SaMeNVattING Joost Kluiver
|
|
- Marcella Mertens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SaMeNVattING Joost Kluiver
2 Nederlandse samenvatting Hodgkin lymfoom (HL) (ook wel de ziekte van Hodgkin) is een vorm van lymfeklier kanker die wordt gekenmerkt door een minderheid aan tumorcellen gelegen in een reactief infiltraat. Hodgkin lymfoom kan worden opgedeeld in klassieke variant (chl) en een nodulair lymfocytrijke vorm (NLPHL). Op basis van de aanwezigheid van klonale gemuteerde herschikkingen van de immunoglobuline genen werd aangetoond dat de tumorcellen van HL, ook wel Hodgkin en Reed-Sternberg (HRS) cellen genoemd, afkomstig zijn van kiemcentrum B-cellen. Hoe de maligne transformatie van een kiemcentrum B-cel tot een HRS cel precies verloopt, is echter grotendeels onbekend. Om een beter inzicht te krijgen in dit proces hebben we het genexpressie profiel van HRS cellen bestudeerd en dat vergeleken met normale kiemcentrum B-cellen en met dendritische cellen (DC). Van DC is bekend dat zij wat betreft de expressie van verscheidene genen overeenkomsten hebben met HRS cellen. In het tweede deel van dit proefschrift hebben we gekeken naar de expressie van het BIC gen, een gen dat we eerder hadden geïdentificeerd bij de bestudering van het genexpressie profiel van HRS cellen. Het bijzonder van het BIC gen is dat het transcript niet codeert voor een eiwit maar zeer waarschijnlijk enkel dient voor het vormen van microrna (mirna) mir-155. mirnas zijn korte RNA fragmenten van ongeveer 22 nucleotiden die worden gevormd uit langere RNA transcripten die ook wel primaire mirnas (pri-mir- NAs) worden genoemd. Het BIC transcript is dus een voorbeeld van een pri-mirna. De functie van mirnas bestaat uit het inhiberen van de translatie van specifieke target genen. Zowel de expressie van BIC (het primaire mirna transcript, pri-mir-155) als de expressie van mir-155 is in detail bestudeerd in normale en maligne lymfoïde weefsels. In hoofdstuk 2 werden de genexpressie profielen van chl cellijnen en een NLPHL cellijn vergeleken met het genexpressie profiel van normale kiemcentrum B-cellen. Hieruit bleek dat slechts 7 genen een hoger expressie niveau hadden in alle HL cellijnen en 14 genen alleen in de chl cellijnen. In tegenstelling, meer dan 100 genen, waaronder veel B-cel en HLA genen, kwamen consistent verlaagd of zelfs helemaal niet tot expressie in HL. Dit zogenaamde verlies van B-cel fenotype was het sterkst aanwezig in chl cellijnen en in mindere mate in de NLPHL cellijn. Vervolgens hebben we aangetoond dat 7-18% van de genen met een verhoogd of verlaagd expressie niveau een abnormaal DNA kopie aantal heeft. Voor deze genen werd een duidelijke correlatie gevonden tussen enerzijds verhoogde expressie en een toename in het aantal DNA kopieën en anderzijds verminderde expressie en een verlaagd aantal DNA kopieën. Opmerkelijk, van de weinige genen met een consistent verhoogd expressie niveau in chl waren er 2, IRAK1 en FSCN1, die ook een verhoogd aantal DNA kopieën hadden. Van DC is bekend dat zij een overlap in hun genexpressie programma hebben met dat van HRS cellen. Om dit beter te bestuderen werden 17 genen geselecteerd met een hoog expressie niveau in DC (hoofdstuk 3). Voor 13 van de 17 genen werd aangetoond dat deze ook een hoog expressie niveau hadden in HRS cellen. Verscheidene van deze genen kwamen lager tot expressie in de veronderstelde HRS voorloper cel, de kiemcentrum B-cel. CFL1 en GSN kwamen beide hoog tot expressie in DC terwijl CFL1 alleen een hoog ex- 136
3 Nederlandse samenvatting pressie niveau liet zien in HRS cellen. Gebaseerd op de mogelijke rol van CFL1 en GSN in apoptose kan worden gespeculeerd dat de hoge expressie van CFL1 en de lage expressie van GSN HRS cellen een additioneel mechanisme biedt waarmee ze aan apoptose kunnen ontsnappen. Deze studie draagt bij aan de algemene gedachte dat HRS cellen hun B-cel identiteit hebben verloren en een gen expressie programma hebben verworven dat overlap heeft met dat van DC. In hoofdstuk 5 en 6 wordt de bestudering van de expressie van het eerder geïdentificeerd BIC gen in normale en maligne lymfoïde weefsels beschreven. Hoge expressie van BIC en mir-155 werd waargenomen in HL, mediastinale B-cel lymfomen (PMBL) en diffuus grootcellige B-cel lymfomen (DLBCL) terwijl in vele andere NHL, waaronder Burkitt lymfomen (BL), geen of lage expressie van BIC en mir-155 