Regionaal kompas Venlo Evaluatie

Transcriptie

1 Evaluatie Regionaal Kompas Regionaal kompas Venlo Evaluatie zaak_id bericht_nummer bericht_id zaak_zaaknummer Maatschappelijke Ontwikkeling team MOONT steller Marlène van Poeijer doorkiesnummer registratienummer datum 6 maart 2013

2 Lijst met Afkortingen OGGz: WMO: MO: GAR: VO: Vz: CMA: LC: VNG AWBZ: GGZ LVG: ZZP: ZVw CPGGZ: Wpg: VvGi ZAT: CAB: ACO: Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Wet Maatschappelijke Ontwikkeling Maatschappelijke Opvang Geweld in Afhankelijkheidsrelaties Vrouwenopvang Verslavingszorg Centraal Meld en Actiepunt Leidende Coalitie Vereniging van Nederlandse Gemeenten Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Geestelijke Gezondheidszorg Licht Verstandelijk Beperkten zorgzwaartepakketten Zorgverzekeringwet Collectieve Preventie Geestelijke Gezondheidszorg Wet Publieke Gezondheid Vincent van Gogh instituut Zorg Advies Team Cliënt Advies Bureau Algemene Crisis Opvang

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Regionaal Kompas Doelstelling Het Rijk De Provincie De Zorgkantoren De Gemeenten Besluitvorming 11 3 Het CMA De Ketenregie De monitor 13 4 De Beleidsvelden 7, 8, Prestatieveld 7: Maatschappelijke opvang en Vrouwenopvang Prestatieveld 8: Bevorderen van Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) Prestatieveld 9: Ambulante verslavingszorg, het bevorderen van verslavingsbeleid 23 5 Conclusies 25 6 Trends en ontwikkelingen 28 3

4 1 Inleiding Het Regionaal Kompas richt zich op de meest kwetsbare burgers in onze samenleving. Met het Kompas wordt ingezet op een infrastructuur, die ook voor de mensen met complexe problemen op meerdere leefgebieden een dak boven het hoofd biedt. Naast het dak wordt ook een infrastructuur op zorg en begeleiding georganiseerd waardoor mensen een zo veilig mogelijk bestaan kunnen leiden en gestimuleerd worden om (weer) regie over het eigen leven te nemen. Het huidige Regionaal Kompas is vastgesteld in 2008 en heeft een looptijd tot en met Met de middelen uit de decentralisatieuitkering is de centrumgemeente Venlo verantwoordelijk voor de infrastructuur in Noord en Midden Limburg voor de Maatschappelijke Opvang, de Vrouwenopvang, Geweld in afhankelijkheidsrelaties, OGGZ en Verslavingszorg. De verantwoordelijkheden zijn wettelijk verankerd in de WMO, beleidsvelden 7,8 en 9. Zoals vastgelegd in het Regionaal Kompas doet de centrumgemeente dit in nauw overleg met de regiogemeenten. Dit is georganiseerd in de Leidende Coalitie, die de gemeente Venlo adviseert over de beleidslijnen en de inzet van middelen. De Leidende Coalitie heeft aangegeven meer in te willen zetten op outcome financiering. Waar de gelden in het Regionaal Kompas nu nog vooral op rechtmatigheid worden ingezet, bestaat de wens om tot een doelmatigere inzet van middelen te komen. Dit heeft geleid tot het advies van de Leidende Coalitie, en daarna tot het besluit van de Centrumgemeente, om het Regionaal Kompas en het daarmee samenhangende subsidieprogramma te herijken. Op 19 februari 2013 is door het college van de gemeente Venlo de projectopdracht herijking Regionaal Kompas geaccordeerd. In de opdracht is het project verdeeld in 3 fasen. Fase 1 bestaat uit een evaluatie van het huidige Regionaal Kompas. De resultaten van de evaluatie presenteren wij in deze notitie. Deze evaluatie is de uitwerking van fase 1 uit de projectopdracht. Als voornaamste bron voor de evaluatie is gebruikt het Regionaal kompas Hierin is immers de centrale doelstelling geformuleerd voor de inzet van de middelen die het Rijk ter beschikking stelt voor de Centrumtaak. Deze centrumtaak richt zich op het uitvoeren van het beleid voor de taakvelden 7,8 en 9 uit de WMO voor de regio Noord en Midden Limburg. Dit wil zeggen de domeinen Maatschappelijke Opvang (MO), Vrouwenopvang (VO) en geweld in afhankelijkheidsrelaties (GAR), de Openbare Geestelijke gezondheidszorg (OGGZ) en Verslavingszorg (Vz).Vanuit de algemene doelstelling en de beleidsdoelen die daaruit voortvloeiden is gekeken naar de inzet op producten op de 3 beleidsvelden in de periode tot en met Een belangrijk instrument uit het Regionaal Kompas, is het Centraal Meld en Actiepunt (CMA). Doelstellingen en bereikte resultaten van dit instrument zijn ook in de evaluatie meegenomen. Ook is dit evaluatieonderzoek geënt op de begrotingen en jaarrekeningen van de gesubsidieerde instellingen. Er is een algemeen bronnenonderzoek gedaan op internet om inzicht te krijgen in relevante ontwikkelingen op het terrein van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, verslavingszorg en geweld in afhankelijkheidsrelaties. Naast het evalueren, wordt in dit document ook een opmaat genomen naar de volgende fase, waarin voor de toekomstige koers nieuwe en/of aangescherpte beleidsuitgangspunten geformuleerd worden. De verbeterpunten die als gevolg van de evaluatie naar voren zijn gekomen, worden samengevat in het hoofdstuk over trends en ontwikkelingen.

5 2 Regionaal Kompas 2.1 Doelstelling Het Regionaal Kompas ( ) is een ambitieus plan. Het probeert preventie, opvang en herstel voor daklozen en andere kwetsbare mensen met complexe problemen, als een samenhangend systeem in te richten en te regisseren. De centrale doelstelling hierbij is: Voorkomen dat mensen afglijden uit de samenleving en als gevolg daarvan niet meer voor zichzelf kunnen zorgen en het dak boven hun hoofd verliezen. Daar waar dit niet voldoende blijkt te zijn, zal een passende vorm van maatschappelijke opvang worden ingezet. Maatschappelijke opvang moet een sluitend traject worden en fungeren als springplank naar de samenleving en maximaal haalbare zelfredzaamheid. De opzet van het Regionaal Kompas stuurt op ketenregie die ervoor moet zorgen dat de instroom in de maatschappelijke opvang beperkt en de doorstroom bevorderd wordt. Een centrale rol is hierin toebedacht aan het CMA. Met de vaststelling van het regionaal kompas in 2008, was het oprichten van het CMA een van de eerste maatregelen om de regie op de keten integraal aan te sturen en daarmee de aansluitende aanpak verder vorm te geven. De hoofddoelstellingen uit het Regionaal Kompas zijn afgeleid van het Landelijk Kompas. In LC van zijn de doelstellingen als volgt bijgesteld: Vernieuwde doelstellingen Regionaal Kompas Noord en Midden Limburg d.d A 1B 1C In 2014 leidt 80% of meer van de aanzeggingen tot huisuitzetting bij woningcorporaties uiteindelijk niet tot een daadwerkelijke huisuitzetting. Het aantal huisuitzettingen bij woningcorporaties is in 2011 gedaald tot minder dan 30% van het aantal in In 2014 is het aantal uit huis gezette personen dat zich meldt bij de MO na huisuitzetting en in die periode dakloos was, met 30% gedaald t.o.v. het aantal in In 2014 is het aantal exgedetineerden dat zich na ontslag uit detentie bij de MO meldt en dan dakloos is, in verhouding tot het totaal aantal exgedetineerden, gedaald tot 10% of minder. 3 In 2014 is het aantal mensen dat zich na ontslag uit een intramurale GGzinstelling of GGZinstelling voor wonen en verblijf bij de MO meldt en dan dakloos is, in verhouding tot het totaal aantal mensen dat ontslagen wordt uit deze instellingen, gedaald tot 5% of minder. 4A 70% van de geplaatste cliënten in de maatschappelijke opvanginstellingen heeft een trajectplan. 5

