Hoe herkennen jullie pijn?
|
|
- Maurits Smet
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Pijn meten bij mensen met een (ernstig) verstandelijke beperking EMB-congres Zwolle Theo Sietsema Praktijkverpleegkundige Dianne Keijzer Gedragskundige Ipse de Bruggen 2015 Hoe herkennen jullie pijn? 1
2 Definities van pijn Pijn is een onplezierige, gevoelsmatige en emotionele beleving die wordt geassocieerd met een daadwerkelijke of dreigende beschadiging van weefsel, dan wel beschreven wordt in termen van een dergelijke weefselbeschadiging (IASP). Pijn is wat een patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer de patiënt zegt dat het optreedt (Mc Caffery) discutabel bij de VGdoelgroep! Pijn is een onplezierige sensorische ervaring 2
3 Pijn wordt veroorzaakt door weefselbeschadiging Pijn is een subjectieve ervaring 3
4 Pijn is een emotie Pijn uit zich door gedrag 4
5 Pijn is niet fijn 5
6 Inleiding Voorkomen van pijn Het belang van pijn meten Richtlijn pijndiagnostiek van IdB Pijn meten en pijndiagnostiek Uitleg meetinstrumenten Pijnteam Ipse de Bruggen Casuïstiek Actiepunten Nieuwe ontwikkelingen Voorkomen van pijn Prevalentie bij kinderen zonder VB: 54-78% soms pijn 15-26% regelmatig pijn (Perquin et al, 2000) Prevalentie bij kinderen met VB: 75% (Stallard et al, 2001) Bij ernstige VB werd vaker pijn gesignaleerd (Breau et al, 2003) 6
7 Het belang van pijn meten Veel cliënten kunnen pijn moeilijk aangeven, daardoor is er veel niet herkende pijn Vaak (pijnlijke) medische of verzorgende handelingen Pijn als oorzaak van gedrag Adequater behandelen/voorkomen Richtlijn pijndiagnostiek van Ipse de Bruggen Ontstaan naar aanleiding van implementatie pijnschalen Gebaseerd op visie pijndiagnostiek Gebruik gemaakt van richtlijn Verenso en Zoeken naar somatische verklaringen voor probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking. Multidisciplinair (AVG; gedragskundige; praktijkverpleegkundige; fysio; ergo), deze disciplines hebben ook zitting in het Pijnteam IdB. Doelstelling: beter pijn herkennen, zodat er beter behandeld kan worden Beschrijft proces en verantwoordelijke Bruikbaar voor alle behandelaren (medisch, paramedisch, gedragskundig) Richtlijn is bruikbaar voor subacute en chronische pijn Richtlijn is geschreven voor de intramurale locaties IdB 7
8 Richtlijn pijndiagnostiek Onderdeel Richtlijn Hulpmiddelen Is er sprake van pijn? Meetinstrumenten Wat kande oorzaak van de pijn zijn? Differentiaal diagnostiek en uitsluiten oorzaken. Afsluiten pijndiagnostiek Anamnese, lichamelijk onderzoek en eventueel proefbehandeling of proefmedicatie in combinatie met een meetinstrument of rapportagelijst Instellen goede behandeling of naar alle waarschijnlijkheid- kunnen uitsluiten van pijn Pijn meten en pijndiagnostiek Pijn meten is onderdeel van pijndiagnostiek Pijndiagnostiek bestaat uit het hele proces van anamnese, lichamelijk onderzoek, differentiaaldiagnostiek en de analyse en conclusies die daarbij horen. Pijndiagnostiek is een methodische cyclus die meermalen doorlopen kan (moet) worden. 8
9 Pijn meten en pijndiagnostiek 1 deel voor betrouwbare zelfrapportage (LVB) 1 deel voor onbetrouwbare zelfrapportage (EMB, EMVB, EVB, ZEVB) Meetinstrumenten bij pijn (EMB) CPG (Checklist Pijn Gedrag) REPOS (Rotterdam Elderly Pain Observation Scale) FacesScale: Client kan aan de hand van gezichtjes aangeven hoeveel pijn hij/zij heeft Numerieke pijnschaal (NRS) 9
10 Visual AnalogScale(VAS). Client of vertegenwoordiger kan op lijn (0-10) aangeven hoeveel pijn de client heeft. Wat is de CPG? Checklist PijnGedrag (Erasmus MC) Ontwikkeld en gevalideerd voor kinderen met ernstig meervoudig complexe beperkingen Gedragsobservatie meetinstrument Pijn scoren dmv gedragsitems Vnl. mimiek Pijn objectiever vastleggen 10
11 Wat is de REPOS? Rotterdam Elderly Pain Observation Scale (Erasmus MC) Ontwikkeld en gevalideerd voor volwassenen met een uitingsbeperking Gedragsobservatie meetinstrument Pijn scoren dmv gedragsitems Vnl. mimiek Pijn objectiever vastleggen 11
12 Psychometrische eigenschappen 10-puntsschaal Evaluatief meetinstrument Postoperatief kan het ook worden toegepast Valide voor chronische en (sub)acute pijn, postoperatieve pijn, pijn in de dagelijkse praktijk en evaluatie van pijnbehandeling Betrouwbaar indien een training is gevolgd 12
