V E R E N I G I N G B E D R I J F S L E V E N C U R A Ç A O NEWSLETTER JULI 2012

Transcriptie

1 Tel.: Fax: Newsletter V E R E N I G I N G B E D R I J F S L E V E N C U R A Ç A O info@vbc.an NEWSLETTER JULI EDITORIAL 2.ECONOMIE Ontwikkelingen betalingsbalans 2011 Aanwijzing Koninkrijksregering 3.RAPPORTEN Risico s invoering Basisverzekering ziektekosten 4.(Nieuwe)Wetgeving 5.ECONOMISCHE INDICATOREN 1.EDITORIAL Op vrijdag 13 juli 2012 heeft de Koninkrijksregering het advies van het College Financieel Toezicht om Curaçao een aanwijzing te geven overgenomen. Deze pijnlijke en schaamtevolle beslissing die ertoe geleid heeft dat Curaçao onder financiële curatele is komen te staan, is grotendeels te danken aan het kabinet MFK/PS/MAN. De Regering en de meerderheid van de Staten hebben de financiële situatie volledig uit de hand laten lopen waardoor de schulden tegen alle gemaakte en overeengekomen afspraken in enorm zijn toegenomen. Niet alleen vertoont de landsbegroting grote tekorten, doch ook bij voorname overheidsbedrijven en entiteiten zoals Aqualectra en het sociale verzekeringsstelsel is dit het geval. Alles wijst in de richting, dat het pover gesteld is met het financieel inzicht, het beheer en de discipline. Als dit erkend zou worden en de bereidheid zou bestaan om lering hieruit te trekken dan zou de scheef gegroeide situatie nog recht getrokken kunnen worden. Er zijn echter geen tekenen die hierop duiden. Na de aanwijzing heeft de Regering nog altijd geen verantwoording afgelegd bij noch de Staten noch rechtstreeks bij het volk. De Staten hebben op hun beurt verzuimd om de Regering hierop aan te spreken. Onbegrijpelijk en ongehoord in een zich zelf noemende democratische rechtstaat. Het niet (optimaal) functioneren van de trias politica is zo te oordelen voor de Gouverneur aanleiding geweest om op 25 juli 2012 een brief naar de Regering te sturen 1

2 waarin herinnerd wordt dat landsverordeningen en besluiten van de Regering niet door hem goedgekeurd en/of getekend zullen worden als die in strijd zijn met de Rijkswet financieel toezicht en de in dat kader gegeven aanwijzing. De vraag rijst of de Regering wel beseft dat een nog grotere vernedering op de loer ligt. Immers de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in een brief gericht aan de Tweede Kamer duidelijk kenbaar gemaakt dat het aan Curaçao als autonoom land is om de noodzakelijke maatregelen te treffen en de Koninkrijkspartners niet te belasten met de consequenties van haar handelen. In het onverhoopte geval dat de inzet door Curaçao van de benodigde inspanningen met de daarbij behorende resultaten uitblijven, dan stuurt Curaçao juridisch gezien aan op de enig resterende bijsturingsmogelijkheid binnen het Koninkrijk, te weten de inzet van de waarborgfunctie. Met andere woorden een Algemene Maatregel van Rijksbestuur. Curaçao raakt dan niet alleen haar financiële zelfstandigheid kwijt maar haar totale autonomie. Noch de Curaçaose samenleving noch de economie zit hierop te wachten. Wat nodig is, is een Regering die in staat is om Curaçao op een verantwoordelijke, constructieve en inspirerende wijze te besturen en de grote vraagstukken die zich thans manifesteren aan te pakken en op te lossen. Het grote tekort op de betalingsbalans is onder meer een van de acute problemen die structureel opgelost moet worden. Zonder deviezen zal de welvaart namelijk ernstig worden aangetast en armoede de overhand krijgen. Een Regering die het tripartiete model toepast en via dialoog met de sociale partners tot afspraken komt zal waarschijnlijk het meeste vertrouwen genieten en daardoor tot effectief besturen in staat zijn. Vertrouwen is ook het sleutelwoord om investeringen en economische activiteiten van de grond te krijgen. Dit model heeft bewezen in andere landen tot goede resultaten te leiden. Zou het op Curaçao anders zijn? Waar wacht de Regering op? 2. ECONOMIE Ontwikkelingen betalingsbalans 2011 Na elf achtereenvolgende jaren met een surplus te hebben afgesloten was er in 2011 sprake van een tekort op de betalingsbalans. Dit tekort bedroeg Naƒ 507 miljoen. Voor details vide tabel 2. Het in 2011 gerealiseerd tekort is toe te schrijven aan twee ontwikkelingen: - een forse daling van instroom van buitenlands kapitaal; - verdere toename van de importen; Na afronding van het schuldsaneringsprogramma in 2010 is er in 2011 nagenoeg een eind gekomen aan kapitaaloverdrachten uit Nederland. Het (grote) tekort op de lopende rekening kon hierdoor niet geheel worden gedekt. Het tekort op de betalingsbalans van Naƒ 507 miljoen resulteerde in een afname van de deviezenvoorraad. Eind 2011 bedroegen de deviezenreserves Naƒ miljoen 2

