Werkstuk Geschiedenis De huisvrouw

Transcriptie

1 Werkstuk Geschiedenis De huisvrouw Werkstuk door een scholier 2598 woorden 16 jaar geleden 7,3 20 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord. Nu is een vrouw die achtergesteld wordt in Nederland bijna niet meer denkbaar. Maar was dat vroeger ook zo? Zo niet, hoe hebben vrouwen dit verkregen en staan ze nu ook gelijkwaardig met de man of lijkt dat alleen maar zo? Om hier achter te komen stel ik een hoofdvraag op: Is er veel veranderd in de laatste 100 jaar voor de positie van de vrouw en was dit een positieve invloed? Om deze vraag te beantwoorden zal ik de laatste 100 jaar opdelen in 4 fasen: - eind negentiende eeuw heden. Eind negentiende eeuw Aan het eind van de negentiende eeuw had de industriële revolutie niet veel goeds voor de vrouw gedaan. De mannen waren de baas in huis en de vrouwen moesten thuis het huishouden doen (zie afbeelding links) en voor de kinderen zorgen terwijl de man zich daar helemaal niet over bekommerde. De taken waren duidelijk gescheiden en de meeste mensen vonden dat ook de doodsnormaalste zaak van de wereld. Aan het einde van de 19e eeuw was het al wel zo dat de kinderen van 5 tot 10 jaar leerplichtig waren. Zowel jongens als meisjes. Het doorleren na je tiende was niet gebruikelijk en als het gebeurde dan waren het bijna altijd jongens omdat het grootste deel van de bevolking nog steeds van mening was dat meisjes en vrouwen niet goed genoeg waren om mannenwerk te doen, zoals dokter of een onderwijzende functie te gaan uitoefenen. In principe waren we er dus niks op vooruit gegaan in die laatste duizend jaar, de vrouw bleef hetzelfde beeld (misschien wel wat gemoderniseerd maar de inhoud bleef hetzelfde) houden: een moedertje die thuis bleef zitten, al haar werk vlijtig deed voordat de man thuis kwam zodat ze hem kon verzorgen als hij eenmaal moe van zijn werk afkwam. Zoals François Fenelon het al zei in 1687: De meisjes moeten, zoo men zegt, niet zoo geleerd wezen; al dat Pagina 1 van 7

2 weten maakt ze maar ijdel en nuffig; als ze later het huishouden maar in orde kunnen houden en zonder pruttelen haren man gehoorzamen en Het verstand van vrouwen is gewoonlijk nog zwakker en bekrompener dan dat der mannen, haar lichaam, zoowel als haar geest, is niet zo sterk en kloek als dat des mans. In de 19e eeuw gingen ze nog steeds van dit beeld grotendeels uit. Zoals ik al zei maakten ze op dit gebied, ondanks de industriële revolutie, weinig vooruitgang. Toch begonnen er steeds meer vrouwen zich te verzetten tegen de onderdrukking van de man. Ze realiseerden zich dat ze helemaal niet alleen thuis hoefde te zitten op de man te wachten. Deze vrouwen zochten elkaar op en probeerden samen sterk te staan. Ze brachten de ongelijkheid onder de ogen van zowel de vrouwen als de mannen. Dit bracht een kettingreactie op gang en meer en meer vrouwen begonnen te beseffen dat ze onrecht aan werd gedaan. Hierdoor kwam de eerste feministische golf op gang. Deze feministische golf was gericht op het verkrijgen van gelijke rechten (o.a. gelijke rechten op onderwijs, gelijke beloning bij gelijk werk en gelijke politieke rechten voor de vrouw). Een vrouw die een grote rol in de kiesstrijd leverde was Aletta Jacobs (zie afbeelding links), zij stond 25 jaar lang aan het hoofd van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht. Ook was zij de eerste vrouw die universitair onderwijs volgde, de eerste vrouw die arts werd én de eerste vrouw die promoveerde. Verschillende vrouwenorganisaties (onder andere die van Aletta Jacobs) legden de nadruk op vrouwelijke kwaliteiten: als vrouwen actief kiesrecht kregen zouden er minder oorlogen zijn. Ook bewezen de vrouwen in de 1e wereldoorlog dat ze prima de maatschappij draaiende konden houden terwijl de mannen aan het front vochten. Ze vonden dus dat ze het staatsburgerschap waardig waren. Zij kregen dan ook kiesrecht in Deze feministische golf zwakte na het verkrijgen van het kiesrecht af, de meeste vrouwen dachten dat toen het kiesrecht eenmaal verkregen was het met de positie van de vrouw wel goed zou komen Zoals ik in het voorgaande stuk al zei, zwakte de feministische golf na 1919 af. De vrouwen hadden nu actief kiesrecht verkregen (zie afbeelding links) maar in principe was er nog steeds niet veel veranderd. Nu de feministische golf tot zijn einde kwam bleven de vrouwen thuis en de mannen buitenshuis werken. De mannen kregen wel meer begrip voor de vrouwen. Ze snapten dat een huishouden doen ook een zware taak was en een vrouw werd minder onder de duim gehouden als in de 19e eeuw. Dit begrip was een beetje dubbel: van de ene kant zeiden de mannen dat ze de vrouwen begrepen, maar aan de andere kant deden ze er niets aan. Dit verbeterde de positie van de vrouw niet. Het was nog steeds het standaardverhaaltje: de man werkte buitenshuis en de vrouw werkte binnenshuis. Het kwam wel een enkele keer voor dat een vrouw buitenshuis werkte, maar die werd dan ontslagen als ze ging trouwen en kinderen kreeg. Ook was het voor een vrouw nog niet toegestaan om een eigen bankrekening te hebben of een handtekening te zetten onder officiële documenten. Er gold zelfs nog de Code Napoleon : hierin was de handelingsonbekwaamheid van een vrouw vastgelegd. Pagina 2 van 7

