Verslag van de president

Transcriptie

1 Verslag van de president De matige groei van de wereldeconomie zette zich voort in het tweede kwartaal van 2016 als gevolg van een groeivertraging in de hoogontwikkelde landen. In de opkomende economieën en de ontwikkelingslanden nam het groeitempo daarentegen toe. Echter, in de monetaire unie nam de reële productie in zowel Curaçao als Sint Maarten af. In Curaçao daalde het reële BBP met 0,2% in het tweede kwartaal van 2016, een omslag vergeleken met de groei van 0,4% die in het tweede kwartaal van 2015 werd geregistreerd. Het reële BBP in Sint Maarten nam af met 0,3%, wat minder sterk was dan de afname van 0,7% die een jaar eerder werd geregistreerd. Beide landen registreerden een negatieve inflatie van 0,2%. De economische krimp in Curaçao was het resultaat van een daling in de netto buitenlandse vraag gecombineerd met een afname in de particuliere bestedingen. De netto buitenlandse vraag nam af doordat de daling in de export van goederen en diensten de afname in de import overtrof. De negatieve bijdrage van de particuliere bestedingen aan de BBP-groei was het gevolg van een daling in de particuliere consumptie, die enigszins teniet werd gedaan door een stijging in de investeringen. De overheidsbestedingen namen daarentegen toe als gevolg van een stijging in de investeringen, alhoewel de toename minder sterk was vergeleken met het tweede kwartaal van Bovendien nam de overheidsconsumptie enigszins toe wegens een stijging in de lonen & salarissen en meer uitgaven aan goederen & diensten. Uit de sectorale ontwikkelingen blijkt dat de reële toegevoegde waarde in de sectoren restaurants & hotels, industrie en transport, opslag & communicatie afnam. De sterkste daling werd geregistreerd in de sector restaurants & hotels, doordat zowel het verblijfstoerisme als het cruisetoerisme afnamen. Alle herkomstlanden lieten een daling zien in het aantal verblijfstoeristen. Het tegenvallende resultaat van het cruisetoerisme kwam overeen met de daling in het aantal cruiseschepen dat de haven van Willemstad gedurende het tweede kwartaal van 2016 bezocht vergeleken met het tweede kwartaal van De productie in de sector industrie nam af gedurende de periode april-juni 2016 wegens minder raffinage- en handelsactiviteiten van de Isla raffinaderij gecombineerd met minder scheepsreparatieactiviteiten. De sector transport, opslag & communicatie registreerde negatieve resultaten als gevolg van onder andere een afname in de luchtvaartactiviteiten. De activiteiten gerelateerd aan de luchthaven namen ook af, zoals blijkt uit de daling in het aantal afgehandelde passagiers en het aantal commerciële landingen. Ook de prestaties van de zeehaven vielen tegen, zoals blijkt uit een daling in het aantal vrachtbewegingen, olie-opslagactiviteiten en het aantal schepen dat de haven van Willemstad bezocht. Ook in de sector groot- en kleinhandel namen de 1

2 activiteiten af in het tweede kwartaal van Dit kwam door de daling in de consumptieve bestedingen en de bestedingen van toeristen gecombineerd met minder activiteiten in de vrije zone. De bouwsector presteerde daarentegen goed, gedreven door een toename in de private en overheidsinvesteringen. Bovendien nam de reële toegevoegde waarde in de sector financiële dienstverlening toe als gevolg van een stijging in de lokale financiële dienstverlening, die gematigd werd door een daling in de internationale financiële dienstverlening. Laatstgenoemde daling werd veroorzaakt door een afname in de lonen & salarissen en overige operationele uitgaven. De stijging in de lokale financiële dienstverlening kwam door een toename in overige vergoedingen en inkomsten van de lokale commerciële banken, die gematigd werd door een daling van de netto rente-inkomsten. De expansie in de utiliteitssector was het resultaat van een stijging in de productie van zowel water als elektriciteit. De daling van het reële BBP van Sint Maarten in het tweede kwartaal van 2016 kan grotendeels worden toegeschreven aan een daling in de binnenlandse bestedingen. Laatstgenoemde daling was het resultaat van een afname in de overheidsbestedingen, die gematigd werd door een toename in de particuliere bestedingen. De overheidsbestedingen namen af doordat zowel de overheidsconsumptie als de overheidsinvesteringen daalden. De hogere particuliere bestedingen kunnen voornamelijk worden toegeschreven aan de toegenomen investeringen in onder andere een groot woningbouwproject in Maho. De particuliere consumptie nam echter af, in lijn met een daling in de verstrekking van consumptieve kredieten. De netto buitenlandse vraag droeg positief bij aan de BBP-groei in het tweede kwartaal van 2016, doordat de daling in de importen de afname in de exporten overtrof. De teleurstellende economische prestatie van Sint Maarten was grotendeels het resultaat van een krimp in de sectoren restaurants & hotels en groot- en kleinhandel. De reële toegevoegde waarde in de sector restaurants & hotels nam af als gevolg van een daling in zowel het verblijfstoerisme als het cruisetoerisme. De tegenvallende prestatie van het verblijfstoerisme was het resultaat van een daling in het aantal toeristen uit Noord-Amerika, voornamelijk de Verenigde Staten, Zuid- Amerika en het Caribische gebied, die voor een deel gecompenseerd werd door meer Europese toeristen. Het cruisetoerisme nam aanzienlijk af in lijn met een daling in het aantal cruiseschepen. Het negative resultaat van het cruisetoerisme in Sint Maarten kan worden toegeschreven aan onder andere de toegenomen concurrentie in de regio. De activiteiten in de sector groot- en kleinhandel namen af als gevolg van een daling in de binnenlandse bestedingen gecombineerd met minder bestedingen van toeristen. Ook in de sector transport, opslag & communicatie nam de reële productie af. Luchtvaartactiviteiten en activiteiten gerelateerd aan de luchthaven namen af in overeenstemming met de daling in het aantal verblijfstoeristen. Bovendien registreerde de zeehaven negatieve resultaten doordat het aantal afgehandelde schepen daalde. Het aantal containerbewegingen nam daarentegen toe. De economische krimp van Sint Maarten gedurende het tweede kwartaal van 2016 werd gedeeltelijk tenietgedaan door meer activiteiten in de sectoren bouw, industrie en utiliteiten. Het 2