3 exclusief de goudvoorraad. Naƒ mln. hiervan bevond zich bij de Bank Ned. Antillen en Naƒ 762 mln. bij de commerciële banken. Deze deviezenstand (BNA) komt overeen met gemiddeld 3,7 maanden dekking van de goedereninvoer. Hiermee wordt voldaan aan de internationale norm welke voorschrijft dat 3 maanden dekking als veilig wordt beschouwd. Het tekort op de betalingsbalans in 2011 is een indicatie dat er sprake is van onevenwichtigheid in de economie. Een nadere blik op de betalingsbalans wijst uit dat ook in 2011 er sprake geweest is van een fors tekort op de lopende rekening van Naƒ miljoen hetgeen overeenkomt met ongeveer 25% van het Bruto Binnenlands Product. Uit de empirie blijkt dat de Curaçaose betalingsbalans gekenmerkt wordt door structurele tekorten op lopende rekening. Historisch bedroegen deze gemiddeld 3-5% van het BBP. Dekking vond plaats via kapitaaloverdrachten uit het buitenland. In de afgelopen vijf jaar is het tekort op de lopende rekening echter fors gestegen en bedroeg het gemiddelde meer dan 20% van het BBP. Een zorgwekkende ontwikkeling omdat het onwaarschijnlijk is dat deze trend lang kan worden volgehouden. De grote tekorten op de lopende rekening duiden op een situatie dat de exporten geen gelijke tred houden met de importen. Er is sprake van een zwakke concurrentiepositie waardoor de export van goederen en diensten zich onvoldoende ontwikkelt. In haar periodieke artikel IV consultatie verslag van september 2011 wijst het IMF ook nog op een ander aspect dat geleid heeft tot een toename van het tekort op de lopende rekening: een inadequate doorberekening van de op de wereldmarkt gestegen prijzen van olie en voedselproducten. Op basis van de beschikbare data blijkt volgens het IMF dat het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans primair toegeschreven moet worden aan de ontwikkelingen op Curaçao. Teneinde deze trend om te buigen wordt door het IMF geadviseerd om een strakker monetair en fiscaal beleid te voeren ( o.a. temperen van kredieten en verminderen van de overheidsuitgaven) evenals invoeren van maatregelen om het investeren te stimuleren. In het bijzonder dient hierbij gedacht te worden aan het het flexibiliseren van de arbeidsmarkt en wetgeving alsook het prijzengebeuren ( afschaffen prijzenverordening door deze te vervangen door wet economische mededinging) om de concurrentiepositie te verbeteren. Ook de President van de Centrale Bank van Curaçao en St.Maarten (CBCS) heeft bij diverse gelegenheden gewezen op de noodzaak van het structureel terugdringen van het tekort op de lopende rekening. Hier moet de nodige aandacht en zorg aan besteed worden. Immers een onverhoopte en onverwachte ommekeer in de kapitaalstromen die op dit moment de grote tekorten op de lopende rekening financieren, kan in zeer korte tijd de deviezenvoorraad uitputten en dientengevolge het vertrouwen in de Naƒ ernstig ondermijnen en aantasten. Dit fenomeen heeft zich reeds in andere landen gemanifesteerd. Om een mogelijke devaluatie risico te verkleinen zou volgens de President van de CBCS dollarisatie overwogen kunnen worden. 3

