Data Hardware Leveren van gegevens Prevend
|
|
- Ida Timmermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hier is een nieuwe nieuwsbrief. We proberen weer een beeld te geven wat we allemaal gedaan hebben met de voor onderzoek beschikbaar gestelde data. Ook vertellen we over nieuwe plannen: de InterActie DataBase kan een belangrijke bron van aanvullende informatie worden voor langlopende medische onderzoeksprojecten. Zie Trails. Hardware Het afgelopen voorjaar hebben we een nieuwe computer in gebruik genomen die bestemd is om gebruikt te worden door onderzoekers die willen werken aan projecten vanuit de Interactie database. De oude machine die we hiervoor gebruikten, was al 4 jaar oud. Onze dataverzameling is in die tijd geweldig veel groter geworden, zodat de beperkte schijfruimte en de performance problematisch begonnen te worden. De computers die we kopen zijn in principe van hetzelfde type als die gebruikt worden als Windows-desktop met een AMD of Intel processor. We laten er wel altijd tenminste twee harde schijven inzetten, waarbij een schijf een backup bevat van de belangrijke gegevens op de andere schijf. En we gebruiken Linux in plaats van Windows als besturingssysteem. We hoeven geen nieuwe beeldschermen of toetsenborden te kopen, want we communiceren met de databasecomputers via netwerkkabels. Data We hebben kortgeleden een korte enquête gestuurd naar alle apotheken waarvan wij gegevens krijgen. Voor elke apotheek apart hebben we lijstjes gemaakt van niet-herkende knmpnummers en van patientnummers die onwaarschijnlijk veel receptregels verstrekt krijgen. Beantwoorden van de enquête kan ons helpen de kwaliteit van onze dataverzameling verder te verbeteren. We hebben al een flink aantal enquêtes teruggekregen. We hopen dat iedereen meedoet. Leveren van gegevens Jullie kennen waarschijnlijk de termen E- zorg of E-healthnet al wel. Deze netwerken bieden aan gezondheidszorgwerkers de mogelijkheid om op een veilige manier onderling gegevens uit te wisselen. We zijn aan het onderzoeken of wij deze infrastructuur kunnen gebruiken voor het veilig aanleveren van apotheekgegevens voor IADB. Prevend De eerste Prevend geneesmiddelen database is klaar. Voor de IADB verzamelen wij eigenlijk dezelfde data als voor de Prevend database. Daarom hebben wij besloten om de gegevens voor dit onderzoek uit de IADB te halen. We hebben er veel moeite voor gedaan om alle patiënten terug te vinden en te koppelen aan de juiste gegevens van de InterActie DataBase. Na het koppelen hebben we een nieuwe database voor Prevend gemaakt. Colofon: De InterActie DataBank is een samenwerkingsverband van de basiseenheid Sociale Farmacie, Farmacoepidemiologie en Farmacotherapie (SFF) van de RU Groningen met een aantal apotheken in Noord en Oost Nederland. De apotheken leveren hun aflevergegevens geanonimiseerd aan SFF ten behoeve van onderzoek en onderwijs op de vakgebieden sociale farmacie, farmacoepidemiologie en farmacoeconomie. Apothekers uit de deelnemende apotheken zijn actief betrokken bij dat onderzoek en onderwijs. De databank bevat momenteel gegevens van 5 apotheken (totale populatie ca mensen) over de jaren 1994 t/m 00, in totaal ca. 0 miljoen receptregels. Eindredactie van deze nieuwsbrief: Paul van den Berg, tel: /67576, fax: , p.b.van.den.berg@farm.rug.nl
2 Bij de vergelijking van de oude Prevend database en de gegevens in de IADB bleek dat er kleine verschillen waren. Op dit moment ontbreken er nog een klein aantal patiënten. We proberen ook deze nog terug te vinden. Daarom hebben we de afgelopen tijd alle Groninger apotheken nog eens bezocht Saskia Luiken, Marika Sommen, Evelyn Vlassak, Fokaline Vroom en Lolkje de Jong-van den Berg Het gebruik van geneesmiddelen rondom de zwangerschapsperiode blijft altijd een punt van discussie. Niet behandelen versus wel behandelen of misschien anders behandelen, zijn vragen die per individuele patiënt beantwoord moeten worden. Toch is men het er over eens dat het gebruik van geneesmiddelen bij een bestaande kinderwens, dus voor de conceptie, tijdens de zwangerschap zelf en in de lactatieperiode zoveel mogelijk beperkt dient te worden. Alleen als farmacotherapie noodzakelijk is, dient men gebruik te maken van geneesmiddelen. De keuze valt dan meestal op geneesmiddelen waar al relatief veel ervaring mee is, en waar geen schadelijke effecten van bekend zijn. In een aantal gevallen is het zelfs onverantwoord om te stoppen met de geneesmiddelen, bijvoorbeeld bij diabetes- en epilepsiepatiënten. Een drietal studenten, Saskia Luiken, Marika Sommen en Evelyn Vlassak hebben tijdens een kort keuzeproject in de IADB gekeken naar het gebruik van geneesmiddelen rondom en tijdens de zwangerschap. Naast het gebruik van geneesmiddelen in het algemeen, hebben ze ook gekeken naar de specifieke groepen; DMARD s, anti-epileptica en foliumzuurantagonisten. Resultaten In de IADB zijn alle zwangere vrouwen geselecteerd. Dit was mogelijk doordat de geboortedatum van het kind gekoppeld is aan de moeder 1. Daardoor is de geboortedatum bekend en theoretisch zouden dan de verschillende trimesters berekend kunnen worden. Echter, de natuur gaat altijd zijn eigen gang en niet elke zwangerschap heeft, zoals in het ideale geval, 80 dagen nodig. In deze studie is daar echter geen rekening mee gehouden en is er alleen gekeken naar de berekende trimesters. Het gebruik is in kaart gebracht in de 4 trimester voor de theoretische conceptie, de trimesters van de zwangerschap en de trimesters na de geboorte van het kind. Tijdens en rondom de zwangerschap worden veel vitamines, waaronder foliumzuur, en ijzerpreparaten gebruikt. Daarom hebben we de analyses gedaan inclusief en exclusief ijzer, foliumzuur en vitamines. In figuur 1 (pag. ) is te zien dat het geneesmiddelgebruik daalt in het trimester voordat de conceptie plaatsvindt. Het eerste trimester van de zwangerschap laat een relatief laag geneesmiddelgebruik zien en vanaf het tweede trimster van de zwangerschap is een toename waar te nemen, zowel bij alle recepten inclusief als alle recepten exclusief. De waargenomen toename in het eerste trimester na de bevalling kan mogelijk worden toegeschreven aan een toename van het gebruik van ijzer na de zwangerschap en aan het wederom starten van de anticonceptie pil. DMARD s, anti-epileptica en foliumzuurantagonisten Het gebruik van DMARD s, antiepileptica en foliumzuurantagonisten neemt tijdens de zwangerschap, met name in het eerste trimester, af. Dit is vooral bij de DMARD s en foliumzuurantagonisten goed te zien en alhoewel ook het gebruik van antiepileptica afneemt, is deze afname minder sterk. Het gebruik na de
