Is meten werkelijk weten of het creëren van een illusie?

Transcriptie

1 Is meten werkelijk weten of het creëren van een illusie? Kapitaal en arbeid, het meten van Human Capital Peter Blok Symposium: HR in control, control van human capital Avans Hogeschool Utrecht, june 11th

2 Populariteit begrip kapitaal Sociaal kapitaal Cultureel kapitaal Politiek kapitaal Artistiek kapitaal Intellectueel kapitaal Linguïstisch kapitaal Emotioneel kapitaal Moreel kapitaal Human capital. Marx Bourdieu Becker Coleman Putnam 2

3 Fundamentele veranderingen in economie van 12 e eeuw I 1. Wijze waarop ondernemingen zijn georganiseerd van MBE naar MDO (Strikwerda) netwerkorganisaties (Prahalad/Hamal) 2. 7 Transformaties van arbeid (Blok) Arbeid is fysiek minder zwaar geworden De plaats en betekenis die arbeid inneemt in het leven van mensen zijn veranderd Toename scholingsniveau Plaats waar arbeid wordt verricht ligt niet langer vast Werkenden en eigenaar/manager bevinden zich in dezelfde informatieruimte De aard en daarmee de eigendom van de activa wijzigt De flexibiliteit van arbeid staat ter discussie 3

4 Fundamentele veranderingen in economie van 12 e eeuw II 3. Instituties in transitiefase tussen 1 e en 2 e moderniteit (Beck/Lau) 4. Toename van belang/rol van kennis (Penrose, Arrow) 4

5 Prahalad/Ramaswamy, C.K. Prahalad/V. Ramaswamy, 2004, The Future of Competition, HBS Press

6 Van MBE naar MDO (Verticale) MBE MDO 6

7 Multidimensionale organisatie (Strikwerda): Horizontaal in plaats van vertikaal (SSC) Manager niet langer (uitsluitend) afgerekend op P&L Rapporteren via meerdere dimensies Samenwerken belangrijker dan budgets en FTE s Bijdrage belangrijker dan positie (Hay) Betrouwbare bron van (centrale) informatie Strikwerda, J. and Stoelhorst, J. W., The Emergence and Evolution of the Multidimensional Organization (May 14, 2009). California Management Review, Vol. 51, No. 4, pp., 11-31, Available at SSRN: or 7

8 Toenemend belang kennis(werkers) Sources: Richard Florida (2004): Rise of the Creative Class, T.A. Stewart (1999): Intellectual Capital, p.42 8

9 Opkomst ZZP-ers 9

10 Waar komt de belangstelling voor intangibles/hc vandaan? V.a. 77 toenemend verschil boek/marktwaarde (Mayo) Al eerder (50/60) verschil VS/Japan-Duitsland die meer investeerden in intangibles (Porter) Human Capital jaren 60 (Becker) in beperkte, economische betekenis (scholing) 10

11 Aantal kwesties rondom measurement (van IT en HC) Definitieproblemen IT (zie overzicht OECD) Mensen zijn niet homogeen (Mayo) Gaat om oorzaak-gevolg relaties/er zijn vele variabelen (Kaplan/Blok) Internationale boekhoudregels (IAS 38) 11

12 Enkele voorbeelden van vormen van kapitaal (Mayo) 12

13 Human capital zelf voegt geen waarde toe 13

14 Belang van informatie 14

15 Aantal voorbeelden: Human Capital Monitor (Mayo, 2009) Barber/Strack, 2005 ROI of HC (Fitz-Enz, 2009) Balanced Scorcard (Strategy Maps) Skandia navigator (Edvinsson) 15

16 Human Capital Monitor (Mayo, 2009) Component Factor waarde Gewicht Gewogen waarde Capability 1,5 0,30 0,450 Contribution 1,7 0,35 0,595 Potential 1,0 0,20 0,200 Values alignment 1,5 0,15 0,225 IAM 1,470 Uit: The Human Value of the Enterprise (2009), A. Mayo, Nicholas Brealey International,

17 Barber/Stack, 2005 R-MC-D PC EBIT= P P P R = Revenues MC = Material costs D = Depreciation PC = Personnel costs P = People Employed F. Barber/R. Stack (2005), The Surprising Economics of a People Business, HBR 17

18 ROI of HC (Fitz-Enz, 2009) Verschillende macro indicatoren: HCCF Human Capital Cost Factor = Pay + Benefits + Contingent labor + Absence + Turnover HCVA Human Capital Value Added = Revenu (Expenses Pay and benefits) FTE s HCROI Human Capital Return on Investment = Revenu (Expenses Pay and benefits) Pay and benefits Cost Time Quantity Error rates Reaction werving ondersteuning ontwikkeling behoud 18 Jac Fitz-enz TheROI of Human Capital (2009), Amacom

19 Intellectual Capital (Edvinsson, 1997) Skandia navigator: IC = indexes/aantal indexes Marktaandeel (%) Klanttevredenheid (%) Leiderschaps Index (%) Motivatie Index (%) R&D/total resources (%) Trainingsuren (%) Performance/kwaliteits doel (%) Behoud (%) Admin. Efficiency (%) 19 L. Edvinsson/M.S. Malone (1997), Intellectual Capital, Piatkus, p. 59

20 Waar zitten de dilemma s? De voorbeelden zijn praktische praktijkmodellen Theoretische basis ontbreekt Vraagstuk van eigendom van persoonsgebonden, tacit, kennis wordt niet geraakt Niet liquideerbare kennis en oude instituties (IAS 38) Grens transparantie/ bedrijfsgeheimen Oude IPR werkt niet meer Scheiding kapitaal/arbeid zit in de weg HRM wordt steeds belangrijker maar pakt die rol niet Interessante nieuwe modellen: Creative Commons; Creative Barcode, Wetenschap: SSRN, Archive 20