Bijgevoegde bijlage(n): Notitie omvorming HBH1 van maatwerk naar algemene voorziening Nadere regels ISD Bollenstreek Schema

Transcriptie

1 VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van juni 2015 Besluit nummer: 2015_Raad_00037 Onderwerp: Hulp bij het huishouden Wmo algemeen Besluitvormend Beknopte samenvatting: Voorgesteld wordt de hulp bij het huishouden categorie 1 om te vormen tot een algemene voorziening per Er is een financiële compensatieregeling uitgewerkt voor inwoners met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. Daarnaast wordt informatie verschaft over de inzet van de Huishoudelijke Hulp Toelage vanuit het Rijk. De informatie is te vinden in bijgaande notitie. Bestemd voor: Commissie Welzijn DE GEMEENTERAAD AANHEF Bijgevoegde bijlage(n): Notitie omvorming HBH1 van maatwerk naar algemene voorziening Nadere regels ISD Bollenstreek Schema MOTIVERING Aanleiding en context: Bij het vaststellen van het Wmo beleidsplan in de gemeenteraadsvergadering van oktober 2014, is gesproken over de mogelijkheid tot het omvormen van hulp bij het huishouden (HBH) categorie 1 (het zgn. poetswerk) tot een algemene voorziening. Zowel het college als de raad waren geen voorstander van het omvormen van HBH 1 tot een algemene voorziening per 1 januari 2015 voor mensen die deze voorziening voor het eerst aanvragen. De reden hiervoor was dat er dan een ongelijke situatie voor verschillende groepen inwoners zou ontstaan: nieuwe cliënten HBH1 zouden aangewezen zijn op de algemene voorziening en bestaande cliënten zouden de HBH1 nog als maatwerkvoorziening ontvangen. Geconcludeerd werd dat invoering per 1 januari 2016 aansluit bij de Wmo beleidsnota en de mogelijkheid geeft nader stil te staan bij de uitwerking van een compensatieregeling voor de p 1 van 21

2 inwoners die een algemene voorziening niet zelf kunnen betalen (het is en blijft een wettelijke plicht deze mensen vanuit de gemeente te ondersteunen). Een voorstel voor HBH 1 als algemene voorziening per 1 januari 2016 en financiële compensatiemogelijkheden ligt nu voor in de notitie die als bijlage is bijgevoegd. De notitie gaat ook in op de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) en de uitwerking hiervan voor de gemeente, haar inwoners en de aanbieders van huishoudelijke hulp. Beoogd resultaat: Uitvoering geven aan het Wmo beleidsplan en de Wet maatschappelijke ondersteuning Argumentatie: 1.1 Het omvormen van hulp bij het huishouden categorie 1 tot een algemene voorziening is in lijn met het Wmo beleidsplan In het beleidsplan Wmo is het uitgangspunt: algemene voorzieningen waar mogelijk en maatwerk waar nodig. Het omvormen van de maatwerkvoorziening HBH1 tot een algemene voorziening voldoet aan dit uitgangspunt. 1.2 Het voorstel is in lijn met de uitvoering van de Wmo in de andere Bollengemeenten. De gemeenten Lisse, Hillegom en Noordwijkerhout bieden al sinds 2015 de HBH1 als algemene voorziening aan nieuwe klanten aan. 1.3 Een algemene voorziening geldt voor alle inwoners van Teylingen. Het omvormen van de HBH1 tot algemene voorziening geldt voor iedereen. Hierdoor ontstaat er geen ongelijke situatie voor (verschillende groepen) inwoners. 2.1 Op deze manier wordt financiële compensatie geboden aan inwoners aan Teylingen met een inkomen tot 120% van het minimum. Zo blijft het voor mensen met een laag inkomen en een beperking die het sociaal netwerk niet op kan vangen mogelijk passende ondersteuning te ontvangen De grens van 120% geldt in Teylingen ook voor de collectieve zorgverzekering van Zorg en Zekerheid. Alternatieven: De HBH categorie 1 kan ook een maatwerkvoorziening blijven. Dan verandert er niets aan de huidige uitvoering en levert het geen financiële besparing op. Kanttekening: De berekening van de te realiseren besparing is gedaan op basis van een indicatie. De besparing kan lager of hoger uitvallen. Aanpak / uitvoering: Dit voorstel is naar het Wmo adviesplatform verzonden met aan hen het verzoek om bij vragen en/of opmerkingen deze uiterlijk 27 mei a.s. kenbaar te maken, zodat deze mee kunnen p 2 van 21

