Jaarverslag. Humanitas. Thuisadministratie. Bommelerwaard

Transcriptie

1 Jaarverslag Humanitas Thuisadministratie Bommelerwaard De eindjes aan elkaar, maar de potjes raken leeg 2013

2 2013 het jaar van de lege potjes en de eindjes aan elkaar Het project Thuisadministratie en de vrijwilligers in 2013 Rond april 2007 is de afdeling Bommelerwaard van de Vereniging Humanitas gestart met het Project Thuisadministratie. Aanleiding was dat het voor veel burgers lastiger is geworden om de eigen privé administratie te voeren. Mensen die wat lager geletterd en/of niet goed bekend zijn met internet, dreigen in onze gecompliceerde samenleving het overzicht te verliezen. Onze digitale wereld gaat langs hen heen en zij laten hun administratie liggen met alle gevolgen van dien. Ook bij teruggang in inkomen zien mensen soms geen oplossingen om aan hun betalingsverplichtingen te blijven voldoen en ze durven de post niet meer te openen. De verzwaring van de lasten van de burger met een klein inkomen is ook bij een stabiel inkomen aanzienlijk en soms niet meer te overzien. Dit leidt tot schulden en de weg naar schuldhulpverlening is soms een lastige drempel. Vanaf 2009 hebben mensen het steeds moeilijker om rond te komen. De gevolgen van de crisis worden steeds duidelijker zichtbaar. Spaarpotjes die men had, raken leeg. Half 2013 komen duidelijke signalen dat de mensen met een Bijstandsuitkering het gewoon niet meer redden. Hun inkomen is onvoldoende om rond te komen. Niet alleen zijn de vaste lasten niet meer te betalen, maar ook de indirecte belastingen zoals accijnzen, BTW stijgen schrikbarend. Het vrij te besteden inkomen van de gemiddelde burger gaat steeds verder achteruit. In 2013 is er een behoorlijke toename van aangemelde deelnemers, die door het verlies van hun werk in de financiële problemen komen. Door het gebrek aan nieuwe banen is er ook geen uitzicht meer op verbetering. Integendeel en men moet uiteindelijk aankloppen bij de Bijstand, waardoor het aanwezige budget steeds zwaarder onder druk komt te staan. Ook de situatie van ZZP ers geeft aanleiding tot bezorgdheid. Vaak is men vanuit loondienst op verzoek van de oude werkgever, op ZZP basis bij deze werkgever verder gegaan en na een eerste periode van goede verdienste, loopt het werk af en men is niet in staat nieuwe opdrachten te verwerven. Van een ervaren betonboorder is het lastig om te verwachten dat acquisitie voor nieuwe opdrachten binnen zijn competenties ligt. Maar ook eenmansbedrijven die al jaren bestaan komen in de problemen. De link tussen geld, arbeidsmarkt en er financieel van kunnen komen is duidelijk. Landelijk gezien blijft Rivierenland (de Bommelerwaard valt in Rivierenland) ook in 2013 zeer laag opgeleid. Van het totale aantal werkzoekenden in augustus 2013 blijkt 55% (nog) geen startkwalificatie( minimaal diploma MBO niveau 2) te hebben. Navraag bij een uitzendbureau in de regio gaf aan dat ongeschoold werk niet meer te vinden is. De champignonteelt en de kassenbouw doet het met de medewerkers die er al zijn, vaste flexwerkers en mondjesmaat nog wat vakantiemedewerkers. Vervangingsvacatures zijn er niet. Daarnaast blijkt dit gebied ook boven het gemiddelde te zitten voor wat betreft laaggeletterdheid. Er zijn enkele projecten die daarin verbetering zouden moeten brengen, maar men blijkt eerder allochtonen, dan autochtonen te bereiken.

