Raadsvoorstel. Datum raadsvergadering : 7 juli 2016 Agendanummer : Datum : 1 juni Onderwerp Huishoudelijke hulp terug in de maatwerkvoorziening

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Datum raadsvergadering : 7 juli 2016 Agendanummer : Datum : 1 juni 2016 Onderwerp Huishoudelijke hulp terug in de maatwerkvoorziening Aan de leden van de raad, Voorgesteld besluit Het voorstel is om: 1. in te stemmen met het beëindigen van de huidige constructie Algemene Voorziening waaronder het stopzetten van de financiële compensatie per 1 januari 2017; 2. in te stemmen met het in werking treden van de maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning per 1 januari 2017; 3. in te stemmen met het voortzetten van de maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg per 1 januari 2017; 4. in te stemmen met het toetsen van onze normtijden door een onafhankelijke derde; 5. in te stemmen de raad voor te leggen de niet bestede HHT middelen in te zetten voor het behoud van werkgelegenheid in de maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning; 6. in te stemmen met het indien nodig doorzetten van de inkoop bemiddelingsbureau HuisTipTop. Inleiding Sinds maart 2015 kent de gemeente Urk een algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning (bemiddelingsbureau HuisTipTop) en (aanvullend) een maatwerkvoorziening Regie op het huishouden ( oude HH2 ). Voor de algemene voorziening wordt het bemiddelingsbureau HuisTipTop door de gemeente gefinancierd. Dit bureau bemiddelt vraag en aanbod tussen hulpvrager en hulp die meestal als dienstverlener aan huis werkt. De inwoner betaalt de hulp zelf. Voor inwoners die de hulp niet kunnen betalen is compensatie mogelijk. Momenteel maken in de gemeente Urk 44 inwoners gebruik van deze compensatieregeling. Voor de maatwerkvoorziening heeft een inwoner keus uit verschillende aanbieders (zorg in natura, ZIN) of een persoonsgebonden budget (PGB). Bij de maatwerkvoorziening betaalt de inwoner een eigen bijdrage, die wordt berekend en geïnd via het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Momenteel maken 43 inwoners in de gemeente Urk gebruik van de maatwerkvoorziening. 39 hiervan maken gebruik van de zorg door Zorggroep Oude en Nieuwe Land (ZONL) en is op basis van ZIN. Daarnaast ontvangen 4 mensen voor de maatwerkvoorziening een PGB. Voor dit vorig jaar ingevoerde systeem zijn verschillende contracten afgesloten die van rechtswege aflopen op 31 december Ten eerste lopen de contracten met de gecontracteerde zorgaanbieders voor de huidige maatwerkvoorziening af. Het gevolg hiervan is dat een nieuwe aanbesteding voor de maatwerkvoorziening nodig is om zorg aan cliënten te continueren per 1 januari Daarnaast lopen de afspraken rondom de Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) af en lopen de afspraken over financiering van het bemiddelingsbureau af. De HHT wordt momenteel

2 ingezet om ZONL twee jaar langer de tijd te geven om hun medewerkers naar ander werk te begeleiden. Aanvullend op de aflopende contracten zijn er verschillende ontwikkelingen die in de zijlijn meespelen en ervoor zorgen dat de gemeente keuzes moeten maken over de inrichting van de HH per 1 januari Een eerste ontwikkeling is dat ZONL heeft aangegeven per 1 januari 2017 te stoppen met de HH. ZONL heeft al haar HH personeel (momenteel nog 17 medewerkers voor de gemeente Urk, ongeveer 6 FTE) boventallig verklaard en collectief ontslag aangevraagd, dat naar verwachting ingaat op 1 januari ZONL heeft aangegeven dat uit hun gesprekken met andere zorgpartijen is gebleken dat niet te verwachten is dat een andere partij de dienstverlening en veel personeel van ZONL wil overnemen op basis van dezelfde arbeidsvoorwaarden. Dit heeft te maken met de hoogte van loonkosten van het huidige ZONL personeel. Dit betekent, dat cliënten