13 Pijnteam Doelstellingen pijnteam Pijnteam is multidisciplinair Ondersteunt en adviseert de CIDB-medewerkers op het gebied van pijndiagnostiek en behandeling wanneer er aan de hand van de richtlijn pijndiagnostiek geen of onvoldoende resultaat is Vergroot kennis en verwerft nieuwe inzichten m.b.t. pijn, diagnostiek en behandeling. Indien gewenst wordt deelgenomen aan wetenschappelijk onderzoek of wordt wetenschappelijk onderzoek geïnitieerd Deelt relevante kennis met de CIDB-medewerkers Legt contacten met externe behandelaars, specialisten en onderzoekers op het gebied van pijn Evalueert de richtlijn en houdt deze up-to-date 13
14 Oefenen met scoren Even voorstellen Mevrouw van Veen; 52 jaar; matige verstandelijke beperking; Spastische diplegie ECI; psychische problematiek en dwangmatig gedrag. Loopt zelfstandig met rollator; is de laatste jaren daarin achteruit gegaan; verschillende valincidenten en fracturen; osteoporose Klaagt sinds enige tijd over pijn tijdens lopen; onduidelijk of dit echt pijn is of ongemak of aandacht vragen Welke aanvullende informatie zou je nog uitvragen in de (hetero)- anamnese bij mevrouw? 14
15 Stap 1: Is er sprake van pijn? Heteroanamnese Keuze meetinstrument? 15
16 REPOS scoren Video mevrouw V. Wat heb je gezien? Wat is je opgevallen? Interpretatie van de score? 16
17 Stap 2: Wat is de oorzaak? Opstellen van hypotheses en deze uitsluiten of bevestigen dmv aanvullend onderzoek. Welke aanvullende informatie heb je nog nodig? Stap 2: Wat is de oorzaak? Welke hypotheses zijn er voor de oorzaak van de pijn bij deze mevrouw? Hoe ga je deze hypotheses uitsluiten of bevestigen? Wanneer er meerdere hypotheses (differentiaal diagnoses) zijn, wordt het diagnostisch proces meerdere keren doorlopen. 17
18 Stap 3: Afsluiten pijndiagnostiek Instellen behandeling of advies en deze evalueren en evt bijstellen Of naar alle waarschijnlijkheid vaststellen dat er geen sprake is van pijn Proefbehandeling is onderdeel van de diagnostiek en moet geëvalueerd worden op vastgestelde criteria Mevrouw V. Na REPOS-score werd lichamelijk onderzoek gepland door AVG en fysiotherapeut. Mevrouw stond onderzoek echter maar zeer beperkt toe. Er was een hoge spierspanning en pijnpunten in de bil. Provocatie was niet goed mogelijk vanwege weerstand. 18
19 Mevrouw V. Mevrouw werd verwezen naar orthopeed en revalidatiearts. Daaruit kwam naar voren dat de hoge spierspanning (spasticiteit) in combinatie met veroudering en veel zitten waarschijnlijke oorzaken voor de pijn zijn. Dringend advies was om zoveel mogelijk in beweging blijven, omdat anders klachten (pijn, obstipatie) en stijfheid zouden toenemen. Mevrouw V. In overleg met persoonlijk begeleider, gedragskundige en AVG komen we tot de hypothese dat er soms pijn aanwezig is, soms gekoppeld aan een activiteit. Daarnaast lijkt het dat Mw. klagen nodig heeft en dit herhaalt omdat ze dat gewend is. We besluiten het klaaggedrag te accepteren en naar mw te bevestigen dat dit vervelend is. Wel wordt het enigszins gekaderd. Daarnaast wordt er gestart met proefmedicatie (3dd 1000mg paracetamol). 19
20 Mevrouw V. Qua gedrag gaat het de laatste maanden goed met mevrouw. Ze blijft wisselend klagen over pijn, maar bij herhaling van de REPOS lijkt dit slechts kortdurend aanwezig te zijn en zijn de pijnmomenten op de dag beperkt. Werkwijze en implementatie Alle betrokken disciplines denken mee Visievorming en keuze van werkwijze Informatie verspreiden binnen de organisatie Scholing van medewerkers Pijnadvies team 20
21 Wat zijn uw actiepunten? Handelen naar richtlijn In overleg zelfrapportage zorgvuldig uitproberen Bewust van pijngedragingen (doelgroep + individueel) Trainen in gebruik observatielijsten Bij voorkeur pijnprofiel van elke cliënt Heb het met elkaar over het signaleren en verminderen van pijn! Nieuwe ontwikkelingen Richtlijn pijn bij VenVN (Anneke Boerlage) Onderzoek REPOS bij s Heerenloo (Anne Bruns, Eveline Kreukniet) Onderzoek naar pijn bij VU (Nanda de Knegt) 21
22 Referenties Boerlage, e.a., Having a feel for others pain Erasmus Universiteit Rotterdam, 2011 Rotterdam Elderly Pain Observation Scale; REPOS: een observatieschaal voor pijnmeting bij volwassenen en ouderen met een uitingsbeperking. CD-ROM, Boerlage, van Dijk, van Herk; Erasmus MC en medisch multimedia; Rotterdam, 2008 Breau, L. M., Camfield, C. S., McGrath, P. J., & Finley, A. (2003). The incidence of pain in children with severe cognitive impairments. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine, 157, De Checklist PijnGedrag (CPG); Handleiding. Erasmus MC Sopia Kinderziekenhuis; afdeling Kinderheelkunde, januari 2006 Duivenvoorden, H.J., e.a.: Pain assessment in profound cognitive impaired children using the checklist pain behaviour; is item reduction feasible? Evenhuis, H.M. (2001). Mensen met een verstandelijke handicap: normale burgers, bijzondere patiënten. NTZ, 1, 4-16 Jansen, A., Kingma-Thijssen, J.: Zoeken naar somatische verklaringen voor probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking. Centrum voor consultatie en expertise, Utrecht, Ketels, Pijngedraganalyse, systeem voor het vaststellen en bestrijden van pijn bij zorgvragers met een verstandelijke beperking. Alkmaar, 2008 Koot, J.M. (red) (z.j.). Pijn bij verstandelijk gehandicapten. Op weg naar onderkenning en behandeling. Rotterdam: Pijnkenniscentrum Erasmus Universiteit Rotterdam/ Sophia Kinderziekenhuis Perquin CW, Hazebroek-Kampscheur AAJM, Hunfeld JAM, Bohnene AM, van Suijlekom-Smit LWA, Passchier J, van der Wouden JC. Pain in children and adolescents: a common experience. Pain 2000;87:51 58 Pijn, het is er wel maar je ziet het niet, NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg, Referenties (vervolg) Stallard P., Williams L., Lenton S. & Velleman R. (2001) Pain in cognitively impaired, noncommunicating children. Archives of Disease in Childhood 85, Terstegen, C: Assessing pain in children with profound cognitive impairment: the development of the checklist pain behaviour. Kinderheelkunde en Kind-/Jeugdpsychiatrie, Erasmus MC, Rotterdam, 2004, pp. 145 Visie pijndiagnostiek van Ipse de Bruggen Verenso. Multidisciplinaire richtlijn pijn, herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen. Deel 1. Utrecht. Verenso 2011 Zwakhalen ea. Pijn bij mensen met een verstandelijke handicap, een state of the art van pijnbeoordeling tot management. Universiteit Maastricht 22
23 Bedankt voor jullie aandacht! Contactgegevens: 23
Hoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008
Hoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008 Pijn bij verstandelijk gehandicapten 110.000 mensen met een verstandelijke handicap (VH) Ruim de helft ernstig Veel bijkomende stoornissen,
Nadere informatiePijn bij dementie. Monique Durlinger, Specialist Ouderengeneeskunde Vivre. dialogen rond dementie, 5 september 2012
Pijn bij dementie Monique Durlinger, Specialist Ouderengeneeskunde Vivre 1 Inhoud l Definitie pijn l Hoe vaak komt pijn voor bij ouderen? l Pijnbeleving bij ouderen l Pijn bij dementie: anders? l Gevolgen
Nadere informatieInhoud presentatie. Pijn in verpleeghuizen. Pijn in verpleeghuizen. A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents
A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents Inhoud presentatie Een betere kijk op pijn bij verpleeghuisbewoners Pijn in verpleeghuizen REPOS Ontwikkeling Implementatie Implementatie pijnmeting Conclusie
Nadere informatieGedrag of pijn, wat zou het zijn?
Gedrag of pijn, wat zou het zijn? Dr. Anneke Boerlage Geschiedenis Heeft alles te maken met hoe men over mensen met een VB dacht, ontmenselijking, depersonalisatie en ongevoeligheid Kunnen geen pijn voelen
Nadere informatieObservatie van pijn bij mensen met een uitingsbeperking A. Boerlage 1, R. van Herk 1, S.J. Swart 2, F.P.M. Baar 2
Observatie van pijn bij mensen met een uitingsbeperking A. Boerlage 1, R. van Herk 1, S.J. Swart 2, F.P.M. Baar 2 1. Pijnkenniscentrum Erasmus MC, Rotterdam 2. Verpleeghuis Antonius Ijsselmonde; Laurens,
Nadere informatieobserveren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014
observeren van pijngedrag met de REPOS Anneke Boerlage 16 oktober 2014 Pijn is een onplezierige, gevoelsmatige en emotionele beleving die wordt geassocieerd met een daadwerkelijke of dreigende beschadiging
Nadere informatieMeten is weten. Baccaert Griet
Meten is weten. PIJNBEOORDELING Baccaert Griet Wat is pijn? Pijn is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging, of die beschreven
Nadere informatieWat als je niet kunt zeggen dat je pijn hebt? Gabrielle van de Graaf en Anneke Boerlage
Wat als je niet kunt zeggen dat je pijn hebt? Gabrielle van de Graaf en Anneke Boerlage Prevalentie cijfers Volwassenen met een VB (instelling): 15% 1 Kinderen met een VB: 84% 2 Instelling voor VB: 85%
Nadere informatieDiagnostiek pijnmeetinstrumenten
Diagnostiek pijnmeetinstrumenten Inleiding Pijnmeetinstrumenten zijn een hulpmiddel bij het bepalen van de pijnintensiteit en tevens nuttig om de effectiviteit van de pijnbestrijding (farmacologisch of
Nadere informatie14 april 2016 Dr. M. Burin
14 april 2016 Dr. M. Burin https://www.youtube.com/watch?v=9pfdtcl jezo https://www.youtube.com/watch?v=xakocii LlwY Ondergediagnosticeerd Onderbehandeld Zelden gebruik van aangepaste pijnschaal Discrepantie
Nadere informatiePijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat?