3 De vrijwilligers Met een groep vrijwilligers van zo n gemiddeld 16 mensen is Humanitas Thuisadministratie Bommelerwaard in 2013 is het project in staat om de aangemelde deelnemers zoveel mogelijk een passende vrijwilliger te bieden. Rond november 2013 is het woekeren met de inzet om alle aanvragen het hoofd te kunnen bieden Eindigt helaas met een wachtlijst van 13 hulpvragers. Dit betekent een extra beroep op de inzet van de huidige vrijwilligers en het werven van nieuwe vrijwilligers. Enige vrijwilligers namen in 2013 afscheid, na jaren actief te zijn geweest. Gelijktijdig is er ook weer nieuw bloed gekomen, die de gelederen versterkt. Ook nu valt het gemiddelde opleidingsniveau op: HBO plus. Sinds 2012 zijn de eisen die bij aanmelding van een vrijwilliger gevraagd worden stevig: minimaal niveau 4/ MBO +, zelf financieel stabiel zijn, meelevend maar niet meelijdend zijn en actief in de maatschappij staan. Door de steeds ingewikkelder en snel veranderende regelgeving is ook het ordenen en het zelfredzaam maken van de deelnemer een lastig karwei geworden. Een punt van aandacht bij het selecteren van de juiste vrijwilligers blijft de tijd die een vrijwilliger kan en wil besteden. Hoe nodig werkende vrijwilligers ook zijn, door hun enthousiasme schatten ze de minimaal te besteden tijd te laag in en kunnen dit door hun drukke baan niet altijd goed combineren. Dit zorgde in 2013 voor een tijdelijke medecoördinator, die van maart tot juli actief is geweest. Daarna is door één van de zittende vrijwilligers de werkzaamheden van deze tweede coördinator overgenomen. De verdeling is in grote lijnen als volgt: de kerntaken van intake, matchen, contacten met het netwerk en verwijzers zijn bij de al werkzame coördinator gebleven. De taken samenhangend met alle trainingen, de MAP plus de nieuwe preventietraining worden door de tweede coördinator uitgevoerd. Met zo n kleine 93 aanvragen en zo n 74 deelnemers die uiteindelijk geholpen kunnen worden is dat voor de coördinator een flink takenpakket, dat zowel een vrijwilligersfunctie overstijgt als een behoorlijke kennis vergt van cijfermatig inzicht, economische en juridische aspecten. Vrijwilligheid en eisen raken uit balans! Onze vrijwilligers stellen bijna allen hun professionele kennis vrijwillig ter beschikking aan Humanitas, maar werken altijd onder regie van de professionele verwijzers (medewerkers van de afdeling schuldhulpverleners van de Sociale Dienst Bommelerwaard, hulpverleners van MEE, STMR en Reinier van Arkel, maar ook psychologen, werkgevers, Multicultureel Zaltbommel, re-integratiebureau, woningbouwcorporatie, Stichting Welzijn Bommelerwaard, Dienstwerk ed.). Incidenteel kunnen kleine zelfstandigen een beroep op ons doen. Maar Humanitas heeft ook een netwerk waarnaar deze ondernemers indien nodig doorverwezen kunnen worden. De vrijwilligers van Humanitas Bommelerwaard doen overigens geen belastingaangiftes of DigiD aanvragen. Dit in tegenstelling tot andere afdelingen, zoals bijvoorbeeld Limburg. Voor wat de deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers betreft wordt vanaf medio 2013 gebruik gemaakt van de mogelijkheid om voor de TA training aan te sluiten bij Den Bosch. Geografisch is dat handiger vanwege de afstand naar de trainingen in Gelderland. Bovendien worden er meer cursussen gegeven. Binnen de Bommelerwaard wordt met gastsprekers en themabesprekingen de deskundigheid van de zittende vrijwilligers op peil gehouden. Onderwerpen waren onder meer: bezoek van een deurwaarder als gastspreker; informatie over de WMO en zijn de onderwerpen bewindvoering, budgetbeheer en WSNP behandeld. Tevens is in 2013 gestart met intervisiebijeenkomsten.

