Infiltratie Hodgkin en Non-Hodgkin cellen in het beenmerg. King H. Lam Afd. Pathologie

Transcriptie

1 Infiltratie Hodgkin en Non-Hodgkin cellen in het beenmerg King H. Lam Afd. Pathologie

2 Overzicht Inleiding en microanatomie van de lymfklier B- en T-cel ontwikkeling en relatie met maligne lymfomen Indeling van maligne lymfomen Infiltratie van maligne lymfomen in het beenmerg: waar letten we op?

3 Maligne Lymfoom Maligne nieuwvorming van lymfoide cellen: Rijpe lymfocyten Onrijpe voorloper cellen Primare lokalisatie: lymfklieren: tumor = lymfoom Andere organen (lever, milt, etc.): extra-nodaal lymfoom Bloed: leukemie Ruwe indeling in : Hodgkin lymfoom (HL) Non-Hodgkin lymfoom (NHL)

4 Lymfklier microanatomie Cortex (B-cel gebied) Mantel zone and kiemcentrum: Follikels Memory B-cells: Marginale zone Macrofagen and folliculair dendritische cellen: antigeen presenterende cellen Paracortex (T-cel gebied) T-cel immunoblastaire reactie met T-helper/cytotoxische T-cellen Interdigiterende dendrische cellen/macrofagen: antigeen presenterende cellen Medulla Plasmacellen in mergstrengen Warnke RA et. al, Tumors of the Lymph Nodes and Spleen, Vol. 14 American Registry of Pathology, Washington, 1995

5 Productie en ontwikkeling van B-cellen Bain and Gupta: A-Z of Haematology. Blackwell Publishing. Oxford (2003)

6 B Cel Compartimenten en maligne lymfomen Swerdlow SH et al., WHO classification of tumours of haematopoietic and lymphoid tissues, IARC, Lyon 2008

7 Productie en rijping van T-cellen Bain and Gupta: A-Z of Haematology. Blackwell Publishing. Oxford (2003) &

8 T-cel compartimenten en maligne lymfomen Swerdlow SH et al., WHO classification of tumours of haematopoietic and lymphoid tissues, IARC, Lyon 2008

9 WHO 2008 Classificatie is gebaseerd op: Morfologie Kleincellig, grootcellig lymfoom Phenotype B cel, T/NK cel, null Genotype Genherschikking IgH, IgL, TCR Gepostuleerde fysiologische tegenhanger folliculair, extra-folliculair, voorloper, matuur Klinische kenmerken presentatie, beloop

10 WHO Classificatie van Maligne Lymfomen Hoofdgroepen: B-cel lymfomen T-/NK cel lymfomen Hodgkin lymfomen Onderscheid tussen leukemie en lymfoom vervaagt: Kleincellig lymfocytair lymfoom (SLL) / chronische lymfatische leukemie (CLL) Acute lymfatische leukemie (ALL) type L3 / Burkitt lymfoom MCL solid and leukaemic Indeling op celtype (aspiraat): Kleincellige lymfomen (met of zonder deuken en groeven in de kern) Blasten (ronde kernen) Lymfomen met plasmacytoïde uitrijping (kern aan de zijkant -excentrisch- van de cel) Grootcellige lymfomen (grote kern)

11 WHO 2008 classification: B-Cell Neoplasms Precursor B-cell neoplasm Precursor B lymphoblastic leukaemia / lymphoma NOS and w. recurr. genetic abnormailities Mature B-cell neoplasms Chronic lymphocytic leukaemia / small lymphocytic lymphoma B-cell prolymphocytic leukaemia Lymphoplasmacytic lymphoma (Waldenström macroglobulinemia) Splenic marginal zone lymphoma Hairy cell leukaemia and subtypes Heavy chain diseases alpha / gamma / mu Plasma cell myeloma Solitary plasmacytoma of bone Extraosseous plasmacytoma Extranodal marginal zone B-cell lymphoma of mucosa-ass. lymph. tissue (MALT-lymphoma) Nodal marginal zone B-cell lymphoma (pediatric subtypes) Follicular lymphoma (pediatric subtypes) Mantle cell lymphoma Diffuse large B-cell lymphoma (subtypes: NOS, T-cell/histioc. rich, primary CNS, prim. leg type, EBV+ elderly) Large B-cell lymphoma: intra vascular, ALK+, HHV8+ multicentric Castleman associated, plasmblastic Primary mediastinal (thymic) large B-cell lymphoma Intravascular large B-cell lymphoma Primary effusion lymphoma Hodgkin s lymphoma (classical and nodular lymphocyte predominant) Burkitt lymphoma Lymphomatoid granulomatosis B-cell lymphoma, unclassifiable with features intermediate DLBCL/Burkitt or DLBCL/HL Post-transplant lymphoproliferative disorders Early lesions (plasmacytoid hyperpl, mononucl-like), polymorphic, monomorphic, chl type