4 Deze waarschuwingen moeten ter harte worden genomen. Vooralsnog bestaat de indruk dat dit onvoldoende het geval is. Er kan niet gesproken worden van urgency terwijl alle indicaties in de richting wijzen dat de situatie zorgwekkend is. In 2011 was er sprake van een marginale reële economische groei van 0,4%. Ten opzichte van de voorspellingen begin 2011 is dit een positief resultaat omdat volgens toen beschikbare gegevens de modellen wezen op een krimp van 0,7%. De groei was vooral het gevolg van een verbetering van de activiteiten in de sectoren industrie ( olieraffinage), hotels en restaurants, klein en groothandel en transport. Voor details vide tabel 1a. Hoewel in 2011 sprake was van een lichte economische verbetering is een groei van 0.4% onvoldoende om de grote financieel en sociaaleconomische vraagstukken zoals begrotingstekorten, relatief hoge werkloosheid, grote tekorten gezondheidszorg en pensioenen, inadequate kwaliteit onderwijs en veiligheid structureel aan te pakken en te verbeteren. Hiertoe zullen structurele economische groeicijfers van minimaal boven de 3% noodzakelijk zijn. In 2011 nam de inflatiedruk af van 2,8% in 2010 naar 2,3% voornamelijk als gevolg van daling van de prijzen van elektra. Per eind mei 2012 was de inflatie echter gestegen naar 3,1% als gevolg van hogere olie- en voedselprijzen op de internationale markten. De economische performance van Curaçao, zelfs indien uitgegaan wordt van de meest optimistische analyse, is in vergelijking met de Latijns Amerikaanse en Caribische regio onder de maat. Zowel de Economic Commission for Latin America and the Caribbean (ECLAC) als het IMF komen uit op een groei die in 2012 tussen de 2 % en 4,5% zal gaan bedragen. Deze landen hebben echter geen van allen een schuldsanering gekregen waardoor hun schuldquote veel hoger is dan die van Curaçao. Desondanks wijst alles in de richting dat zij op economisch gebied veel beter zullen presteren. De groeivooruitzichten voor 2012 voor Curaçao blijven zwak vanwege de sombere economische vooruitzichten van de belangrijkste handelspartners alsmede het gevoerde beleid en de aanpak van de Regering MFK/PS/MAN. Immers een beleid dat gestoeld is op het ontbreken van macro-economische stabiliteit (duurzame begrotingsevenwicht), afwezigheid van een gebalanceerd sociaal economisch master ontwikkelingsplan, bestuurlijk ondeugdelijk handelen, bevordering van angst, aantasting van rechtszekerheid, lastenverzwaring en respectloos handelen zal niet leiden niet tot verbetering van het investerings- en leefklimaat en vertrouwen. Aantasting van en gebrek aan vertrouwen vormt momenteel het grootste knelpunt waarom de economie van Curaçao niet substantieel en duurzaam groeit. De situatie wordt gecompliceerder nu blijkt dat Curaçao ook nog te kampen heeft met een diepe bestuurlijke integriteitcrisis. Aanpak van deze crisis is noodzakelijk om het vertrouwen in de economie die reeds gering is, niet nog verder te doen verslechteren. 4