4 De dagelijkse praktijk Voornamelijk via de e mail, maar ook mondeling komen de potentiele deelnemers via de verwijzers bij de coördinator terecht. Deze gaat een kennismakingsgesprek aan huis doen om samen te kijken wat er moet gebeuren en om de thuissituatie in beeld te krijgen, verwerkt de gegevens daarvan in een intake en evaluatieverslag en kiest vervolgens een vrijwilliger die zo goed mogelijk bij de hulpvrager, de verwijzer en de hulpvraag past. De vragen lopen zeer uiteen, van korte klusjes van het eenmalig ordenen van de administratie tot langduriger ondersteuning bij het opzetten van een eigen privé boekhouding, het met een deelnemer aanleveren van gegevens voor schuldhulpverleningstrajecten, het samen kijken waar bezuinigd kan worden. Budgetteren van een (steeds) kleiner inkomen is ook een steeds terugkerend verzoek. Onze samenleving is zo complex geworden dat ook medewerkers van banken, verzekeringen, en overheidsinstellingen moeite hebben om de regelgeving correct toe te passen. Dat burgers in dit doolhof de weg niet meer weten is dan ook niet verbazingwekkend. Men raakt het financiële spoor bijster. De ene verandering van de regelgeving van de overheid is nog niet doorgevoerd of de volgende aanpassing staat alweer in de startblokken. Ook de lastenverzwaring blijft op alle fronten voor minder besteedbaar inkomen zorgen: in de Bommelerwaard is sinds 1 januari een lastenverzwaring bij het afval systeem van kracht. Men moet voor elke leging van het restafval betalen in plaats van het vaste bedrag all-in. Is het nu slim om te kiezen voor een kleine bak, maar die kost dan weer wat meer bij leging dan de grote bak. Papier en gft afval blijft hetzelfde. Men kan ook kiezen voor een grotere gft afvalbak. Wat is wijs? En zo is het met zorgpolis, energie, mobiel abonnement, internet, en verzekeringen. Tarieven worden steeds iets verhoogd, maar kortingen, pakketpolissen blijven lastig te achterhalen. Bij tegenvallende energieafrekeningen, een extra rekening van de tandarts en een kapotte wasmachine kunnen de groene cijfers snel in rode doen veranderen. In 2013 naast curatief ook preventief In 2012 is op verzoek van de afdeling SHV( Schuldhulpverlening van de gecombineerde Sociale Dienst van de Bommelerwaard) een (groeps-)training (de M.A.P.) ontwikkeld ter ontlasting van de medewerkers van SHV bij de uitvoering van de nieuwe Wet op de Schuldhulpverlening. Deze training is in goed overleg naar een individuele training omgezet in het voorjaar van Reden was de lage opkomst: de training kan wettelijk niet verplicht gesteld worden. De trainers (enkele vrijwilligers zijn speciaal als trainer inzetbaar) gaan nu met de M.A.P. naar de deelnemers toe en geven de training aan huis sinds april De gemeente stimuleert het gebruik van MAP door deze op verzoek beschikbaar te stellen als vrijwilligers dat nodig achten. In 2013 is de training ook uitgangspunt geworden voor een aanvullende activiteit van onze Thuisadministratie naast curatief kunnen wij nu ook preventief ondersteunen. Het is een landelijk aandachtspunt, dat er meer inzet moet komen voor het voorkomen van financiële problemen. Dit is ook in de Wet op de Schuldhulpverlening als taak omschreven.

5 Er is een werkgroep van onze eigen vrijwilligers geformeerd en zij hebben de MAP training aangepast voor preventief gebruik. Gelijktijdig is er ook een verzoek gekomen van een van de 3 regionaal opererende woningbouwverenigingen om een training/workshop te verzorgen voor huurders die tot 2 maal toe de huur niet betaald hebben. Voorwaarde voor een betalingsregeling is nu deelname aan onze training/workshop. In 2 bijeenkomsten van 2 x 2 ½ uur worden de cursisten wegwijs gemaakt op het gebied van inkomsten en uitgaven. In oktober/november is de pilot succesvol afgerond. De opzet is nu zo dat de training om de paar weken herhaald wordt met aangemelde deelnemers van de woningbouwvereniging. Deze (kostendekkende)training wordt ook aangeboden aan bedrijven en organisaties, die hun medewerkers/huurders/cliënten financieel vaardiger willen maken en merken hoe moeilijk het is financieel het huishoudboekje kloppend te maken. Begin 2014 zullen een aantal organisaties/bedrijven hierover benaderd worden. Ook deze training in de picture Nadat de MAP training in 2012 genomineerd was als een van de 6 innovatieve ideeën bij het jubileum congres van de NVVK, werd in 2013 onze nieuwe workshop, met voorlopige werktitel: De eindjes aan elkaar, uitgekozen om bij de Estafetteweek Armoede en schulden van Jetta Klijnsma gepresenteerd te worden. Mieke Boas van het bestuur en Erica Eykema als coördinator waren te gast bij mevrouw Klijnsma. Unaniem waren de aanwezigen het er over eens dat er meer aandacht moet komen voor het aspect betaald werk. Mensen die het financieel niet meer redden of in de armoedeval van werk/ww/bijstand komen, zijn het meest gebaat bij een betaalde baan. De deelnemers Het aantal deelnemers in 2013 overstijgt met zo n 25% die uit Van 70 aanvragen naar 93 in Er is stevig aangepakt door de vrijwilligers om de hulp die nodig was te kunnen bieden. Een punt van zorg is in 2013 de rigide opstelling van autoriteiten. Er is steeds meer sprake van een omgekeerde bewijslast. De burger wordt steeds meer gedwongen om zelf aan te komen met bewijsvoering. En met financiële problemen is het juridisch afdwingen van wat in ons rechtstelsel nu wel ooit is afgesproken, niet haalbaar. Dit punt van zorg belast ook de vrijwilligers steeds zwaarder: zij kunnen hun eigenlijke werk pas doen als er een aantal zaken geregeld zijn, die vaak niet tot hun taken behoren. Gezien de aanhoudende crisis waarin steeds meer mensen in financiële problemen komen en gelijktijdig de burger steeds vaker zelf maar moet zien hoe hij zijn hoofd boven water houdt, worden de hulpvragen steeds complexer, de gevallen steeds zwaarder. OVERZICHT THUISADMINISTRATIE Hulpvragers/deelnemers MAASDRIEL 57 ZALTBOMMEL 36 En KERNEN Hedel 8 Zaltbommel 26 Rossum 5 Brakel 5