3 worden gewogen in de behandeling van dit voorstel in de Commissie Welzijn van 8 juni a.s. Na besluitvorming door de gemeenteraad worden de nadere regels van de ISD Bollenstreek hierop aangepast en ter besluitvorming voorgelegd aan het college van B&W. Ook vindt bekendmaking plaats en informeert de ISD alle betrokkenen over de wijzigingen van beleid en uitvoering. Participatie niveau: Initiatiefnemer, Beleidseigenaar Op voorstel van het college van burgemeester en wethouders Beslist het volgende: VOORSTEL Besluitpunt 1: Hulp bij het huishouden categorie 1 met ingang van 1 januari 2016 om te vormen van een maatwerkvoorziening naar een algemene voorziening voor bestaande en nieuwe klanten. Besluitpunt 2: Financiële compensatie te bieden aan inwoners met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum onder de voorwaarden zoals opgenomen in de notitie en de nadere regels. BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Maatschappelijke Ontwikkeling Zorg Financiële consequenties: De te verwachten besparing van het omvormen van HBH1 naar een algemene voorziening is gemiddeld ,-op jaarbasis. In de gemeentelijke begroting is een taakstelling voor wat betreft de hulp bij het huishouden opgenomen van ,- vanuit de korting op het gemeentefonds. Deze taakstelling kunnen we opvangen met de te verwachten besparing. De ISD heeft deze beleidswijziging nog niet in haar begroting 2016 verwerkt. Na vaststelling van dit voorstel door de gemeenteraad, wordt een begrotingswijziging van de ISD voor Teylingen opgesteld. Berekening: Realisatie HBH 2014 voor Teylingen: 592 klanten. Gemiddeld 85% daarvan is HBH1. Dat betekent een gemiddeld aantal van 503. Van alle klanten HBH1 komt naar schatting 30% niet in aanmerking voor financiële compensatie van de algemene voorziening HBH: 503 x 30% = 151 klanten. Indicatie van de besparing exclusief eigen bijdrage: 151 klanten x 18 euro uurtarief (2014) x 3 uur x 52 weken = ,-. p 3 van 21

4 Indicatie van de besparing inclusief eigen bijdrage: Klanten zijn een eigen bijdrage verschuldigd voor de HBH1. Deze wordt niet meer ontvangen als de HBH1 algemeen wordt. Het is niet mogelijk exact de hoogte van de eigen bijdrage uit te rekenen. De ISD ontvangt elk jaar een bulk factuur van het CAK. Met de aanname dat 30% van de klanten niet in aanmerking komt voor financiële compensatie van de algemene voorziening HBH, is de aanname dat we aan eigen bijdrage missen: 151 klanten x 24 euro eigen bijdrage per vier weken x 13 maanden = ,-. Dat maakt de indicatie van een totale besparing ,- minus ,- = ,-. STEMMING Ontwerpbesluit door de gemeenteraad in vergadering van 25 juni 2015 BIJLAGEN DIE INTEGRAAL DEEL UITMAKEN VAN HET BESLUIT Notitie omvorming HBH1 van maatwerk naar algemene voorziening p 4 van 21

