1. In te stemmen met het regionale Beleidsplan Beschermd wonen-maatschappelijke opvang ;

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Agendapunt Raadsvergadering 29 november 2017 Portefeuillehouder H. Driessen Begrotingsprogramma Programma 2 Onderwerp Regionaal Beleidsplan Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang Besluit om: 1. In te stemmen met het regionale Beleidsplan Beschermd wonen-maatschappelijke opvang ; Daarmee ook akkoord te gaan met de in het beleidsplan opgenomen voorstellen, als uitgangspunten voor verdere regionale afspraken en uitvoering; 2. Kennis te nemen van de inbreng van de Wmo-raad Tiel op het stuk en de reactie van het College Tiel daarop. Inleiding Context VNG en ministerie van VWS hebben afgesproken dat gemeenten uiterlijk 31 december 2017 een meerjarenplan Beschermd wonen/maatschappelijke opvang gereed moeten hebben. Eerder in 2017 is daarom een startnotitie vastgesteld waarin de visie, uitgangspunten en te lopen proces benoemd werden. Het voorliggende beleidsplan is het feitelijke meerjarenplan zoals gevraagd door het Rijk. In het meerjaren beleidsplan worden de contouren geschetst van de opgave om te ambulantiseren: alle gemeenten streven er naar dat mensen met een psychiatrische achtergrond, waar mogelijk, zo zelfstandig mogelijk kunnen wonen en leven. Niet alleen vanuit financieel oogpunt, maar vooral omdat blijkt dat dit het herstel en welbevinden van mensen bevordert. De transformatie van beschermd wonen GGZ en maatschappelijke opvang (Wmo) gaat gepaard met de decentralisatie van bevoegdheden en bijbehorende middelen van Centrumgemeente Nijmegen naar individuele gemeenten in de regio Nijmegen & Rivierenland in Daarom is een regiobreed gedragen plan nodig, binnen de brede context van (andere) ontwikkelingen in de GGZ, op basis waarvan regiogemeenten onderling heldere afspraken kunnen maken en elke individuele gemeente haar verantwoordelijkheid neemt. Proces Het beleidsplan is een gezamenlijkheid tot stand gekomen: De totstandkoming van het beleidsplan is begeleid door een regionale werkgroep en bestuursteam met vertegenwoordigers van de gemeenten in regio Rivierenland & Nijmegen. Op 29 mei 2017 heeft een regionale raadsinformatiebijeenkomst plaats gevonden in Druten. Het programmateam en de stuurgroep Sluitende aanpak psychische kwetsbaarheid hebben feedback gegeven op de startnotitie en concepten van het beleidsplan. Op 6 september 2017 heeft een werkconferentie plaats gevonden, waarop we met een ervaringsdeskundigen, cliëntvertegenwoordigers, zorgaanbieders en andere partijen in gesprek Pagina 1 van 5