5 Om dit doel te bereiken bevelen hoog aangeschreven lokale instituten zoals het CBS, CBCS, Raad van Advies Curaçao, het Ministerie van Financiën en het Curaçaose Economen Platform om de volgende concrete maatregelen te nemen: - Macro economische stabiliteit; - Efficiënt functionerende en flexibele markten; - Sterke vermindering van de bureaucratie / lage administratieve barrières; - Modernisering en versimpeling van het belastingstelsel en concurrerende belastingtarieven; - Naleven en stimuleren principes van good public en corporate governance ; - Verdere stimulering en ontwikkeling deviezen genererende sectoren; - Verbeteren concurrentiepositie: costs of doing business in lijn brengen met arbeidsproductiviteit; - Aanpak hoge kredietverlening; - Stimuleren en versterken dialoog met de sociale partners; Op deze wijze zal het vertrouwen hersteld kunnen worden waardoor voldaan kan worden aan een van de belangrijkste voorwaarden om tot duurzame economische groei te komen. Tabel 1a Ontwikkeling reële BBP sectoren in % uitgedrukt Sectoren L.V.V. en mijnbouw Industry Utiliteit 3, , Bouw Groot en Kleinhandel Restaurants & hotels Transport en communicatie , Financiële dienstverlening Zakelijke dienstverlening Private huishoudens Overige Totaal private sector 3, Overheidssector GDP

6 Tabel 2 Betalingsbalans Ned.Ant/Unie Cur-SXM, transactiebasis mln Naƒ a. Goederenbalans export - import b. Dienstenbalans -Toerisme Int.Fin.dienstverl Transport Olieraffinage Overige diensten Totaal dienstenbal c.inkomstenbalans d.lopende transfer bal LOPENDE REKENING (a + b + c + d) Kapitaal & Fin. Balans - Kapitaal Financieel Statistische verschillen Saldo Betalingsbalans Lop.rek + Kap rek + Stat.verschillen DEVIEZEN POSITIE Aanwijzing Koninkrijksministerraad Op vrijdag 13 juli 2012 heeft de Rijksministerraad (RMR) het advies van het College Financieel Toezicht (CFT) om Curaçao een aanwijzing te geven overgenomen. De 6

7 aanwijzing houdt in dat de Regering van Curaçao de begroting in 2012 in overeenstemming moet brengen met de normen die opgenomen zijn in de Rijkswet financieel toezicht Curaçao en St. Maarten. Het CFT is tot dit advies gekomen nadat, na intensief en uit uitvoerig overleg en correspondentie met de Regering gebleken is, dat de begroting van Curaçao zowel 2010, 2011 en 2012 een tekort vertoont. Deze ontwikkeling is niet in overeenstemming met hetgeen in de Rijkswet financieel toezicht is overeengekomen inhoudende een structureel evenwicht op de begrotingen. Uit publicaties van het CFT ziet het cijfermatig beeld van het verloop van de begrotingen 2010, 2011 en 2012 er als volgt uit. Tabel 1 Stand van zaken 2010 en 2011 Tekort EGC Jan excl BRK baten 55 Tekort Land Curaçao / Tekort Land Curaçao jan -dec Totaal 262 Met BRK middelen belegde projecten (onderhoud scholen, Sentro pro Arte etc) 53 Totaal 315 eenmalige BRK bate 217 Nog te vinden dekking 98 Tabel 2 Begroting 2012 Uitstel basisverzekering 60 Derving dividendopbrengsten 25 Ombuigingsopdracht Dekking Curacao materiaal, kapitaallasten incidentele baten 30 Onbuigingsopdracht eerdere jaren na inzet BRK 98 7

