geen kant-en-klare IT governance-oplossing die zomaar in elke organisatie kan worden geïmplementeerd.
|
|
- Ine Desmet
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 INLEIDING IT governance of deugdelijk IT-bestuur is een concept dat recent een belangrijk thema is geworden zowel in de academische als in de bedrijfswereld. We weten niet exact wanneer het is ontstaan, of wie voor het eerst deze term heeft gedefinieerd, maar zeker is wel dat het momenteel een discussiethema is in organisaties. Heel wat bedrijven en overheidsinstellingen erkennen het toenemende belang van IT in hun organisatie en hebben intussen IT governance-projecten opgestart. Doelstelling is een betere fusie tussen IT en de organisatie te bereiken en de noodzakelijke be - trokkenheid van bestuurders en executive management te verkrijgen. Uit enquêtes blijkt dat Chief Information Officers (CIO s) IT governance zien als een managementprioriteit. Zo staat bijvoorbeeld in Gartner s Top ten CIO Management Priorities for 2003, Improving IT governance voor de eerste keer gerangschikt en wel op de derde plaats. Op de eerste plaats van die rangschikking vinden we het aanverwante thema Providing guidance for the Board/Executive. In dit boek geven we een definitie van IT governance, verklaren we de relatie met corporate governance en verduidelijken het verschil met IT-management. We beschrijven eveneens een raamwerk van concrete structuren, processen en relationele mechanismen die in de praktijk kunnen worden gebruikt om de doelstelling van IT governance te bereiken. Twee belangrijke IT governance ondersteunende processen worden vervolgens in detail uitgewerkt, namelijk het COBIT-raamwerk (Control OBjectives for Informa - tion and related Technologies) en de Balanced Scorecard (BSC). Een belangrijke boodschap van dit boek is dat voor elke organisatie de optimale mix anders zal zijn. Wat werkt voor de ene organisatie, werkt daarom niet altijd voor andere organisaties. Er bestaat dus 11
2 geen kant-en-klare IT governance-oplossing die zomaar in elke organisatie kan worden geïmplementeerd. 12
3 Verscheidene auteurs hebben de laatste jaren een IT governancedefinitie ontwikkeld. In dit boek houden we twee definities aan die in dit hoofdstuk nader worden uitgewerkt. Verder wordt aandacht besteed aan de relatie tussen IT governance en cororate governance en IT governance en IT-management. HOOFDSTUK 1 IT GOVERNANCE 1.1 Definitie In dit boek houden we twee definities aan; de eerste is ontwikkeld door het IT Governance Institute ( de tweede wordt gehanteerd in de IT Governance and its Mechanisms Track van de Hawaii International Conference on Systems Studies (HICSS) die sinds 2001 actief is ( IT governance is the responsibility of the Board of Directors and executive management. It is an integral part of enterprise governance and consists of the leadership and organizational structures and processes that ensure that the organization s IT sustains and extends the organization s strategy and objectives IT governance is the organizational capacity exercised by the Board, executive management and IT management to control the formulation and implementation of IT strategy and in this way ensure the fusion of business and IT Figuur 1. IT governance-definities Het ondersteunen en verder ontwikkelen van de bedrijfsdoelstellingen, en het bereiken van de fusie tussen business en IT (vaak genoemd onder de termen strategic alignment en business/it alignment ) wordt in beide definities gezien als de ultieme doelstelling van IT governance. Toch dient opgemerkt te worden dat dit 13
4 een thema/problematiek is die al een langere tijd bestaat. In veel gevallen erkent men echter dat er nog heel wat werk aan de winkel is. Dit inzicht, tezamen met de steeds grotere afhankelijkheid van IT, verklaart de verhoogde aandacht voor het onderwerp. Voor IT governance bestaat geen receptenboek. Opgemerkt moet worden dat IT governance steeds in de specifieke context van een organisatie moet worden geplaatst. Voor de ene organisatie speelt IT een belangrijkere rol dan voor de andere. Zo zal het belang van IT in een bankorganisatie waarschijnlijk groter zijn dan in een cementfabriek. Het komt erop neer dat er voor IT governance geen receptenboek bestaat en er dus geen kant-enklare oplossing ontwikkeld kan worden. Dit maakt het enerzijds een moeilijk en complex kennisdomein, maar anderzijds des te interessanter en uitdagender. IT governance speelt op verschillende organisatieniveaus. Een ander kernpunt in de bovenstaande definities is de primaire verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur en het Executive Management (directiecomité). We benadrukken hier dat bestuurders hun rol inzake IT governance (deel van corporate governance) moeten opnemen en het op de agenda moeten plaatsen van hun vergaderingen. IT governance kan dus niet alleen worden toevertrouwd aan het directiecomité dat overigens in een goede corporate governance-structuur niet deel uitmaakt van de raad van bestuur. Het moet verder duidelijk zijn dat IT governance ook moet worden doorgetrokken naar de onderliggende IT- en businessniveaus. Samengevat: bestuurders zijn verantwoordelijk voor IT governance op strategisch niveau, leden van het directiecomité en de CIO (Chief Information Officer) op managementniveau, en de IT-organisatie samen met de business op het operationele niveau (zie figuur 2). De hiervoor gebruikte term Raad van Bestuur komt overeen met de Board of Directors zoals gedefinieerd in de Angelsaksische landen. In België wordt dezelfde definitie gehanteerd en bestaat een Raad van Bestuur uit vertegenwoordigers van de aandeelhouders en onafhankelijke bestuurders eventueel aangevuld met een 14