Pijn meten bij ouderen met dementie; hoe doe je dat? Dr. Sandra Zwakhalen Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Dialogen rond dementie Lijden deze ouderen pijn? Hoe kunnen we pijn
Nadere informatieSignaleren van verslikken bij mensen met een verstandelijke handicap. Annemarie Helder logopedist
bij mensen met een verstandelijke handicap Annemarie Helder logopedist Even voorstellen. Annemarie Helder Ruim 25 jaar logopedist Werkervaring: speciaal onderwijs, revalidatie, zorg voor mensen met verstandelijke
Nadere informatieSignaleren en monitoren van somatische gezondheidsproblemen. Who cares?
EMBToday O2-06-2016 Signaleren en monitoren van somatische gezondheidsproblemen. Who cares? Dinette van Timmeren Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing, Hanzehogeschool Groningen Focus
Nadere informatieGespannen gezicht Eén of meer spieren in het gezicht worden aangespannen (zijn niet ontspannen). Dit wordt NIET gescoord als cliënt praat.
Rotterdam Elderly Pain Observation Scale (REPOS) Instructiekaart Definities van de gedragingen Elk onderdeel van de REPOS vertegenwoordigt bepaald gedrag of een bepaalde reactie. De REPOS scoort gedragingen
Nadere informatie07-04-15. Herkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Na vanmiddag. bij ouderen met een verstandelijke beperking
Na vanmiddag Herkennen van en omgaan met Angst en Depressie bij ouderen met e Weet u hoe vaak angst en depressie voorkomen, Weet u wie er meer risico heeft om een angststoornis of depressie te ontwikkelen,
Nadere informatieOnderzoekers: diverse onderzoekers, in binnen- en buitenland onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp, Dr. A. van der Putten & Drs. P.
Alle projecten richten zich op personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen en staan onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp en/of Dr. A. van der Putten. Lopende projecten 1.
Nadere informatieVerstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen
Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker
Nadere informatiePijnschalen. Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek Universitair Ziekenhuis Gent
Prof. dr. J Devulder Diensthoofd Pijnkliniek -Wat? -Problemen in ziekenhuisverband -Waarom? -Belang? -Wat ermee aanvangen? -Casus -Besluit Downloaded from: Wall and Melzack's Textbook of Pain, 5th Edition
Nadere informatie29 maart 2018 Dr. M. Burin
29 maart 2018 Dr. M. Burin Spino- thalamische baan Somatosensoriële cortex: discriminatory pathway: intensiteit en locatie van pijnlijke stimulus Spino- bulbaire baan hersenstam thalamus en limbische
Nadere informatiePalliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering
Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering In deze presentatie Palliatieve zorg bij Stichting Prisma Definitie van palliatieve zorg Kenmerken van de palliatieve
Nadere informatiePijnassessment in het kader van pijnbehandeling, a must or a load
Pijnassessment in het kader van pijnbehandeling, a must or a load Mevr. N. Van Houtte, Verpleegkundig specialist pijn Az Damiaan Oostende Pijnsymposium Postoperatieve pijn 25 november 2017 CC De Valkaart,
Nadere informatiePijn bij kwetsbare ouderen. Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ
Pijn bij kwetsbare ouderen Rob van Marum Klinisch geriater, klinisch farmacoloog JBZ Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele ervaring die in verband wordt gebracht met bestaande
Nadere informatieNeurostimulatie, zonder brein geen pijn. Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare
Neurostimulatie, zonder brein geen pijn Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare - Definities pijn - Classificaties volgens duur & oorsprong - Chronische
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatiePijn als oorzaak van probleemgedrag
Pijn als oorzaak van probleemgedrag 1 Janine van Kooten AIOS ouderengeneeskunde & promovendus VUmc Workshop pijn en probleemgedrag Annelore van Dalen- Kok AIOS ouderengeneeskunde & promovendus LUMC Inhoud
Nadere informatieDinette van Timmeren Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing
De noodzaak van evidence based signaleren van somatische gezondheidsproblemen bij mensen met ZEVMB! Reden voor vervolgonderzoek. Dinette van Timmeren Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing
Nadere informatieVerstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen
Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker
Nadere informatieInleiding in Pijn Pijnladder
Inleiding in Pijn Pijnladder Patricia Schutte Palliatief en oncologieverpleegkundige 13 november 2018 Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele gewaarwording die verband houdt met
Nadere informatiePijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn
Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september
Nadere informatie27/10/2015. Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou. Pijn. Onderbehandeling. Ziekte van Alzheimer en pijn
Pijn bij mensen met dementie Veerle De Bou Pijn Misverstanden: Ouderdom en pijn gaan samen Ouderen voelen minder pijn Angst voor belastende onderzoeken, durven/mogen niet klagen Ouderen verdragen geen
Nadere informatieResultaatsverslag. N.a.v. inspectiebezoek van Zorgcentrum Herema State in Heerenveen. op 14 februari 2017
Resultaatsverslag N.a.v. inspectiebezoek van Zorgcentrum Herema State in Heerenveen op 14 februari 2017 Heerenveen, 31 juli 2017 Inleiding Op 14 februari heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna:
Nadere informatieOorzaken. Pijn in de Palliatieve Fase. Programma. Stellingen. Vóórkomen van pijn Pijn in de palliatieve fase onderbehandeld?!