3 zwangerschap neemt bij de DMARD s en anti-epileptica toe. Bij de foliumzuurantagonisten zien we een toename optreden in het de trimester van de zwangerschap maar een afname wordt waargenomen in het eerste trimester na de bevalling. Vooralsnog kan voor die laatste waarneming geen verklaring worden gevonden. Door de beperkt tijd die de studenten hadden, kunnen we voor het moment niet meer laten zien. Maar deze studie zal zeker een vervolg krijgen. 1. Schirm E, Tobi H, de Jong-van den Berg LTW. Identifying parents in pharmacy data: a tool for the continuous monitoring of drug exposure to unborn children. J Clin Epidemiol. 004 Jul;57(7): Figuur 1. Percentage vrouwen dat geneesmiddelen gebruikt voor, tijdens en na de zwangerschap % vrouwen Bevalling trimester 1 Bevalling trimester Bevalling trimester alle recepten inclusief ijzer, foliumzuur en vitamines alle recepten exclusief ijzer, foliumzuur en vitamines! """#$%& ' ( ") Op 1 september hebben we de eerste bijeenkomst gehad van de cursus FPZ en hormoongebruik onder oudere vrouwen. Er namen 6 apothekers van de IADB deel aan de cursus. De apothekers hadden vooraf twee artikelen opgestuurd gekregen met daarbij een aantal vragen. Dat vormde het uitgangspunt voor de discussie over de veiligheid van hormoongebruik onder oudere vrouwen. Adrianne Faber heeft een theoretische onderbouwing gegeven over de opzet van onderzoek en het kritisch lezen van artikelen. Linda Loskamp (student) presenteerde gegevens over het hormoongebruik in de eigen apotheken. Vervolgens hebben we gesproken over de mogelijke opzet van een interventie met als doel het gebruik van hormonen onder oudere vrouwen te verminderen. De volgende vragen kwamen aan bod: Hoe zou een bespreking in het FTO eruit moeten zien; over welke periode kan het worden geïmplementeerd; wie gaan we hierbij betrekken; op welke leeftijdsgroep
4 gaan we ons richten; hoe kan het worden geëvalueerd. Iedere apotheker maakt nu een plan en stuurt dat naar ons waarop wij vervolgens weer reageren. Op 16 november willen * we voor de tweede keer bij elkaar komen om implementatie en evaluatie verder te bespreken.! "+ Cornelis Boersma In de vorige nieuwsbrief werd geschreven over het onderzoek naar de gebeurtenissen rond het aflopen van de patenten op ranitidine (Zantac ), fluoxetine (Prozac ) en enalapril (Renitec ). Als vervolg op dit onderzoek is gekeken naar omeprazol en simvastatine waarvan het patent recenter afliep (respectievelijk april 00 en mei 00). Voor omeprazol, het Losec (protonpompremmer (PPR)) en simvastatine, het Zocor (Statine), is gekeken of de hypothese klopt dat er ook na patentverloop geen (overbodige) substitutie naar duurdere middelen was. Gedurende de periode werd per kwartaal gekeken hoeveel patiënten een PPR en/of een statine kregen afgeleverd. Daarnaast is gekeken naar het proportionele gebruik van omeprazol en simvastatine binnen respectievelijk de groep PPRs en statines. Voor zowel omeprazol en simvastatine is ook het proportioneel gebruik per handelskanaal in kaart gebracht, om zodoende de substitutie naar generieke producten te visualiseren. Verreweg de meeste patiënten bleken omeprazol afgeleverd te krijgen en slechts een kleiner deel van de patiënten ontving gedurende de studieperiode één van de andere beschikbare PPRs (pantoprazol, lansoprazol, rabeprazol, esomeprazol). Onder de PPR-gebruikers was een proportionele daling van het aandeel omeprazol in de groep PPRs waar te nemen. Deze daling lijkt niet te zijn beïnvloed door het aflopen van het patent van omeprazol. Na het aflopen van het patent van omeprazol is het gebruik van het merkgeneesmiddel aanzienlijk verminderd. De generieke substitutie komt tot boven de 80%. Bij nieuwe gebruikers ligt dit percentage in het laatste kwartaal van 00 rond de 97%. In de studieperiode krijgt een toenemend aantal patiënten een statine afgeleverd. Ook bij simvastatine is een stijging in gebruik waar te nemen. Deze daling is echter wel minder als bij de totale groep statines. In het gebruik van simvastatine als proportie van het statine gebruik was een dalende trend waarneembaar, welke niet door het aflopen van het patent beïnvloed lijkt te worden. Naast de dalende trend is een duidelijke stijging te zien bij zowel pravastatine, atorvastatine en het in 00 nieuw geïntroduceerde rosuvastatine. Waar het aandeel simvastatine in 1999 nog groter is dan het gezamenlijk aandeel van pravastatine en atorvastatine in de groep statines, is dit in 00 omgedraaid. Na het aflopen van het patent op simvastatine steeg het aandeel van de simvastatine-gebruikers dat een generiek product krijgt afgeleverd tot boven de 80%. Bij nieuwe gebruikers is dit effect nog sterker aanwezig. Het toenemende gebruik van zowel de totale groep PPRs en statines en de grootste aandeelhouders wat betreft het gebruik van deze middelen wijzen erop dat er geen (overbodige) resubstitutie ofwel substitutie naar duurdere geneesmiddelen heeft plaatsgevonden. Na het aflopen van het patent van zowel omeprazol als simvastatine vond er juist een hoog percentage (>80%) substitutie naar generieke (veelal goedkopere) middelen plaats. 4