werd aangetoond. Het is reeds bekend dat chl, PMBL en DLBCL een grote overlap hebben in hun expressie profiel van eiwit coderende genen. Hoofdstuk 7 beschrijft in detail de moleculaire route die de expressie van BIC en mir-155 in B-cellen reguleert. Wij vonden dat de expressie van BIC kan worden geïnduceerd door de B-cel receptor (BcR) te stimuleren. Tevens werd aangetoond dat PKC en NF-κB sterk betrokken zijn bij het tot expressie komen van BIC. Voor deze studie werd gebruik gemaakt van de Ramos BL cellijn, een veel gebruikt model voor BcR studies. Vreemd genoeg leidde de inductie van BIC expressie in Ramos cellen niet tot toename van mir-155 moleculen. Andere BL cellijnen lieten dezelfde discrepantie zien, terwijl in normale B-cellen, HL cellijnen en de HEK293 cellijn wel toename van mir-155 kon worden waargenomen na inductie van BIC expressie. Dit suggereert zeer sterk dat de expressie van mir-155 niet alleen wordt bepaald door het BIC expressie niveau, maar ook door de mate van BIC naar mir- 155 omzetting. Deze omzetting van BIC naar mir-155 lijkt te zijn geblokkeerd in BL. Hoe dit proces wordt gereguleerd is vooralsnog onbekend. Een overzicht betreffende de rol van mirnas in normale hematopoiese en hematopoietische maligniteiten wordt gegeven in hoofdstuk 8. Voor verscheidene mirnas werd aangetoond dat ze een belangrijke rol spelen in onder andere B-cel differentiatie, granulopoiese en erythropoiese. Voor andere mirnas heeft men laten zien dat ze kunnen functioneren als tumor suppressor genen, zoals mir-15 en mir-16, of oncogenen zoals mir-155 en het mir cluster. Samenvattend, tonen deze studies aan dat HRS cellen veel van hun B-cel identiteit hebben verloren en tegelijkertijd overlap met het gen expressie profiel van dendritische cellen hebben verkregen. De mirna studies hebben aangetoond dat mir-155 expressie sterk verschilt tussen diverse B-cel lymfomen. De expressie van mir-155 kan worden gereguleerd via de BcR en wordt niet alleen bepaald op transcriptie niveau maar ook door de mate van BIC naar mir-155 omzetting. Welke rol mir-155 heeft in de pathogenese van HL en andere B-cel maligniteiten, zal moeten worden bepaald in toekomstige studies waarin wordt gekeken naar de genen die worden gereguleerd door mir
4 Publications Papers (1) Maggio EM, van den Berg A, Visser L, Diepstra A, Kluiver J, Emmens R, et al. Common and differential chemokine expression patterns in rs cells of NLP, EBV positive and negative classical Hodgkin lymphomas. Int J Cancer 2002 Jun 10;99(5): (2) Maggio E, van den Berg A, Diepstra A, Kluiver J, Visser L, Poppema S. Chemokines, cytokines and their receptors in Hodgkin s lymphoma cell lines and tissues. Ann Oncol 2002;13 Suppl 1:52-6. (3) van den Berg A, Kroesen BJ, Kooistra K, de Jong D, Briggs J, Blokzijl T, et al. High expression of B-cell receptor inducible gene BIC in all subtypes of Hodgkin lymphoma. Genes Chromosomes Cancer 2003 May;37(1):20-8. (4) Kluiver J, Poppema S, de Jong D, Blokzijl T, Harms G, Jacobs S, et al. BIC and mir-155 are highly expressed in Hodgkin, primary mediastinal and diffuse large B cell lymphomas. J Pathol 2005 Oct;207(2): (5) Rust R, Harms G, Blokzijl T, Boot M, Diepstra A, Kluiver J, et al. High expression of Mcl-1 in ALK positive and negative anaplastic large cell lymphoma. J Clin Pathol 2005 May;58(5): (6) Poppema S, Kluiver JL, Atayar C, van den Berg A, Rosenwald A, Hummel M, et al. Report: workshop on mediastinal grey zone lymphoma. Eur J Haematol Suppl 2005 Jul;(66): (7) Kluiver J, Haralambieva E, de Jong D, Blokzijl T, Jacobs S, Kroesen BJ, et al. Lack of BIC and microrna mir-155 expression in primary cases of Burkitt lymphoma. Genes Chromosomes Cancer 2006 Feb;45(2): (8) Atayar C, Kok K, Kluiver J, Bosga A, van den Berg E, van der Vlies P, et al. BCL6 ABR break and homozygous deletion of 17q24 in the nodular lymphocyte predominance type Hodgkin lymphoma derived cell line DEV. Hum Pathol 2006;in press. (9) Rust R, Kluiver J, Visser L, Harms G, Blokzijl T, Kamps WA, et al. Gene expression study in dendritic/langerhans cells and Langerhans cell histiocytosis cases. J Pathol 2006;in press. (10) Kluiver J, Kok K, de Jong D, Blokzijl T, Harms G, van der Vlies P, et al. Global correlation of genome and transcriptome changes in classical hodgkin lymphoma. Submitted (11) Kluiver J, Kroesen BJ, Poppema S, van den Berg A. The role of micrornas in normal hematopoiesis and hematopoietic malignancies. Submitted (12) Kluiver J, van den Berg A, de Jong D, Blokzijl T, Harms G, Bouwman E, et al. Regulation of primary microrna BIC transcription and processing in Burkitt lymphoma. Submitted