5 gedelegeerd bestuurder die de verbinding maakt tussen Raad van Bestuur en het directiecomité. In Nederland is de terminologie enigszins anders en spreekt men van een Raad van Commissarissen (= Raad van Bestuur) en een Raad van Bestuur (= directiecomité). Bestuurders Strategisch niveau Governance IT Leden van directiecomité en CIO Managementniveau IT organisatie samen met de business Operationeel niveau Figuur 2. IT governance-verantwoordelijkheid op drie niveaus De relatie IT governance met corporate governance en IT-mana - gement wordt hierna verder uitgewerkt. 1.2 Relatie van IT governance met corporate governance De hierboven weergegeven definitie van het IT Governance In sti tute stelt expliciet dat IT governance een integraal deel moet uitmaken van corporate governance. Als een organisatie haar corporate governance-principes wil huldigen, is het inderdaad noodzakelijk dat ze tevens haar IT op een deugdelijke manier beheert. De afhankelijkheid van IT is in heel wat organisaties dermate groot dat dit een deugdelijk beheer IT governance opdringt. Als integraal deel van corporate governance, dient IT governance zich dan te buigen over dezelfde vraagstukken als in de corporate governance-context: waar corporate De afhankelijkheid van IT is in veel organisaties groot. 15
6 governance vooral moet zorgen dat het geïnvesteerde kapitaal van de aandeelhouders op een zinvolle en rendabele manier wordt be - steed, moet IT governance ervoor zorgen dat de investeringen in IT-waarde creëren voor de organisatie. Deze vertaling van corporate governance-vraagstukken naar IT governance-vraagstukken wordt geïllustreerd in figuur 3. Corporate Governance vragen l IT governance vragen Hoe kunnen de aandeelhouders ervoor l Hoe kunnen de raad van bestuur en de zorgen dat managers winsten genereren voor hen? executives ervoor zorgen dat de CIO en de IT-organisatie bedrijfswaarde genereert voor hen? Hoe kunnen aandeelhouders ervoor zorgen l Hoe kunnen de raad van bestuur en de dat managers het kapitaal dat zij ter beschikking stellen niet stelen of investeren in slechte projecten? executives ervoor zorgen dat de CIO en de IT-organisatie het kapitaal dat zij ter beschikking stellen niet stelen of investeren in slechte projecten? Hoe controleren aandeelhouders hun l Hoe controleren de raad van bestuur en de managers? executives de CIO en de IT-organisatie? Bron: Shleifer A. and Vishny W., 1997, A survey on corporate governance, Journal of Finance, vol. 52, no.2 Figuur 3. Corporate governance- en IT governance-vragen Wanneer IT governance deel uitmaakt van corporate governance, valt het natuurlijk ook onder de verantwoordelijkheid van de raad van bestuur. De samenstelling, rol, modus operandi, enzovoort van deze raad van bestuur hangt af van organisatie tot organisatie en van land tot land. Deze variaties leiden tot verschillen in verwachtingen en aandachtspunten, maar de fundamentele verantwoor - delijkheden van de raad van bestuur veranderen niet. De raad van 16
7 bestuur dient zich dan ook steeds te buigen over de corporate governance-vraagstukken en het belang en de impact daarop van informatietechnologie. 1.3 Relatie IT governance met IT-management IT governance is een concept dat vrij recent is opgekomen en net als vele andere evoluties in de IT-sector wordt het soms gecategoriseerd onder de één van de vele hypes. Een typische uitspraak in deze context is dat IT governance een nieuwe vorm van ITmanagement is. Dit is zeker niet zo, maar waar ligt dan juist het verschil met IT-management? IT governance is geen nieuwe vorm van IT-management. Om het verschil tussen IT governance en IT-management verder uit te leggen, verwijzen we naar figuur 4. IT-management is ge - Business Orientation External IT Governance Internal IT Management Time Orientation Present Future Bron: Peterson, 2003, Information Strategies and Tactics for Information Technology Governance, in Strategies for Information Technology Governance, book edited by Van Grembergen W., Idea Group Publishing Figuur 4. Verschil tussen IT governance en IT-management 17
8 richt op de effectieve en efficiënte levering van IT-diensten en -producten in de interne organisatie en op het beheer van huidige IT-operaties. IT governance is veel ruimer. Het concentreert zich meer op het functioneren en transformeren van IT, om te beantwoorden aan zowel de huidige als toekomstige behoeften van de organisatie (intern) en haar klanten (extern). De focus van IT-management ligt op operationeel niveau. Hiermee is niet gezegd dat IT-management minder complex is. Wel moet duidelijk zijn dat de focus van IT-management op het operationele niveau ligt, terwijl de IT governance-focus zich op een hoger strategisch niveau situeert. Zoals hiervoor reeds aan - gegeven, kunnen we het onderscheid maken tussen strategische IT governance en management/operationele IT governance. Mana - ge ment/operationele IT governance valt dan meer samen met wat we hier definiëren als IT-management. Beide dimensies zijn nodig om het volledige IT governance-vraagstuk op te lossen. 18
Een raamwerk voor de besturing van it
it-governance t Een raamwerk voor de besturing van it De juiste mix van structuren, processen en relationele mechanismen De auteurs gaan in op de vraag hoe een organisatie kan starten met de invoering
Nadere informatieDE CIO VAN DE TOEKOMST
MIC 2015 DE CIO VAN DE TOEKOMST 30 oktober 2015 Mark van der Velden principal adviseur, interim manager EVEN VOORSTELLEN ONDERWERPEN De complexiteit van ICT in de zorg ICT ontwikkeling in drie stappen
Nadere informatieISO/IEC Governance of InformationTechnology. Yvette Backer ASL BiSL Foundation. 16 juni ISO Governance of Information Technoloy 1
ISO/IEC 38500 Governance of InformationTechnology Yvette Backer ASL BiSL Foundation 16 juni 2016 ISO 38500 Governance of Information Technoloy 1 Achtergrond Yvette Backer Zelfstandig consultant en trainer,
Nadere informatieEnterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?
Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master
Nadere informatieTeveel IT in IT Governance. [white paper] een kritische kijk op beheer van ict. Prof. dr. Steven De Haes Prof. dr. Wim Van Grembergen
Teveel IT in IT Governance [white paper] een kritische kijk op beheer van ict Prof. dr. Steven De Haes Prof. dr. Wim Steven De Haes PhD, Antwerp Management School & Universiteit Antwerpen Wim PhD, Universiteit
Nadere informatieBeheersing volledige IT-keten essentieel
IT-strategie t CobiT en 9-vlaksmodel als hulpmiddel Beheersing volledige IT-keten essentieel Om IT-projecten met succes uit te voeren is het van belang de gehele IT-keten, van businessstrategie tot operationele
Nadere informatieITAG RESEARCH INSTITUTE
ITAG RESEARCH INSTITUTE IT Governance & Business/IT Alignment Maturiteit gemeten in de Belgische financiële sector Steven De Haes Wim Van Grembergen In het doctoraal onderzoek recent afgerond op UAMS komen
Nadere informatieBusiness & IT Alignment deel 1
Business & IT Alignment deel 1 Informatica & Economie Integratie 1 Recap Opdracht 1 Wat is integratie? Organisaties Strategie De omgeving van organisaties AH Bonuskaart AH Bonuskaart Economisch Geïntegreerd
Nadere informatieBalanced Scorecard. Francis Vander Voorde bec@online.be FVV Consulting bvba http://user.online.be/bec
Balanced Scorecard fvv Francis Vander Voorde bec@online.be FVV Consulting bvba http://user.online.be/bec Het CAF Model FACTOREN RESULTATEN 1. Leiderschap 3. Human Resources Management 2. Strategie & Planning
Nadere informatieITAG RESEARCH INSTITUTE Informatiebeveiliging en de rol van IT en business
ITAG RESEARCH INSTITUTE Informatiebeveiliging en de rol van IT en business Hilde Van Brempt, Steven De Haes, Wim Van Grembergen Universiteit Antwerpen Management School 1/7 Informatiebeveiliging en de
Nadere informatieMeten van IT Governance
Meten van IT Governance Een onderzoek naar het meten van IT Governance Mohamed El Aarbaoui Shaheed Mamman Postdoctorale IT Audit Opleiding Amsterdam, oktober 2009 Titelblad Naam drs. Mohamed El Aarbaoui
Nadere informatieISO/IEC in een veranderende IT wereld
ISO/IEC 20000 in een veranderende IT wereld Dolf van der Haven, Verizon Enterprise Solutions 16 juni 2016 ISO/IEC 20000 in een veranderende IT wereld 1 Achtergrond Dolf van der Haven ITSM Guru with a Human
Nadere informatieEnterprise Portfolio Management
Enterprise Portfolio Management Strategische besluitvorming vanuit integraal overzicht op alle portfolio s 22 Mei 2014 Jan-Willem Boere Vind goud in uw organisatie met Enterprise Portfolio Management 2
Nadere informatieCobiT. Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1
CobiT Drs. Rob M.J. Christiaanse RA PI themabijeenkomst Utrecht 29 juni 2005 9/2/2005 1 Control objectives for information and related Technology Lezenswaardig: 1. CobiT, Opkomst, ondergang en opleving
Nadere informatieSeminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido
Seminar BSC & IBM Cognos 8 22 September 2009 Yves Baggen- Solution Architect BI Charles van der Ploeg Partner en adviseur van Decido 2008 IBM Corporation 2 3 Vraag? Hoe goed kent u uw bedrijfsvisie en
Nadere informatieSeriously Seeking Security
Seriously Seeking Security The Quest for the Holy Grail? Aart Bitter 27 november 2007 SBIT congres: Taking Security Seriously Aart.Bitter@information-security-governance.com Agenda Taking Security Seriously
Nadere informatieOpleiding PECB IT Governance.