5 , Hilde Tobi Voor het onderzoek op het gebied van medicatie bij kinderen haken wij aan bij TRAILS dat staat voor Tracking Adolescents Individual Lives Survey als de IADB Raad van Toezicht daarmee akkoord gaat. Het hoofddoel van TRAILS is bij te dragen aan het begrip van de ontwikkeling en het verloop van psychopathologie, alsook de onderliggende etiologische mechanismen. Het TRAILS consortium bestaat uit onderzoekers van verschillende universiteiten en disciplines. Penvoerders zijn Prof. dr. F. Verhulst (Kind- en jeugdpsychiatrie, Erasmus Medisch Centrum), Prof dr. J Ormel (Psychiatrie en gedrags en cognitieve neurowetenschappen, RuG) en Prof. Dr. R Minderaa (Kind- en Jeugdpsychiatrie RuG, ACCARE). Omdat de incidentie van emotionele en gedragsproblemen accelereert in de adolescentie, volgt TRAILS een cohort Nederlandse preadolescenten (10-1 jaar) tot zij de leeftijd van 5 jaar hebben bereikt. In het project wordt een keer per jaar data verzameld op verschillende determinantendomeinen en uitkomsten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verschillende informatiebronnen (het kind zelf, de ouder, docent, klasgenoten) en verschillende methoden (zelfrapportage, persoonlijke interviews, (neuro)cognitieve testen en biologische parameters). We hopen hier binnenkort ook voor een deel van de kinderen de apotheek als bron van informatie aan te kunnen voegen. Eigenlijk bestaat TRAILS uit cohorten: een bevolkingscohort van ca. 00 kinderen en een klinisch cohort van ca. 600 kinderen met een verhoogd risico op de ontwikkeling van psychopathologie omdat zij in de eerste tien levens jaren behandeld zijn door de academische kind- en jeugdpsychiatrische kliniek ACCARE, in Groningen. De bevolkingscohortdeelnemers zijn geworven in vijf gemeenten in het Noorden van het land. Aan alle ouders van kinderen op de participerende scholen geboren tussen oktober 1989 en september 1990, werd een brief met informatie brochures gestuurd. De eerst baseline survey onder deze kinderen liep van maart 001 tot oktober 00, en de tweede is bijna afgerond. Het tweede cohort is bedoeld als verrijking van het eerste omdat daar de incidentie en prevalentie van psychosociale problematiek (natuurlijk) relatief laag is. Het tweede cohort wordt momenteel geworven onder kinderen die al een keer bij de kind- en jeugdpsychiatrische polikliniek zijn geweest. Toegevoegd aan de stapel enquêtes is de vraag of ouders (en kind) toestemming geven aan de onderzoekers om gegevens uit de apotheek te halen, en zo ja bij welke apotheek de medicatie mag worden opgevraagd. We denken dat ongeveer 600 kinderen uit TRAILS hun medicatie verkrijgen uit apotheken die bij de IADB zijn aangesloten. Door het verbinden van de apotheekgegevens aan de andere (klinische) informatie komen we dichter bij antwoorden op vragen als: komt de medicatie bij de kinderen die het nodig hebben, zijn bepaalde medicatiepatronen zo sterk verbonden aan bepaalde pathologie dat je dat medicatiepatroon als proxy voor die pathologie zou kunnen gebruiken. Omdat het cohort lang wordt gevolgd zijn ook vragen interessant als: gaat de medicamenteuze behandeling van bepaalde somatiek vaak samen of preludeert dat op (de medicamenteuze behandeling van) bepaalde psycho- en sociopathologie, en vice versa. Ook kunnen we zo beter zicht krijgen op de lange termijn gevolgen van verschillende medicamenteuze behandelingen. Kortom, we denken dat we door participatie aan TRAILS een aantal relevante vragen omtrent medicijnen bij kinderen beter kunnen beantwoorden! 5
6 #$%& Klok RM; Van Der Veen WJ; Van Der Werf GT; Van Den Berg PB; Brouwers JRBJ; Postma MJ Pharmacoeconomics of Gastrointestinal Drug Utilisation Prior and Post Helicobacter pylori Eradication HELICOBACTER 004; 9(1): Schirm E, Tobi H, de Jong-van den Berg LTW Indentifying parents in pharmacy data: a tool for the continuous monitoring of drug exposure to unborn children. J Clin Epidemiol 004; 57: Schirm E, Pedersen L, Tobi H, Nielsen GL, Sorensen HT, de Jong-van den Berg LTW Drug use among fathers around time of conception: two register based surveys from Denmark and The Netherlands. Pharmacoepidemiol Drug Saf 004; 1: Tobi H, van den Heuvel NJN, de Jong-van den Berg LTW Does uncollected medication reduce the validity of pharmacy dispensing data? Pharmacoepidemiol Drug Saf 004; 1: Schirm E, Meijer WM, Tobi H, de Jong-van den Berg LTW Drug use by pregnant women and comparable non-pregnant women with reference to the Australian classification system. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol (EJOGR) 004; 114: Rijcken CAW, Tobi H, Vergouwen A, de Jong-van den Berg LTW The refill rate of antipsychotics: an easy and inexpensive method to monitor patients compliance by using computerised pharmacy data. Pharmacoepidemiol Drug Saf 004; 1: Schirm E, Monster TBM, de Vries R, van den Berg PB, de Jong-van den Berg LTW, Tobi H How to estimate the population that is covered by community pharmacies? An evaluation of methods using drug utilisation information. Pharmacoepidemiol Drug Saf 004; 1: De Jong JCF, van den Berg PB, Tobi H, de Jong-van den Berg LTW Interactie vertienvoudigd kans op bijwerkingen: combinatie van SSRI s met NSAID s vergroot kans op maagbezwaren. Pharm Weekbl 004; 19:
Jaar recepten populatie
Het team van de InterActie DataBank heeft het afgelopen half jaar veel nieuwe dingen aangepakt. We hebben bij alle apotheken in de stad Groningen zoveel mogelijk jaren medicatiehistorie verzameld. Deze
Nadere informatiemet enkele vragen, die we jullie in de loop van het komende voorjaar zullen toesturen. We hopen op een hoge respons!