5 Publications Abstracts (1) Kluiver J, Schwering I, de Jong D, Küppers R, Poppema S, van den Berg A. Serial analysis of gene expression in Hodgkin lymphoma. Eur J Haematol Suppl, 6th International Symposium on Hodgkin Lymphoma, Cologne, Germany, 2004 Sep 18;73:B16. (2) Kluiver J, van den Berg A, Blokzijl T, Harms G, de Jong D, Atayar C, et al. TARC and BIC are expressed in a subset of primary mediastinal B-cell lymphomas. Eur J Haematol Suppl, 6th International Symposium on Hodgkin Lymphoma, Cologne, Germany, 2004 Sep 18;73:B15. (3) van den Berg A, Kluiver J, de Jong D, Koekoek T, Blokzijl T, Poppema S, et al. High expression of microrna BIC / mir-155 in all subtypes of Hodgkin lymphoma. Blood, 46th annual symposium of the American Society of Hematology, San Diego, USA, 2004 Nov 16;104: 429. (4) Kluiver J, Schwering I, de Jong D, Küppers R, Poppema S, van den Berg A. Serial analysis of gene expression revealed consistent downregulation of more than 100 genes in Hodgkin lymphoma. Blood, 46th annual symposium of the American Society of Hematology, San Diego, USA, 2004 Nov 16;104: (5) Kluiver J, Poppema S, de Jong D, Blokzijl T, Harms G, Jacobs S, et al. BIC and mir-155 are highly expressed in Hodgkin, primary mediastinal and diffuse large B-cell lymphomas. Blood, 47th annual symposium of the American Society of Hematology, San Diego, USA, 2005 Nov 16;106: 970. (6) Kluiver J, Haralambieva E, de Jong D, Blokzijl T, Jacobs S, Kroesen BJ, et al. Lack of BIC and microrna mir-155 expression in primary cases of Burkitt lymphoma. Blood, 47th annual symposium of the American Society of Hematology, San Diego, USA, 2005 Nov 16;106:
6
University of Groningen
University of Groningen Dysregulation of transcription and cytokine networks in Hodgkin lymphomas with a focus on nodular lymphocyte predominance type of Hodgkin lymphoma Atayar, Cigdem IMPORTANT NOTE:
Nadere informatieHOVON Educational Hodgkin lymfoom Biologie & Pathologie
HOVON Educational Hodgkin lymfoom Biologie & Pathologie Moderatoren W.J. Plattel, Dr. M. Hoogendoorn Speaker Dr. Arjan Diepstra Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van
Nadere informatiePitfalls in de diagnostiek van het Hodgkin Lymfoom
Pitfalls in de diagnostiek van het Hodgkin Lymfoom Arjan Diepstra, patholoog UMC Groningen 73 e NVvO Oncologiedag 30 sept. 2015 Pathology & Medical Biology UNIVERSITY MEDICAL CENTER GRONINGEN Disclosure
Nadere informatieUniversity of Groningen. The missing piece Winkle, Melanie
University of Groningen The missing piece Winkle, Melanie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieFolliculair Lymfoom graad 3B (FL3B)
Nederlandse samenvatting Folliculair Lymfoom graad 3B (FL3B) Inleiding Een maligne lymfoom is een kwaadaardige woekering van witte bloedcellen die zich meestal manifesteert in lymfeklieren en zich verspreidt
Nadere informatieTumor cell survival and immune escape mechanisms in classical Hodgkin lymphoma Liang, Zheng
Tumor cell survival and immune escape mechanisms in classical Hodgkin lymphoma Liang, Zheng IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting Algemene inleiding Primair bot lymfoom is een zeldzame aandoening. Het is een extranodaal subtype van het grootcellig B non Hodgkin lymfoom, dat zich
Nadere informatieNieuwe ontwikkelingen bij aggressief lymfoom en Hodgkin lymfoom in 15 minuten
Nieuwe ontwikkelingen bij aggressief lymfoom en Hodgkin lymfoom in 15 minuten Gregor Verhoef, KU Leuven Symposium Lymfklierkanker UZ Leuven, BOPP, 15 oktober 2016 Wat is een lymfoom! Kanker of kwaadaardige
Nadere informatieCasus jaar oud kind Massa in het caecum van 4 cm
Casus 1 11 jaar oud kind Massa in het caecum van 4 cm Mib1/Ki67 BCL6 CD20 BCL2 Kwis groep 1a A. Hoe noemen we dit karakteristiek morfologisch beeld? B. Waaruit is het cytologisch samengesteld? C. Hoe
Nadere informatieEén van de taken van het immuunsysteem is het organisme (mens en dier) te beschermen tegen de ongewenste effecten van het binnendringen van
Samenvatting Eén van de taken van het immuunsysteem is het organisme (mens en dier) te beschermen tegen de ongewenste effecten van het binnendringen van pathogenen, waaronder bacteriën, virussen en parasieten.