6 4B In 2014 hebben 60% of meer van de daklozen een eindfase van traject dat voorzien is van een stabiele mix van: stabiele huisvesting, (geregeld) inkomen, stabiel contact met hulpverlening (stabiel=laatste 3 maanden aaneengesloten). 5 In 2014 is de overlast door zwervers gedaald met 75% t.o.v A 6B Betrokkenen bij huiselijk geweld weten het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) te bereiken. Jaarlijkse toename van 4%. 80% Van de betrokkenen bij huiselijk geweld worden snel en goed doorgeleid voor de integrale aanpak. 7 Vanaf 2014 heeft ten minste 60% van de zwerfjongeren een vorm van stabiele mix (huisvesting, inkomen, contact zorg/hulpverlening). Om de ontwikkeling van deze doelstellingen te kunnen volgen, en te kunnen sturen, is de monitor Regionaal Kompas ontwikkeld. Deze is in 2011 voor het eerst uitgevoerd, met het jaar 2009 als nulmeting. Ondanks de beperkte periode van monitoring, proberen we in de paragraaf monitoring toch een inzicht te bieden in de trends en ontwikkelingen. In de tekst van het Regionaal Kompas uit 2008 ontbreekt twee belangrijke onderdelen: De vrouwenopvang en de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties. Na 2008 hebben deze onderwerpen in het landelijk beleid steeds meer aandacht gekregen. In navolging van het landelijk beleid is er ook in de regio Noord en Midden Limburg intensief ingezet op de onderwerpen, o.a. met de notitie Aanpak Huiselijk geweld en de uitwerking van de wet tijdelijk huisverbod. Met de herijking zal het beleid ten aanzien van VO en GAR verder worden ingebed in het Regionaal Kompas en als integraal onderdeel meegenomen worden. Hiertoe zal parallel aan de herijking van het Regionaal Kompas, de regiovisie voor de aanpak van geweld in afhankelijkheidsrelaties herijkt worden.

7 Financiering Regionaal Kompas De doelgroep waar het Regionaal Kompas zich op richt, kenmerkt zich door een meervoudige, complexe, problematiek. Bovendien gaat het vaak om een gedeelde verantwoordelijkheid tussen regiogemeenten en centrumgemeenten. De maatschappelijke opvang valt daarom niet onder één wettelijk kader of onder één financieringsstroom. De verschillende financieringsstromen worden in hierna verder toegelicht. 2.2 Het Rijk De financiering van de maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, openbare geestelijke gezondheidszorg en de verslavingszorg vindt plaats via het ministerie van VWS door middel van decentralisatie uitkeringen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Deze middelen worden verstrekt aan de centrumgemeenten in Nederland. De centrumgemeenten hebben in 2008, in navolging van de G4 een Stedelijk Kompas (in Noord en Midden Limburg Regionaal Kompas genaamd) opgesteld waarin een plan van aanpak maatschappelijke opvang beschreven staat. 1 De middelen worden toegevoegd aan het gemeentefonds. Tot 2010 en 2011 was er sprake van specifieke doeluitkeringen. Maatschappelijke opvang is met ingang van 1 januari 2010 een decentralisatieuitkering geworden en voor de uitkering vrouwenopvang is dat met ingang van 1januari 2011 het geval. In maart 2009 is er overeenstemming bereikt tussen VNG en het ministerie van VWS wat betreft de verdeelsleutel voor de, toen nog, specifieke uitkering maatschappelijke opvang, OGGz en verslavingsbeleid. 2 Het huidige verdeelmodel zal met ingang van 2014 herijkt dienen te zijn, waarbij in de meicirculaire van dit jaar meer duidelijkheid hieromtrent geboden zal kunnen worden De Provincie De provincie is op dit moment nog, samen met de gemeenten, verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Deze verantwoordelijkheid is verankerd in de Wet op de jeugdzorg (provincie) en de Wmo (gemeente). De jeugdzorgfuncties voor de gemeente (volgens de Wmo, prestatieveld 2) zijn op dit moment: Informatie en advies geven; Signaleren van problemen bij opgroeien en opvoeden; Zorgen dat jeugdigen en hun ouders de juiste hulp krijgen; Pedagogische hulp; Coördinatie van zorg. De verantwoordelijkheid van de gehele jeugdzorg zal vanaf 1 januari 2015 overgaan naar de gemeenten Kamerstuk; Verdeelsleutel maatschappelijke opvang, OGGz en verslavingsbeleid (16 april 2009) 3 Junicirculaire gemeentefonds 2012 (blz. 33) 7