5 Notitie omvorming HBH1 van maatwerk naar algemene voorziening Notitie HBH 1 als algemene voorziening in Teylingen per 1 januari mei 2015 Aanleiding: Bij het vaststellen van het Wmo beleidsplan in de gemeenteraadsvergadering van oktober 2014, is gesproken over de mogelijkheid tot het omvormen van hulp bij het huishouden (HBH) categorie 1 tot een algemene voorziening. Zowel het college als de raad waren geen voorstander van het omvormen van HBH 1 tot algemene voorziening per 1 januari 2015 voor mensen die de voorziening nieuw aanvragen. De reden hiervoor was dat er dan een ongelijke situatie voor verschillende groepen inwoners zou ontstaan: nieuwe cliënten HBH1 zouden aangewezen zijn op de algemene voorziening en bestaande cliënten zouden de HBH1 nog als maatwerkvoorziening ontvangen. Geconcludeerd werd dat invoering per 1 januari 2016 aansluit bij de Wmo-beleidsnota en de mogelijkheid geeft nader stil te staan bij de uitwerking van een compensatieregeling voor de inwoners die een algemene voorziening niet zelf kunnen betalen (het is en blijft een wettelijke plicht deze mensen vanuit de gemeente te ondersteunen). Een voorstel voor HBH 1 als algemene voorziening per 1 januari 2016 en financiële compensatiemogelijkheden ligt nu voor in deel I van deze notitie. In deel II van deze notitie gaan we in op de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) en de uitwerking hiervan voor Teylingen, haar inwoners en de aanbieders van Huishoudelijke Hulp. Dit tweede deel is een informatief hoofdstuk. De besteding van de HHT is door het Rijk goedgekeurd en wordt uitgevoerd door de ISD Bollenstreek. Deel III schetst de vervolgstappen. 1 p 5 van 21

6 DEEL I: HBH1 als algemene voorziening voor alle inwoners van Teylingen per 1 januari 2016 (Structureel karakter) Wat is Hulp bij het huishouden categorie 1 (HBH1)? HBH1 is een Wmo voorziening, zoals die ook onder de vorige Wmo gold. De nieuwe wettekst van de Wmo noemt HBH niet bij name. Daarin wordt genoemd: ondersteunen van de zelfredzaamheid en de participatie van personen met een beperking of met chronische psychische of psychosociale problemen zoveel mogelijk in de eigen leefomgeving. Een inwoner uit Teylingen komt voor HBH1 in aanmerking als door de ISD is geconstateerd dat er sprake is van een beperking, chronisch psychisch- of psychosociaal probleem bij het voeren van een huishouding. Binnen de Wmo wordt er vanuit gegaan dat de klant eerst probeert deze problemen zelf op te lossen door een beroep te doen op uw familie en/of (sociaal) netwerk. Mogelijk zijn er ook nog andere oplossingen denkbaar. Mocht dit niet leiden tot een oplossing dan kan hulp bij het huishouden worden toegekend door de ISD. De oplossing wordt bepaald aan de hand van de uitvoeringsbesluit Maatschappelijke ondersteuning Hulp bij het Huishouden (HbH) is onderverdeeld in drie categorieën: - HBH 1 (poetswerk) - HBH 2 (regie over het huishouden + poetswerk) - HBH 3 (bij onder andere ontregeld huishouden) Voor Teylingen geldt dat in klanten een indicatie hadden voor HBH. Gemiddeld 85% daarvan is HBH1. Dat betekent een aantal van 503. Onderscheid maatwerk- en algemene voorziening: De nieuwe Wmo onderscheidt maatwerkvoorzieningen en algemene voorzieningen. Definitie maatwerkvoorzieningen: Op de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van een persoon afgestemd geheel van diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen: 1. ten behoeve van zelfredzaamheid, daaronder begrepen kortdurend verblijf in een instelling ter ontlasting van de mantelzorger, het daarvoor noodzakelijke vervoer, alsmede hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen, p 6 van 21