na de aanbesteding te maken krijgen met een nieuwe zorgaanbieder maar dat cliënt de vertrouwde hulp waarschijnlijk niet kan behouden. Een tweede ontwikkeling betreft de verschillende rechtszaken die landelijk spelen over de HH. Verschillende rechtbanken hebben elkaar tegengesproken op het gebied van de Wmo 2015 in relatie tot de HH. In drie zaken is hoger beroep aangetekend waardoor de hoogste rechter in deze zaken, de Centrale Raad van Beroep (CRvB), uitspraak heeft gedaan op 18 mei De kern van de uitspraak is dat de HH als gemeentelijke voorziening valt onder de werking van de Wmo Hierbij is het mogelijk deze hulp in zowel een algemene voorziening als een maatwerkvoorziening aan te bieden. Een algemene voorziening is een volwaardig en voorliggend alternatief op een maatwerkvoorziening. Wel dient er aanvullend een maatwerkvoorziening voorhanden te zijn. Tegelijkertijd bepaalt de Wmo 2015 dat er in een algemene voorziening sprake is van een contract tussen gemeenten en aanbieder, de algemene voorziening moet door of namens de overheid geleverd worden. Er wordt momenteel binnen onze huidige algemene voorziening geen HH door of namens de overheid geleverd. Dit is een uitkomst die op het moment van ontwikkeling van het huidige systeem door de gemeente niet te voorzien viel. Daarnaast moeten de normtijden voor HH berusten op objectief en onafhankelijk onderzoek naar de tijd die nodig is voor een schoon en leefbaar huis. Tot slot is het belangrijk om te noemen dat het kabinet voornemens is de inzet van Dienstverleners aan huis in de algemene voorziening te verbieden per 1 januari Enkel via een maatwerkvoorziening PGB blijft het gebruik van Dienstverleners aan huis mogelijk. Hoewel dit momenteel nog beleidsvoornemens zijn heeft het ministerie in een gesprek laten weten het voornemen om te willen zetten in een wetswijziging. Achterliggende motivatie is dat publiek gefinancierde banen reguliere banen moeten zijn en dat inwoners niet worden geconfronteerd met werkgeversverplichtingen. Kortom, een algemene voorziening is mogelijk, maar niet in de huidige vorm omdat er in Urk sprake is van een contract tussen cliënt en Dienstverlener aan huis tegen betaling van een vol tarief en zonder tussenkomst van de gemeente. Als gemeente zijn we dus genoodzaakt te komen tot een wijziging in het systeem van de HH, tevens rekening houdende met de beleidsvoornemens van het kabinet.

3 Beoogd resultaat / effect Het doel van dit voorstel is om duidelijkheid te creëren over hoe de hulp bij het huishouden vormgegeven moet worden per 1 januari Dan lopen huidige contracten immers af en moet er zorg gecontinueerd en gegarandeerd worden aan inwoners. Er is gewacht tot de uitspraak van 18 mei jongstleden voordat besluitvorming in gang is gezet. Tegelijkertijd moet vanuit de aanbesteding geredeneerd om 1 januari te halen uiterlijk begin juli publiekelijk worden gestart met de publicatie van de stukken. Bij het hanteren van 1 januari als deadline zal er voor half juli daarom door de gemeenteraad een besluit genomen moeten worden over de hulp bij het huishouden. Er zal immers sprake zijn van een wijziging van beleid. Het doel is instemming verkrijgen voor het beëindigen van de huidige constructie met betrekking tot de algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning en het invoeren van een maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning (oude HH1) en een maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg (oude HH2) met ingang van 1 januari Argumenten De huidige algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning voldoet op onderdelen niet aan de specifieke voorwaarden die gelden voor een algemene voorziening onder de Wmo Dit blijkt uit verschillende uitspraken. Hierdoor is nieuw beleid voor schoonmaakondersteuning nodig met ingang van 1 januari Voor meer