8 Met betrekking tot de doelgroep zwerfjongeren tot 18 jaar ligt de verantwoordelijkheid op dit moment bij de provincie. Vanaf het 18 de levensjaar is de gemeente verantwoordelijk. Voor jongeren die al vóór hun 18 e in de jeugdzorg zitten, kan de jeugdzorg onder voorwaarde tot 23 jaar doorlopen. 2.4 De Zorgkantoren Nederland is opgedeeld in 27 regio s, waarbij in elke regio een zorgkantoor verantwoordelijk is voor de uitvoering van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De AWBZ is een volksverzekering voor langdurige zorg en dure, onverzekerbare risico s. Hieronder valt de zware, langdurige (in en extramurale) zorg in de sectoren verzorging en verpleging, geestelijke gezondheidszorg en gehandicaptenzorg. De concessiehouder 4 voor zorgkantoor Noord en MiddenLimburg is de Coöperatie VGZ. De concessiehouder koopt zorg in voor de hele regio, ongeacht waar iemand verzekerd is. De zorgkantoren proberen het zorgaanbod in iedere specifieke regio zo goed mogelijk op de vraag af te stemmen en stellen daarvoor jaarlijks een specifiek regionaal inkoopplan ten behoeve van de AWBZinkoop op. Dus ook voor de regio Noord en Midden Limburg. Eén van de beleidsterreinen voor het zorgkantoor is de Langdurige GGZ en Maatschappelijke en Vrouwenopvang. Daarnaast zijn er nog meer raakvlakken met de doelstellingen van ons Regionaal Kompas (denk o.a. aan; de Licht Verstandelijk Gehandicapten (LVG) en zorgzwaartepakketten (ZZPsystematiek)). Dit betekent dat er op dit moment sprake is van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een passend zorgaanbod voor dak en thuislozen met een verstandelijke handicap, geestelijke gezondheidsproblemen en/of verslavingsproblemen (waarbij sprake is van een vastgestelde indicatie). Landelijk wordt de AWBZ omgevormd, waarbij de regionale structuur van zorginkoop met budgetplafond vooralsnog gehandhaafd blijft, maar waarbij de indicatiestelling zal wijzigen en beperkt zal worden tot degenen die het echt nodig hebben. Dit betekent dat de taken en verantwoordelijkheden van zorgkantoren veranderen en deels zullen worden overgeheveld naar gemeenten via de Wet op de maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en deels naar de zorgverzekeraars via de Zorgverzekeringswet (Zvw). 2.5 De Gemeenten De gemeente Venlo is als centrumgemeente voor de regio Noord en Midden Limburg verantwoordelijk voor een adequaat voorzieningenniveau op het gebied van maatschappelijke opvang, vrouwenopvang, verslavingszorg en openbare geestelijke gezondheidszorg. Hiervoor krijgt de gemeente Venlo rijksbijdragen. Daarnaast heeft Venlo de uitvoering van de wet Collectieve Preventie Geestelijke Gezondheidszorg als taak overgenomen voor de regio Noord en Midden Limburg. Hiertoe sluist iedere gemeente rijksmiddelen door naar Venlo (voor verslavingszorg en bemoeizorg 0,67 per inwoner en bijdrage collectieve preventie GGZ 0,52 per inwoner). Naast de rijksbijdragen betaalden gemeenten ten gunste van het regiobudget een bijdrage ad 1,00 per inwoner als extra lokale bijdrage in de maatschappelijke opvang. Deze regiobijdrage 1,00 is met ingang van 2011 vervallen in het kader van de bezuinigingstaakstelling. 4 De concessiehouder is de zorgverzekeraar die in een bepaalde regio de functie van zorgkantoor uitvoert. De concessiehouder doet dit via mandaat en volmacht namens de gezamenlijke zorgverzekeraars.

9 De taken van de gemeenten met betrekking tot de aanpak van de problematiek van dak en thuislozen, de Vrouwenopvang, Geweld in Afhankelijkheidsrelaties, de OGGZ en Verslavingszorg zijn voornamelijk vastgelegd in de volgende twee wetten: 1. Wet Publieke Gezondheid (Wpg) 2. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Daarnaast zijn er uiteraard meer wettelijke kaders die in meer of mindere mate van invloed zijn op deze problematiek, maar waar de huidige primaire verantwoordelijkheid bij een andere instantie ligt (onder andere Awbz en Zvw). 1.Wet publieke gezondheid (Wpg) De Wet publieke gezondheid regelt onder andere de organisatie van de openbare gezondheidszorg. Deze wet vervangt (sinds 2008) de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid, de Infectieziektenwet en de Quarantainewet. De wet verplicht alle gemeenten om bij te dragen aan preventieprogramma s. Collectieve Preventie Geestelijke Gezondheids Zorg (CPGGZ) De Collectieve Preventie Geestelijke Gezondheidszorg (CPGGZ) heeft tot doel het bevorderen van het begrip en herkenning van psychische klachten, het bewust maken van de bevolking aan wat zij zelf aan deze klachten kan doen of aan het wegwijs maken van de doelgroep naar instanties. De voormalige AWBZsubsidieregeling Collectieve Preventie Geestelijke Gezondheidszorg (CPGGZ) werd in 2007 en 2008 door de regiogemeenten uitgevoerd. Venlo vervult sinds de invoering van de wet Maatschappelijke Ondersteuning een centrumfunctie voor de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). Daarom is aan de gemeente Venlo gevraagd om vanaf 2009 de subsidiëring voor de CPGGZ uit te voeren. 2.Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De Wet maatschappelijke ondersteuning (sinds 1 januari 2007) regelt dat mensen met een beperking de voorzieningen, hulp en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Het kan gaan om ouderen, gehandicapten en mensen met psychische problemen. Maatschappelijke ondersteuning is in de Wmo vertaald in 9 prestatievelden. In dit kader gaat het specifiek over de prestatievelden 7, 8 en 9. Letterlijk staat hierover in de wettekst het volgende: In deze wet en de daarop rustende bepalingen wordt verstaan onder; maatschappelijke opvang: het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan personen die, door een of meer problemen, al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving; (betreft: prestatieveld 7) vrouwenopvang: het tijdelijk bieden van onderdak en begeleiding aan vrouwen die, al dan niet gedwongen, de thuissituatie hebben verlaten in verband met problemen van relationele aard of geweld; (betreft: prestatieveld 7) openbare geestelijke gezondheidszorg: het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied van de openbare geestelijke gezondheidszorg, het bereiken en begeleiden van 9

10 kwetsbare personen en risicogroepen, het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen en het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de openbare geestelijke gezondheidszorg; (betreft: prestatieveld 8) verslavingsbeleid: maatschappelijke zorg gericht op verslaafden, alle individuele geneeskundige verslavingszorg daaronder niet begrepen, en preventie van verslavingsproblemen, met inbegrip van activiteiten in het kader van de bestrijding van overlast door verslaving (betreft: prestatieveld 9)

11 Bestuursopdracht Collectieve Preventie: In juni 2008 is in het portefeuilleoverleg ZoWel besloten om het onderdeel Collectieve Preventie OGGz (CPOGGz) over te laten gaan van de Bestuursopdracht 25 ( Beheer en uitvoering subsidieregelingen Wmo (Roiz) ) naar Bestuursopdracht 12 ( MOVZOGGz ), met ingang van Hierdoor is de Collectieve Preventie OGGz een integraal onderdeel uit gaan maken van het Regionaal Kompas. 5 Verbeterpunt Financiering: Een belangrijk aspect is het feit dat een aantal voorzieningen en producten gefinancierd worden door zowel Wmo als AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten), Zvw (Ziektekostenverzekeringswet) en de Wet op de Jeugdzorg. Deze verschillende financieringsstromen staan los van elkaar, met elk eigen kenmerken en verplichtingen jegens verantwoording vanuit de voorziening over besteding van de toegekende gelden. De verschillende financieringen hebben overlap en wellicht ook hiaten. In de verder uitwerking van de herijking zal een integrale benadering vanuit visie en inhoud onderlegger moeten zijn voor de financiering. Transparantie en doelmatigheid moet hierbij uitgangspunt zijn. Besluitvorming Tot en met 2010 was er sprake van geoormerkte gelden. De centrumgemeente Venlo mocht deze gelden alleen ten doel stellen voor de uitvoering van het Regionaal Kompas. Dit betekende dat de Leidende Coalitie besluiten kon nemen over de uitvoering van het Regionaal Kompas. In de leidende Coalitie hebben de inhoudelijk betrokken bestuurders uit de regio zitting. Zij bepaalden de koers binnen de beschikbare middelen. Het college van B&W nam dit besluit van de LC altijd over, immers de deskundigen bepaalden de koers binnen de geoormerkte middelen. Er was geen reden om ervan af te wijken. Met ingang van 2011 heeft de rijksoverheid alle oormerken van de budgetten afgehaald en worden de middelen voor de centrumtaak toegevoegd aan de algemene middelen van de gemeente Venlo. Dit betekent dat de gemeenteraad van Venlo kaderstellend budgetrecht heeft en het college van B&W besluiten neemt over de inzet van subsidies en de inhoudelijke koers. De positie van de LC is nog steeds belangrijk maar is ook veranderd. Van een min of meer besluitvormend orgaan, is de Coalitie veranderd in een adviserend orgaan. Dit betekent dat de gemeente Venlo in haar besluitvorming kan afwijken van de adviezen van de LC. 5 Beschrijving overgenomen uit Begroting 2010 bijlage 1 Onderbouwing Bestuursopdrachten (pag.3) 11