7 2. ten behoeve van participatie, daaronder begrepen het daarvoor noodzakelijke vervoer, alsmede hulpmiddelen en andere maatregelen, 3. ten behoeve van beschermd wonen en opvang; Definitie algemene voorzieningen: aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers, toegankelijk is en dat is gericht op maatschappelijke ondersteuning; Uitgangspunt rondom algemene voorzieningen vanuit het Wmo beleid: Zoals in het Wmo beleidsplan staat willen we een samenhangend aanbod van algemene voorzieningen voor alle inwoners, afgestemd op de vraag, waardoor men beter in staat is op eigen kracht de beperkingen te compenseren. Uitgangspunt is algemene voorzieningen waar mogelijk en maatwerk waar nodig. Geleidelijke overgang in Teylingen van een maatwerkvoorziening naar een algemene voorziening: Teylingen heeft er voor gekozen om in 2015 niets aan het beleid en de uitvoering van HbH1 te veranderen. De gemeenten Lisse en Noordwijkerhout zijn met ingang van 1 januari 2015 gestart met het aanbieden van HBH1 als algemene voorziening aan nieuwe klanten. Hillegom volgde dit voorbeeld per 1 april Noordwijk behandelt voor de zomer een voorstel voor omvorming van HBH1 tot algemene voorziening in Het voorstel is om met ingang van 2016 de HBH 1 als algemene voorziening vanuit de gemeente (ISD) voor alle inwoners te organiseren. Dat betekent dat alle inwoners, met uitzondering van de hierna beschreven groep, zelf verantwoordelijk zijn voor de financiering van het poetsen van hun huis. Alleen voor inwoners met: - een inkomen onder de 120 % van het sociaal minimum waarbij sprake is van - langdurige lichamelijke problemen, waardoor (een deel van) de huishoudelijke klussen niet meer kunnen worden gedaan - en waarvan hulp niet binnen het sociaal netwerk kan worden geboden is financiële compensatie aan de orde. 3 p 7 van 21

8 Voor deze doelgroep wordt een korting verstrekt op de bijdrage voor de voorziening hulp bij het huishouden. Dat houdt in dat het uurtarief van de hulp bij het huishouden wordt vergoed tot een maximaal uurtarief van 19,-- en dat deze inwoner geen vierwekelijkse tariefbijdrage (soort eigen bijdrage) van 19,40 (alleenstaande) en 27,60 (voor gehuwden) per vier weken hoeft te betalen We adviseren om 120% van het minimum inkomen te hanteren als grens voor financiële compensatie voor de algemene voorziening HBH. De gemeenten Lisse en Hillegom hanteren deze grens ook. Noordwijkerhout heeft voor de grens van 110% gekozen. Voor de eigen bijdrage geldt ook de 120% grens en deze grens hanteert de gemeente Teylingen ook bij de collectieve zorgverzekering van Zorg en Zekerheid. Wat betekent het voor de cliënten als HBH1 een algemene voorziening wordt : Huidige cliënten HBH1 worden in 2015 goed geïnformeerd door de ISD over de omvorming van HBH1 tot algemene voorziening. Komt een cliënt in aanmerking voor financiële compensatie in het kader van de algemene voorziening HBH dan ontvangt de cliënt vouchers die kunnen worden ingewisseld bij de gecontracteerde zorgaanbieders. De zorgaanbieders kunnen de waarde van de vouchers declareren bij de ISD. Nieuwe cliënten die in aanmerking willen komen voor financiële compensatie in 2016 kunnen een Wmo melding doen. De ISD voert een lichte toets uit. Voor huidige en nieuwe cliënten die geen recht op financiële compensatie hebben geldt dat de klant zelf contact op kan nemen met een zorgaanbieder. Met de zorgaanbieder spreekt de klant samen de gewenste uren af. De kosten voor de hulp betaalt de klant rechtstreeks aan de aanbieder. De ISD is geen tussenpersoon. De ISD kan de mensen indien gewenst wel van informatie over aanbieders voorzien. Voor de HBH als algemene voorziening wordt geen beschikking afgegeven. Het betreft immers een voorziening die voor iedereen toegankelijk is. Mensen die in aanmerking komen voor de financiële compensatie ontvangen wel een beschikking. Daarin wordt vermeld wat de omvang van de HH1 is, de hoogte van de korting, de hoogte van de tariefbijdrage, de ingangsdatum en de totale duur van waarover de korting geldt en de wijze van verstrekking. Dit is nodig om de middelen rechtmatig te besteden. p 8 van 21