informatie wordt verwezen naar de bijgevoegde Notitie Hulp bij Huishouden per De maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning kan inhoudelijk worden voortgezet op dezelfde wijze vanaf Echter het contract met de gecontracteerde aanbieders loopt op 31 december 2016 af. Daarnaast heeft ZONL aangegeven per 1 januari 2017 te stoppen met de activiteit hulp bij het huishouden en niet deel te nemen aan de nieuwe aanbesteding maatwerkvoorziening. Dit betekent dat de gemeente op zoek moet naar nieuwe aanbieders. De voorbereiding van de aanbesteding is inmiddels in gang gezet. De financiële compensatie voor schoonmaakondersteuning is overbodig met ingang van 1 januari De financiële compensatie voor schoonmaakondersteuning is gekoppeld aan de algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning. De inwoner betaalt de kosten voor de schoonmaakondersteuner zelf. Als de inwoner dit niet kan betalen is financiële compensatie mogelijk. Aangezien de algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning wordt beëindigd per 1 januari 2017 kan ook de financiële compensatie per die datum worden beëindigd. De maatwerkvoorziening Schoonmaakondersteuning ZIN en PGB sluit aan bij de Wmo Uit de uitspraken blijkt dat de huidige algemene voorziening op onderdelen niet voldoet aan de Wmo Het opzetten van een nieuwe algemene voorziening blijkt op juridische gronden niet op een toekomstbestendige manier te kunnen worden opgezet die voldoet aan de Wmo Daarbij sluit een nieuwe algemene voorziening niet aan bij het uitgangspunt van zelforganiserend vermogen en de bedoeling van de Wmo 2015 en bij het beleidsuitgangspunt cliënt behoudt voor zover dat in de invloedssfeer van de gemeente ligt zoveel mogelijk zijn vertrouwde hulp / dienstverlener aan huis, want de inzet van dienstverleners aan huis kan niet via een algemene voorziening. Ook heeft de algemene voorziening geen meerwaarde ten opzichte van een maatwerkvoorziening. Gezien de aanvullende voorwaarden rondom de algemene voorziening is het verschil met een maatwerkvoorziening grotendeels teniet gedaan. Concluderend kan worden gesteld dat de algemene voorziening niet op een laagdrempelige wijze voor inwoners is in te

4 richten, het zelforganiserend vermogen van inwoners niet kan worden benut en er geen financieel verschil is voor de gemeente tussen maatwerkvoorziening en de algemene voorziening. We willen rust voor onze inwoners en toekomstbestendig beleid neerzetten. Een nieuwe algemene voorziening is daarom geen optie. Nu uit de uitspraken blijkt dat het op basis van juridische gronden niet haalbaar is een nieuwe laagdrempelige algemene voorziening op te zetten is dit ook geen voordeel meer ten opzichte van de maatwerkvoorziening. De maatwerkvoorziening sluit zodoende goed aan op de Wmo Daarnaast sluit de maatwerkvoorziening Schoonmaakondersteuning PGB goed aan bij het uitgangspunt van zelforganiserend vermogen, waarbij wordt uitgegaan wat de inwoner nog zelf kan met behulp van mensen uit zijn of haar omgeving. De cliënten kunnen met een PGB zelf hun particuliere hulp inhuren en zelf overleggen met de dienstverleners aan huis wanneer deze schoonmaakondersteuning kan bieden en welke taken de dienstverleners aan huis uitvoert binnen de afgesproken tijd. Zodoende bestaat de mogelijkheid dat de cliënt zijn vertrouwde hulp kan behouden en zo ook de werkgelegenheid van de dienstverleners aan huis kan worden behouden. Voor meer gevolgen van het in werking treden van de maatwerkvoorziening wordt verwezen naar de bijgevoegde Notitie Hulp bij huishouden per De invoering van een maatwerkvoorziening heeft (financiële) gevolgen voor cliënten en schoonmaakondersteuners. De gevolgen voor cliënten en schoonmaakondersteuners zijn beschreven in de bijgevoegde notitie en daarom wordt voor zorgvuldige en uitgebreide informatie