Pijn in de Palliatieve Fase Juni 2012 Programma Stellingen Inleiding Casus Soorten Pijn Pijnbehandelingen In kaart brengen van pijn Vragen Evaluatie Stellingen In onze maatschappij en op ons niveau van
Nadere informatieSignaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering
Signaleren, volgen en verdiepen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, Verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve
Nadere informatieHet CCE biedt scholing voor zorgprofessionals
Scholing en training 2016 Het CCE biedt scholing voor zorgprofessionals die werken met cliënten met ernstig en aanhoudend probleemgedrag. De cliënten bij wie wij betrokken zijn, hebben een stoornis of
Nadere informatiePijn op de SEH. Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG
Pijn op de SEH Drs. A.C.M. Schmidt, SEH-arts KNMG Inleiding Pijn is één van de meest voorkomende redenen van een bezoek aan de Spoedeisende Hulp Tussen 50- en 80% van de patiënten op de SEH heeft matig
Nadere informatieAls slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking
Als slapen zeer doet! Pijn herkennen bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking S. Loos, adviseur zorg en ondersteuning voor mensen met een ernstige meervoudige beperking Sherpa. Inhoud workshop
Nadere informatieHemofilie / stollingsstoornissen en Pijn
1 Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 01 november 2018 3 Wie heeft er weleens pijn? Antwoord: ja Antwoord: nee 4 Wie heeft er ongeveer 1 x per maand pijn? ja nee 5 Wie heeft er wekelijks pijn? ja
Nadere informatieInleiding Mensen met een verstandelijke beperking.
Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Aly Waninge Fysiotherapeute Koninklijke Visio De Brink Lector Participatie en gezondheid van mensen met een visuele en verstandelijke beperking Hanzehogeschool
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding
Nadere informatieFysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?
Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag? Prof. dr. Rob A.B. Oostendorp Nederlands Paramedisch Instituut Amersfoort UMC St Radboud, Nijmegen Werkgroep Onderzoek Kwaliteit AANDACHTSPUNTEN doel conventionele
Nadere informatieKenniscafe ouder wordende bewoner 16 februari Marieke Vriesema Annemiek ten Voorde Marieke Mooibroek Marloes Hermelink
Kenniscafe ouder wordende bewoner 16 februari 2017 Marieke Vriesema Annemiek ten Voorde Marieke Mooibroek Marloes Hermelink Welkom Marieke Vriesema Annemiek ten Voorde Marieke Mooibroek Marloes Hermelink
Nadere informatieDe pijn gaat niet over!
01-10-16 De pijn gaat niet over! Dr. Doeke Keizer, huisarts 1 01-10-16 Chronische pijn: Wat is het probleem? 2,2 miljoen Nederlanders Jaarlijkse kosten: 20 miljard euro Pijn: meest voorkomende klacht Vaker
Nadere informatieREFLUXSCREENINGSLIJST: ontwikkeling & (implementatie) kwaliteitsproject AVG-opleiding
REFLUXSCREENINGSLIJST: ontwikkeling & (implementatie) kwaliteitsproject AVG-opleiding Hester van der Laan aios AVG Amarant Tilburg 1 Inleiding: Kwaliteit is inmiddels een vast onderdeel van beleid in zorginstellingen,
Nadere informatieRapid Recovery. Anesthesiologische mogelijkheden. Xander Eijsbouts Xeijsbouts@fzr.nl Anesthesioloog Franciscus Ziekenhuis Roosendaal
Rapid Recovery Anesthesiologische mogelijkheden Original in the Royal College of Surgeons of England, London. 18th Century Surgery October 17, 1846: First public demonstration of the use of ether in anesthesia
Nadere informatiePalliatieve Pijnbestrijding regio s-hertogenbosch /Bommelerwaard. Ambitie Jeroen Bosch Ziekenhuis. Patiëntveiligheid
Palliatieve Pijnbestrijding regio s-hertogenbosch /Bommelerwaard Sylvia Verhage Verpleegkundig specialist oncologie / projectleider Pijn & Palliatieve zorg / consulent Consultatieteam Noord-West Brabant
Nadere informatieMaatschappelijk werk. Specialisatie Audiologie. NVA maatschappelijk werk 2007 Mary van der Heijden
Maatschappelijk werk Specialisatie Audiologie Inhoud Wat is maatschappelijk werk Doelstelling maatschappelijk werk Kennis maatschappelijk werk Specialisatie Werkwijze maatschappelijk werk Welke technieken
Nadere informatieBegeleiding individueel (laag)
Begeleiding individueel (laag) Het bieden van activiteiten gericht op bevordering, behoud of compensatie van de zelfredzaamheid en die strekken tot voorkoming van opname in een instelling of verwaarlozing.
Nadere informatieWelke zijn de meest voorkomende pijnen of oorzaken van pijn bij personen met een handicap (eventueel verschillend naar niveau)
Onderzoek Pijn Uitgangspunt Personen met een handicap hebben veelvuldig tot zelfs dagelijks pijn, zo blijkt uit literatuur. Vaak zijn ze niet in de mogelijkheid dit zelf aan te geven, hierdoor zijn ze
Nadere informatieWorkshop samen werken bij probleemgedrag
UKON Symposium Trots op je vak Workshop Samen sterker door samen werken bij Probleemgedrag 7 April 2016 het gevoel van samen Workshop samen werken bij probleemgedrag Kort voorstellen Onder O d de aandacht
Nadere informatiePAS. Handleiding. Deel B. Persoonlijke Arbeidsvaardigheden Signaleren. Een hulpmiddel bij het zoeken naar passend werk
PAS Een hulpmiddel bij het zoeken naar passend werk Handleiding Deel B Handleiding Adviesgroep ErgoJob Auteurs: Senioradviseur: In opdracht van: Marije Goos Lieke van de Graaf Wendy Speksnijder Natascha
Nadere informatieGevolgen van spasticiteit. Fysiotherapie bij mensen met een verstandelijke beperking en spasticiteit: een inventarisatie. Spasticiteit.