12 3 Het CMA Het CMA is een regionale functie. Daar waar in casuïstiek lokaal geen oplossing gevonden kan worden, wordt het CMA betrokken. De betrokkenheid van de het CMA richt zich op de volgende gebieden in de ketenaanpak; Verbetering van de vroegtijdige signalering van kwetsbare personen en gezinnen door laagdrempelige informatievoorziening en centrale registratie. In crisisgevallen zal direct gerichte actie in gang gezet worden. Waarborgen van snelle en adequate probleemverheldering gevolgd door het vaststellen en vastleggen van heldere en haalbare hulpverleningsdoelstellingen Bewaken van de voortgang van de uitgestippelde trajecten Ondersteunen van de innovatie van werkmethoden en deskundigheidsbevordering Genereren van beleidsinformatie: overzicht over de samenstelling van de totale groep kwetsbare mensen, de problemen en hulpbehoefte die zij hebben en de lacunes in de opvang en zorg die hieruit afgeleid kunnen worden. Organisatorisch was het CMA om praktische redenen ingebed bij de gemeente Venlo en gehuisvest bij het Veiligheidshuis Limburg Noord. Met instelling van het Regionaal Kompas was het doel om de CMA op afstand te zetten. Met ingang van 2012 krijgt dit doel vorm, door het CMA aan te haken bij de Veiligheidsregio. Hiermee wordt de onafhankelijke positie binnen de keten meer geborgd. Met ingang van 2013 zal ook het CMA op volle sterkte zijn. Om redenen is het CMA er niet in geslaagd om alle bovenstaande doelstellingen te realiseren. De aandacht is vooral uitgegaan naar doelstelling 2 en 3. In de oorspronkelijke opzet van het CMA, lag meer nadruk bij doelstelling 1. Hiertoe was het CMA schematisch gepositioneerd tussen de bemoeizorgnetwerken in Noord Limburg en in Midden Limburg: CMA in het regionale netwerk

13 Vanuit deze positie kan het CMA goed op preventie sturen en voorkomen dat mensen in de maatschappelijke opvang terecht komen. In de praktijk heeft het CMA een positie ingenomen tegen de maatschappelijke opvang aan. Logisch, want er moest flink geïnvesteerd worden in het ontwikkelen van trajectplannen en adequate hulpverlening die opvang niet als doel heeft maar de doorstroom bevordert. Gezien de toekomstige ontwikkelingen die meer gericht zijn op stimuleren van een zo zelfstandig mogelijk leven, lijkt de oorspronkelijke gedacht van een positie tegen de preventieketen aan, toch de meest logische. Onderdeel van de herijking Regionaal Kompas is om met het CMA te komen tot een verheldering van haar taak in het complexe veld van ketenzorg. Dit dient als basis voor de afspraken met de Veiligheidsregio over de inzet van middelen ten bate van het CMA. Verbeterpunt: Het CMA moet weer in positie gebracht worden als onafhankelijk orgaan in de keten, met zorg voor ketenregie en het opleveren van de jaarlijkse monitor. Met ingang van 2013 is het CMA geen onderdeel meer van de gemeente Venlo maar van de Veiligheidsregio Noord en Midden Limburg. Het opstellen van afspraken over te realiseren prestaties door het CMA maakt onderdeel uit van de herijking 3.1 De Ketenregie Bij het CMA werken ketenregisseurs. Zij hebben de taak om snelle en adequate probleemverheldering tot stand te brengen en daarbij een passend hulpverleningsaanbod te organiseren. De taak richt zich op de regio, dus op de casussen die lokaal niet op te lossen zijn. Dit geeft al aan dat in de casussen in alle gevallen sprake is van een complexe problematiek. Meervoudige zorg en hulpverleningsvragen zijn meer standaard dan uitzondering. Aan de ketenregisseur de taak om op deze hulpverleningsvraag een adequaat antwoord te organiseren. Hiervoor is ketenaanpak noodzakelijk, meerder partners zijn nodig om samen tot een aanbod te komen. In de praktijk komt het vaak voor dat de ketenregisseur van het CMA heel lang regisseur blijft; samenwerking lijkt nog niet altijd een vanzelfsprekendheid in de keten. Samenwerking zal op in toekomst op een ander manier georganiseerd moeten worden. Streven naar een ketenaanpak betekent ook een ketenaanpak financieren, een regisseur is nu te veel afhankelijk van good will. De ketenregie stuit ook op stremming aan de achterkant van de keten. Als mensen in staat zijn om een zelfstandig leven, al dan niet begeleiding, te leiden zijn de doorstroommogelijkheden beperkt omdat er geen gepaste huisvesting voorhanden is. Verbeterpunten: Beter regisseren van ketenaanpak vanuit de centrumgemeente. Doorstroommogelijkheden optimaliseren door afspraken met woningcorporaties over hun rol in de ketenaanpak. 3.2 De monitor Het CMA heeft ook een belangrijke taak in het samenstellen van de monitor. Zeker voor hoofddoelstelling 4 uit het regionaal kompas zorgt het CMA voor de kengetallen. Bij de doorontwikkeling van de monitor in 2011 is besloten dat het CMA de hele monitor samengesteld voor de 7 hoofddoelstellingen. Deze monitor vraagt op dit moment om 13

14 aanscherping van de te meten doelstellingen. De huidige monitor is als bijlage bijgevoegd, hierin staan ook de onderwerpen aangegeven waar nog actie op nodig is. Bij het samenstellen van de monitor stuiten het CMA vaak op het feit dat gegevens voorhanden zijn omdat instellingen zich beroepen op de wet bescherming persoonsgegevens. Daartoe is een privacyreglement nodig voor het CMA. Dit is in concept gereed en zal zo spoedig mogelijk door de veiligheidsregio vastgesteld worden. In onderstaand overzicht willen we een beknopte samenvatting geven van het aantal daklozen in onze regio: 2011 Nachtopvang Crisisopvang Woonvoorziening Aanmeldingen Waarvan heraanmelders** 73 Plaatsingen Plaatsingen excl. buiten regio* 209 Trajectplannen binnengekomen % Trajectplannen van 7,2% 53,4% 39,5% plaatsingen*** Uitstroom Waarvan doorstroom en 249 zelfstandig wonen**** Gemiddelde Bezettingsgraad 50,2% 81,6 96,3 Voor een toelichting en een verdere uitwerking van dit overzicht, zie bijlage 1. In het Regionaal Kompas is voor het aantal feitelijk en residentieel daklozen uitgegaan van een afgeleide van landelijke kengetallen. Voor de verdere ontwikkelingen binnen het veld van de maatschappelijke opvang is het belangrijk zicht te hebben op de daadwerkelijke aantallen. Bij het samenstellen van bovenstaand overzicht is een zo precies mogelijk cijfer gepresenteerd. Bij een doelgroep die zo flexibel is als deze, blijkt dit een moeilijke opgave. Voor de telling is uitgegaan van unieke personen die gebruik hebben gemaakt van de nachtopvang in de periode jandec Voor de sturing op de doelstellingen van het regionaal kompas is een betrouwbare monitor noodzakelijk. De eerste belangrijke stappen zijn gezet, in de komende periode zal de monitor doorontwikkeld worden.