9 De ISD heeft nadere regels opgesteld voor de financiële compensatie. Die treft u aan in de bijlage. Dit document geldt momenteel voor de gemeenten Lisse, Noordwijkerhout en Hillegom omdat daar de HBH1 al als algemene voorziening voor nieuwe klanten is ingevoerd. Na besluitvorming in de gemeenteraad zullen de nadere regels conform de besluiten van de raad voor Teylingen worden gewijzigd en ter besluitvorming van het college worden gebracht. In de bijlage treft u ook in een stroomschema de werkwijze aan. Wat levert deze omvorming inhoudelijk op: Door deze omvorming geven we vorm aan de uitgangspunten uit ons Wmo beleid: waar mogelijk inzetten op eigen kracht en verantwoordelijkheid. Daar waar het niet lukt worden inwoners ondersteund. Door de HBH1 een algemene voorziening te maken is het voor een ieder die deze ondersteuning kan betalen (inkomensgrens 120% of hoger) ook de eigen verantwoordelijkheid. We zorgen wel dat mensen eenvoudig de weg naar mogelijke aanbieders weten te vinden op het moment dat de klant dit wenselijk vindt. Wat levert deze omvorming financieel op: De wijzigingen in de Wmo per 2015 gaan zoals bekend gepaard met financiële kortingen vanuit het Rijk. Met dit voorstel wordt een eerste stap gezet om het financiële risico te verkleinen. Hoewel we op dit moment niet precies is te berekenen wat de totale kosten en besparingen van de maatregel zijn, is hieronder op basis van de jaarrekeningcijfers 2014 een inschatting gemaakt. Realisatie HBH 2014 voor Teylingen: 592 klanten Gemiddeld 85% daarvan is HBH1. Dat betekent een gemiddeld aantal van 503. Van alle klanten HBH1 komt naar schatting 30% niet in aanmerking voor financiële compensatie van de algemene voorziening HBH. 503 x 30% = 151 klanten. Indicatie van de besparing exclusief eigen bijdrage: 151 klanten x 18 euro uurtarief (2014) x 3 uur x 52 weken = ,--. 5 p 9 van 21

10 Indicatie van de besparing inclusief eigen bijdrage: Klanten zijn een eigen bijdrage verschuldigd voor de HBH1. Deze wordt niet meer ontvangen als de HBH1 algemeen wordt. Het is niet mogelijk exact de hoogte van de eigen bijdrage uit te rekenen. De ISD ontvangt elk jaar een bulk factuur van het CAK. Met de aanname dat 30% van de klanten niet in aanmerking komt voor financiele compensatie van de algemene voorziening HBH, is de aanname dat we aan eigen bijdrage missen: 151 klanten x 24 eigen bijdrage per vier weken x 13 mnd = ,--. Dat maakt de indicatie van een totale besparing , ,-- = ,--. Datum bekendmaking is van belang voor invoering Nadat uw raad een besluit heeft genomen over het omvormen van HBH 1 naar een algemene voorziening wordt dit door de ISD bekend gemaakt aan alle klanten. Vanaf de datum van bekendmaking geldt een half jaar overgangstermijn (nav jurisprudentie Centrale Raad van Beroep). Dat houdt in dat als op 1 juli 2015 de bekendmaking plaatsvindt de algemene voorziening per 1 januari 2016 ingevoerd kan worden. p 10 van 21