3 Dat de vrouwen het in deze tijd er bij lieten liggen wilde niet zeggen dat de vrouwen nu tevreden waren. Ze begonnen steeds meer door te krijgen dat het verkrijgen van het actief kiesrecht de positie niet geweldig verbeterd had. Hierdoor begon het steeds meer te rommelen en ontstond er weer ontevredenheid. Dit bracht een tweede feministische golf op gang In de jaren 50 kregen weer meer vrouwen een gevoel van ontevredenheid. Dit had met verschillende redenen te maken. Ten eerste werd er in de oorlog door de vrouwen het werk van de mannen overgenomen, vrouwen moesten verantwoordelijke functies bekleden en deden dat met succes. Maar toen de oorlog afgelopen was moesten de vrouwen weer plaats maken voor de mannen. Hierdoor werd het gevoel van onrecht aan worden gedaan versterkt. Toch was dit niet de voornaamste reden, want na de Eerste Wereldoorlog gebeurde er precies hetzelfde en zette de eerste feministische golf ook niet door. Nee, de belangrijkste reden van de tweede feministische golf was dat steeds meer meisjes de kans kregen om deel te nemen aan het middelbaar en hoger onderwijs. Jonge vrouwen met een goede opleiding wilden daarop in het maatschappelijk leven en in een beroep gelijkwaardig zijn aan de man. Ook kwam erbij dat technische ontwikkelingen er voor zorgden dat huishoudelijke taken door huishoudapparaten werden verlicht. De technische ontwikkelingen zorgden er ook voor dat banen die eerst mannen konden doen, omdat het zwaar werk was, nu met machines ook door vrouwen verricht konden worden. Door het ontstaan, verbeteren en kerkelijk goedkeuren van anticonceptie konden vrouwen grotendeels zelf bepalen hoeveel kinderen ze wilden en of ze überhaupt wel kinderen wilden. Hierdoor werden de gezinnen kleiner en hadden de vrouwen meer tijd voor zichzelf. Ook nadat de kinderen het huis uit waren hadden vrouwen nog een hele lange tijd voor zich. De welvaart die in Nederland en in West-Europa en de VS steeg na de Tweede Wereldoorlog zorgde ervoor dat er meer vraag kwam naar arbeidskrachten en dus vanzelf ook vrouwen. Al deze redenen zorgden voor een hele nieuwe situatie in de maatschappij. Deze situatie liet bij de vrouwen een belletje rinkelen en steeds meer vrouwen kregen hierdoor een sterk feministisch bewustzijn. Ze werden zich steeds meer bewust van hun ondergeschikte, tweederangs positie in de maatschappij. Rond 1965 werd er in Nederland gesproken van een tweede feministische golf. Het startpunt in Nederland werd hier toegeschreven aan Joke Smit (zie afbeelding links), een lerares die het artikel Het onbehagen van de vrouw publiceerde (De Gids, november 1967). Deze tweede feministische golf zette wel zoden aan de dijk en vrouwen bereikten meer en meer. Naar aanleiding van het artikel van Smit ontstonden er verschillende groeperingen zoals de Dolle Mina s zij waren oorspronkelijk een groep vrouwelijke studenten maar steeds meer vrouwen sloten zich bij deze groepering aan. Ze voerden actie voor het welzijn van de vrouw, zoals het gratis verstrekken van de pil, kindercrèches, recht op abortus en het vrij verkrijgen van voorbehoedsmiddelen. Er ontstonden verschillende vrouwen initiatieven: - VOS cursussen (Vrouwen Oriënteren zich in de Samenleving). - FORT groepen (Feministische Oefengroepen voor Radicale Therapie). Pagina 3 van 7