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting Hematopoiesis Een volwassen mens heeft ongeveer vijf liter bloed waarin zich miljarden cellen bevinden. Deze cellen zijn onder te verdelen op basis van
Nadere informatieKanker: klinisch beeld,
Kanker: klinisch beeld, epidemiologie, biologie en pathofysiologie Prof. Patrick Schöffski, M.D., M.P.H. Dienst Algemene Medische Oncologie Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg Leuvens Kanker Instituut
Nadere informatieInfiltratie Hodgkin en Non-Hodgkin cellen in het beenmerg. King H. Lam Afd. Pathologie
Infiltratie Hodgkin en Non-Hodgkin cellen in het beenmerg King H. Lam Afd. Pathologie Overzicht Inleiding en microanatomie van de lymfklier B- en T-cel ontwikkeling en relatie met maligne lymfomen Indeling
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Chapter 8 112 Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Insulin induceert complexe responsen in perifere weefsel zoals de skeletspier, vet, hart, lever en het brein om
Nadere informatieSAMENVATTING Samenvatting Coeliakie is een genetische aandoening waarbij omgevingsfactoren en meerdere genen bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte. De belangrijkste omgevingsfactor welke een rol
Nadere informatieNon-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat?
Non-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat? LYMMCARE Patiëntensymposium 13 november 2014 Rien van Oers non-hodgkin lymfomen Inleiding: indeling non-hodgkin lymfomen Behandeling anno 2014 Nieuwe ontwikkelingen
Nadere informatieMoleculaire pathologie van B-cel lymfomen classificatie als basis voor behandelingskeuzes
Moleculaire pathologie van B-cel lymfomen classificatie als basis voor behandelingskeuzes Daphne de Jong MD PhD Dept. of Pathology VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands daphne.dejong@vumc.nl
Nadere informatie2.5.8 Hairy cell leukemie
2.5.8 Hairy cell leukemie Volwassen patiënten Aantasting van beenmerg milt: kan enorm groot worden lever bloed Indolent verloop Low grade maligne Lymfeklieren laattijdig of nooit aangetast EM: lange cytoplasmatische
Nadere informatie9.2. Nederlandse samenvatting
.2. Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem is een natuurlijk afweersysteem dat beschermt tegen virussen en bacteriën. Er zijn twee soorten afweer: de natuurlijke afweer, die altijd aanwezig is, en
Nadere informatieDe moleculaire diagnostiek van B-NHL: detectie van breuken met behulp van FISH
De moleculaire diagnostiek van B-NHL: detectie van breuken met behulp van FISH Philip Kluin, UMCG, Daphne de Jong, VUMC Yvonne van Norden, HOVON en Alle deelnemers HOVON kwaliteitsronde De oorsprong en
Nadere informatieNederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 145 Nederlandse samenvatting De nieren hebben een belangrijke functie in het menselijk lichaam: ze zijn onder andere verantwoordelijk voor het zuiveren
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
2 NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN In gezonde personen is er een goede balans tussen cellen die delen en cellen die doodgaan. In sommige gevallen wordt deze balans verstoord en delen cellen
Nadere informatieSamenvatting 149. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting 149 Samenvatting Constitutioneel eczeem is een chronische ontstekingsziekte van de huid gekenmerkt door rode, schilferende en bovenal jeukende huidafwijkingen. Onder de microscoop
Nadere informatieNederlandse samenvatting
169 Nederlandse samenvatting Het aantal ouderen boven de 70 jaar is de laatste jaren toegenomen. Dit komt door een significante reductie van sterfte op alle leeftijden waardoor een toename van de gemiddelde
Nadere informatieEen patiënte met ongebruikelijke blasten. Dr. Kirsten van Lom, afd. Hematologie Dr. King H. Lam, afd. Pathologie
Een patiënte met ongebruikelijke blasten Dr. Kirsten van Lom, afd. Hematologie Dr. King H. Lam, afd. Pathologie Patiënte, 64 jr. Uitstrijk perifeer bloed, beenmergaspiratie en beenmergbiopt bij verdenking
Nadere informatieSymposium Lymfklierkanker Vereniging Vlaanderen vzw
Symposium Lymfklierkanker Vereniging Vlaanderen vzw 14-10-2017 T cel lymfomen: zeldzamere types van lymfomen en hun behandeling Dr. Snauwaert Sylvia AZ Sint-Jan Brugge Wat is een T cel lymfoom? 10-15%
Nadere informatie2. Perifere B- cel tumoren Monoklonale lichte ketens (IHC, PCR) FISH, Karyotypering B- cel merkers: CD20, CD79a, PAX5