6 Ammerzoden 8 Gameren 2 Well 2 Poederooyen 1 Rossum 5 Aalst 2 Kerkdriel/ 18 Velddriel en Hoenzadriel Heerewaarden 11 Deelnemers 2013 Wacht Autochtoon Allochtoon Niet gestart Totaal lijst Aantal Onze opdrachtgevers en verwijzers in 2013: STMR (Maatschappelijk Werk),Sociale dienst Bommelerwaard: Schuldhulpverlening gemeente Zaltbommel/Maasdriel, Vluchtelingenwerk, Woningbouwvereniging De Kernen, Mee, zelf of via via, Stichting Welzijn Bommelerwaard/Steunpunt vrijwillige Thuiszorg, Prezzent, Reintegratie bureau s, werkgever, psycholoog, Stichting Kompas. De MAP training had in aanmeldingen. Per maart is de groepstraining ingebouwd in de individuele dienstverlening van de vrijwilligers en wordt indien gewenst ingezet. Daarnaast is er een pilot geweest in opdracht van de De Kernen met onze training: De eindjes aan elkaar met 7 deelnemers. Met de blik op 2014 In 2014 komen er binnen het project Thuisadministratie Bommelerwaard een aantal wijzigingen. Mieke Boas zal wegens het bereiken van de maximale bestuurstermijn haar bestuursfunctie beëindigen. Cees van Zoest neemt vanuit het bestuur het aandachtsgebied Thuisadministratie over. Voor de opvolging van Erica Eykema, 1 e coördinator, zal in het begin van 2014 vervanging geworven worden. De vacature zal in januari 2014 uitgezet worden. Op dit moment is bekend dat in oktober 2014met behulp van landelijke ondersteuning de week van de Thuisadministratie gehouden zal worden. Voor de Bommelerwaard bestaan er plannen voor een onderzoeksproject gericht op laag geletterden en mensen met een handicap die extra problemen ondervinden om het financiële hoofd boven water te houden. Op dit moment weten we genoemde doelgroep nauwelijks te bereiken. De resultaten zullen die week gepresenteerd worden. Voor deze doelgroep willen we een passend en vernieuwend aanbod ontwikkelen. Daarnaast zal sterk ingezet gaan worden op het werven van vrijwilligers om de toeloop van hulpvragen het hoofd te kunnen bieden. Een speerpunt binnen het project zal verder innovatie, scholing en kwaliteitszorg zijn.

7 Als laatste nieuwe ontwikkeling zal onze training De eindjes aan elkaar steeds verder ontwikkeld worden als preventie instrument en aangeboden worden aan organisaties en bedrijven in de regio. Mw. Mieke Boas van de Tas Bestuurslid Humanitas Bommelerwaard met als speciaal aandachtsgebied: Project thuisadministratie Erica Eykema, coördinator Tel januari 2014