2 zijn gegaan over belangrijke bespreekpunten en dilemma s. Het verslag van deze werkconferentie zit in de bijlage. Er is iedereen de gelegenheid gegeven om tot september 2017 ook schriftelijk te reageren op de inspraakversie. Hier hebben 7 zorg- en welzijnsinstellingen en 4 Wmo-raden gebruik van gemaakt. Alle insprekers krijgen een schriftelijke reactie en op een aantal punten is het plan aangepast en aangevuld naar aanleiding van de inspraakreacties. Daarnaast legt het plan verbindingen met de Sluitende aanpak Gelderland-Zuid voor mensen met psychische kwetsbaarheid (2017) en het Uitvoeringsplan 2016 Wonen, Wonen & Zorg, Woonladder Rivierenland. Het beleid met betrekking tot vrouwenopvang en huiselijk geweld valt niet onder de scope van dit beleidsplan, hiervoor is separaat de Regionale aanpak Huiselijk geweld en Kindermishandeling regio Gelderland-Zuid vastgesteld in Gezien de breedte van dit plan, vervangt het de volgende plannen: Het stedelijk kompas (Maatschappelijke Opvang) De Regiovisie OGGZ Het voorliggende beleidsplan is op 6 oktober 2017 behandeld in het regionale portefeuillehoudersoverleg WMO/Jeugd. De daar aanwezige wethouders hebben ingestemd met inbreng van het plan in de lokale gemeenteraden. Beoogd effect Met het beleidsplan wordt voldaan aan de wens van het Rijk om voor eind 2017 een meerjarenplan te hebben op beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Het beleidsplan is de basis voor regionale en lokale uitvoeringsagenda s. Het regionale beleidsplan is ook de basis voor vormgeving van de onderlinge samenwerking waar het gaat om de maatschappelijke opvang en beschermd wonen binnen de regio. De 25 voorstellen (pagina 5 van het beleidsplan) zijn de uitgangspunten voor verdere samenwerking. Het plan is in principe gericht op de periode tot 2020, dus totdat de invoering van het nieuwe verdeelmodel met bijbehorende overdracht van verantwoordelijkheden plaats vindt. Met het beleidsplan worden de gemeenten voorbereid op deze invoering. Ook wordt met het plan een beleidsmatige stip op de horizon gezet door een bewuste keuze voor het scenario geïntegreerde GGz in wijken en kernen. De keuze voor dit scenario betekent dat de trendbreuk die in 2020 voorgestaan wordt met de ambulantisering van de zorg ook daadwerkelijk invulling kan krijgen op de langere termijn (15 jaar). Argumenten 1.1 Verplichte taak De transformatie van beschermd wonen GGZ en maatschappelijke opvang gaat gepaard met de decentralisatie van bevoegdheden en bijbehorende middelen van Centrumgemeente Nijmegen naar individuele gemeenten in de regio Nijmegen & Rivierenland in Voor 31 december 2017 moeten de gemeenten beschikken over een meerjarenplan om deze decentralisatie vorm te geven. Dit beleidsplan is de uitwerking van deze wens van het rijk. Pagina 2 van 5

3 1.2 Zonder beleidsplan geen uitgangspunten voor samenwerking Er is een aantal uitgangspunten voor de regionale samenwerking binnen het Rijk van Nijmegen en Regio Rivierenland. Niet alleen op het gebied van zorg (budgetverdeling, inkoop, toeleiding, etc.), maar ook op het gebied van huisvesting en consequenties op andere terreinen zoals de Participatiewet (uitkeringen). Deze onderwerpen worden in het beleidsplan benoemd en vormen aanzet tot het gesprek hiertoe. In het beleidsplan zijn 25 voorstellen opgenomen waarmee de raad bij vaststelling akkoord gaat. Deze voorstellen vormen de basis voor de vertaalslag naar de uitvoering. Kanttekeningen 1.1 Het beleidsplan is slechts een start Het regionale beleidsplan is gemaakt onder de nodige onzekerheden waarop het beleidsplan dus ook geen antwoord geeft. Zo is het nog niet bekend hoe de afbouw van de centrumgemeenteconstructie eruit gaat zien. Ook moet nog een landelijk objectief verdeelmodel worden ontwikkeld en ingevoerd (zie par. 5 Financiën). Tevens is het onduidelijk of GGZ- problematiek als criterium wordt opgenomen in de toelatingscriteria van de Wet langdurige zorg (Wlz). Daarmee zou een deel van de huidige groep mensen in beschermd wonen, die blijvend permanent toezicht of 24-uurszorg nodig heeft, per 2018 toegang kunnen krijgen tot de Wlz. Als dat gebeurt, zal het rijk de beschikbare middelen weer herverkavelen over het stelsel. Kortom, in het voorgestane beleid en uitvoering moeten we rekening houden met onzekerheden. Dit vraagt om de uitwerking van mogelijke scenario s, eventuele risico-voorzieningen en flexibiliteit. Aanpak / uitvoering In bijlage 1 van het regionale beleidsplan is een aanzet gegeven tot een uitvoeringsagenda. Bij de uitwerking daarvan zullen de trajecten voor beschermd wonen/maatschappelijke opvang en van psychisch kwetsbare burgers aan elkaar gekoppeld worden. In Tiel zal in januari 2018 een eerste aanzet gemaakt worden tot een integrale uitvoeringsagenda voor beide trajecten. Ambtelijk wordt in vanaf 2018 in Rivierenland nauw samengewerkt om te komen tot een regionaal gedragen uitvoeringsagenda. Het is wenselijk dat hiertoe een regiocoördinator wordt aangesteld die daarvoor de benodigde ureninzet kan plegen. Communicatie Een regionale werkgroep met vertegenwoordigers van de gemeenten uit de regio Nijmegen & Rivierenland zal de verdere concretisering van het beleidsplan begeleiden. We gebruiken het gremium van het algemeen bestuur van de GGD om de bestuurders op de hoogte te houden van de voortgang, en om beslispunten voor te leggen. Een afvaardiging van wethouders onder leiding van wethouder Frings (Nijmegen) stuurt dit proces aan. Als externe denktank fungeren het programmateam en de stuurgroep Sluitende aanpak mensen met een Pagina 3 van 5