8 Totale ombuigingsopdracht Uit tabel 1 blijkt dat het Eilandgebied Curaçao in de periode januari tot en met 9 oktober 2010 een tekort op de begroting had van ANG 55 miljoen. In de periode t/m eind december 2010 heeft de Regering van het land Curaçao het gepresteerd om het tekort op te laten lopen met ANG 51 miljoen. Over heel 2010 was er derhalve sprake van een tekort van ANG 106 mln. Het jaar 2010 kenmerkte zich ook door een incidentele BRK meevaller van ANG 217 miljoen. Hoewel het volgens de bepalingen van de Rijkswet financieel toezicht niet mogelijk is om incidentele meevallers aan te wenden voor dekking van (structurele) tekorten heeft het CFT eenmalig ingestemd om het tekort met deze reserves aan te vullen. De overgangsproblematiek vanwege de nieuwe staatkundige verhoudingen liggen hieraan ten grondslag. Naast het dekken van het begrotingstekort 2010 is een deel van de incidentele BRK meevaller ook bestemd voor de financiering van een aantal projecten zoals onderhoud scholen, plan van aanpak politie en justitie en Sentro pro Arte. Hiervoor is ANG 53 miljoen afgezonderd. Idem ten aanzien van dekking van een koersverlies van ANG 12 miljoen. Recapituleren kan worden gesteld dat eind 2010 nog ANG 58 miljoen ( ) over was van de incidentele BRK meevaller. In 2011 was er volgens rapportage van het CFT een begrotingstekort van ANG 156 mln. De Regering deelde mede dat dit tekort door de incidentele BRK meevaller gedekt zal worden derhalve was in 2011 sprake van een sluitende begroting. Het CFT heeft aan de bel getrokken door te Regering erop te attenderen dat in 2010 al een groot deel van deze meevaller (ANG 171 mln.) reeds een bestemming had en derhalve onvoldoende middelen aanwezig was om het tekort in 2011 te dekken. In feite moet voor 2011 nog een dekking van ANG 98 mln. ( ) gevonden worden. In 2012 komt de CFT tot de conclusie dat vanwege vertraging van nemen van maatregelen op onder meer het gebied van het sociale verzekeringsstelsel ( gezondheidszorg en pensioenen) niet gerekend kan worden op een bezuiniging van minimaal ANG 60 miljoen. Ook zal heeft het CFT een hard hoofd in dat overheids entiteiten voor een bedrag van ANG 25 miljoen aan dividenden zullen opbrengen. Bovendien zijn er nog een aantal risico gebieden onder meer de volgende aannames en verwachtingen van de Regering: - Vermindering van de personeelslasten in 2012 met ANG 81 mln. t.o.v ( van ANG 551 mln. in 2011 naar ANG 470 mln. in 2012); - Vermindering van overdrachten in 2012 met ANG 20 miljoen; - Toename van de belastinginkomsten met ANG 86 miljoen ( van mln. in 2011 naar in 2012). 8

9 Op grond van deze ontwikkeling is het volgens het CFT vrijwel zeker dat jaar 2012 zal net als de twee voorgaande jaren ook met een tekort zal afsluiten. Zoals de zaken anno juli 2012 er voorstaan, zal in 2012 een ombuiging van ANG 153 miljoen moeten plaatsvinden indien evenwicht op de begrotingen 2010, 2011 en 2012 bereikt wilt worden. Hierbij moet beseft worden dat de jaarrekeningen van 2010 en 2011 nog niet zijn vastgelegd en goedgekeurd. De tekorten kunnen daarom hoger uitvallen dan thans bekend is. Dat er na drie jaar nog geen zicht bestaat op het voldoen aan de normen die in de Rijkswet financieel toezicht zijn opgenomen ( realiseren van begrotingsevenwicht) is voor de CFT aanleiding geweest om de Rijksministerraad te adviseren om tot een AANWIJZING voor Curaçao over te gaan. De RMR heeft dit advies overgenomen en bij besluit 13 juli 2012 no 338 gepubliceerd in het Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden. Concreet worden op 12 onderdelen een aanwijzing gegeven. Deze laten zich beknopt als volgt samenvatten: - Per 1 september 2012 compenseren van de tekorten ten bedrage van ANG 98 mln van de gewone dienst 2010 en 2011; - Per direct niet langer uitgaan van besparingen in de begroting 2012 vanwege niet ten uitvoer brengen van voorgenomen maatregelen op het gebied van gezondheidszorg en het dividendbeleid; - Per 1 september 2012 dekken van besparingsverliezen ten bedrage van ANG 55 mln. Per 1 januari 2013 dienen geplande maatregelen op het terrein van gezondheidszorg, oudedagsvoorzieningen en dividenden te worden gerealiseerd. - Versterking van het regie op de uitvoering van deze maatregelen opdat deze daadwerkelijk op 1 jan 2013 worden gerealiseerd. - Opschorten van aangaan van leningen totdat de (meerjarige) begroting in evenwicht is. - Het maandelijks invullen en aanleveren van een liquiditeitsoverzicht; - Met onmiddellijke ingang instellen van voorafgaand toezicht door de minister van Financiën; - Het daadwerkelijk toepassen van een vacaturestop en verplicht maandelijks publiceren van genomen personeelsbeslissingen; - Het per 1 september opstellen en uitvoeren van een plan van aanpak om de vermogens van overheidsvennootschappen op middellange termijn weer financieel gezond te maken; - Per 24 augustus 2012 maandelijks het College Financieel Toezicht en de RMR informeren over de voortgang van de voorgenomen maatregelen, de uitputting van de begroting en verwachte realisatie van de begroting; - In afstemming met het CFT vervolg geven aan nog niet opgevolgde adviezen inzake de begroting 2012; - Maandelijks schriftelijk rapporteren aan het CFT inhoudende de voortgang en stand van zaken van alle hiervoor genoemde verplichtingen. 9