De interactie DataBank is in 5 tijd gegroeid van 9 naar meer dan 5 apotheken. We beschikken nu over de medicatiehistories van een populatie van bijna 5. personen, van wie we sommigen al 1 terug kunnen
Nadere informatieEditorial. Recente ontwikkelingen
Editorial In deze nieuwsbrief geven we het woord aan verschillende medische onderzoekers die gebruik maken van gegevens uit de InterActie databank. Hieruit blijkt dat ook diverse medische disciplines belang
Nadere informatieApotheekgegevens G-standaard
De InterActie DataBank groeit. De gegevensverzameling groeit, het aantal deelnemende apotheken groeit, steeds meer mensen werken met gegevens uit de databank, de kennis van methoden en technieken voor
Nadere informatieAtcnaam prev04 prev05 diff
Elk voorjaar maken we weer een nieuwe centrale database waarin alle aflevergegevens tot het eind van het voorgaande jaar opgeno-men zijn, en uit deze gegevens berekenen we jaarprevalenties voor alle groepen
Nadere informatieEditorial. IADB Enquête
Editorial Sinds kort is de InterActie databank voor iedereen online toegankelijk. Bezoek http://www.iadb.nl. In deze nieuwsbrief geven we alvast een voorproefje van wat op de website te vinden is. We denken
Nadere informatieWat alle vrouwen moeten weten over foliumzuur. ZorgVoor. Foliumzuur bij kinderwens
Wat alle vrouwen moeten weten over foliumzuur ZorgVoor Foliumzuur bij kinderwens Wat alle vrouwen moeten weten over foliumzuur Een vrouw die in verwachting raakt, heeft extra foliumzuur nodig. Foliumzuur
Nadere informatieRapport. Cardiovasculair risicomanagement. Simvastatine: keuze en dosering 2009-2010
Rapport Cardiovasculair risicomanagement Simvastatine: keuze en dosering 2009-2010 Colofon Auteur Daniëlla Theunissen, apotheker Met medewerking van Marianne Nijpels, apotheker Illustratie Len Munnik september
Nadere informatieCitation for published version (APA): Faber, A. (2006). Stimulant treatment in children: A Dutch perspective s.n.
University of Groningen Stimulant treatment in children Faber, Adrianne IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieEric Schirm schrijft over zijn onderzoek naar het koppelen van kinderen aan hun ouders in IADB.
We zijn druk bezig zijn met het bouwen van een nieuwe versie van de IADB database met alle gegevens tot en met het jaar 2001. Daardoor komt deze nieuwsbrief een beetje laat. Maar we willen jullie toch
Nadere informatiepatco recept apco patient apoco apot
De InterActie databank is weer uitgebreid. We verwelkomen alle 4 apotheken uit Hoogezand-Sappemeer en 8 van de 11 apotheken uit Zwolle. De contactpersonen zijn Anne de Vries-Bots en Marius van der Plas
Nadere informatieVeel vrouwen gebruiken medicijnen tijdens hun zwangerschap. Van veel van deze medicijnen zijn de mogelijke teratogene effecten vaak nog niet goed beke
107 Veel vrouwen gebruiken medicijnen tijdens hun zwangerschap. Van veel van deze medicijnen zijn de mogelijke teratogene effecten vaak nog niet goed bekend. Onderzoek naar welke medicijnen gebruikt worden
Nadere informatieEvolutie statinegebruik in België
Cholesterolverlagers: besparing van 50 miljoen euro mogelijk Bijlage Evolutie statinegebruik in België 2005-2015 Samenvatting Statines zijn cholesterolverlagende geneesmiddelen en zijn al jaren de meest
Nadere informatieMet de huidige manier van gegevens verzamelen voor de InterActie databank, door middel van FTObestanden,
We hebben deze keer een dikke nieuwsbrief. Dat duidt erop dat er de afgelopen tijd hard gewerkt is aan en met de InterActie databank. De databankgegevens zijn overgebracht naar een nieuwe centrale computer.
Nadere informatieDGV rapport. Cardiovasculair risicomanagement. Simvastatine: keuze en dosering in 2007 DGV NEDERLANDS INSTITUUT VOOR VERANTWOORD MEDICIJNGEBRUIK
DGV rapport Cardiovasculair risicomanagement Simvastatine: keuze en dosering in 2007 DGV NEDERLANDS INSTITUUT VOOR VERANTWOORD MEDICIJNGEBRUIK Colofon Auteur drs. Geert Westerhuis DTP Ellen Wiggemansen
Nadere informatieStop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap.