PATHOLOGIE MALIGNITEITEN I. NON- HODGKIN LYMFOMEN 1. Precursor B- en T- cel lymfomen B- cel: 0-3 jaar, B- ALL (geen tumormassa) T- cel: Jongetje 10 jaar, Mediastinale massa, Daaropvolgende weken: leukemisch,
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/18929 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Lange, Job de Title: A sight for sore eyes : assessing oncogenic functions of
Nadere informatieChapter 6. Nederlandse samenvatting
Chapter 6 Nederlandse samenvatting Chapter 6 122 Nederlandse samenvatting Het immuunsysteem Het immuunsysteem (of afweersysteem) beschermt het lichaam tegen lichaamsvreemde en ziekmakende organismen zoals
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING. Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 121 Dit proefschrift beschrijft een onderzoek naar nieuwe biomarkers voor het beter classificeren van rectumtumoren. Hoofdstuk 1 betreft een algemene inleiding. Rectum- of endeldarmkanker
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33222 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Braak, Bas ter Title: Carcinogenicity of insulin analogues Issue Date: 2015-06-18
Nadere informatieDISCLOSURE BELANGEN SPREKER
DISCLOSURE BELANGEN SPREKER Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Aandeelhouder Adviseur Venture partner BMS, MSD Neon Therapeutics Adaptive, Amgen, Neon Therapeutics,
Nadere informatieDe differentiaal diagnose tussen diffuus grootcellig B-cel lymfoom en Burkitt lymfoom. Dr. King H. Lam Afd. Pathologie
De differentiaal diagnose tussen diffuus grootcellig B-cel lymfoom en Burkitt lymfoom Dr. King H. Lam Afd. Pathologie Overzicht Inleiding in Burkitt lymfoom (BL) en diffuus grootcellig B-cel lymfoom (DLBCL)
Nadere informatieSKML-sectie Pathologie CD15 CD30 CD79a PAX5
SKML-sectie Pathologie 2013.4 CD15 CD30 CD79a PAX5 Robert Hoedemaeker Pathan, Rotterdam A Lever B Tonsil C Tumor I D Tumor II E Tumor III Weefsels op het glaasje Weefsels op het glaasje A Lever B Tonsil
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/42996 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Gram., A.M. Title: Mechanisms of immune evasion in Epstein-Barr virus infection
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
9 Chapter Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker kost in Nederland jaarlijks aan 200 vrouwen het leven. Het aantal sterfgevallen als gevolg van baarmoederhalskanker is de afgelopen decennia gelukkig
Nadere informatieDutch summary. Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis
Mitochondriaal dysfunctioneren in multiple sclerosis Multiple sclerose (MS) is een ingrijpende aandoening van het centraal zenuwstelsel en de meest voorkomende oorzaak van niet-trauma gerelateerde invaliditeit
Nadere informatieNederlandse samenvatting CHAPTER 7
Nederlandse samenvatting CHAPTER 7 Chapter 7 Chemotherapie is naast operatieve verwijdering en/of bestraling van tumoren de meeste toegepaste methode voor de behandeling van kanker bij kinderen. Hoewel
Nadere informatieHooggradige B-cellymfomen met MYC-, BCL2- en/of BCL6- afwijkingen. dr. Lianne Koens Patholoog AMC, Amsterdam
Hooggradige B-cellymfomen met MYC-, BCL2- en/of BCL6- afwijkingen dr. Lianne Koens Patholoog AMC, Amsterdam l.koens@amc.uva.nl Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/19074 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19074 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Suwannalai, Parawee Title: ACPA response in evolution of rheumatoid arthritis
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands. Jeroen Hagendoorn
Samenvatting in het Nederlands Jeroen Hagendoorn 159 Summary in Dutch Een uitgebreid netwerk van kleine vaten, die vloeistof en (afweer)cellen in één richting vervoeren, vormt het lymfesysteem. In een
Nadere informatieLYMMCARE symposium. Het remmen van hechting van kankercellen in de lymfeklier als therapie. Hildo Lantermans
LYMMCARE symposium Het remmen van hechting van kankercellen in de lymfeklier als therapie Hildo Lantermans Marie José Kersten, Steven Pals & Marcel Spaargaren Mens bestaat uit meer dan 3 biljoen cellen
Nadere informatieChapter. Nederlandse Samenva ing
Chapter Nederlandse Samenva ing 109 Chapter Het immuunsysteem is het natuurlijke verdedigingsmechanisme van het menselijk lichaam en draagt onder andere zorg voor de afweer tegen infecties door lichaamsvreemde