10 In de brief d.d. 18 juli 2012 betreft het onderwerp aanwijzing Curaçao begroting 2012 van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gericht aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal wordt onder meer melding gemaakt dat het aan Curaçao als autonoom land is om de noodzakelijke maatregelen te treffen en de Koninkrijkspartners niet te belasten met de consequenties van haar handelen. In het onverhoopte geval dat de inzet door Curaçao van de benodigde inspanningen met de daarbij behorende resultaten uitblijven, dan stuurt Curaçao juridisch gezien aan op de enig resterende bijsturingsmogelijkheid binnen het Koninkrijk, te weten de inzet van de waarborgfunctie. Met andere woorden een Algemene Maatregel van Rijksbestuur (toepassen van artikel 43 van het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden). 3.RAPPORTEN Riciso s invoering Basisverzekering ziektekosten De Regering heeft bij diverse gelegenheden laten blijken het volste vertrouwen te hebben dat invoering van de Basisverzekering ziektekosten welke door een projectgroep bestaande uit een aantal door hen aangewezen deskundigen tot grote financiële besparingen en efficiency zal leiden. Er zijn bezuinigingsbedragen genoemd van tussen de ANG 60 en 100 miljoen op jaarbasis. Wie het voorstel bestudeerd heeft komt echter snel tot de vraag waarop dit vertrouwen en deze cijfers op gebaseerd zijn. Niet allen ontbreekt een gedegen cijfermatige onderbouwing maar wordt ook uitgegaan van een aantal veronderstellingen waaraan bij lange na, in ieder geval niet op korte termijn aan zal worden voldaan. Als gevolg hiervan omvat het voorstel dan ook een groot aantal risico s. In het kort kunnen deze als volgt worden samengevat: - Uitgegaan wordt van de bouw van een nieuw ziekenhuis. Hoe realistisch is dit nu blijkt dat er grote begrotingstekorten zijn en volgens de aanwijzing deze eerst gedicht moeten worden alvorens leningen aangegaan kunnen worden? - Er dient een geïntegreerd medisch specialistisch bedrijf te worden opgezet. Wanneer gaat dit zijn beslag krijgen en zijn er al bindende afspraken gemaakt met de medische specialisten? - Een economische groei van 3% en een inflatie van 2%. Hoe realistisch is dit? - Een autonome jaarlijkse stijging van de kosten van gezondheidszorg van 3% terwijl wereldwijd deze 6% bedraagt. - Een gemiddelde jaarlijkse stijging van het inkomen van personen met 2,4%. Waarop gebaseerd? - Hoe worden de premies van zelfstandigen, vrije beroepsbeoefenaren, gepensioneerden, personen werkzaam in de informele sector vastgesteld ( welke inkomen) en geïnd? - Hoe hard zijn de geplande bezuinigingen op medische uitgaven. Is reeds overeenstemming bereikt met de verschillende zorgaanbieders? - Hoeveel bedragen de uitvoeringskosten en het bedrag dat aan ziekengeld uitgekeerd moet worden? 10