4 psychische kwetsbaarheid waarin onder meer ervaringsdeskundigen/familieleden participeren. In Tiel is de Wmo-raad in mei gevraagd om mee te lezen op de regionale startnotitie beschermd wonen. Ook heeft de Wmo-raad input gegeven op het document van de GGD met betrekking tot psychisch kwetsbare burgers. In september is de Wmo-raad gevraagd om een reactie te geven op het voorliggende beleidsplan. Deze reactie en het antwoord van het College daarop zijn bijgevoegd als bijlage 2. De raad zal via de Commissie Samenleving op de hoogte gebracht worden wanneer meer bekend is over het financiële verdeelmodel en belangrijke beleidsmatige ontwikkelingen. Financiën Er is tot 2020 voor Tiel geen sprake van extra kosten voor de voorzieningen van beschermd wonen en de maatschappelijke opvang, omdat de centrumgemeentefinanciering tot die tijd in stand blijft. Wel is een extra ureninvestering nodig om de regionale coördinatie van de ontwikkelingen rond beschermd wonen goed te laten verlopen. Voor deze coördinatie-uren wordt in regionaal verband een financieel voorstel voorbereid. Naast de inhoudelijke doelen is er ook een belangrijke financiële prikkel voor de transformatie. Op het macrobudget voor beschermd wonen is bij de decentralisatie weliswaar niet bezuinigd, maar in de 10 jaar voor de decentralisatie is het beschermd wonen GGZ met circa 30% gegroeid. Een gelijkblijvend (en dus qua bestedingsruimte dalend) budget is een keerpunt. Met de ontwikkelingen die leiden tot meer mensen met een ernstige psychische kwetsbaarheid in de maatschappij (afbouw van de klinische GGZ met 30%), betekent ook de decentralisatie van het beschermd wonen dat er met hetzelfde geld steeds meer gedaan moet worden. De invoering van een objectief verdeelmodel en herverdeling van de middelen voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang, dat medio 2018 gepresenteerd zal worden en per 1 januari 2020 in gaat, zal naar verwachting nadelige gevolgen hebben voor de regio omdat het aandeel van GGZ- zorg in de regio Nijmegen & Rivierenland historisch relatief hoog is. Centrumgemeente Nijmegen zet in op een intensieve lobby om de nadelige gevolgen te beperken. In het kader van financiële sturing wordt nu al ingezet op monitoring en kostenbesparing in de gemeente Tiel, om grip te krijgen en houden op de macrobudgetten voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Bijlage(n) 1. Regionaal Beleidsplan Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang Brief Wmo-raad Tiel m.b.t. Beleidsplan BW-MO Reactie College Tiel op brief Wmo-raad Pagina 4 van 5

5 Burgemeester en wethouders van Tiel, de secretaris, de burgemeester, Advies commissie(s) d.d.: Tiel, d.d. de commissiegriffier, Beslissing raad d.d.: de griffier, Meer informatie: Team: Beleid Contactpersoon: M. Buuron Telefoon: Pagina 5 van 5