15 4 De Beleidsvelden 7, 8, 9 De Wet maatschappelijke ondersteuning regelt (sinds 1 januari 2007) dat mensen met een beperking de voorzieningen, hulp en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Het kan gaan om ouderen, gehandicapten en mensen met psychische problemen. Maatschappelijke ondersteuning is in de Wmo vertaald in 9 prestatievelden. De centrumgemeenten zijn verantwoordelijk voor de organisatie/regie van een hulp en zorgaanbod voor bovengenoemde doelgroepen. In dit kader gaat het specifiek over de prestatievelden 7, 8 en 9, die hieronder nader toegelicht worden. Het Regionaal Kompas heeft een directe relatie met deze drie prestatievelden. Voor een uitgebreide toelichting op alle gesubsidieerde (en gefinancierde) voorzieningen per prestatieveld, verwijzen wij naar de bijlage. 4.1 Prestatieveld 7: Maatschappelijke opvang en Vrouwenopvang Maatschappelijke opvang omvat activiteiten bestaande uit het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan personen die, door een of meerdere problemen, al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. Onder vrouwenopvang wordt begrepen het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan vrouwen die, al dan niet gedwongen, de thuissituatie hebben verlaten in verband met problemen van relationele aard of geweld en het beleid ter bestrijding van huiselijk geweld. Alle gemeenten zijn verantwoordelijk voor het voorkomen van maatschappelijke uitval (preventie) en voor herstel. De centrumgemeenten zijn belast met de extra taak om te voorzien in het hulp en zorgaanbod voor bovengenoemde doelgroepen. Een belangrijke constatering is het feit dat een aantal voorzieningen gefinancierd worden door zowel WMO als AWBZ, en soms zelfs ook Zvw. Deze verschillende financieringsstromen staan los van elkaar, met elk eigen kenmerken en verplichtingen in relatie tot de inzet van deze middelen. De verschillende financieringsstromen vertonen overlap en wellicht ook hiaten. In de regio Noord in Midden Limburg hebben we voor dit prestatieveld de volgende voorzieningen: 15

16 Maatschappelijke Opvang: Voor de maatschappelijke opvang wordt door MOVEOO het volgende geboden. Omschrijving: Door: Plaats: Aantal: Dag/nachtopvang MOVEOO Weert 15 plaatsen Dag/nachtopvang MOVEOO Venlo 20 plaatsen Dag/nachtopvang MOVEOO Roermond 20 plaatsen (waarvan 4 AWBZ) en 8 passantenplaatsen Algemene Crisis Opvang MOVEOO Roermond 15 plaatsen (ACO) Algemene Crisis Opvang MOVEOO Venlo 15 plaatsen (ACO) Sociaal Pension MOVEOO Horn 24 plaatsen (14 WMO en 10 AWBZ) Sociaal Pension MOVEOO Venlo 3 plaatsen: Na de fusie (medio 2012) tussen Doortocht en MOV zijn dit AWBZplaatsen geworden. Daderopvang MOVEOO Venlo 2 plaatsen Opvang Zwerfjongeren: Voor de opvang van zwerfjongeren wordt door Gastenhof het volgende geboden. Omschrijving: Door: Plaats: Aantal: Pension Roerzicht Gastenhof Roermond 13 plaatsen (waarvan 10 WMO en 3 AWBZ) Begeleiding Maatschappelijke Opvang: Begeleiding in de maatschappelijke opvang wordt zowel door AWBZ als WMO gefinancierd en geboden door MOVEOO en Gastenhof in hun opvangvoorzieningen. Onderstaand overzicht laat een overzicht van de niet door AWBZ gefinancierde begeleiding zien. Omschrijving: Door: Plaats: Aantal: Trajectbegeleiding MOVEOO Weert, Roermond, Venlo Bijdrage in de kosten voor 3 FTE Trajectbegeleiding ACO MOVEOO Roermond en Venlo Bijdrage in de kosten voor 1 FTE Trajectbegeleiding Pension Roerzicht Gastenhof Roermond Bijdrage in de kosten voor 1 FTE Huiskamer/Inloopcentrum: Twee organisaties (Stichting t Groenewold en Stichting OOR) bieden een huiskamer of inloopcentrum, waar dak en thuislozen terecht kunnen voor (laagdrempelig) advies en/of een luisterend oor. De subsidies die hier vanuit het Regionaal Kompas aan verstrekt worden, zijn te beschouwen als waarderingssubsidies.

17 Omschrijving: Door: Plaats: Huiskamer/inloopcentrum Stichting t Groenewold Venlo Huiskamer/inloopcentrum Stichting OOR Roermond Vrouwenopvang: De vrouwenopvang wordt in verschillende vormen (en in sommige gevallen voor specifieke doelgroepen) geboden door een viertal organisaties, te weten; Mutsaersstichting, Stichting Exodus, Humanitas Gezin in balans en Stichting Wilskracht. Omschrijving: Door: Plaats: Aantal: Vrouwenopvang (evt. met kinderen) Mutsaersstichting Venlo 17 plaatsen voor vrouwen (en 17 plaatsen voor kinderen) Noodopvang vrouwen Mutsaersstichting Venlo 2 plaatsen Woningen voor vrouwen Mutsaersstichting Venlo 5 woningen met kinderen Crisisopvang vrouwen en hun kinderen Stichting Wilskracht Reuver 6 plaatsen voor vrouwen in stacaravans Ook wordt er nazorg geboden aan vrouwen die uit detentie komen door twee organisaties, Stichting Exodus en Humanitas Gezin in balans. Stichting Exodus wordt ook door het ministerie van Veiligheid en Justitie gefinancierd. Omschrijving Door: Plaats: Aantal: Nazorg voor vrouwen en hun kinderen uit detentie Stichting Exodus Venlo 2 trajecten op jaarbasis Nazorg voor moeders en hun kinderen uit detentie Humanitas Gezin in balans Venlo 6 nazorgtrajecten op jaarbasis Onder vrouwenopvang valt ook het Steunpunt Huiselijk Geweld. Dit steunpunt is door de centrumgemeente Venlo in deze regio ondergebracht bij de Mutsaersstichting. Tevens is binnen het onderdeel vrouwenopvang een projectsubsidie verleend aan de Mutsaersstichting voor vrouwenopvang nieuwe stijl ter verbetering van zowel de behandeling en begeleiding als de woonomstandigheden voor de vrouwen en kinderen in de opvang. De basisfuncties van het Steunpunt Huiselijk Geweld zijn: Frontoffice; Telefonische screening en consultatie; (Publieks)voorlichting; Advies en ondersteuning; Aware ( Abused Women Active Response Emergency). Maatschappelijke opvang omvat activiteiten bestaande uit het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan personen die, door een of meerdere problemen, al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving, gericht op herstel. Onder vrouwenopvang wordt begrepen het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan vrouwen die, al dan niet gedwongen, de thuissituatie hebben verlaten 17

