professionalisering: Ook dat samen! Platform Professionals Samen sta je sterk! Wees allen ongehoorzaam, tot dat professioneel handelen niet langer ongehoorzaam is!

31 Eropaf in de praktijk (1) werken in de wijk Wijkcoaches/buurtteams/frontlijnteams In onder andere: Enschede, Leeuwarden, Rotterdam, Amsterdam Brede aanpak, integrale hulp, mandaat, ondersteuning van veerkracht

32 Eropaf in de praktijk (1a): Bureau Frontlijn A ONDERWIJS B PRAKTIJK BEGELEI- DING C

33 Eropaf in de praktijk (1b): Bureau Frontlijn oj0

34 Eropaf in de praktijk (2): Voorkomen huisuitzettingen Begonnen o.a. met Vliegende Hollander Samenwerking tussen: gemeente, maatschappelijke dienstverlening, woningbouw, deurwaarder, maatschappelijke opvang (preventieve woonbegeleiding) Samen optrekken van uit gedeeld belang Zie ook:

35 Eropaf in de praktijk (3): uitreikend werken In voorzieningen: being in the same place without meeting, nabij in fysieke leefwereld, grote afstand met belevingswereld Ook in scholen, dagactiviteitencentra, huisartsen, etc. Telkens: uitreiken naar de ander!

36 Eropaf in de toekomst Kansen van decentralisatie (never waste a good crisis) Gooi het kind niet met het badwater weg Ontwikkeling master social work, uitstroomprofiel wijkgericht werken, verder ontwikkeling minor outreachend werken Platform Sociaal werkt!

37 Specifieke vragen (1) Hoe ervaart u outreachend werken? En wat is er nog nodig om de eropaf-aanpak een nog groter succes te maken? Welke voor- en nadelen ziet u van de eropaf-aanpak? Hoe denkt u dat vanuit het buitenland geparticipeerd kan worden? Is dit mogelijk? Wat gebeurt er binnen de eropaf-aanpak nu er veranderingen zijn in de politiek waardoor er minder subsidies zijn en gemeentes zelf mogen bepalen wat zij voor zorg willen aanbieden? Is er een duidelijke verandering te zien qua hulpverlening? Hoe is deze merkbaar? Wat maakt de eropaf-aanpak nu beter/anders dan eerdere vormen van outreachend werk? Voor ons onderzoek hebben we verschillende instellingen en maatschappelijk werkers geïnterviewd. Op de vraag of ze gebruik maakte van Eropaf, wraparound en eigen kracht konden ze vaak geen antwoord geven. Ze werken dus waarschijnlijk niet met deze termen of op een andere manier?

38 Specifieke vragen (2) Zijn instellingen er wel genoeg van bewust dat er een verandering aan zit te komen? Of is elke instelling zelf verantwoordelijk voor de veranderingen die ze (willen) doorvoeren? Wie bepaalt dat een instelling meer outreachend moet gaan werken? is dat de instelling zelf, gemeentes of de overheid? Door vergrijzing en ontgroening komen er minder professionele arbeidskrachten in de sociale sector. Aan de andere kant moet de eigen kracht en maatschappelijke participatie worden bevorderd. Zorgt het bezuinigen op de sociale sector niet op nog minder arbeidskrachten en daardoor minder vrijwillige (mantelzorg, maatjes, burenhulp of familiezorg) hulpverleners? Hoe zou dit kunnen worden opgelost? Het is bekend dat er binnen het outreachend werk een golfbeweging bestaat waarbij er steeds een vermeerdering respectievelijk vermindering van de overheidsbemoeienis is. Kunt u ietsvertellen over de (politieke) motieven van de overheid, op de financiële motieven na, waardoor outreachend werk door de jaren heen wel of niet mogelijk werd gemaakt? In het boek eropaf...en dan? geeft Sjef de Vries kritiek op de vraag achter de vraag wat volgens hem leidt tot een nieuw soort paternalisme.wat is het gedachtegoed van de vraag achter de vraag volgens de Eropaf-aanpak?

39 Vragen & opmerkingen

40 Informatie Linkedingroepen Eropaf & huisuitzettingen