Stop or Go? TerugvalprevenDe training bij het begeleid aiouwen van anddepressiva in de zwangerschap. Promovendi: Drs. Nina Molenaar, arts, Erasmus MC Marlies Brouwer, MSc, psycholoog, UU Projectleaders:
Nadere informatieVoorschrijven door internisten en cardiologen
Cardiologie_Cardiologie 29-10-12 15:18 Pagina 1 Voorschrijven door internisten en cardiologen Beknopte weergave van de verkenning naar oorzaken van verschillen in voorschrijven van cholesterolverlagers
Nadere informatiePersonalised medicine
Personalised medicine Verkenning farmacogenetica in de eerstelijn Project Personalised medicine: eligible or not? Dr Tessel Rigter, RIVM/VUmc Dr Marleen Jansen, RIVM/VUmc Dr Wendy Rodenburg, RIVM Prof
Nadere informatieTrends in het gebruik van informele zorg en professionele zorg thuis: gebruik van informele zorg neemt toe
Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Trends in het gebruik van informele zorg en professionele zorg thuis: gebruik van informele zorg neemt toe, G. Waverijn
Nadere informatiezodat medicatiehistories individueel te vervolgen zijn, onafhankelijk van de vraag door welk softwaresysteem de receptregels gegenereerd zijn.
Het is de afgelopen tijd druk geweest rond de InterActie databank. Het samenstellen van een nieuwe database met alle gegevens tot en met 2001 heeft voor wat hoofdbrekens gezorgd doordat gegevens in een
Nadere informatieVaak duizelig van pregabaline
Lareb Intensive Monitoring Vaak duizelig van pregabaline Aan het intensieve opsporingssysteem voor bijwerkingen van het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb hebben 1300 mensen die pregabaline gebruiken
Nadere informatieZwangerschap bij de psychiatrische patient. Cijfers telefoondienst TIS. TIS kenniscentrum. vragen/exposities SSRI s 20-11-2015
Zwangerschap bij de psychiatrische patient Bernke te Winkel Wetenschappelijk medewerker Teratologie Informatie Service TIS kenniscentrum Cijfers telefoondienst TIS Informatie geven Website (en boek) -
Nadere informatieNederlandse samenvatting
138 Uitstel van ouderschap De positie van de vrouw in de westerse maatschappij is de laatste tientallen jaren fundamenteel veranderd. Vrouwen zijn hoger opgeleid dan vroeger en werken vaker buitenshuis.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Dit proefschrift richt zich op statinetherapie in type 2 diabetespatiënten; hiervan zijn verschillende aspecten onderzocht. In Deel I worden de effecten van statines op LDLcholesterol en cardiovasculaire
Nadere informatieMaagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108
Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 04-03-2014 Doel Verlagen
Nadere informatieOok met mìnder medicijnen minder zuur
Maagzuurremmers Ook met mìnder medicijnen minder zuur Brandend maagzuur, zure oprispingen, een opgeblazen gevoel. Vaak nemen deze klachten al af als u uw voeding en leefgewoonten aanpast. Zijn de klachten
Nadere informatieCarolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost
Carolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost Opening Casus Theorie: Fouten bij medicatie overdracht Bespreking in groepen Wat draag je over aan collega? Automatisering en overdracht gegevens
Nadere informatieBenchmark Voorschrijven in vergelijking met MVH en KISS-matrix
Benchmark Voorschrijven in vergelijking met MVH en KISS-matrix Overeenkomsten en verschillen De Benchmark Voorschrijven is ontwikkeld door de Stichting Farmaceutische Kengetallen in samenwerking met de
Nadere informatie(Telefonische) Start Begeleiding
(Telefonische) Start Begeleiding Dr. Marcel Kooij, apotheker Service Apotheek Koning, Amsterdam Docent/onderzoeker Universiteit Utrecht Wat is therapietrouw? De mate waarin het gedrag van een patiënt overeenstemt
Nadere informatieMet medicijnen alléén bent u er niet
Cholesterolverlagers Met medicijnen alléén bent u er niet Steeds meer mensen gebruiken medicijnen tegen een te hoog cholesterol. Maar wie niet tegelijkertijd zijn leefstijl aanpast (stoppen met roken,
Nadere informatieHet voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis
Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk
Nadere informatieGGZ aanpak huiselijk geweld
GGZ aanpak huiselijk geweld Wat is er nodig en wat helpt Jeannette van Borren Mei 2011 Film moeder en zoon van Putten Voorkomen van problemen is beter en goedkoper dan genezen Preventieve GGZ interventies
Nadere informatieEvolutie statinegebruik in België 2003-2013
Evolutie statinegebruik in België 23-213 Koen Cornelis, stafmedewerker, R&D Met dank aan de medische directie en de cel geneesmiddelen, LCM Samenvatting Statines zijn cholesterolverlagende geneesmiddelen
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) De eerste doelstelling van dit proefschrift was het onderzoeken van de farmacoepidemiologische aspecten van bevolkingsonderzoek op albuminurie. Hiervoor is gebruik gemaakt
Nadere informatieFoliumzuur bij kinderwens en zwangerschap
Gynaecologie Foliumzuur bij kinderwens en zwangerschap www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Waarom is foliumzuur belangrijk?... 3 Wat is foliumzuur?... 4 Is foliumzuur goed voor alle zwangere vrouwen?...