11 Ervaringen in Lisse, Noordwijkerhout en Hillegom tot nu toe (april 2015) Tot op heden (begin april 2015) zien zowel Lisse als Noordwijkerhout een enorme afname in nieuwe verzoeken om HBH1. De tijd zal uitwijzen hoe de omvorming zich zal ontwikkelen. Vanuit de Lokaal Loketten van beide gemeenten horen we signalen dat mensen het zelf gaan organiseren en oplossen. De ISD heeft onderzocht of afname aan nieuwe aanvragen heeft geleid tot verschuiving van aanvragen naar categorie 2 of 3. Dat blijkt vooralsnog niet het geval. Planning Nadat de gemeenteraad van Teylingen een besluit heeft genomen heeft de ISD Bollenstreek voldoende tijd nodig om alles in de uitvoering te organiseren en klanten goed te informeren. Ook geldt voor bestaande klanten een half jaar behoud van huidige afspraken na datum bekendmaking. Deel II : Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) in 2015 en 2016 (Tijdelijk karakter) Wat is HHT? De HHT is een toelage die inwoners onder bepaalde voorwaarden (hierover later meer) kunnen krijgen in 2015 en 216 als ze een huishoudelijke hulp inhuren. Mensen die geen of minder huishoudelijke hulp krijgen in de nieuwe Wmo kunnen voor een eigen bijdrage professionele hulp inkopen. Het effect voor de klant is dat het bedrag dat hij/zij zelf betaalt vér onder het gangbare tarief ligt voor professionele ondersteuning. De gemeente vult dit bedrag met behulp van de HHT toelage aan tot het gebruikelijke uurtarief van een huishoudelijke hulp. Doel van HHT Zoals bekend bezuinigt het Rijk op het budget dat gemeenten vanaf 1 januari 2015 krijgen om de taken rondom de huishoudelijk hulp uit te voeren. Om zoveel mogelijk werkgelegenheid binnen de huishoudelijke hulp te behouden en om cliënten de mogelijkheid te bieden om meer uren hulp te krijgen, heeft het kabinet vanaf 2015 extra geld beschikbaar gesteld aan de gemeenten. De ISD Bollenstreek heeft namens de vijf Bollengemeenten een plan ingediend welke is gehonoreerd voor in totaal een bedrag van ,-- bedoeld voor twee jaren en vijf gemeenten in totaal. Wie kan gebruik maken van de HHT in de Bollenstreek? Mensen die niet meer in aanmerking komen voor de financiële compensatie van de algemene voorziening Hulp in het Huishouden omdat hun inkomen boven 120% van het minimum ligt kunnen na positief besluit door de gemeenteraad in 2016 gebruik maken, info zie hieronder. Mantelzorgers kunnen in 2015 en 2016 maximaal 12 uur per jaar voor 7,50 per uur gecompenseerd worden door hun huishoudelijk werk uit te besteden aan een gecontracteerde aanbieder, waardoor voorkomen kan worden dat zij overbelast raken. Er zit een financieel plafond in deze bijdrage. Mensen met een inkomen boven 120 % van het minimum inkomen waarbij sprake is van langdurige 7 p 11 van 21

12 lichamelijke problemen waardoor (een deel van) de huishoudelijke klussen niet meer kunnen worden gedaan wordt tijdelijk (alleen 2016) een korting op de HBH gegeven (max 130 uur per jaar) van 7,50 per uur. Deze regeling is bedoeld voor de cliënt om zo de werkgelegenheid in de thuiszorgsector voor een overgangsperiode te ondersteunen. Het Rijk heeft de HHT voor 2015 en 2016 toegekend. Relatie omvorming HBH1 tot algemene voorziening en HHT Teylingen heeft er voor gekozen om in 2015 geen veranderingen in de HBH1 door te voeren. Dat betekent voor aanbieders dat het Teylingse beleid geen direct effect heeft op hun werkgelegenheid. Dit wordt anders als de HBH1 een algemene voorziening wordt. Als uw raad er voor kiest om de omvorming per 2016 te effectueren dan zal de HHT toelage voor Teylingen in dat jaar worden ingezet voor de desbetreffende cliënten en aanbieders. Wie doet wat De aanvraag die de ISD namens de vijf Bollengemeenten heeft ingediend is gehonoreerd door het Rijk en wordt nu door hen uitgevoerd en verder concreet vorm gegeven. Op basis van de besluiten die uw raad neemt over de HBH1 per 2016 zal zij daarvan ook de effecten voor de HHT uitwerken en de inwoners daar goed over informeren. p 12 van 21

13 Deel III Om zowel de HBH1 om te vormen tot een algemene voorziening als de HHT tot uitvoering te brengen heeft de ISD nadere regels opgesteld die komen te hangen onder de verordening Wmo Bollenstreek. De politieke besluitvorming ten aanzien van de omvorming van de HBH van de vijf Bollengemeenten worden in deze regels verwerkt. Hetzelfde geldt voor de uitvoering van de Huishoudelijke Hulp Toelage. Zoals eerder vermeld, in de bijlage treft u de nadere regels van Hillegom, Lisse en Noordwijkerhout aan. Na besluitvorming in de gemeenteraad worden de besluiten van Teylingen verwerkt in de nadere regels en ter vaststelling aan het college aangeboden. De ISD verzorgt de communicatie naar inwoners in dit gehele proces zorgvuldig. 9 p 13 van 21