12 WHO 2008 classification: T-Cell and NK-Cell Neoplasms Precursor T-cell neoplasms T lymphoblastic leukaemia / lymphoma Mature T -cell and NK-cell neoplasms T-cell prolymphocytic leukaemia T-cell large granular lymphocytic leukaemia Chronic lymphoproliferative disorder of NK cells Aggressive NK cell leukaemia Systemic EBV+ T-cell lymphoproliferative disease of childhood Hydroa vacciniform-like lymphoma Adult T-cell leukaemia/lymphoma Extranodal NK/T cell lymphoma, nasal type Enteropathy-type T-cell lymphoma Hepatosplenic T-cell lymphoma Subcutaneous panniculitis-like T-cell lymphoma Mycosis fungoides Sezary syndrome Primary cutaneous CD30+ T-cell lymphoproliferative disorders Lymphomatoid papulosis Primary cutaneous gamma-delta T-cell lymphoma Primary cutaneous CD8 positive aggressive epidermotropic cytotoxic T-cell lymphoma Primary cutaneous CD4 positive small/medium T-cell lymphoma Peripheral T-cell lymphoma, NOS Angioimmunoblastic T-cell lymphoma Anaplastic large cell lymphoma, ALK-1+ / ALK-1-

13 Voorbeelden uit de praktijk

14 Blasten (ronde kernen) Lymfoblastair lymfoom /acute lymfatische leukemie (B- en T-cel LBL) Burkitt lymfoom (BL) Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

15 Acute Lymfatische leukemie (ALL L1/L2) Lymfoblastair lymfoom (LBL) Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

16 Lymfoblastair lymfoom

17 Lymfoblastair lymfoom (LBL, B- / T-cel) CD20/CD3 CD10 TdT

18 Burkitt lymfoom (ALL L3) Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

19 Burkitt HE CD10 Mib-1 TdT / BCL2

20 Kleincellige lymfomen Met ronde kernen (geen deuken, geen groeven) Chronische lymfatische leukemie / kleincellig lymfocytair lymfoom Met groeven in de kernen Folliculair lymfoom Mantelcel lymfoom Hairy cell leukemie / Marginale zone lymfoom van de milt Marginale zone lymfoom Met relatief veel deuken in de kern T-cel lymfoom

21 Kleincellige lymfomen CLL MCL FL HCL Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

22 Chronische lymfatische leukemie CLL / Small lymfocytic lymphoma (SLL) Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

23 Chronische lymfatische leukemie

24 Chronische lymfatische leukemie Flowcytometrie: o.a. CD19+, CD5+, CD23+

25 Folliculair lymfoom Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

26 Folliculair lymfoom HE CD20 HE

27 Folliculair lymfoom CD20 / CD10/BCL2 CD3 HE

28 Mantelcellymfoom Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

29 Mantelcel lymfoom histologie Leder HE

30 Mantelcel lymfoom immunohistochemie CD20 Cycline D1 CD3

31 Hairy cell leukemie (HCL) Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

32 Hairy cell leukemie (HCL) histologie Flowcytometrie: o.a. CD19+, CD11a+, CD25+,CD103+

33 Grootcellige lymfomen Diffuus grootcellig B-cel lymfoom (DLBCL) Hodgkin lymfoom (HL) B-prolymfocytaire leukemie (B-PLL) Grootcellig anaplastisch (T-) cel lymfoom Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

34 DLBCL Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

35 Diffuus grootcellig B-cel lymfoom (DLBCL)

36 Hodgkin lymfoom (HL) Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

37 Klassiek Hodgkinlymfoom (HL) PAX-5 HE CD30 /CD15

38 Lymfomen met plasmacytoïde uitrijping Multipel myeloom (Kahler) Lymfoplasmacytair lymfoom (Waldenström)

39 Multipel myeloom (MM) Courtesy of Dr. Kirsten van Lom, Dept. of Hematology

40 Multipel myeloom histologie Leder Giemsa

41 Multipel myeloom immunohistochemie Kappa CD138 Lambda

42 Conclusies Het type lymfoom volgens de WHO 2008 classificatie kan niet alleen uit de morfologie (cytologie /histologie) van de geïnfiltreerde cellen in het beenmerg worden afgeleid. Met het maken van het onderscheid tussen cellen met kleine kernen, ronde middelgrote kernen, excentrisch gelegen kernen en grote kernen, kan men echter wel aangeven in welke richting de diagnose gezocht moet worden. Sommige cel-/kernvormen zijn vrijwel specifiek voor een diagnose.

43 Met dank aan: Dr. Kirsten van Lom, afd. Hematologie

44 Erasmus MC in 2018?