3 positieve resultaat in de bouwsector werd gedreven door meer private investeringen. Na de daling in het tweede kwartaal van 2015, steeg de reële productie in de sector industrie door meer reparatie-activiteiten aan jachten. De expansie in de utiliteitssector was gerelateerd aan een toename van de productie van zowel elektriciteit als water. De bijdrage van de sector financiële dienstverlening aan het reële BBP was nihil, doordat de groei in de rente-inkomsten van de commerciële banken gecompenseerd werd door een stijging in de rente-uitgaven. Gedurende het tweede kwartaal van 2016 registreerde de overheid van Curaçao een tekort op de gewone dienst van NAf.71,2 miljoen, een daling vergeleken met het tekort van NAf.86,4 miljoen dat in het tweede kwartaal van 2015 werd geregistreerd. Het lagere tekort op de gewone dienst was het resultaat van een toename in de overheidsinkomsten, die enigszins teniet werd gedaan door een stijging in de uitgaven. De ontwikkeling aan zowel de inkomstenkant als de uitgavenkant van de begroting kan grotendeels worden toegeschreven aan de uitvoering van artikel 4, lid 1 van de Landsverordening Comptabiliteit Volgens deze landsverordening dienen alle uitgaven en inkomsten van de Sociale Verzekeringsbank, SVB, vanaf januari 2016 in de overheidsbegroting te worden meegenomen. Hierdoor namen de niet-belastinginkomsten en overdrachten & subsidies aanzienlijk toe. Meer belastinginkomsten, in het bijzonder van inkomsten- & winstbelasting en de belastingen op goederen & diensten, hebben ook bijgedragen aan de stijging in de overheidsinkomsten. De toename in de overheidsuitgaven was vooral gerelateerd aan meer uitgaven aan lonen & salarissen. Na een tekort van NAf.12,5 miljoen in het tweede kwartaal van 2015, registreerde de overheid van Sint Maarten een overschot van NAf.0,7 miljoen op de gewone dienst in het tweede kwartaal van Deze positieve omslag was het resultaat van een toename in de overheidsinkomsten gecombineerd met lagere overheidsuitgaven. De overheidsuitgaven namen voornamelijk af door minder uitgaven aan goederen & diensten en subsidies. De overheidsinkomsten namen echter toe als gevolg van een stijging in de belastinginkomsten, voornamelijk door meer inkomsten uit de winstbelasting en de grondbelasting. De toename in de overheidsinkomsten werd gematigd door minder dividenduitkeringen en een daling in de inkomsten van de verstrekking van vergunningen. Volgens voorlopige data en schattingen van de Bank is het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans gedurende het tweede kwartaal van 2016 toegenomen vergeleken met het tweede kwartaal van Het hogere tekort is het gevolg van een verslechtering van de inkomensrekening, die gematigd werd door een toename in de netto export van goederen en diensten en hogere netto inkomensoverdrachten uit het buitenland. Na een daling in het tweede kwartaal van 2015, stegen de bruto officiële reserves met NAf.116,3 miljoen gedurende het tweede kwartaal van 2016 door onder andere de uitgifte van obligaties door de overheid van Curaçao die volledig zijn gekocht door het Nederlandse Agentschap van de Generale Thesaurie. De inkomensrekening verslechterde doordat de toename in de inkomsten van buitenlandse portfolio-investeringen de stijging in de rentebetalingen aan buitenlandse investeerders overtrof. De netto export van goederen en diensten nam toe doordat de daling in de importen de lagere exporten overtrof. De lagere importen waren grotendeels het resultaat van minder olie-importen in Curaçao als gevolg van de daling in internationale olieprijzen. Ook daalden de importen van 3