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39949 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Pont, M.J. Title: Discovery of minor histocompatibility antigens as targets for
Nadere informatieExploiting natural and induced genetic variation to study hematopoiesis Gerrits, Alice
Exploiting natural and induced genetic variation to study hematopoiesis Gerrits, Alice IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieDocentenhandleiding. Afsluitende module. Op zoek naar een gen in een databank
Docentenhandleiding Afsluitende module Op zoek naar een gen in een databank Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Proteasomen en aminopeptidases zijn verantwoordelijk voor de afbraak van intracellulaire eiwitten die verkeerd gevouwen, beschadigd of overbodig zijn. Deze eiwitten kunnen vervolgens
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieImmunoglobulin gene alterations in the progression of B cell lymphomas Smit, L.A.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Immunoglobulin gene alterations in the progression of B cell lymphomas Smit, L.A. Link to publication Citation for published version (APA): Smit, L. A. (2008). Immunoglobulin
Nadere informatieBehandeling van het agressieve non-hodgkin lymfoom naar therapie op maat
Behandeling van het agressieve non-hodgkin lymfoom naar therapie op maat Martine Chamuleau Agressief Non-Hodgkin lymfoom -algemene inleiding lymfomen inclusief stadiering -diffuus grootcellig B cel lymfoom
Nadere informatieOverzicht van DNA technieken in de onco-hematologie
Overzicht van DNA technieken in de onco-hematologie Cytogenetica en moleculaire diagnostiek Friedel Nollet, PhD Moleculair Bioloog AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV Overzicht Chromosomen DNA (RNA) Genoom
Nadere informatiePhospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune
Phospoinositides and Lipid Kinases in Oxidative Stress Signalling and Cancer W.J.H. Keune Nederlandse samenvatting Het menselijk lichaam bestaat uit meer dan 100.000 miljard cellen die we in grote groepen
Nadere informatieSamenvatting 95 SAMENVATTING
Samenvatting Samenvatting 95 SAMENVATTING Tijdens de ontwikkeling en groei van een solide tumor, staan de tumorcellen bloot aan een gebrek aan zuurstof (hypoxie). Dit is het gevolg van de snelle groei
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,
Nadere informatieDit proefschrift beschrijft de rol van genetische factoren in het ontstaan van de ziekte van
Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de rol van genetische factoren in het ontstaan van de ziekte van Hirschsprung (ook wel afgekort als HSCR). HSCR is een aangeboren afwijking gekenmerkt door de afwezigheid
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor niet-ingewijden. Achtergrond
Nederlandse samenvatting voor niet-ingewijden Achtergrond Het immuunsysteem beschermt ons tegen gevaarlijke virussen en bacteriën en is in staat om bedreigende veranderingen in het lichaam te detecteren.
Nadere informatieSamenvatting CHAPTER9
Samenvatting CHAPTER9 Samenvatting Primaire hooggradige hersentumoren vormen een ernstig probleem voor zowel volwassenen als kinderen. Ondanks de multimodale behandeling van deze hersentumoren, bestaande
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
201 Hoofdstuk 9 NEDERLANDSE SAMENVATTING Verbeterd moleculair inzicht in het ontstaan van baarmoederhalskanker De ontwikkeling van baarmoederhalskanker verloopt via een lang traject van goed behandelbare
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen en elke cel bevat de volledige genetische informatie van het organisme, het genoom, opgeslagen in het DNA. De coderende delen van het DNA worden genen genoemd,
Nadere informatieOn the elucidation of a tumour suppressor role of 3p in lung cancer ter Elst, Arja
On the elucidation of a tumour suppressor role of 3p in lung cancer ter Elst, Arja IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieMoleculaire markers en prognosticering van het DLBCL, M. Chamuleau
Moleculaire markers en prognosticering van het DLBCL, consequenties voor het beleid? M. Chamuleau Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam:
Nadere informatieStudie van genetische defecten door middel van micro-array gebaseerde vergelijkende genoom hybridisatie in Non-Hodgkin lymfomen.