Opleiding PECB IT Governance www.bpmo-academy.nl Wat is IT Governance? Information Technology (IT) governance, ook wel ICT-besturing genoemd, is een onderdeel van het integrale Corporate governance (ondernemingsbestuur)
Nadere informatieAuteurs: Jan van Bon, Wim Hoving Datum: 9 maart 2009. Cross reference ISM - COBIT
Auteurs: Jan van Bon, Wim Hoving Datum: 9 maart 2009 Cross reference ISM - COBIT ME: Monitor & Evaluate Cross reference ISM - COBIT Management summary Organisaties gebruiken doorgaans twee soorten instrumenten
Nadere informatieVoor vandaag. Balanced Scorecard & EFQM. 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004. Aan de hand van het 4x4 model. De 3 facetten.
Balanced Scorecard & EFQM 2de Netwerk Kwaliteit Brussel 22-apr-2004 Voor vandaag! Grondslagen van Balanced Scorecard Aan de hand van het 4x4 model! Het EFQM model in vogelvlucht De 3 facetten! De LAT-relatie
Nadere informatieEnterprisearchitectuur
Les 2 Enterprisearchitectuur Enterprisearchitectuur ITarchitectuur Servicegeoriënteerde architectuur Conceptuele basis Organisatiebrede scope Gericht op strategie en communicatie Individuele systeemscope
Nadere informatieIT-governance en de IT-portfolio
IT-governance en de IT-portfolio Versie: 1.00 Datum: 17 augustus 2012 Gérard de Smaele Open Universiteit Nederland, Faculteit Managementwetenschappen Masteropleiding Business Process Management and IT
Nadere informatieISO 41001; a game changer for Facility Management?!
ISO 41001; a game changer for Facility Management?! Kennissessie 14 juni 2018 Standards and Regulations 1 Mijn gemiddelde dag... Sheryl Limburg 2 Fijn dat u er bent! Korte kennismaking met een paar vragen,
Nadere informatiePerformance Management: hoe mensen motiveren met cijfers?
Performance Management: hoe mensen motiveren met cijfers? Prof. Dr. Werner Bruggeman www.bmcons.com De High Performance Organisatie Kenmerken van hoogperformante organisaties (Manzoni): 1. High level of
Nadere informatieBrochure COBIT 5.0 Foundation
Brochure COBIT 5.0 Foundation Over Pink Elephant Bedrijfshistorie Pink Elephant is een Nederlandse IT onderneming die rond 1980 is ontstaan als bijverdienste van een drietal studenten aan de Technische
Nadere informatieBusiness. IT in charge. Met resultaten CIO Survey en 9 CIO s aan het woord. Analytics
Business Analytics IT in charge Met resultaten CIO Survey en 9 CIO s aan het woord Informatie is van en voor mensen CIO speelt belangrijke rol in nieuw spanningsveld Door Guus Pijpers Een van de eerste
Nadere informatieIT GOVERNANCE IN DE LIFT
Informatiemanagement Methodes om tot een goed werkmodel te komen IT GOVERNANCE IN DE LIFT Uit verschillende IT-onderzoeken blijkt dat IT governance volop in de belangstelling staat van Nederlandse organisaties.
Nadere informatieStrategisch Risicomanagement
Commitment without understanding is a liability Strategisch Risicomanagement Auteur Drs. Carla van der Weerdt RA Accent Organisatie Advies Effectief en efficiënt risicomanagement op bestuursniveau Risicomanagement
Nadere informatieGids voor werknemers. Rexel, Building the future together
Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen
Nadere informatieREGLEMENT EXECUTIVE COMMITTEE POSTNL N.V. Vastgesteld door de Raad van Bestuur op 29 september 2017
REGLEMENT EXECUTIVE COMMITTEE POSTNL N.V. Vastgesteld door de Raad van Bestuur op 29 september 2017 INHOUDSOPGAVE Pagina Introductie; Definities....3 Hoofdstuk I. Hoofdstuk II. Hoofdstuk III. Hoofdstuk
Nadere informatieArchitecten-debat 21 juni 2006 PI GvIB Themamiddag. Renato Kuiper. Principal Consultant Information Security
Architecten-debat 21 juni 2006 PI GvIB Themamiddag Renato Kuiper Principal Consultant Information Security 1 De spreker Principal Consultant Information Security Hoofdredacteur Informatiebeveiliging 15
Nadere informatieSneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks?
Sneeuwwitje, de zeven dwergen en de boze heks? Over de rol van de Operational Auditor in sturen op kernwaarden, cultuur en gedrag Olof Bik Behavioral & Cultural Governance Trophy Games, 28 nov 2013, Hilversum
Nadere informatieSTRATAEGOS CONSULTING
STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.