4 niet-olieproducten door de lagere consumptieve en toeristische bestedingen in zowel Curaçao als Sint Maarten. De krimp in de exporten kan worden toegeschreven aan onder andere minder deviezeninkomsten uit bunkeringactiviteiten gecombineerd met minder raffinage-inkomsten van de Isla raffinaderij in Curaçao. Tevens namen de deviezeninkomsten uit toeristische activiteiten af, in overeenstemming met een daling in het aantal verblijfstoeristen en cruisetoeristen in zowel Curaçao als Sint Maarten. Minder deviezeninkomsten van luchttransportdiensten heeft ook bijgedragen aan de daling in de exporten in het tweede kwartaal van De netto inkomensoverdrachten namen toe als gevolg van een stijging in de inkomensoverdrachten ontvangen uit het buitenland, die gematigd werd door meer inkomensoverdrachten betaald aan het buitenland. De geldhoeveelheid nam iets af in het tweede kwartaal van 2016 als gevolg van een daling in de netto buitenlandse activa. De daling in de netto buitenlandse activa was het resultaat van een afname in de netto buitenlandse activa bij de commerciële banken, die gematigd werd door een verbetering van de netto buitenlandse positie van de centrale bank. De netto binnenlandse activa nam daarentegen toe, zoals blijkt uit een groei in de netto private kredietverlening en minder bankdeposito s van de overheidssector, die enigszins teniet werden gedaan door een daling in de overige balansposten. De daling in de overige balansposten kan voornamelijk worden toegeschreven aan een toename van het kapitaal en de reserves van de Bank wegens de hogere marktwaarde van de goudvoorraad. De netto private kredietverlening nam gedurende het tweede kwartaal van 2016 toe doordat de verstrekte leningen in zowel Curaçao als Sint Maarten stegen. In Curaçao namen alle leningscomponenten toe, terwijl de groei in de private kredietverlening in Sint Maarten kan worden toegeschreven aan een stijging in de hypotheken en bedrijfsleningen, die gedeeltelijk teniet werd gedaan door een daling in de consumptieve kredieten. De afname van de bankdeposito s van de overheidssector was het resultaat van een daling in de deposito s van de overheden van zowel Curaçao als Sint Maarten. Gedurende het grootste deel van het tweede kwartaal van 2016 heeft de Bank een neutraal monetair beleid gevoerd. Hierdoor is het verplichte reservepercentage ongewijzigd gebleven op 18,00%. Desondanks nam het uitstaande bedrag aan verplichte reserves toe door een stijging van de basis waarover deze wordt berekend. Vanaf 25 april 2016 richt de Bank zich uitsluitend op de herfinanciering van vervallen Certificates of Deposit (CD s). Hierdoor nam het bedrag aan uitstaande CD s slechts marginaal toe gedurende het tweede kwartaal van In zowel Sint Maarten als Curaçao was de prestatie van de toeristische sector gedurende het tweede kwartaal van 2016 teleurstellend. Terwijl het Zikavirus een dempend effect had in de Caribische regio was de toegenomen concurrentie ook van invloed op de prestaties in deze sector. De zorgen over een uitbraak van het Zikavirus zijn tijdelijk van aard. De toegenomen regionale concurrentie daarentegen benadrukt het belang van de ontwikkeling en uitvoering van een strategie om het toeristische product van Sint Maarten verder te versterken en te verbeteren. Deze strategie dient door zowel de publieke als de private sector te worden gesteund. Hoewel de oprichting van een Tourism Authority een stap in de goede richting is, dient deze entiteit zo spoedig mogelijk operationeel te worden. 4

5 In Curaçao kan het negatieve resultaat in de toerismesector voornamelijk worden toegeschreven aan de sterke daling in de Venezolaanse markt als gevolg van de economische en politieke tegenwind in dit land. Hierdoor zijn er verschillende inspanningen gaande om meer bezoekers aan te trekken uit voornamelijk Noord-Amerika en Europa om de daling in het aantal Venezolaanse toeristen te compenseren. Naast de marketinginspanningen dient Curaçao echter ook structurele maatregelen te nemen om haar concurrentiepositie in de regio als een aantrekkelijke vakantiebestemming en vestigingsplaats voor toerisme-gerelateerde investeringen te versterken. Deze maatregelen betreffen onder andere het verminderen van de bureaucratie in het overheidsapparaat en het verlagen van de kosten van zakendoen. De recente Statenverkiezingen bieden ons wederom een unieke kans om economische groei een prominente plaats te geven in de nationale beleidsagenda s. De zwakke economische prestaties in zowel Curaçao als Sint Maarten benadrukken de noodzaak voor structurele hervormingen. Deze hervormingen moeten de basis leggen voor een hoger en duurzamer economische groeipad in zowel Curaçao als Sint Maarten. Alleen door een hoger groeipad zullen we in staat zijn om de noodzakelijke begrotingsruimte te creëren voor het uitvoeren van beleid dat de sociale uitdagingen van beide landen aanpakt. J.M. Hasselmeyer President a.i. 5