4 - Feministische boekhandels (Sarah) en feministische bladen (Opzij) heden. Een interview met een vrouw van 45 over haar leven, haar positie in de maatschappij en de rolverdeling tussen mannen en vrouwen. Interview: Hoe was het leven vroeger bij jullie thuis en wat was de rolverdeling? Mijn vader werkte als intern transporteur en mijn moeder was huisvrouw. De 5 dochters moesten veel meehelpen in het huishouden (en dan vooral de oudste meisjes) en de jongens hoefden in het huishouden niet zo veel te doen. Was je het eens met die rolverdeling toentertijd? Je had niet zoveel keus, het was vanzelfsprekend. In die tijd vond men het eerder raar als jongens in het huishouden meehielpen. Zitten er grote verschillen in jouw toekomstbeeld van toen en je leven nu? Toen ik van de middelbare school kwam ben ik gaan werken en heb tegelijk gestudeerd. Ik had niet zo n duidelijk toekomstbeeld, maar het algemene idee was toch dat je zou werken tot je zou gaan trouwen en dan ophouden met werken en kinderen krijgen. Maar in de jaren die volgden werd het op maatschappelijk gebied steeds meer de tendens om te blijven werken, zeker na het trouwen. Dus mijn toekomstvisie veranderde ook in snel tempo. Na het trouwen bleef ik dus gewoon werken. Mijn man en ik zorgden samen voor de huishouding. Welke opleiding heb je gedaan en stimuleerden je ouders dit? - LEAO (Lager Economisch Administratief Onderwijs) - INAS (INrichtings ASsistente) - schriftelijke opleiding medisch secretaresse. Bij ons thuis stimuleerden ze de opleiding van een meisje niet zo zeer, zeker niet bij mijn oudste zussen, je mocht wel leren maar als je er geen zin in had moest je maar gaan werken. De jongens werden meer gestimuleerd om door te leren. Toen ik van de middelbare school afkwam waren de tijden aan het veranderen (70 er jaren) en werd ik al meer gestimuleerd dan mijn oudere zussen. Ben je wel eens minderwaardig behandeld omdat je een vrouw bent? Pagina 4 van 7

5 Nee, niet dat ik me kan herinneren. Ben je wel eens positief gediscrimineerd omdat je een vrouw bent? Als vrouw werd en wordt je best wel eens positief gediscrimineerd. Mannen nemen, doordat ze fysiek sterker zijn, bepaalde zaken sneller over, bijvoorbeeld sjouwwerk, gevaarlijk werk etc. De meeste vrouwen laten dit zich, hoe geëmancipeerd ze ook zijn, graag welgevallen. Vind je dat de feministische golf alleen maar goeds heeft gedaan of zijn er ook minpunten aan? Wel veel goeds: vrouwen worden door de meeste mannen als volwaardig en gelijkwaardig gezien. Vrouwen kunnen tegenwoordig kiezen wat ze willen: werken of niet, kinderen krijgen of niet. De meeste mannen begrijpen nu beter dat het huishouden een taak van ieder gezinslid is en niet alleen dat van de vrouw, dat was vroeger wel anders. Vrouwen krijgen nu meer kansen om een hogere opleiding te volgen en hoge functies te bekleden. Dat is voor de eigenwaarde heel belangrijk. De minpunten zijn naar mijn mening dat ondanks dat vrouwen geëmancipeerd zijn, zij toch nog voor veel zaken moeten opdraaien, bijv. zorg voor de kinderen en het reilen en zeilen thuis. Doordat mannen nog steeds fulltime werken, hebben zij hierdoor minder tijd. Dus de rolverdeling is niet helemaal eerlijk. Mannen verdienen in de regel ook het meest, dus dan ligt het niet voor de hand dat zij minder gaan werken.vrouwen kunnen dan met hun (parttime) baan en de zorg voor thuis en kinderen wel eens op hun tenen lopen. Dit zal waarschijnlijk voorlopig niet veranderen. En om nou je kind of kinderen 5 dagen per week in het kinderdagverblijf te laten verblijven, vind ik geen goede oplossing. Dus het traditionele blijft nog steeds invloed hebben op de huidige maatschappij. Hoe zijn de taken bij u thuis verdeeld? In ons gezin draagt ieder zijn steentje bij wat het huishouden betreft. De rollen zijn goed verdeeld en iedereen begrijpt goed dat het huishouden niet alleen een taak voor de vrouw is. Vind je dat er nog meer moet veranderen aan de positie van de vrouw? Er is al een heleboel ten goede veranderd en dat zal zich waarschijnlijk wel voortzetten. Jonge vrouwen ontwikkelen zich steeds beter in de maatschappij en voelen zich gelijkwaardig aan de man. Helaas hebben we het nu over de westerse beschaving. In andere culturen worden vrouwen nog steeds achtergesteld en niet als volwaardig beschouwd. Daar moet nog een heleboel veranderen!!! Wat de rolverdeling betreft tussen man en vrouw vind je toch nog de traditionele verschillen. Dat zou nog wel mogen veranderen, maar of die mannen dat echt willen!?! Conclusie. Pagina 5 van 7