Nadere informatieTransformeer naar een data gedreven organisatie. Strategy & Big Data Analytics Leadership
Transformeer naar een data gedreven organisatie Strategy & Big Data Analytics Leadership Details Cursusduur 4 dagen Datum en locatie 2, 3, 13, 14 november 2017 - Tilburg Tijd 09:00-18:00, 09:00-16:30,
Nadere informatieOrganisatie/ICT alignment in 13 Nederlandse organisaties
Organisatie/ICT alignment in 13 Nederlandse organisaties Een toepassing van het Amsterdams Informatiemanagement Model (AIM-model) Th. J.G. Thiadens c.s. Het Amsterdams Informatiemodel (AIM) ofwel het AIM-model
Nadere informatieINFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)
INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) 14 november 2014 2 PROGRAMMA ESFRI Roadmap, wat is het en waar doen we het voor? Roadmap 2016 Verschillen met vorige Schets
Nadere informatieVAN INSPECTEUR NAAR VERTROUWENSPERSOON DE URGENTIE VAN DE ONAFHANKELIJKE ROL VAN DE INTERNE AUDITOR
VAN INSPECTEUR NAAR VERTROUWENSPERSOON DE URGENTIE VAN DE ONAFHANKELIJKE ROL VAN DE INTERNE AUDITOR Deepdive: Van Inspecteur naar Vertrouwenspersoon Interne audit technieken voor private en publieke organisaties
Nadere informatie2 volgens het boekje
10 balanced scorecard 2 volgens het boekje Hoeveel beleidsplannen leven alleen op de directieverdieping, of komen na voltooiing in een stoffige bureaula terecht? Hoeveel strategische verkenningen verzanden
Nadere informatieBalanced Scorecard. Een introductie. Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V.
Balanced Scorecard Een introductie Algemene informatie voor medewerkers van: SYSQA B.V. Organisatie SYSQA B.V. Pagina 2 van 9 Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 1.1 ALGEMEEN... 3 1.2 VERSIEBEHEER... 3 2 DE
Nadere informatieNVB Strategie-implementatie en verandering
NVB Strategie-implementatie en verandering Dr. Jeroen van der Velden Associate professor Strategy alignment Co-director Strategy center Nyenrode Business Universiteit Dr. Jeroen van der Velden Associate
Nadere informatieIs het nu (a)sociaal ondernemen of ondernemen?
Enkele bedenkingen ter gelegenheid van 20 jaar VERSO Marc Jegers Overzicht Ondernemen/onderneming (Meng)vormen Hiërarchische hybriditeit (Geen) winst = sociaal? Management = management = management = Voorbeeld
Nadere informatieLange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam
bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap
Nadere informatieJan W. Veldsink Msc www.aikima.com
Leiderschap in een digitale wereld Jan W. Veldsink Msc www.aikima.com All companies must become internet companies or die, and this is not an option. Intel chairman Andy Grove September 1999 Opmerkelijke
Nadere informatiePerceptie als gids en katalysator voor het verbeteren van ICT waarde en performance
Perceptie als gids en katalysator voor het verbeteren van ICT waarde en performance 2011 Perceptie Als Leidraad Voor Verbeteringen Perceptie is realiteit. Perceptie is persoonlijk. Perceptie is leidend
Nadere informatieAcademisch schrijven Inleiding
- In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,
Nadere informatieBig Data voor lokale besturen
Big Data voor lokale besturen Dirk Struyf HPE Practice Principal 12 Mei 2016 # Big Data is (g)een hype # Big Data is (n)iets voor een lokale besturen # Zin om te starten? # Big Data is (g)een hype Garner
Nadere informatieBedrijfsprocessen theoretisch kader
Bedrijfsprocessen theoretisch kader Versie 1.0 2000-2009, Biloxi Business Professionals BV 1. Bedrijfsprocessen Het procesbegrip speelt een belangrijke rol in organisaties. Dutta en Manzoni (1999) veronderstellen
Nadere informatieNEVI INKOOPDAG 2012. Inkoop verandert! Verandert u mee? www.nevi-inkoopdag.nl
NEVI INKOOPDAG 2012 Inkoop verandert! Verandert u mee? Welkom Bijna 300 deelnemers!! Sinds 2008 niet meer zo druk geweest! INKOOP VERANDERT! VERANDERT U MEE? Corporate Social Responsibility Sustainable
Nadere informatiePrinciple based Audit Approach (Audit Term of Reference)
Principle based Audit Approach (Audit Term of Reference) Wiekram Tewarie VUrORE Seminar 14 november 2006 1 Agenda Deel I Aard IT audit (onderzoeken) Probleem, Praktijk en gevolg Deel II Onderzoeksmodel
Nadere informatieWERKWIJZE TER BEOORDELING VAN IT GOVERNANCE
WERKWIJZE TER BEOORDELING VAN IT GOVERNANCE OP BASIS VAN GEACCEPTEERDE METHODES OP HET TERREIN VAN IT GOVERNANCE MASTER THESIS WILCO LEENSLAG UNIVERSITEIT TWENTE - 2 - MASTER THESIS WILCO LEENSLAG Master
Nadere informatieHRM SCORECARD. PRESENTATIE/WORKSHOP WATCH-Consultancy in samenwerking met REEF/deelt kennis Woensdag 17 november 2010
HRM-scorecard HRM SCORECARD PRESENTATIE/WORKSHOP WATCH-Consultancy in samenwerking met REEF/deelt kennis Woensdag 17 november 2010 Een korte introductie Wat doet WATCH-Consultancy op het gebied van HRM-Consultancy?