Fysiotherapie bij mensen met een verstandelijke beperking en spasticiteit: een inventarisatie Erik Gielen 2011 Gevolgen van spasticiteit Belemmering motorische activiteiten Verminderde conditie Pijn Verminderd
Nadere informatieVan puzzel naar oplossing
Studiemiddag 24 november 2017 Evidence Based Medicine voor Ernstig Meervoudig Beperkte cliënten Van puzzel naar oplossing Sprekers Kim Andriessen, apotheker bij SPITS-Reza. Carmen van Bussel, orthopedagoog/gz-psycholoog
Nadere informatieV raag naar nieuwe kennis. Professional, clië nten, branches, zorginst ellingen, kenniscentra en ond erzoekers. Kennis verspreiden
Landelijke Kenniskring Fysiotherapie bij EMB cliënten Gecoördineerd en gestimuleerd door het landelijk Platform EMG KennisCirkel V raag naar nieuwe kennis Kennis gebruiken Kennis im p lem en te re n Professional,
Nadere informatieBedoeling van dit werkcollege:
PSYCHOLOGISCHE DIAGNOSTIEK Veld Klinische en Gezondheidspsychologie Oktober 2005 Cécile Vandeputte- v.d. Vijver Bedoeling van dit werkcollege: Bespreking van de stappen van het psychodiagnostisch proces
Nadere informatieHerkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase?
Herkennen van en omgaan met Angst en Depressie bij (oudere) mensen met een verstandelijke beperking Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase? Kennis over angst en depressie Risicofactoren
Nadere informatiePijn bij ouderen Algologisch team. Patiënteninformatie
Pijn bij ouderen Algologisch team Patiënteninformatie 2 Inhoudstafel 1. Inleiding... 4 2. Wat is pijn?... 4 2.1. Acute pijn... 4 2.2. Chronische pijn... 5 3. Geef je pijn aan... 5 4. Behandeling... 6 4.1.
Nadere informatieTe verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen
Te verrichten door Arts: Medicatie voorschrijven Verpleegkundige: Pijnobservaties uitvoeren, pijnscores uitvoeren en medicatie toedienen Doel Adequate pijnbestrijding Stappenplan bij pijnbestrijding (zie
Nadere informatieDe kwetsbaarheidsindex: de kristallen bol voor de gezondheid van de ouder wordende cliënt? Michael A. Echteld
De kwetsbaarheidsindex: de kristallen bol voor de gezondheid van de ouder wordende cliënt? Michael A. Echteld Wat is kwetsbaarheid? Het hebben van een sterk verhoogd risico op een neerwaartse spiraal van
Nadere informatiePijnmeting bij de geriatrische patiënt
Click to add title Click to add subtitle Pijnmeting bij de geriatrische patiënt Waarmee ervaren jullie het meest problemen ivm pijn bij ouderen? A. Communicatie B. Keuze meetinstrument C. Kennis ivm pijn
Nadere informatiewww.painvision.be Van papieren naar Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd)
Van papieren naar digitale pijnschaal Greet Leysens (lector KHKempen) Greet Leysens (lector KHKempen) Maartje Wils (zorgcoördinator De Wingerd) Inhoud 1 Wat w(m)eten we 2 Hoe meten we 3 Innovatie 4 Praktijkervaring
Nadere informatieHerkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen
Herkenning en behandeling van pijn bij kwetsbare ouderen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde Disclosure
Nadere informatieZorginformatiebouwsteen:
Zorginformatiebouwsteen: nl.zorg.pijnbeleving Final Beheerd door: Blz. 2 Inhoudsopgave 1. nl.zorg.pijnbeleving-v3.0... 4 1.1 Revision History... 4 1.2 Concept... 4 1.3 Mindmap... 4 1.4 Purpose... 4 1.5
Nadere informatieNeurologische aandoeningen. Ronny Driesen Pijnverpleegkundige
Neurologische aandoeningen Ronny Driesen Pijnverpleegkundige Prevalentiecijfers Ziekte van Parkinson 40-60 % heeft pijn Pijn onderhevig aan het dopamineniveau Dementie 40-80% Juiste aantallen niet zeker,
Nadere informatieVERMOEIDHEID BIJ MS Oorzaken, werkingsmechanismen en revalidatiebehandeling VERMOEIDHEID DEFINITIE VERMOEIDHEID
VERMOEIDHEID BIJ MS Oorzaken, werkingsmechanismen en revalidatiebehandeling Mw.dr. Jetty van Meeteren, Revalidatiearts, Rijndam, RVE Erasmus MC VERMOEIDHEID Komt bij 60 tot 80% van de patienten voor Het
Nadere informatie'Integrale zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en problematisch middelengebruik'
'Integrale zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking en problematisch middelengebruik' Toelichting en handreiking bij het Auditinstrument Het verbeterproject LVB & Verslaving Het Trimbos-instituut
Nadere informatieKritische beschouwing
Kritische beschouwing Minor Organisatie & Beroep bachelor Heeft de REPOS een meerwaarde voor de verpleegkundigen van de afdeling neurochirurgie en neurologie om bij niet-communicatieve patiënten op een
Nadere informatieSignalering in de palliatieve fase
Signalering in de palliatieve fase Train de trainer projectleiders dagdeel 2: implementatie en projectmatig werken december2015 Programma Ken uw doelgroep het implementatietraject taken en rol van projectleider
Nadere informatieworkshop besluitvorming in de palliatieve fase
workshop besluitvorming in de palliatieve fase Alexander de Graeff, internist-oncoloog UMC Utrecht, hospice-arts Demeter Marjolein van Meggelen, oncologieverpleegkundige Aveant Consulenten PalliatieTeam
Nadere informatieIk zorg dus ik Phamous. Meten en verbeteren. Achtergronden: Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie 2012 (1)
Implementatie van shared decision making in het behandelproces door invoering van FUR (Follow Up Rom) gesprekken 31 januari 2013 Marga van Leersum Verpleegkundig Specialist (MANP) UMCG, UCP Ik zorg dus
Nadere informatieBegeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Linda Zijlmans Jill van den Akker
Kennismarkt 26-5-2011 2011 Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen Linda Zijlmans Jill van den Akker Projectgroep Onderzoek Linda
Nadere informatieVragenlijst Chronische Pijn. Feiten, ervaringen en belevingen rond pijnklachten.