6 Aan het eind van de negentende eeuw was er voor de vrouw niet veel veranderd qua positie in vergelijking met voorgaande jaren en zelfs eeuwen. Toch begonnen er rond deze tijd meer vrouwen zich te verzetten tegen de onderdrukking van de man. Hierdoor kwam de eerste feministische golf op gang. Deze golf was gericht op het verkrijgen van gelijke rechten van man en vrouw. Ze gaven als argumenten dat als vrouwen meer te zeggen kregen er minder oorlog zou zijn en dat ze hadden bewezen dat ze tijdens de Eerste Wereldoorlog de maatschappij goed draaiende konden houden terwijl de mannen voor het vaderland vochten. Nu kregen ze in 1919 dan ook actief kiesrecht en daarna lieten de meeste vrouwen het er een beetje bij liggen. De eerste feministische golf zwakte af. De volgende feministische golf kwam in Nederland rond Tussen 1920 en 1960 waren steeds meer vrouwen zich er opnieuw bewust van geworden dat ze nog steeds niet gelijk stonden aan de man. Dit gevoel kwam terug omdat meisjes nu betere scholing kregen en met die opleiding ook iets wilden doen en niet alleen maar thuiszitten. De vrouwen zweepten elkaar op en samen zorgden ze ervoor dat de ondergeschikte, tweederangs positie in de samenleving grotendeels verdween. Beantwoording van de hoofdvraag: Is er veel veranderd in de laatste 100 jaar voor de positie van de vrouw en was dit een positieve invloed? Mijn antwoord hierop is dat de positie van de vrouw er heel veel op vooruit is gegaan in de laatste 100 jaar. Er heeft een snelle "revolutie" plaatsgevonden op dit gebied (eigenlijk best laat als je bekijkt dat de verbetering van de leefomstandigheden, de werkomstandigheden, de hygiëne en de industriële revolutie al ongeveer rond 1750 begon). Vrouwen zijn nu op bijna alle gebieden gelijk aan de man. Ze hebben dezelfde rechten op onderwijs, werk en een gelijke behandeling van de man. Nu is dit natuurlijk alleen voor de 'beschaafde' wereld zo, zoals mijn moeder in het interview al zei. In veel andere landen worden vrouwen nog steeds achtergesteld en minderwaardig behandeld. Of er hier (in de westerse beschaving) nog veel zal veranderen vraag ik me af. Het zou wel moeten denk ik, maar of dat in de nabije toekomst zal gebeuren, betwijfel ik. Vrouwen hebben nog steeds de grootste taak in het huishouden, simpelweg omdat de man vaak meer verdient en hogere functies bekleedt dan vrouwen (bijvoorbeeld topmanager bij Philips) en is het dus niet economisch dat de man zijn baan opgeeft om (gedeeltelijk) voor het huishouden te zorgen. Nu komt het ook steeds meer voor dat zowel man en vrouw fulltime werken. Ik vind dit prima als je met z'n tweeën samenleeft, maar als je kinderen hebt zal het huishouden, de opvoeding en opvang goed geregeld moeten worden, in de praktijk is het nogal eens anders. Het belangrijkste van de verandering in de positie van de vrouw is dat tegenwoordig veel meer vrouwen een gezond zelfvertrouwen hebben en durf hebben om voor zichzelf op te komen. Het rollenpatroon van vroeger bestaat bijna nergens meer in de Westerse cultuur en vrouwen zouden dat nu ook niet meer toelaten. Dat de vrouw erachter is gekomen dat zij ook een volwaardig mens is en ook door de mannelijke helft van Pagina 6 van 7

7 de bevolking wordt gewaardeerd is het belangrijkst volgens mij. Pagina 7 van 7