11 Door deze risico s is het gevaar ontstaan dat zich een situatie voordoet waarbij de inkomsten en uitgaven niet goed worden ingeschat. De ervaring toont aan dat bij de inkomstenkant vaak sprake is van overschatting en bij de uitgaven van onderschatting met als gevolg (grote) tekorten. Op grond hiervan is de kans niet uitgesloten dat introductie van de Basisverzekering niet zal resulteren in besparing en bezuiniging maar veeleer tot continuering en/of verslechtering van de huidige praktijk. Met andere woorden grote tekorten. Als dit scenario zich voordoet dan zal de overheidsbegroting in nog grotere problemen terecht komen. Hoe gaat dat dan worden opgelost? Naast de financiële risico s zijn er minimaal nog twee andere aspecten die de aandacht behoeven: Persoonlijke vrijheden van de burger. Het model Basisverzekering is gebaseerd op ernstige beperking van de (keuze) vrijheden van de burger. Kiezen van een eigen verzekeringsbedrijf, consultatie van artsen en aanschaf van medicijnen wordt sterk aan banden gelegd. De overheid bepaalt hoe zaken betreffende gezondheidszorg van de burger eruit dient te zien. Wordt straks ook door de overheid besloten welke snacks, restaurants, betaalinstelling etc de burger wel of niet mag bezoeken?? Inconsistentie overheidsbeleid. De Regering vindt liberalisering van de stroom markt het beste voor Curaçao doch ten aanzien van uitvoering gezondheidszorg moet er sprake zijn van een monopolie structuur ( één uitvoerder). Hoe valt dit te rijmen? Op Curaçao bestaat er een verplichte WA verzekering motorrijtuigen welke door met elkaar concurrerende verzekeringsbedrijven worden uitgevoerd. Er is sprake van maximale keuze vrijheid van de consument. Bestaat er verzekeringstechnisch een principieel verschil tussen een WA verzekering motorrijtuigen en een ziektekostenverzekering? Waarom zou uitvoering van een ziektekostenverzekering niet door meerdere onderling met elkaar concurrerende verzekeraars worden geïmplementeerd? Op basis van bovenstaande punten zou het aan te bevelen zijn om het model Basisverzekering in heroverweging te nemen. 4.(Nieuwe)Wetgeving Beknopt overzicht recente (initiatief) wetsvoorstellen/aanpassingen op sociaaleconomisch gebied welke door de Regering dan wel als initiatief ontwerp van de Staten aan de wetgevende macht ter behandeling zijn aangeboden en waar de SER advies over dient uit te brengen (periode juni 2012 t/m juli 2012). In de betreffende verslagperiode heeft de regering geen nieuw stukken wetgeving aan de SER aangeboden ter advisering: 5.ECONOMIC INDICATORS Foreign Exchange Position (x mln) : June 2012 : NAƒ 2,383 June 2011 : NAƒ2,688 11

12 Consumer Price Index (Oct 2006 = 100) June 2012 :121,0 Junel 2011 : Change : 4,3% Average inflation past 12 months : 3,3% Population and Employment Curaçao : Total population 138, ,642 Employed population 56,582 56,535 Unemployed population 6,045 6,486 Labor Force 62,627 63,021 Unemployment rate 10.3% 12.4% GDP Curaçao (x mln) Private consumption ( x mln) Private investments (x mln) Export of goods & services (x mln) Imports of goods & services (x mln) Stay over tourism no of visitors : Jan-May 2012 year to date : Jan-May 2011 year to date: 156,746 Change : 9% Cruise tourism no. of passengers : Jan-May 2012 year to date : Jan-May 2011 year to date : Change: 18% Stay over nights Jan-May 2012 year to date: 1,499,739 Jan-May 2011 year to date: 1,330,374 Change: 13% Occupancy rate Hotels May 70,85 % 69,29% Average YTD 76,11% 78,33% 12

13 Shipping : Jan - April 2012 Jan - April 2011 Freight Tanker Cruise Others Jan-March 2012 Jan-March 2011 Cargo movements, metric tons Unloaded 155, ,245 Loaded 53,401 53,726 May 2012 May 2011 Total companies Commercial Register Local 23,045 22,519 International 15,585 16,484 Total 38, Source: Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten, Central Bureau of Statistics, Curaçao Tourism Development Foundation, Curaçao Port Authority, MEO, CHATA, Chamber of Commerce Curaçao 13