18 in verband met problemen van relationele aard of geweld en het beleid ter bestrijding van huiselijk geweld. Alle gemeenten zijn verantwoordelijk voor het voorkomen van maatschappelijke uitval (preventie) en voor herstel. De centrumgemeenten zijn belast met de extra taak om te voorzien in het hulp en zorgaanbod voor bovengenoemde doelgroepen. Ontwikkelingen Maatschappelijke opvang Reeds in 2008 is het Regionaal Kompas geconstateerd dat het eenvoudige concept van bed, bad, brood niet zal zorgen voor een snelle uitstroom uit de maatschappelijke opvang. Een middel dat ingezet is om de door en uitstroom te bevorderen is trajectbegeleiding. Bij Moveoo worden per jaar 2 trajectbegeleiders bij de Dag en Nachtopvang gefinancierd en 1 trajectbegeleider bij de crisisopvang. Aan de hand van de cijfers van de monitor, kunnen we constateren dat de trajectbegeleiding bij de Crisisopvang resulteert in een snelle doorstroom. Bij de dag en nachtopvang wordt er weinig resultaat bereikt, slecht 7% van de cliënten had een trajectplan. In de trajectplannen wordt in samenwerking met de cliënt een traject beschreven dat ertoe moet leiden dat de cliënt weer zoveel mogelijk verantwoordelijkheid neemt over zijn eigen leven en niet afhankelijke blijft van dag en nacht opvang. In de herijking zal samen met het CMA, Zorgkantoor en in de keten gezocht moeten worden naar een effectievere aanpak. Doelstelling in het Regionaal kompas is zo min mogelijk mensen in de maatschappelijke opvang. Daarmee wordt beoogd de capaciteit van de nachtopvang alleen in te zetten voor noodopvang en deze capaciteit zoveel mogelijk terug te brengen. Met deze doelstelling als uitgangspunt is in Roermond een nieuwe voorziening gerealiseerd. De nachtopvang is hierin kleinschalig en er zijn meer mogelijkheden voor begeleid wonen. Binnen het concept kunnen stappen gezet worden op de verantwoordelijkheidsladder. Eind 2011 is de pilot Housing First gestart. Dit is een vernieuwende manier om de door en uitstroom uit de maatschappelijke opvang te bevorderen. Het is een vernieuwend huisvestingsproject voor dak en thuislozen met meervoudige problematiek. Vernieuwend in die zin dat het primaat nadrukkelijk ligt bij het wonen en de persoon zelf. Onder de noemer Housing First krijgen cliënten, op voorwaarde van inkomensbeheer, een eigen huis. Daarnaast wordt bekeken of en op welke wijze het Housing Firstbegeleidingsteam ingezet kan worden ter voorkoming van uithuiszetting. Verder worden er geen andere stringente voorwaarden vooraf gesteld aan de cliënten. Vanuit de Maslov gedachte wordt aan de primaire behoefte van ieder individu voldaan: degene krijgt/ behoudt een dak boven zijn/ haar hoofd. Hiermee worden personen/ gezinnen in staat gesteld weer zelf de verantwoordelijkheid te nemen voor hun leven, hun opleiding, hun inkomen, hun kinderen en hun leefomgeving. Door degene in staat te stellen weer verantwoordelijkheid te nemen, ontstaat er perspectief en staat degene (weer) open voor hulp. Deze, vaak langdurige, hulp wordt geboden in de vorm van outreachende begeleiding door een Multidisciplinair team. De financiering vindt plaats in een samenwerking van Zorgkantoor VGZ en centrumgemeente Venlo. Vrouwenopvang De Vrouwenopvang is sinds 2008 steeds meer gepositioneerd in de brede ketenaanpak van huiselijk geweld In januari 2011 is het beleidskader Voorkomen en stoppen van huiselijk geweld Noord en Midden Limburg, na een positief advies van de LC, door het college vastgesteld. Waar vroeger bij de aanpak van huiselijk geweld de behandeling en begeleiding

19 vooral gericht was op vrouwen, is de aanpak zich daarnaast gaan richten op de behandeling en begeleiding van daders en kinderen en op het systeem als geheel. In plaats van vluchten voor geweld is de focus verplaatst naar het weghalen en behandelen van daders. In 2009 is de Wet tijdelijk huisverbod van kracht geworden. Deze wet biedt de mogelijkheid om plegers van huiselijk geweld uit huis te plaatsen. Voorheen was het zo dat vaak de slachtoffers elders onderkomen moesten zoeken. Voor noodopvang van de daders worden bij Moveoo twee plegerbedden gesubsidieerd. Naast de vrouwenopvang kent de regio een centraal Steunpunt huiselijk geweld. In oktober 2011 is de wet verplichte meldcode van huiselijk geweld en kindermishandeling aangeboden aan de tweede kamer. De verwachting is dat deze in de zomer van 2013 in werking treedt. In 2012 heeft het Rijk structureel middelen toegekend aan de Centrumgemeente voor de aanpak van ouderenmishandeling en de brede aanpak van geweld in huiselijke kring waar de ruimte voor de implementatie van de meldcode in de regio. De individuele gemeenten hebben hun eigen verantwoordelijkheid om regie te voeren op de lokale aanpak huiselijk geweld. Hierin spelen de twee veiligheidshuizen in Noord en Midden Limburg) een belangrijke rol bij de aanpak van huiselijk geweld. Ook de veiligheidshuizen hebben in 2012 een proces in gang gezet om te komen tot een herdefiniëring van taken. Dit geldt overigens met name voor het Veiligheidshuis Noord. Deze processen zullen van invloed zijn op de aanpak huiselijk geweld en daarmee onderdeel uitmaken van de herijking op dit gebied. In 2010 is voor de duur van 5 jaar projectsubsidie verleend voor het project vrouwenopvang nieuwe stijl. Het project kent een vijftal doelen: (1) Regionaliseren van de vrouwenopvang, dit betekent dat de vrouwenopvang en de aanpak zodanig wordt ingericht dat meer vrouwen en kinderen uit de eigen regio worden opgevangen (2) Ambulantiseren dit betekent dat de vrouwen en kinderen zoveel mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving ambulant worden begeleid om het geweld te stoppen (3) Het tijdelijk uitbreiden van de opvangplekken met 24 plaatsen (4) (5) Een kwaliteitsslag doorvoeren in de hulp aan vrouwen en kinderen in de opvang De kwaliteit van de woonomstandigheden in de opvang van de vrouwen en kinderen verbeteren In 2012 zijn de subsidievoorwaarden voor het project verscherpt en is een bezuiniging binnen dit project doorgevoerd. Opvang zwerfjongeren Pension Roerzicht, onderdeel van de Koraalgroep, verzorgt voor de regio Noord en Midden Limburg de opvang voor zwerfjongeren. Voor de aanpak van de problemen bij de zwerfjongeren is op initiatief van de Koraalgroep een samenwerkingsverband aangegaan met Mensana. Waar eerst de focus gericht was op opvang, wordt nu veel meer inzet gepleegd op begeleiding. Behalve bed, bad en brood, wordt vanuit het Regionaal Kompas ook een trajectbegeleider gesubsidieerd. Door de samenwerking met Mensana wordt het traject naar zelfstandig of begeleid wonen, toeleiding naar studie of werk meer vanzelfsprekend. en krijgen jongeren weer toekomstperspectief. In 2012 heeft de doelgroep Zwerfjongeren ook landelijk meer aandacht gekregen. Door het Rijk worden pilots uitgezet om samen met de jongeren tot een programma te komen dat jongeren weer in hun kracht zet. In 2013 besluit de centrumgemeente, op advies van de LC, of ze aan deze pilot mee doet. 19