Nadere informatieGestructureerde Medicatie Anamnese Maart 2010, Afdeling Geriatrie en Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen en afdeling Farmacie UMC Utrecht
Gestructureerde Medicatie Anamnese Maart 2010, Afdeling Geriatrie en Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen en afdeling Farmacie UMC Utrecht A Clara Drenth-van Maanen, Jonne Spee, Rob J van Marum,
Nadere informatieVoorbeeld adviesrapport MedValue
Voorbeeld adviesrapport MedValue (de werkelijke naam van de innovatie en het ziektebeeld zijn verwijderd omdat anders bedrijfsgevoelige informatie van de klant openbaar wordt) Dit onafhankelijke advies
Nadere informatieDe DREAMeR-studie. Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales. during Medication Review
De DREAMeR-studie Drug use Reconsidered in the Elderly using goal Attainment scales during Medication Review 1 Wat is de DREAMeR-studie? Aan dit onderzoek deden mee: Een groot gerandomiseerd gecontroleerd
Nadere informatieEFFECT VAN LICHT OP STEMMING EN SLAAP BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON
EFFECT VAN LICHT OP STEMMING EN SLAAP BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek naar het effect van licht op stemming
Nadere informatieMedicatiebewaking 2.0
Medicatiebewaking 2.0 Personalized medicine op basis van individuele nierfunctiewaarden Frans van de Vaart Marianne van de Berg Brigit van Soest Leonora Grandia Ka-Chun Cheung Programma 13.45 uur Inleiding
Nadere informatieInfospot. Protonpompinhibitoren (PPI) Oktober - November - December 2017
Infospot Protonpompinhibitoren (PPI) Oktober - November - December 2017 INFOSPOT protonpompinhibitoren (PPI) - Oktober - November - December 2017 1 Voorafgaande opmerking: De hier gepresenteerde data over
Nadere informatieSTRIP. Gemiddeld geneesmiddelengebruik. Medicatie review: STRIP. Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN
STRIP Optimaliseren van farmacotherapie Even STRIPPEN Dr. Paul Jansen, klinisch geriater klinisch farmacoloog Afdeling Geriatrie en EPHOR UMC Utrecht Medicatie review: STRIP Selectie patiënten voor medicatiebeoordeling:
Nadere informatieProefschrift. Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems. Merel Griffith - Lendering. Samenvatting
Proefschrift Cannabis use, cognitive functioning and behaviour problems Merel Griffith - Lendering Samenvatting Het gebruik van cannabis is gerelateerd aan een breed scala van psychische problemen, waaronder
Nadere informatiePRENATALE SCREENING Risicocommunicatie en. besluitvorming. Daniëlle Timmermans. Afdeling Sociale Geneeskunde. Quality of Care. Research Programme >
Research Programme > PRENATALE SCREENING Risicocommunicatie en besluitvorming Daniëlle Timmermans Quality of Care Afdeling Sociale Geneeskunde drm.timmermans@vumc.nl Overzicht Over risicocommunicatie De
Nadere informatieMedicijnresten en het milieu Wereld Waterdag. Prof. dr. D.J. Touw Rijksuniversiteit Groningen / Universitair Medisch Centrum Groningen
Medicijnresten en het milieu Wereld Waterdag Prof. dr. D.J. Touw Rijksuniversiteit Groningen / Universitair Medisch Centrum Groningen Overzicht Geneesmiddelen gebruik Initiatieven door de beroepsgroep
Nadere informatieValgerelateerde ziekenhuisopnamen bij ouderen in Nederland. [Trends in Fall-Related Hospital Admissions in Older Persons in the Netherlands]
Valgerelateerde ziekenhuisopnamen bij ouderen in Nederland [Trends in Fall-Related Hospital Admissions in Older Persons in the Netherlands] Klaas A. Hartholt; Nathalie van der Velde; Casper W.N. Looman;
Nadere informatie6.7.1.1. Inleiding. Bespreking 5.3.7.1.2. pagina 1
6.7.1.1. Inleiding Algemeen wordt erkend dat de prenatale consultaties een fundamentele rol spelen inzake de gezondheid van de moeder en het toekomstige kind, maar de rol van respectievelijk de huisarts,
Nadere informatiePROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse
PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling Lonneke van de Poll-Franse Eindhoven Cancer Registry (ECR) Onderdeel van de Nederlandse Kankerregistratie* Gebied van 2,4 miljoen inwoners 10 ziekenhuizen
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. 'Zuinig met maagprotectie bij NSAIDgebruik is zuur voor de maag Voorbeeld
Workshop voor apothekers en huisartsen 'Zuinig met maagprotectie bij NSAIDgebruik is zuur voor de maag Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Onderzoeken van PHARMO en Vonkeman Presentatie van regionale
Nadere informatie6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015
6 e Nieuwsbrief EPISCA onderzoek maart 2015 Het is al weer lang geleden dat jullie iets van ons hebben gehoord en dat komt omdat er veel is gebeurd. We hebben namelijk heel veel analyses kunnen doen op
Nadere informatieSamenvatting SAMENVATTING
Samenvatting 147 Samenvatting Bezorgdheid om te vallen is een algemeen probleem onder zelfstandig wonende ouderen en vormt een bedreiging voor hun zelfredzaamheid. Deze bezorgdheid is geassocieerd met
Nadere informatieWERKNEMER. Verklaring van belangen. Algemeen. Melding van belangen op farmaceutisch gebied. Tussenvoegsels
Verklaring van belangen Algemeen Titel(s) Voornaam Prof. dr. Bert Tussenvoegsels Achternaam Afdeling (Voor externe experts, wilt u aangeven voor welke afdeling van het CBG u werkt) Functienaam Omschrijving
Nadere informatieS Samenvatting Veldman, Karin.indd :25
S Samenvatting Psychische problemen tijdens de kindertijd en adolescentie kunnen langdurige negatieve gevolgen hebben, bijvoorbeeld doordat ze de overgang van school naar werk negatief beïnvloeden. Jongeren
Nadere informatieVerstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen
Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker
Nadere informatieAnalyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1
Analyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1 Inleiding Hoeveel en welke studenten (autochtoon/allochtoon) schrijven zich in voor de pabo (lerarenopleiding basisonderwijs) en blijven na
Nadere informatieJAARVERSLAG 2006. FUNCTIONARIS EX. ART. 14 Wod NVI. (Dierproeven NVI in 2006) Bilthoven, mei 2007
JAARVERSLAG 2006 FUNCTIONARIS EX. ART. 14 Wod NVI (Dierproeven NVI in 2006) Bilthoven, mei 2007 Nederlands Vaccin Instituut (NVI), Bilthoven Jaarverslag 2006 Functionaris ex. art. 14 Wod, N VI ALGEMEEN
Nadere informatieWat weten we over medicatie(on)veiligheid?