FACULTEIT GENEESKUNDE EN GEZONDHEIDSWETENSCHAPPEN Academiejaar 2014-2015 Studie van genetische defecten door middel van micro-array gebaseerde vergelijkende genoom hybridisatie in Non-Hodgkin lymfomen.
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
112 NEDERLANDSE SAMENVATTING Immuunsysteem Het immuunsysteem bestaat uit een samenwerkingsverband tussen verschillende cellen in het lichaam die samenwerken om schadelijke cellen en organismen (kankercellen,
Nadere informatie1 (~20 minuten; 15 punten)
HERTENTAMEN Moleculaire Cel Biologie (8A840) Prof. Dr. Ir. L. Brunsveld & Dr. M. Merkx 20-04-2012 14:00 17:00 (totaal 100 punten) 6 opgaven in totaal + 1 bonusvraag! (aangegeven tijd is indicatie) Gebruik
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/17/3909 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Cetinozman, F. Title: PD-1 Expression in primary cutaneous lymphoma Issue Date: 2016-04-20
Nadere informatieCitation for published version (APA): De Sousa E Melo, F. (2013). Colon cancer heterogeneity: Stem cells, signals and subtypes
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Colon cancer heterogeneity: Stem cells, signals and subtypes De Sousa E Melo, F. Link to publication Citation for published version (APA): De Sousa E Melo, F. (2013).
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het multipel myeloom of de ziekte van Kahler is een kwaadaardige celwoekering van plasmacellen in het beenmerg die een monoklonale zware of lichte keten immunoglobuline produceren.
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/35942 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35942 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Ent, Wietske van der Title: In vivo modelling of Ewing sarcoma in zebrafish Issue
Nadere informatieT-cel lymfomen diagnostische dilemma's, klinische consequenties en moleculaire oplossingen
T-cel lymfomen diagnostische dilemma's, klinische consequenties en moleculaire oplossingen Daphne de Jong, NKI-AVL Amsterdam Werkgroep Moleculaire Diagnostiek in de Pathologie 28-01-1011 WHO classificatie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van het centraal zenuwstelsel (CZS) die zich vooral openbaart bij jong volwassenen (20-40 jaar).
Nadere informatieNederlandse samenvatting
8 Nederlandse samenvatting maligniteit. Van de ruim 81.000 nieuwe gevallen van kanker in 2005 waren het er 2650 in het hoofd-halsgebied. In vergelijking met andere landen vaak mond- keelholte en strottenhoofdkanker
Nadere informatieSamenvating in het Nederlands
Samenvating in het Nederlands Inleiding Dit proefschrift gaat over de behandeling van solide tumoren met immuuntherapie. Het immuunsysteem herkent en bestrijdt niet alleen schadelijke virussen, bacteriën
Nadere informatieHEMOPATHOLOGIE HFDST 1: NORMALE ARCHITECTUUR EN IMMUUNRESPONS IN HET LYMFOÏDE WEEFSEL 3
HEMOPATHOLOGIE Geen histologische foto's op examen! Prof. van den Oord INHOUDSOPGAVE HFDST 1: NORMALE ARCHITECTUUR EN IMMUUNRESPONS IN HET LYMFOÏDE WEEFSEL 3 1. INLEIDING 3 1.1. AFWIJKINGEN IN BLOED IN
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Moleculaire opmaak van solitaire en Morbus Ollier gerelateerde centrale chondrosarcomen: Een onderzoek naar DNA afwijkingen, mrna en eiwit expressie. INHOUD I Expressie analyse
Nadere informatieReeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten
Reeks 13 Vergeten Organen Avond 5: Het bloed Prof.dr. Schouten Hematologie voor de Dummies Gezondheidsuniversiteit PSC MSC plt ery mono neutro eo baso LSC Blympho T lympho PSC SCF MSC IL3 LSC GM-CSF MPL
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22544 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Speksnijder, Niels Title: Determinants of psychosis vulnerability : focus on MEF2
Nadere informatieCitation for published version (APA): Drillenburg (ook Lelijveld), P. (1999). Cell adhesion receptors in lymphoma dissemination
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Cell adhesion receptors in lymphoma dissemination Drillenburg (ook Lelijveld), P. Link to publication Citation for published version (APA): Drillenburg (ook Lelijveld),
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Hematopoiese is het proces waarbij alle cellen waaruit ons bloed bestaat worden gevormd. Het woord hematopoiese is afgeleid van de Griekse woorden haima
Nadere informatieCover Page. Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan Issue Date:
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45888 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 111 Dit proefschrift behandelt de diagnose van epidermolysis bullosa simplex (EBS) op DNA niveau en een eerste aanzet tot het ontwikkelen van gentherapie voor deze ziekte. Een
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 129 In de ontwikkelde landen krijgt een op de drie mensen kanker. Ondanks betere screening en behandelingsmogelijkheden is kanker in ontwikkelde landen nog steeds de meest voorkomende
Nadere informatieAppendices. Nederlandse samenvatting 148. Dit proefschrift op één pagina 152. Dankwoord 153. About the author 155. List of publications 156
Appendices Nederlandse samenvatting 148 Dit proefschrift op één pagina 152 Dankwoord 153 About the author 155 List of publications 156 148 Nederlandse samenvatting Dendritische cellen en macrofagen in
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 157 N ederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting 158 Nederlandse samenvatting Het aantal gevallen van huidkanker, waaronder melanoom, neemt nog steeds toe in de westerse
Nadere informatieAmyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer
Amyloïd-bindende eiwitten bij de ziekte van Alzheimer Introductie onderzoeksproject De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is een neurologische aandoening en is de meest voorkomende vorm van dementie.