hierover verwezen naar bijgevoegde notitie. Nieuwe cliënten die gebruik willen maken van een schoonmaakondersteuner kunnen terecht bij het bemiddelingsbureau. Op deze wijze behouden cliënten die zelf de regie willen houden over de afspraken met de schoonmaakondersteuner, de uit te voeren taken e.d. de mogelijkheid om voor PGB te kiezen ondanks dat zij op moment van melding nog geen schoonmaakondersteuner hebben die de schoonmaakwerkzaamheden kan uitvoeren. De Niet bestede HHT gelden blijven ten gunste van de Hulp bij huishouden per De Huishoudelijke Hulp Toelage (HHT) periode, die is ingezet om ZONL twee jaar langer de tijd te geven om hun medewerkers naar ander werk te begeleiden, loopt eind dit jaar af. Het college moet verantwoording afleggen aan de raad over de aanwending van de HHT-gelden 2015 en Het voorstel aan de raad is om de niet bestede HHT middelen in het jaar 2017 in te zetten voor de maatwerkvoorziening Schoonmaakondersteuning en maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg. De invoering van maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning en het voortzetten van de maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg per 1 januari 2017 heeft budgettaire gevolgen voor de gemeente. De exacte gevolgen voor de invoering van een maatwerkvoorziening Schoonmaakondersteuning en het voortzetten van de maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg per 1 januari 2017 kunnen niet worden aangegeven. Met een zekere bandbreedte kan worden aangegeven wat het extra financieel beslag met betrekking tot de invoering van maatwerkvoorziening Schoonmaakondersteuning en het voortzetten van de maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg per 1 januari 2017 zou kunnen zijn. Deze bandbreedte van de geprognosticeerde, structurele financiële consequenties liggen rond (zie tabel 2 van paragraaf 3.3 van de notitie).

5 Deze verwachtte hogere uitgaven door de invoering van maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning en het voortzetten van de maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg per 1 januari 2017 worden opgevangen binnen het totale beschikbare budget van het Sociale Domein. Voor 2017 ligt dit (incidenteel) en financieel gezien anders. De restantmiddelen afkomstig van de HHT-gelden 2015 en 2016 worden in 2017 ingezet om de ontstane verwachtte hogere uitgaven incidenteel op te kunnen vangen. Evaluatie Een goed communicatieplan aan inwoners is nodig om periode van mogelijke onzekerheid voor cliënten en schoonmaakondersteuners zo kort mogelijk te houden. Inwoners kunnen mogelijk denken dat door het beëindigen van de algemene voorziening voor schoonmaakondersteuning hun ondersteuning niet wordt gecontinueerd. Dit is niet het geval. Gemeenten hebben een taak om met ingang van 1 januari 2017 ervoor te zorgen dat inwoners die dit nodig hebben kunnen beschikken over ondersteuning. Ook kan meespelen dat inwoner zorgen heeft of deze zijn vertrouwde schoonmaakondersteuner kan behouden. Gemeente zal voor zover dat in de invloedssfeer van de gemeente ligt zoveel mogelijk inzetten op het behouden van de koppeling tussen inwoner en schoonmaakondersteuner. De invoering van een maatwerkvoorziening leidt tot meerkosten ten opzichte van de huidige meerjarenbegroting. Voor de gemeente heeft het teruggaan naar de oude situatie, namelijk alleen een maatwerkvoorziening, behoorlijk financiële consequenties. De financiële consequenties worden opgevangen binnen de huidige beschikbare middelen van het Sociaal Domein. Hoe dat financieel structureel uitkomt ten opzichte van een nieuwe meerjarenbegroting blijft onzeker. In de financiële berekening is uitgegaan van de historische verdeling tussen maatwerkvoorziening Schoonmaakondersteuning ZIN (25% tot 35%) en PGB (65% tot 75%). Het tarief PGB is fors lager per uur dan het tarief