Nadere informatieYoung Captains Program
Young Captains Young Captains Program Een duik in de noodzakelijke competenties voor een toekomstige Board Room positie exclusief voor kandidaten van de Young Captain Award Juni 2016 Voor wie - Kandidaten
Nadere informatieDe Experience Economy & Change Management
De Experience Economy & Change Management Consequenties voor Organisaties en Management Consultants Presentatie voor PDO-MC Lieke Thijssen Brummen, 16 November 2001 1 Het draaiboek voor deze ervaring Venetië
Nadere informatieBest Practice Seminar 15 OKTOBER 2015
Best Practice Seminar 15 OKTOBER 2015 13.30: Welkom Best Practice Seminar 13.35: Opdracht: binnen 8 weken Principal Toolbox implementeren Taco Roest, MN Services 14.20: Koffie 14.45: De verandering heeft
Nadere informatieToelichtende nota: Omschrijving van de voorgestelde wijzigingen aan de statuten van bpost, NV van publiek recht
Toelichtende nota: Omschrijving van de voorgestelde wijzigingen aan de statuten van bpost, NV van publiek recht Op 16 december 2015 heeft het Belgische Parlement een nieuwe wet aangenomen (de Wet van december
Nadere informatieMANAGING DIRECTOR #VACATURE
#VACATURE MANAGING DIRECTOR Smurfit Kappa levert meer dan verpakkingen. Met innovatieve, efficiënte en duurzame verpakkingsoplossingen voegt de Europese marktleider tastbare waarde toe voor iedere klant
Nadere informatiekwaliteitsmanagement weer gewoon kwaliteit werd?
kwaliteitsmanagement weer gewoon kwaliteit werd? Willy Vandenbrande QS Consult willy@qsconsult.be VCK congres 2015 1 Wereldbeker 1974 Nederland Zweden 0 0 Doelpunten hebben in wezen niets met voetbal te
Nadere informatieThe CAF Procedure voor externe feedback 2010
De toekomst van kwaliteitsmanagement met CAF in de publieke sector The CAF Procedure voor externe feedback 2010 Inhoudsopgave 1. The CAF procedure voor externe feedback : waarom en wat 1. Noodzaak, doelstellingen
Nadere informatieMeer Business mogelijk maken met Identity Management
Meer Business mogelijk maken met Identity Management De weg naar een succesvolle Identity & Access Management (IAM) implementatie David Kalff OGh 14 september 2010 't Oude Tolhuys, Utrecht Agenda Herkent
Nadere informatiePlatform Communicatie Rotterdam. Michel Kok, Huug Barendrecht - 23 april 2018
Platform Communicatie Rotterdam Michel Kok, Huug Barendrecht - 23 april 2018 Onderzoek 1. Gesprekken met midden management 2. Focus op: Hoe zorgen zij voor (strategic) alignment? Hoe zetten zij communicatie
Nadere informatie8.5 Information security
H08-Jb.IT Beheer 2006 18-10-2005 16:20 Pagina 321 8.5 Information security governance Casus bij financiële instellingen Na corporate governance en IT-governance duikt binnen (Nederlandse) organisaties
Nadere informatieIT-Governance in het Hoger Beroepsonderwijs
IT-Governance in het Hoger Beroepsonderwijs Surfthema: afstemmen van vraag en aanbod Drs. R. (Rolf) Bruins 1 Opbouw: 1. Mijn fascinatie 2. Het onderzoek: opzet resultaten conclusies (www.licto.nl) 3. Vragen
Nadere informatieSTAKEHOLDERS. Van strategie naar implementatie leansixsigmatools.nl versie
STAKEHOLDERS Van strategie naar implementatie. 2018 leansixsigmatools.nl versie 2.00-2019-2020 Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal licentie.
Nadere informatieDrs. Natasha Dodonova Psycholoog, specialist in kennismanagement en lerende organisaties.
Symposium Resilience en Risicobeheer Persoonlijke eigenschapen en resilience. Drs. Natasha Dodonova Psycholoog, specialist in kennismanagement en lerende organisaties. Symposium Resilience 29 mrt 2018
Nadere informatieISO 20000 @ CTG Europe
ISO 20000 @ CTG Europe 31/10/2007 mieke.roelens@ctg.com +32 496266725 1 Agenda 31 oktober 2007 Voorstelling Project Business Case: Doel & Scope Projectorganisatie Resultaten assessments en conclusies De
Nadere informatieIntegratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036
Integratie van Due Diligence in bestaande risicomanagementsystemen volgens NPR 9036 NCP contactdag, 19 april 2016 Thamar Zijlstra, Dick Hortensius NEN Milieu en Maatschappij Agenda Achtergrond NPR 9036
Nadere informatieIT risk management voor Pensioenfondsen
IT risk management voor Pensioenfondsen Cyber Security Event Marc van Luijk Wikash Bansi Rotterdam, 11 Maart 2014 Beheersing IT risico s Het pensioenfonds is verantwoordelijk voor de hele procesketen,
Nadere informatieOVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008
OVERGANGSREGELS / TRANSITION RULES 2007/2008 Instructie Met als doel het studiecurriculum te verbeteren of verduidelijken heeft de faculteit FEB besloten tot aanpassingen in enkele programma s die nu van
Nadere informatieHelp, wij hebben (g)een informatiemanager!