Wat weten we over medicatie(on)veiligheid? Patricia van den Bemt Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Amsterdam/ disciplinegroep farmacoepidemiologie en farmacotherapie, Universiteit van Utrecht is er een probleem?
Nadere informatieNiet-aangeboren hersenaandoeningen
Niet-aangeboren hersenaandoeningen Prof. dr. Gerard M. Ribbers Niet-aangeboren hersenaandoeningen Hersenletsel ontstaan ten gevolge van welke oorzaak dan ook, anders dan rond of vanwege de geboorte, leidend
Nadere informatieFeedback aanvraaggedrag huisartsen in het DTO Effect en valkuilen
Feedback aanvraaggedrag huisartsen in het DTO Effect en valkuilen J.P. Trietsch, huisarts-onderzoeker Gezondheidscentrum Terwinselen, Kerkrade Universiteit Maastricht, CAPHRI Wat ging vooraf 2004 proefschrift
Nadere informatiePsychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode
Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Psychische en sociale problematiek in de huisartsenpraktijk in de periode 2011 2017 Derek de Beurs Annemarie Prins Mark
Nadere informatieDE ZESDE METING informatie. TRAILS een onderzoek naar de lichamelijke en geestelijke gezondheid
TRAILS een onderzoek naar de lichamelijke en geestelijke gezondheid DE ZESDE METING informatie INTRODUCTIE TRAILS (Tracking Adolescents Individual Lives Survey) is een onderzoek dat zich de afgelopen 15
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn
Nadere informatieUitdagingen bij de ondersteuning van correct medicatiegebruik bij ouderen (in WZC): Een inleiding
Uitdagingen bij de ondersteuning van correct medicatiegebruik bij ouderen (in WZC): Een inleiding Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel Brugge CRA WZC Van Zuylen Mintus Brugge Inhoud Lokale initiatieven
Nadere informatieVEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS
VEILIGHEID & VOORSCHRIJVEN VAN MEDICATIE SARAH JANUS OVER MIJ Veiligheid & voorschrijven van medicatie 6-11-2014 2 IK ZAL HET VANDAAG HEBBEN OVER Onderzoek doen OF waarom onderzoek doen leuk is en soms
Nadere informatieMonitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk
Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Derek de Beurs Mariëtte Hooiveld Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg.
Nadere informatie17/04/2013. 1. Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi
Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Aanpak en interpretatie van een epidemiologische studie Katia Verhamme, MD, PhD Epidemioloog OLV Ziekenhuis-Aalst Erasmus MC Rotterdam 20 april 2013
Nadere informatieIndividuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie. Anja Huizink
Individuele gevoeligheid voor riskant middelengebruik in de adolescentie Anja Huizink Adolescentie = grenzen verkennen Op zoek naar prikkels Brein in ontwikkeling Nucleus accumbens (basale ganglia): -
Nadere informatieWeet jij wat je slikt? Bevorderen van juist medicatiegebruik bij laaggeletterde patiënten
Weet jij wat je slikt? Bevorderen van juist medicatiegebruik bij laaggeletterde patiënten 14 maart 2019 Nancy Wijers (Projectleider Zorgbelang Inclusief) Aanleiding Onjuist medicijngebruik komt nog veel
Nadere informatieTRAILS. Longitudinaal onderzoek bij adolescenten. Floor van Oort
TRAILS Longitudinaal onderzoek bij adolescenten Floor van Oort Tracking Adolescents Individual Lives Survey Wat is TRAILS? TRacking Adolescents Individual Lives Survey Onderzoek naar de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieGHB hulpvraag in Nederland
GHB hulpvraag in Nederland Belangrijkste ontwikkelingen van de hulpvraag voor GHB problematiek in de verslavingszorg 2007-2012 Houten, mei 2013 Stichting IVZ GHB hulpvraag in Nederland Belangrijkste ontwikkelingen
Nadere informatieCO2-monitor 2013 s-hertogenbosch
CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Maart 2013 2 Samenvatting In deze monitor staat de CO2-uitstoot beschreven in de gemeente s-hertogenbosch. Een gebruikelijke manier om de
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid (Arno) Rutte (VVD) 2016Z03888).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieDefinitie Onder polyfarmacie wordt in dit document verstaan: het gelijktijdig gebruik van 5 of meer verschillende geneesmiddelen.
Toolkit polyfarmacie en medicatieveiligheid Doel 1. De medicamenteuze behandeling van de patiënt optimaliseren 2. Zoveel mogelijk voorkomen van (vermijdbare) bijwerkingen van medicatie 3. De continuïteit
Nadere informatiePAINT-T (Psychosociale ADHD Interventies-Teacher training): Een onderzoek naar een korte leerkrachttraining voor leerkrachten van kinderen met ADHD.