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 147 148 Maligne lymfomen zijn kwaadaardige woekeringen van verschillende typen witte bloedcellen. Deze aandoeningen ontstaan meestal in lymfklieren, maar in ongeveer 40% van de
Nadere informatieNederlandse samenvatting / Dutch summary
Eiwitbiomarkers voor klinische toepassingen in dikkedarmkanker Kanker van de dikke darm en de endeldarm (colorectaal carcinoom; CRC) vormt wereldwijd een belangrijk gezondheidsprobleem vanwege de hoge
Nadere informatieGlia in Alzheimer's Disease and Aging. Molecular Mechanisms Underlying Astrocyte and Microglia Reactivity A.M. Orre
Glia in Alzheimer's Disease and Aging. Molecular Mechanisms Underlying Astrocyte and Microglia Reactivity A.M. Orre Nederlandse Samenvatting De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie
Nadere informatieNK cellen of Natural Killer cellen bieden een aangeboren bescherming tegen
Nederlandse samenvatting NK cellen of Natural Killer cellen bieden een aangeboren bescherming tegen ziekteverwekkende indringers zoals virussen maar ook tegen kankercellen. In patiënten met kanker functioneren
Nadere informatieEpigenetics and Cancer
Epigenetics and Cancer Hoe controle mechanismen van invloed zijn op tumor ontwikkeling. Riëtte Ruijten Driessen MANP, verpleegkundig specialist oncologie Laurentius ziekenhuis Inhoud Ontwikkeling epigenetica
Nadere informatieCitation for published version (APA): van Galen, P. L. J. (2014). Molecular regulation of human hematopoietic stem cells.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Molecular regulation of human hematopoietic stem cells van Galen, Peter Link to publication Citation for published version (APA): van Galen, P. L. J. (2014). Molecular
Nadere informatie7. Verworven aandoeningen : kanker
7. Verworven aandoeningen : kanker 7.1 Inleiding : de moleculaire basis van kanker De levensloop van een cel in een multicelullair organisme is nauwkeurig geregeld door verschillende signaalcascades en
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting 105 Nederlandse Samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift is het bestuderen van de relatie tussen de expressie van potentieel prognostische tumormarkers
Nadere informatieChapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)
Chapter 9 Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 10 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 Chapter 9 122 Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Reumatoïde artritis
Nadere informatieNederlandse samenvatting
MOLECULAIRE OORZAKEN VAN KANKER Het menselijk lichaam bestaat uit ongeveer 10 14 cellen. Bijna al deze cellen bevatten de complete blauwdruk van het menselijk lichaam in de vorm van DNA, het molecuul dat
Nadere informatieDysregulation of survival and apoptosis pathways in acute myeloid leukemia Bosman, Matthieu Cornelis Johannes
Dysregulation of survival and apoptosis pathways in acute myeloid leukemia Bosman, Matthieu Cornelis Johannes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/26946 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/26946 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Deelen, Joris Title: Genetic and biomarker studies of human longevity Issue Date:
Nadere informatieEvidence based Medicine II Korte casus III
Evidence based Medicine II Korte casus III Sil van Cauwenberghe Melissa De Henau Tutor: Chelsey Plas Clinicus: Prof. Dr. Waelput 17/02/15 pag. 1 Inhoud Probleemlijst Differentiaaldiagnoses Cyste Lymfekliermetastase
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45885 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kersten, K. Title: Pulling the strings on anti-cancer immunity Issue Date: 2017-02-07
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat is astma? Astma is een aandoening die wordt gekenmerkt door vernauwing van de luchtwegen (oftewel bronchoconstrictie) na inademing van verschillende
Nadere informatie