I Vragenlijst Chronische Pijn Feiten, ervaringen en belevingen rond pijnklachten. Geachte heer / mevrouw, In deze vragenlijst kunt u aangeven wat u heeft meegemaakt rond uw pijnklachten. Wij vinden het
Nadere informatieGezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen
Gezond ouder met een verstandelijke beperking: specialistische zorg voor hoog-risicogroepen Prof Dr Heleen Evenhuis Geneeskunde voor verstandelijk gehandicapten Afd Huisartsgeneeskunde Erasmus MC Rotterdam
Nadere informatieDOORBRAAKPROJECT ROM. Het begin van het einde. Williams,
DOORBRAAKPROJECT ROM Het begin van het einde Williams, 151124 Doorbraakproject ROM Project Trimbos-instituut in opdracht van het Landelijk Platform GGZ, de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, het
Nadere informatieImplementatie Gezonde Leefstijl bij mensen met een verstandelijke beperking
Implementatie Gezonde Leefstijl bij mensen met een verstandelijke beperking Aly Waninge Fysiotherapeute Koninklijke Visio De Brink Lector Participatie en gezondheid van mensen met een visuele en verstandelijke
Nadere informatieMeten van lichaamsbeleving
Meten van lichaamsbeleving ALV NVPMT 31 maart 2016 Mia Scheffers wjscheffers@gmail.com 1 Twee delen Deel 1 Waarom belangrijk; resultaten tot nu toe Deel 2 Obstakels en valkuilen, aandachtspunten 2 Waarom?
Nadere informatiePIJN. Bernarda Heslinga, huisarts, kaderarts palliatieve zorg, palliatief consulent IKNL en palliatief consultteam ZGT
PIJN Bernarda Heslinga, huisarts, kaderarts palliatieve zorg, palliatief consulent IKNL en palliatief consultteam ZGT Wat is pijn? Pijn is een onaangename sensorische of emotionele ervaring samenhangend
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
Samenvatting SAMENVATTING PSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN ADL- EN WERK- GERELATEERDE MEETINSTRUMENTEN VOOR HET METEN VAN BEPERKINGEN BIJ PATIËNTEN MET CHRONISCHE LAGE RUGPIJN. Chronische lage rugpijn
Nadere informatieZorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis
Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding
Nadere informatieEigenzinnige palliatieve zorg
Eigenzinnige palliatieve zorg Zorg voor ongeneeslijk zieken met een verstandelijke beperking Bart Hansen Palliatieve zorg Casus J is een vrouw van 45 met een ernstige verstandelijke beperking. Moeilijkheid
Nadere informatieStoppen met langdurig antipsychoticagebruik voor gedragsproblemen. Gerda de Kuijper Arts verstandelijk gehandicapten/senior onderzoeker
Stoppen met langdurig antipsychoticagebruik voor gedragsproblemen Gerda de Kuijper Arts verstandelijk gehandicapten/senior onderzoeker Congres Focus op onderzoek Utrecht 22 juni 2015 Inhoud presentatie
Nadere informatie23-09-14. Zorgconsulent Palliatieve Zorg. van idee, naar pilot, naar project, naar Goed Voorbeeld. - 5 zorginstellingen - 9 zorgconsulenten
} Achtergrondinformatie } De functie Zorgconsulent Palliatieve Zorg Els M.L. Verschuur 1 en Marja Oud 2 1 Associate Lector, Hogeschool Arnhem Nijmegen 2 Zorgconsulent Palliatieve Zorg, Esdégé Reigersdaal
Nadere informatieSymposium dementie Samen anders denken, èn doen!