Help, wij hebben (g)een informatiemanager! Informatiemanagement in het MBO Jan Bartling Jan Kees Meindersma Bas Vermolen Bram Lankreijer Marc van Leeuwen 14 september 2011 1 Het bestaansrecht van IM Onbekend
Nadere informatieOPERATIONEEL RISKMANAGEMENT. Groningen, maart 2016 Wim Pauw
OPERATIONEEL RISKMANAGEMENT Groningen, maart 2016 Wim Pauw Risicomanagement Risicomanagement is steeds meer een actueel thema voor financiële beleidsbepalers, maar zij worstelen vaak met de bijbehorende
Nadere informatieHaal er uit, wat er in zit!
De Resource Based View als basis voor Optimalisatie van de IT Waardeketen Haal er uit, wat er in zit! Apeldoorn, 21 Januari 2008 Ralph Hofman Partner BlinkLane Consulting 2 Agenda Introductie BlinkLane
Nadere informatieEen betere zorg is ook onze zorg. CIO 3.0 ITS BEHAVIOR THAT CREATES VALUE, NOT STRATEGY (P. WEILL, 2004) Mirjam Verheijen, professional partner
Een betere zorg is ook onze zorg. CIO 3.0 ITS BEHAVIOR THAT CREATES VALUE, NOT STRATEGY (P. WEILL, 2004) Mirjam Verheijen, professional partner DE CIO IN 20.. VERDER INNOVATIE BEGINT VAAK BIJ FRUSTRATIE
Nadere informatieDe weg naar. Data Governance Maturity
De weg naar Data Governance Maturity Bedrijf : Nováccent ICT Solutions BV Auteur : J. Struik Datum : 14 december 2012 Versie : 2.0 Data Governance Maturity Nováccent ICT Solutions BV 2012 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieJOB OPENING OPS ENGINEER
2016 DatacenterNext All rights reserved Our Mission Wij zijn een On-Demand Technology Office die bedrijven helpt technologie te organiseren, zekeren en innoveren. Dit stelt onze klanten in staat, vertrouwende
Nadere informatieCORPORATE VENTURING MANAGER
#VACATURE CORPORATE VENTURING MANAGER De opkomst van e-commerce en de versnippering van het offline winkelaanbod hebben het traditionele winkellandschap drastisch verstoord. Commercieel vastgoedbeheerder
Nadere informatieNog meer meerwaarde? Dan moet inkoop strategisch worden. Noord Nederlands Inkoop Congres 26 april 2007
Nog meer meerwaarde? Dan moet inkoop strategisch worden Prof. dr. J.H.A. (Jeroen) Harink jeroen.harink@significant.nl 06 513 510 89 Noord Nederlands Inkoop Congres 26 april 2007 Significant Agenda Strategische
Nadere informatieBusiness as (un)usual
Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?
Nadere informatie1 en 2 Inleiding Logistiek. Walther. Ploos van Amstel (w.ploos.van.amstel@hva.nl) Hessel Visser (hesselvisser@chello.nl )
1 en 2 Inleiding Logistiek Walther. Ploos van Amstel (w.ploos.van.amstel@hva.nl) Hessel Visser (hesselvisser@chello.nl ) 1 Belangrijkste leerdoelen ILO In kaart kunnen brengen van de personen- en goederenstromen
Nadere informatieSTAKEHOLDERS. Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 BUSINESS ASSURANCE
BUSINESS ASSURANCE STAKEHOLDERS Hoe gaan we daar mee om? Jacques van Unnik Manager Personnel Certification & Training 3 december 2015 1 DNV GL 2014 Stakeholders 19 November 2015 SAFER, SMARTER, GREENER
Nadere informatieEen enerverend en inspirerend gesprek met Hans Nieuwlands. door Alina Stan en Marieta Vermulm
Een enerverend en inspirerend gesprek met Hans Nieuwlands door Alina Stan en Marieta Vermulm Op 1 augustus spraken Alina Stan en Marieta Vermulm, beiden lid van de Commissie Young Professionals met Hans
Nadere informatieITAG RESEARCH INSTITUTE
ITAG RESEARCH INSTITUTE Het gebruik van Cobit and the Balanced Scorecard voor Service Level Management Wim Van Grembergen, Universiteit Antwerpen, Universiteit Antwerpen Management School Steven De Haes,
Nadere informatieGedragseffecten in de (internal) audit-professie. 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018
Gedragseffecten in de (internal) audit-professie 25-jarig jubileum Internal Auditing & Advisory 29 juni 2018 1 Introductie John Bendermacher RA CIA 57 jaar Chief Audit Executive ABN AMRO Voorheen SNS REAAL,
Nadere informatie'Wat communiceert de Enterprise Architect Hoe met Wie en Waarom' EAM 2014 22 mei Houten cbaars@sogyo.nl
'Wat communiceert de Enterprise Architect Hoe met Wie en Waarom' EAM 2014 22 mei Houten cbaars@sogyo.nl Strategic Alignment Model (Venkataraman) IT Strategy Strategic Alignment Operations Functional Alignment
Nadere informatieHet speelveld van de Chief Commercial Officer
Het speelveld van de Chief Commercial Officer Omgaan met dilemma s Stephan Linnenbank 28 november 2008 Atos, Atos and fish symbol, Atos Origin and fish symbol, Atos Consulting, and the fish symbol itself
Nadere informatieProgramma voor Commissarissen en Toezichthouders