20 4.2 Prestatieveld 8: Bevorderen van Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) Onder het bieden van openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) wordt begrepen alle activiteiten die worden uitgevoerd niet op geleide van een individuele, vrijwillige hulpvraag. De OGGz is gericht op sociaal kwetsbare mensen die geestelijke zorg nodig hebben, maar deze niet krijgen; of omdat ze geen hulp willen, of omdat ze niet in staat zijn om hulp te vragen. Dit prestatieveld gaat over het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied van de OGGz, het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen of risicogroepen, het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen en het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de OGGz. De centrumgemeenten zijn verantwoordelijk voor het toeleiden naar zorg. Dat wil zeggen; het opsporen en in contact komen met sociaal kwetsbare personen zoals (overlast gevende) zorgmijders, het maken van een probleemanalyse en het toeleiden naar zorg. In de regio Noord in Midden Limburg hebben we voor dit prestatieveld de volgende voorzieningen: Bemoeizorg (Jeugdigen): Bemoeizorg heeft als (algemeen) doel; om te voorkomen dat mensen afglijden uit de samenleving en als gevolg daarvan niet meer voor zichzelf kunnen zorgen. Het gaat hierbij in de regel om zogenaamde zorgwekkende zorgmijders, kortom, mensen die bewust of onbewust geen zorg willen/toelaten. De problemen zijn divers en doen zich op meerdere levensgebieden voor. De aanpak is gericht op het toeleiden of teruggeleiden van de cliënt naar hulp/zorg. Er zijn drie organisaties die bemoeizorg bieden in de regio Noord en Midden Limburg. RiaggZuid en Vincent van Gogh instituut (VvGi) werken daarin samen, waarbij RiaggZuid zich volledig richt op Midden Limburg, VvGi richt zich vooral op Noord Limburg, maar participeert ook in het team in Midden Limburg. De Mutsaersstichting biedt bemoeizorg voor jeugdigen in de regio Noord en Midden Limburg. Omschrijving: Door: Regio: Aantal: Bemoeizorg zorgwekkende zorgmijders* Vincent van Gogh instituut Bemoeizorg (team DOKUS) Bemoeizorg jeudigen ( Youth at risk )* RiaggZuid Mutsaersstichting Noord Limburg voor volwassen en kinderen, in Midden Limburg alleen kinderen Midden Limburg gericht op volwassenen Noord en Midden Limburg gericht op jeugdigen NL: Volw. 545 Kind 147 ML: Kind 63 6 ML: Volw NML: Kind 99 8 * De bemoeizorgactiviteiten gericht op jeugdigen hebben een relatie met prestatieveld 2 van de WMO. Als het toeleiden naar jeugdzorg gelukt is, valt de verantwoordelijkheid onder de Jeugdzorg. 6 Jaardocument Vincent van Gogh instituut Jaardocument RiaagZuid Jaardocument Mutsaersstichting 2011 (uit het jaardocument wordt niet duidelijk hoe de verdeling van de nieuwe aanmeldingen ligt tussen Noord en Midden Limburg)

21 Preventieactiviteiten: Preventieactiviteiten in het kader van de OGGz zijn in belangrijke mate te vergelijken met de activiteiten die voorheen onder de Wet collectieve preventie geestelijke gezondheidszorg (zie hiervoor) vielen. De preventieactiviteiten hebben een universeel; op de algemene bevolking gericht en een selectief; op (hoog)risicogroepen gericht, karakter. 9 Er zijn twee organisaties die hun preventieactiviteiten in de regio Noord en Midden Limburg inzetten, te weten; RiaggZuid (Midden Limburg) en Vincent van Gogh instituut (VvGi) (Noord Limburg). Hieronder staat een overzicht van het aantal uren dat besteed is aan iedere specifieke preventieactiviteit. Er wordt hier niets gezegd over het bereik dat de preventieactiviteit heeft gehad. De reden daarvoor is dat er niet uniform gerapporteerd is door de organisaties. Hierdoor is het lastig een vergelijking te maken tussen de verschillende preventieactiviteiten, en hebben wij daarom ervoor gekozen om het bereik buiten de evaluatie te laten. De preventieactiviteiten van RiaggZuid 10 : Omschrijving preventieactiviteit: Algemene voorlichting GGzproblematiek (gericht op het algemeen publiek in de vorm van voorlichtingsbijeenkomsten en het ontwikkelen van divers foldermateriaal, advertenties, publiciteit etc.). Kindermishandeling/huiselijk geweld; doel is voorkoming en tijdige signalering van kindermishandeling en huiselijk geweld.* Opvoedingsondersteuning t.b.v. specifieke doelgroepen (gericht op kwetsbare ouders en kinderen van asielzoekers met psychiatrische problemen).* Autisme (gericht op mensen met autisme, familieleden, professionals en andere geïnteresseerden) Allochtonen (gericht op allochtone jongeren en volwassenen en daarnaast intermediairen, politie en overige hulpverleners) Doel is om voorlichting aan allochtonen te geven over psychische problematiek.* Ondersteuning van psychiatrische patiënten en hun omgeving, en ondersteuning van mantelzorgers. Ondersteuning onderwijs; Gezonde en Veilige School (gericht op leerlingen, leerkrachten en ouders) (CPGGz), advies, consultatie aan scholen, deelname aan ZAT s (Zorg Advies Teams) (gericht op kinderen/jongeren van 421 jaar met psychosociale problemen en leerkrachten).* KOPP/KVO (kinderen van ouders met verslavings en/of psychiatrische problemen).* Depressie en Angst (gericht op kwetsbare kinderen, waarbij het programma Plezier op school ingezet wordt).* Dementie en Mantelzorg ouderen (gericht op voorlichting over dementie aan mantelzorgers, professionals en vrijwilligers). Uren: 170, , , ,3 258,3 * Deze preventieactiviteiten zijn in meer of mindere mate specifiek op kinderen gericht, en hebben om die reden eerder een relatie met prestatieveld 2 van de WMO. De preventieactiviteiten van Vincent van Gogh instituut 11 : Omschrijving preventieactiviteit: Uren: 9 Website: 10 Jaardocument RiaggZuid Jaardocument Vincent van Gogh instituut