Symposium dementie Samen anders denken, èn doen! 7 februari 2019 Workshop De rol van de specialist ouderengeneeskunde Bert van Essen, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts specialist ouderengeneeskunde
Nadere informatieverwijzers Behandeling en begeleiding Forensische zorg voor mensen met een LVB
verwijzers Behandeling en begeleiding Forensische zorg voor mensen met een LVB Forensische cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben na een delict strafrechtelijk zorg opgelegd gekregen.
Nadere informatieEen praktijkgericht onderzoek bij verpleegkundigen naar het objectiveren van cognitieve functies
Een praktijkgericht onderzoek bij verpleegkundigen naar het objectiveren van cognitieve functies Marloes Peeters Verpleegkundig Specialist GGZ mpjpeeters@vvgi.nl 12-12-2014 Agenda Probleem Vraagstelling
Nadere informatieWorkshop GRIP op probleemgedrag
Workshop GRIP op probleemgedrag Een aanpak voor het multidisciplinaire team Christiane Möller, psycholoog PHD Tessa Engels-Koomen, GZ-psycholoog i.o. Inhoud Introductie over onbegrepen gedrag Uitleg zorgprogramma
Nadere informatieIdris TED. Specialistische behandeling in deeltijd. Samen sterk!
Idris TED Specialistische behandeling in deeltijd Samen sterk! TED Samen sterk! Met TED biedt Idris specialistische ambulante behandeling voor jeugdigen met een licht verstandelijke beperking en ernstige
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Hypermobiliteit
PATIËNTEN INFORMATIE Hypermobiliteit 2 PATIËNTENINFORMATIE In deze folder willen wij de behandeling van klachten ten gevolge van hypermobiliteit in ons revalidatiecentrum toelichten. Inleiding Ten gevolge
Nadere informatieBack on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc
Back on Track: eerste ervaringen met geprotocolleerde pijnrevalidatie in de eerste lijn. Reni van Erp, MSc Disclosure slide Companies No relations Research funding CZ Fonds Provincie Limburg Adelante epartment
Nadere informatieZiN en kwaliteitsbeleid
ZiN en kwaliteitsbeleid Ineen Werkconferentie kwaliteit 24 april 2014 Prof Niek J de Wit, huisarts Lid advies commissie kwaliteit achtergrond Agenda Organisatie ZiN Visie op kwaliteit Kwaliteitsregister
Nadere informatieCharlotte Griffioen. Opioïd gebruik bij ouderen. Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016
Opioïd gebruik bij ouderen Charlotte Griffioen Specialist Ouderengeneeskunde bij Novicare Promovenda, afd. Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde, LUMC Wetenschapsdag SANO in Maastricht 2016 Disclosure
Nadere informatieHANDLEIDING TILBURG FRAILTY INDICATOR (TFI) Een instrument om de mate van kwetsbaarheid bij oudere mensen vast te stellen
HANDLEIDING TILBURG FRAILTY INDICATOR (TFI) Een instrument om de mate van kwetsbaarheid bij oudere mensen vast te stellen T.b.v. de pilot Wijkzorg Gevraagd! in Spijkenisse en Vlaardingen Robbert Gobbens
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Pijnrevalidatie. Locatie Spijkenisse Medisch Centrum VAN WEEL-BETHESDA
PATIËNTEN INFORMATIE Pijnrevalidatie Locatie Spijkenisse Medisch Centrum VAN WEEL-BETHESDA In deze folder geven het Maasstad Ziekenhuis, het Spijkenisse Medisch Centrum en Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis
Nadere informatieGehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb
Gehechtheidsproblematiek bij jongvolwassenen met lvb Een interventieprogramma Monique Boon Ton van der Wiel Psychische en Gedragsproblemen Relatief vaak sprake van psychische en gedragsproblemen. onder
Nadere informatieZorg zelf voor beter Omgaan met probleemgedrag - een lessenmodule. sessie 1
Zorg zelf voor beter Omgaan met probleemgedrag - een lessenmodule sessie 1 Doelstellingen lessenmodule Weten hoe je beter kunt omgaan met probleemgedrag van bewoners/cliënten Gezamenlijk met het team de
Nadere informatieverwijzers De beste ondersteuning op maat Behandeling en begeleiding voor mensen met een licht verstandelijke beperking
verwijzers De beste ondersteuning op maat Behandeling en begeleiding voor mensen met een licht verstandelijke beperking Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben een niet-zichtbare beperking
Nadere informatieRESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG
Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit
Nadere informatieProtocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Protocol Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Oktoberber 2010 Jeroen Bosch Ziekenhuis, s-hertogenbosch Titel : Pijn meten, registreren en monitoren in het Jeroen Bosch Ziekenhuis
Nadere informatieMethodische en multidisciplinaire analyse probleemgedrag. CCE-Model Kwaliteitsproject in het kader van de opleiding tot AVG
Methodische en multidisciplinaire analyse probleemgedrag CCE-Model Kwaliteitsproject in het kader van de opleiding tot AVG Matijn Coret, aios AVG AVG-opleiding Erasmus MC Opleiding tot arts voor verstandelijk
Nadere informatieINLEVEREN OP HET SECRETARIAAT VAN DE OPLEIDING
INLEVEREN OP HET SECRETARIAAT VAN DE OPLEIDING EDUCATIEVE BEOORDELING AIOS IN TE VULLEN DOOR OPLEIDER IN MAAND: OMCIRKELEN Naam aios : Geboren : Naam opleider : Invuldatum : Handtekeningen: Aios gezien/
Nadere informatie