ZIN. Een verschuiving van PGB naar ZIN kan tot een forse toename van de kosten leiden. De schatting is dat de cliënt bij de transitie (van de algemene voorziening naar de maatwerkvoorziening) per 2017 zoveel mogelijk zijn vertrouwde hulp wil behouden. Dit bleek ook het geval tijdens de transitie van de maatwerkvoorziening naar de algemene voorziening in maart In de komende transitie is de verwachting daarom als volgt: 1. Client met een beperking die gebruik maakt van de algemene voorziening en opdrachtgever is van een dienstverlener aan huis zal naar verwachting kiezen voor een maatwerkvoorziening PGB. Op deze manier kan cliënt zijn vertrouwde hulp behouden indien dienstverlener blijft werken als dienstverlener aan huis. Daarnaast is cliënt vanaf 1 maart 2015 gewend aan opdrachtgeverschap en dit heeft als voordeel dat cliënt zelf meer kan regelen en kan overleggen met dienstverlener aan huis wanneer deze schoonmaakondersteuning kan bieden en welke taken de dienstverlener aan huis uitvoert binnen de afgesproken tijd. Ook heeft het als voordeel voor cliënt dat een lager PGB uurtarief mogelijk leidt tot een lagere eigen bijdrage via het CAK. Ook is de inschatting dat de dienstverlener aan huis grotendeels zal blijven werken als dienstverlener aan huis. De dienstverlener aan huis werkt al jaren als dienstverlener aan huis. Het tarief van 13,00 per uur naar ons oordeel een realistisch tarief. 2. Client met een beperking die gebruik maakt van de algemene voorziening en een hulp heeft die in loondienst is bij ZONL zal naar verwachting kiezen voor een maatwerkvoorziening ZIN. Op deze

6 manier kan cliënt zijn vertrouwde hulp behouden indien nieuwe aanbieder de medewerker van ZONL overneemt en indien hulp blijft werken als medewerker in loondienst én mogelijk bij dezelfde aanbieder een dienstverband krijgt. Hier heeft de gemeente geen invloed op. Gemeente kan alleen doen wat in de invloedssfeer ligt, dus de visie van aanbieders vragen in de aanbesteding omtrent dit punt. Gezien bovenstaande is de verwachting dat de verschuiving van PGB naar ZIN beperkt zal zijn. In de financiële berekening is uitgegaan van maximale tarieven. De werkelijke uitgaven hangen af van het daadwerkelijke gebruik, de tarieven die uit de aanbesteding komen, of er voor schoonmaakondersteuning een verschuiving optreedt van PGB naar ZIN en of we terug moeten naar de normtijden vanuit het CIZ protocol. Kosten, baten, dekking Wanneer de raad instemt met het voorstel om de huidige HH weer volledig onder te brengen in een maatwerkvoorziening zal dit betekenen dat er een tekort ontstaat van Dit is een schatting op basis van aannames hierboven genoemd. Bijlagen Rapport Hulp bij huishouden per 2017 Collegevoorstel Burgemeester en Wethouders van Urk, P.C. van Maaren, burgemeester M. Bogerd, secretaris

7 Raadsbesluit Dossiernummer: De raad van de gemeente Urk, op voorstel van het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Urk d.d. 1 juni 2016 gezien het advies van commissie II d.d besluit: 1. in te stemmen met het beëindigen van de huidige constructie Algemene Voorziening waaronder het stopzetten van de financiële compensatie per 1 januari 2017; 2. in te stemmen met het in werking treden van de maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning per 1 januari 2017; 3. in te stemmen met het voortzetten van de maatwerkvoorziening Ondersteuning regie/zorg per 1 januari 2017; 4. in te stemmen met het toetsen van onze normtijden door een onafhankelijke derde; 5. in te stemmen de raad voor te leggen de niet bestede HHT middelen in te zetten voor het behoud van werkgelegenheid in de maatwerkvoorziening schoonmaakondersteuning; 6. in te stemmen met het indien nodig doorzetten van de inkoop bemiddelingsbureau HuisTipTop. Urk, 7 juli 2016, de raad van de gemeente Urk, de griffier, de voorzitter,