22 Mantelzorg (gericht op familieleden van mensen met psychiatrische problematiek). Informatievoorziening GGz (gericht op het algemeen publiek in de vorm van informatiebijeenkomsten, groepstrainingen, consultatie, coaching en deskundigheidsbevordering) KOPP/KVO (kinderen van ouders met verslavings en/of psychiatrische problemen).* De gezonde en veilige school (vanuit een ketenbenadering met andere partijen zoals GGD en welzijnsorganisaties inzetten van GGzpreventie en verslavingspreventie in Basis en Voorgezet onderwijs).* Verslavingspreventie in; het onderwijs, de vrije tijd, de opvoeding, overkoepelend en vroegsignalering. De doelgroepen zijn leerkrachten in het onderwijs, ouders, (risico)jongeren en indirecte doelgroep (o.a. horecapersoneel en jongerenwerkers).* * Deze preventieactiviteiten zijn in meer of mindere mate specifiek op kinderen gericht, en hebben om die reden eerder een relatie met prestatieveld 2 van de WMO Platform cliënten OGGzzorgvragers: Onder prestatieveld 8 valt ook; het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de OGGz. 12 In de regio Noord en Midden Limburg is ook een regionaal platform van OGGzzorgvragers actief. Zij worden in hun activiteiten ondersteund en begeleid door een professional. Het Regionaal Platform OGGzzorgvragers met hulp van het Cliënten Adviesbureau (CAB) biedt de volgende dienstverlening: Vanaf 2008 is er in de regio, op verzoek van de centrumgemeente Venlo, een werkgroep cliëntenparticipatie Regionaal Kompas opgestart. Deze werkgroep bestaat uit leden die allen ervaringen hebben op het gebied van de Maatschappelijke Opvang, Verslavingszorg, Openbare Geestelijke Gezondheidszorg en Vrouwen Opvang. Gemeente Venlo heeft deze werkgroep geïnitieerd om via deze werkgroep vanuit zorgvragersperspectief advies te kunnen inwinnen over de beleidsmatige en operationele uitvoering van het Regionaal Kompas. De werkgroep ontvangt vanaf de start coaching en advisering van een medewerker van het Cliënten Adviesbureau (CAB) Noord en Midden Limburg. 13 Het CAB ontvangt een bijdrage in de kosten voor het opzetten en onderhouden van de OGGzparticipatiestructuur in de regio Noord en Midden Limburg. Ontwikkelingen Bemoeizorg De bemoeizorgactiviteiten in de regio NML worden voor de volwassen cliënten door RiaggZuid ( Dokusteam in Midden Limburg) en Vincent van Gogh (Noord Limburg) aangeboden. Vanaf 2010 zijn beide organisaties intensiever samen gaan werken. Deze samenwerking zit hem vooral in de integrale aanpak van de problematiek in Noord en Midden Limburg en de inbreng van de verslavingszorgexpertise van Vincent van Gogh in het Dokusteam van RiaggZuid. De aanpak/methodiek en het streven naar betere kwaliteit van de bemoeizorg gebeurt ook in samenwerking en afstemming tussen beide organisaties. Verder 12 Website: 13 Beschrijving overgenomen uit de subsidieaanvraag 2013 van Regionaal Platform GGzzorgvragers Noord en Midden Limburg.

23 is Vincent van Gogh vertegenwoordigd in het Dokusteam in Midden Limburg voor de aan pak bemoeizorg jeugdigen. Kortom RiaggZuid en Vincent van Gogh werken reeds samen en is het wellicht logisch en wenselijk om één integraal team bemoeizorg voor de gehele regio Noord en Midden Limburg te gaan vormen. Als het gaat om de plaats van de bemoeizorgteams in de ketens in Noord en Midden Limburg en de manier waarop zij casuïstiek met ketenpartners bespreken, hebben beide organisaties daarvoor een eigen aanpak. Het Dokusteam in Midden Limburg heeft op initiatief van de gemeentelijke afdelingen sociale zaken in het kader van de ketengedachte in Midden Limburg vangnetoverleggen georganiseerd en deze fungeren als overlegmoment om complexe bemoeizorgcasuïstiek te bespreken met de ketenpartners. Het bemoeizorgteam Noord Limburg sluit in Noord Limburg aan bij de lokale zorgnetwerken om casuïstiek te bespreken met ketenpartners. In 2012 is VvGi begonnen met het ontwikkelen van één integraal team, waarbij de FACTteams onderdeel gaan uitmaken van dit team en ook de voormalige woonbegeleidingsteams zijn geïntegreerd in dit integrale team. 14 Bemoeizorg jeugdigen In 2009 werd op geleide van het bemoeizorgteam Noord Limburg (Vincent van Gogh) de bemoeizorg gericht op jeugdigen aangeboden in Midden Limburg ( Dokusteam van RiaggZuid). Deze bemoeizorg gericht op jeugdigen beantwoorde duidelijk aan een behoefte gezien het relatief grote aantal meldingen dat meteen al binnen kwam in beide regio s. De aanpak van bemoeizorg jeugdigen door beide teams is geïntegreerd in de teams die zich richten op de volwassen populatie, en is dus niet wezenlijk anders. 15 Naast bovengenoemde inzet bemoeizorgjeugdigen is ook de Mutsaersstichting actief met bemoeizorg gericht op jeugdigen ( Youth at Risk ), waarbij de aanpak en de vindplaats van deze jeugdigen binnen dit team anders is. Het team richt zich op de jeugdigen in relatie tot hun gezin. Vaak zijn dit gezinnen waar meerdere problemen spelen, en die niet gevraagd hebben om hulp. Ook deze aanpak is gericht op toeleiden of teruggeleiden van de cliënt(en) naar hulp. De meldingen die de Mutsaersstichting krijgt zijn in Midden Limburg vooral door het basisonderwijs, en in Noord Limburg vooral via voortgezet onderwijs en Veiligheidshuis. 16 Uit de analyse is naar voren gekomen dat er niet altijd evenveel duidelijkheid en eenduidigheid wordt geboden over het daadwerkelijk bereik en de resultaten. En ook hier blijkt dat meer aandacht gewenst is voor een aanpak in de keten van het regionaal kompas. Belangrijke vragen die in het vervolgtraject beantwoord moeten worden zijn; heeft de aanpak bemoeizorg jeugdigen een plaats binnen het Regionaal Kompas? Of hoort het meer onder beleidsveld 2 van de WMO en dient het meegenomen te worden in het proces van decentralisatie jeugdzorg? En gezien onze analyse moet er ook een antwoord op de vraag komen of het wenselijk is dat er meerdere organisaties met dezelfde problematiek aan de slag zijn in deze regio en zou er dan niet meer efficiency bereikt worden in een structuur van samenwerking en/of afstemming? 4.3 Prestatieveld 9: Ambulante verslavingszorg, het bevorderen van verslavingsbeleid Dit prestatieveld gaat over ambulante hulpverlening, gericht op verslavingsproblemen, en preventie van verslavingsproblemen, inclusief activiteiten in het kader van bestrijding van overlast door verslaving. Individuele geneeskundige verslavingszorg wordt hiertoe niet gerekend. 14 Jaardocumenten RiaggZuid en Vincent van Gogh Jaardocumenten RiaggZuid en Vincent van Gogh Tussenrapportage Mutsaersstichting 2011 en Jaardocument Mutsaersstichting