PAINT-T (Psychosociale ADHD Interventies-Teacher training): Een onderzoek naar een korte leerkrachttraining voor leerkrachten van kinderen met ADHD. Informatiebrief voor ouders Beste ouder(s)/verzorger(s),
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatiePreventieve farmacogenetische testen ter voorkoming van bijwerkingen (PREPARE)
Preventieve farmacogenetische testen ter voorkoming van bijwerkingen (PREPARE) Introductie Geachte meneer/mevrouw, U bent benaderd om deel te nemen aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek. Deelname
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieop het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen
De gevolgen van prenatale stress op het latere leven Anja Huizink Vrij Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen De ontwikkeling begint prenataal Dierstudies: prenatale stress Programmerend
Nadere informatieB-vitaminen ter preventie van fracturen en de vermindering van het fysiek functioneren
SAMENVATTING Samenvatting B-vitaminen ter preventie van fracturen en de vermindering van het fysiek functioneren Door de stijgende levensverwachting zal het aantal osteoporotische fracturen toenemen. Osteoporotische
Nadere informatieVitamine B12 deficiëntie
Vitamine B12 deficiëntie Quality of life prospectief onderzoek Dit rapport bevat de analyses van de B12 Quality of Life Questionnaire, waarin 20 personen met een laag-normale vitamine B12 waarde zijn gevraagd
Nadere informatieBijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen. Nikkie Aarts
Bijwerkingen van psychotrope geneesmiddelen Nikkie Aarts Afdeling Epidemiologie & Inwendige Geneeskunde 3 de Lustrum Farmacovigilantie Platform Nederland Dinsdag 19 mei 2015 Promotietraject In de dagelijkse
Nadere informatieMultidisciplinair (pre)conceptioneel advies
Multidisciplinair (pre)conceptioneel advies POP expertise centrum Amsterdam Prof.Dr.Adriaan Honig SLAZ/VUmc Verloskunde conferentie 3 februari 2012 Utrecht Marion Heres Adriaan Honig Hanneke Wennink Multidisciplinair
Nadere informatieMiddelengebruik: Cannabisgebruik
Middelengebruik: Cannabisgebruik Inleiding Cannabisgebruik geeft zowel gezondheidsrisico s, psychosociale gevolgen als wettelijke consequenties 1,2. Frequent gebruik van cannabis wordt geassocieerd met
Nadere informatieFijn dat uw praktijk meedoet aan ACT II, het vervolg van het Amsterdams Cardiovasculair Traject (ACT).
Welkom bij ACT II Fijn dat uw praktijk meedoet aan ACT II, het vervolg van het Amsterdams Cardiovasculair Traject (ACT). ACT liep van 2010-2012 en heeft een groot deel van de Amsterdamse huisartsen gestimuleerd
Nadere informatiePsychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum
Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) POP-adviescentrum Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie (POP) -adviescentrum Kennemer Gasthuis Wat is de POP-poli? POP staat voor Psychiatrie - Obstetrie (verloskunde)
Nadere informatie80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER,
Meting juni 2013 Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Peil.nl 80% VAN DE NEDERLANDERS TYPEERT ZICH ALS GOEDE-DOELENGEVER, AL ZIEN MINDER
Nadere informatieCohortvruchtbaarheid van niet-westers allochtone vrouwen
Cohortvruchtbaarheid van niet-westers allochtone vrouwen Mila van Huis De vruchtbaarheid van vrouwen van niet-westerse herkomst blijft convergeren naar het niveau van autochtone vrouwen. Het kindertal
Nadere informatieDepressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer
Depressie tijdens de zwangerschap uit de taboesfeer Depressie en angstklachten tijdens de zwangerschap komen regelmatig voor. Toch wordt dit onderwerp nog vaak als taboe ervaren en is niet duidelijk welke
Nadere informatieSamenvatting. (Summary in Dutch)
(Summary in Dutch) 142 In dit proefschrift is de rol van de gezinscontext bij probleemgedrag in de adolescentie onderzocht. We hebben hierbij expliciet gefocust op het samenspel met andere factoren uit
Nadere informatieehealth & innovatie in de Geboortezorg. Mireille Bekker, associate professor, gynaecoloog UMCU
SAFE@HOME ehealth & innovatie in de Geboortezorg Mireille Bekker, associate professor, gynaecoloog UMCU Disclosure SAFE@HOME studie: gefinancierd door het programma e-health van het Citrienfonds ZonMW
Nadere informatieOmdat uit eerdere studies is gebleken dat de prevalentie, ontwikkeling en manifestatie van gedragsproblemen samenhangt met persoonskenmerken zoals
Gedragsproblemen komen veel voor onder kinderen en adolescenten. Als deze problemen ernstig zijn en zich herhaaldelijk voordoen, kunnen ze een negatieve invloed hebben op het dagelijks functioneren van
Nadere informatieKlinische en lange termijn effecten
Klinische en lange termijn effecten Van een onderwijsinterventie in farmacovigilantie voor specialistische oncologie verpleegkundigen Drs. Michael Reumerman Promovendus en klinisch farmacoloog i.o. Achtergrond
Nadere informatieMedicijnen en voedingssupplementen Tegelijk gebruiken?
Medicijnen en voedingssupplementen Tegelijk gebruiken? Medicijnen en voedingssupplementen kunnen elkaar beïnvloeden. Door gebruik van bepaalde voedingssupplementen kunnen sommige medicijnen sterker of
Nadere informatieKerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2015
Kerncijfers leefstijlmonitor seksuele gezondheid 2015 Over welke cijfers hebben we het? In Nederland worden gegevens over de leefstijl van de bevolking verzameld door meerdere thema-instituten die elk
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20683 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Griffith-Lendering, Merel Frederique Heleen Title: Cannabis use, cognitive functioning
Nadere informatieSamenvatting Inleiding Methode
Samenvatting Inleiding In de ene familie komt criminaliteit vaker voor dan in de andere. Uit eerder onderzoek blijkt dan ook dat kinderen van criminele ouders zelf een groter risico lopen op het plegen
Nadere informatieALGEMEEN PROJECT RAPPORT
Evaluatie EVALUATION rapport RAPPORT SENDI PROJECT project ALGEMEEN PROJECT RAPPORT This report contains the evaluation analysis of the filled out questionnaire about the Kick off meeting in Granada Dit
Nadere informatieReSpAct: Revalidatie, Sport en Actieve leefstijl
ReSpAct: Revalidatie, Sport en Actieve leefstijl (Rehabilitation, Sports & Active lifestyle) Rolinde Alingh & Femke Hoekstra Dr. Rienk Dekker Dr. Floor Hettinga Prof. dr. Cees van der Schans Prof. dr.
Nadere informatie