www.esaa.nl/governance Erasmus Governance Institute Erasmus School of Accounting & Assurance Programma voor Commissarissen en Toezichthouders Erasmus University Rotterdam Make it happen. Raad en daad Bestuurders
Nadere informatiebyb@skynet.be Opleidingen in Management
byb@skynet.be Opleidingen in Management April 2007 Inleiding s Elke module heeft één bepaald leerobjectief. Elke module kan afzonderlijk gegeven worden, of kan deel uitmaken van een track. Lego Verscheidene
Nadere informatieBuilding effective IT demandsupply
Building effective IT demandsupply structures Gerard Wijers Director Governance and Sourcing Management Agenda» Introductie Demand-Supply» Demand-Supply bij Vopak» Demand-Supply bij van Gansewinkel» Discussie
Nadere informatieEnkele reacties en key-findings van de deelnemers:
Met grote dank aan Paul Wilkinson van GamingWorks voor het beschikbaar stellen van het spelmateriaal en zijn bevlogen wijze van faciliteren van de Grab@Pizza voor Cobit 5 en aan Maarten Bordewijk van Bordewijk
Nadere informatieBlockchain en Assurance
Kennisgroep Keteninformatiemanagement en Control Blockchain en Assurance Algemene Ledenvergadering 6 juni 2019 Dr. René Matthijsse RE 1 Bron: Cognizant, 2018 2 Agenda Inleiding Risicogebieden Effecten
Nadere informatieStand van zaken IM in Nederland Informatiemanagement onderzoek Quint Wellington Redwood 2010
Stand van zaken IM in Nederland Informatiemanagement onderzoek Quint Wellington Redwood 2010 Tanja Goense 16 September 2010 Programma Even voorstellen Opzet onderzoek Bevindingen Samengevat Foodforthought
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Programma 5. Module Strategie & Beleid 5. Module Sales & Account Management 6. Rooster 7. Docenten 7. Opleidingskosten 8
1 Inhoudsopgave Inleiding 4 Programma 5 Module Strategie & Beleid 5 Module Sales & Account Management 6 Rooster 7 Docenten 7 Opleidingskosten 8 Netherlands Business Academy Postbus 6546 4802 HM Breda T.
Nadere informatiePPM. John van Rouwendaal
PPM John van Rouwendaal Project Portfolio Management Projectportfolio Programma Projectportfolio Project 12-9-2011 2 PPM & OGC A coordinated collection of stragic processes and decisions that together
Nadere informatiemaster in de toegepaste economische wetenschappen: handelsingenieur in de beleidsinformatica WAT JE ZEKER MOET WETEN? diploma
MASTER IN DE toegepaste economische wetenschappen: HANDELSINGENIEUR IN DE WAT JE ZEKER MOET WETEN? diploma master in de toegepaste economische wetenschappen: handelsingenieur in de beleidsinformatica studieduur
Nadere informatieMastersessies 2015 Blok 6. Levering, Regie en Governance
Mastersessies 2015 Blok 6 Levering, Regie en Governance eter M. Bakker Interim manager Agenda 1. Doelstellingen 2. Ken uw leverancier en wat is dat eigenlijk: regie? 3. Wanneer is regie succesvol? 4. Hoe
Nadere informatieBABOK meets BiSL. Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation. Kennissessie, 19 januari 2016
BABOK meets BiSL Kennissessie, 19 januari 2016 Marcel Schaar, IIBA Dutch Chapter Mark Smalley, ASL BiSL Foundation Jan de Vries, ASL BiSL Foundation 1 Agenda 1. Presentatie white paper hoofdlijnen 2. Intro
Nadere informatieISO 9001: Business in Control 2.0
ISO 9001: 2015 Business in Control 2.0 Waarom Geintegreerd toepassen verschillende management normen Betere aansluiting normen op de strategie; zorgen voor een goede inbedding in de bedrijfsvoering WAAROM
Nadere informatieREGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V.
REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 23 juni 2016 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het
Nadere informatieMissionstatement en core values
Missionstatement en core values Inhoud 1 Het formuleren van missionstatement en core values... 1 2 Het maken en uitdragen van missie en kernwaarden... 5 1 Het formuleren van missionstatement en core values
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 7. Dankbetuiging 11. Hoofdstuk 1 Inleiding 13. Hoofdstuk 2 Ontwikkeling van de strategie 51
Inhoud Voorwoord 7 Dankbetuiging 11 Hoofdstuk 1 Inleiding 13 Hoofdstuk 2 Ontwikkeling van de strategie 51 Hoofdstuk 3 Planning van de strategie 89 Bijlage hoofdstuk 3 Strategiekaarten 121 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk
Nadere informatieIdentity & Access Management & Cloud Computing
Identity & Access Management & Cloud Computing Emanuël van der Hulst Edwin Sturrus KPMG IT Advisory 11 juni 2015 Cloud Architect Alliance Introductie Emanuël van der Hulst RE CRISC KPMG IT Advisory Information
Nadere informatie