Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Olst-Wijhe

Transcriptie

1 Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Olst-Wijhe 1

2 Inhoud 1. Inleiding Samenhang structuurvisie en uitvoeringsprogramma Waar gaan we naar toe? Hoe gaan we het doen? Actualisatie en monitoring Grondbeleid Financieel kader Begrotingscyclus Beschikbare financieringsmogelijkheden Samenhang met Omgevingswet Nieuwe instrumenten Anders werken Uitvoeringsagenda Organisatie Beleid Projecten Bijlagen: - Uitvoeringsagenda - Ambities en voortgang in uitvoering 2

3 1. Inleiding Op 4 december 2017 heeft de gemeenteraad de Structuurvisie Olst-Wijhe; Ruimte voor initiatief en innovatie vastgesteld. Voorliggend uitvoeringsprogramma beschrijft hoe de komende jaren uitvoering wordt gegeven aan de visie. 3

4 2. Samenhang structuurvisie en uitvoeringsprogramma De structuurvisie Olst-Wijhe beschrijft op hoofdlijnen de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente voor de langer termijn. De visie heeft een tijdshorizon van circa tien jaar. In hoofdstuk vier van de visie staan de gemeentelijke ambities voor en visie op toekomstige ontwikkelingen beschreven (Waar gaan we naar toe?). In hoofdstuk vijf wordt ingegaan op de wijze waarop de gemeente uitvoering wil geven aan de visie (Hoe gaan we het doen?). De uitvoeringsprojecten die in voorliggend uitvoeringsprogramma zijn of worden opgenomen, dienen ter realisatie van de visie en de daarin opgenomen ambities. Bij de uitvoering van de projecten worden de in de visie opgenomen strategieën en uitgangspunten gehanteerd. 2.1 Waar gaan we naar toe? Samen met inwoners, ondernemers en organisatie willen we de komende jaren werken aan de leefkwaliteit met zorg voor elkaar en goede bereikbare voorzieningen en ontmoetingsplekken in de dorpen, buurtschappen en het platteland. Dit willen we doen op een manier die aansluit bij onze identiteit: een bloeiend verenigingsleven en de ondernemende cultuur van schouders eronder op zowel het economische, als het sociaal-culturele vlak. De volgende speerpunten bepalen daarbij de koers voor de vier onderscheiden gebieden: Sterke dorpen tussen twee Hanzesteden, Prachtige IJsselzone, Lommerijke Landgoederen en Sallandse platteland. Speerpunten structuurvisie 1. Aantrekkelijk en veilig wonen voor jong en oud met passende toekomstbestendige maatschappelijke voorzieningen en mogelijkheden om te werken in en om de dorpen en buurtschappen. 2. Evenwicht tussen leefkwaliteit, bereikbaarheid en mobiliteit. 3. Vrijetijdsbesteding als impuls voor de lokale economie met de aantrekkelijke IJsselzone en IJsselfront Olst-Wijhe als integrale gebiedsontwikkeling. 4. Versterken van de toekomstbestendige landbouw en landgoederen en aandacht voor natuur- en landschapskwaliteiten. 5. Inzetten op het duurzaam vormgeven van nieuwe ontwikkelingen, op duurzame energie en energiebesparing in het kader van de energietransitie. 6. Samenwerken aan circulaire economie, aan vestigingsmogelijkheden voor lokale ondernemers en daar waar mogelijk innovatie bevorderen. 2.2 Hoe gaan we het doen? Om uitvoering te kunnen geven aan de structuurvisie worden de volgende strategieën gehanteerd: Strategie uitvoering structuurvisie Om focus aan te brengen wordt met name ingezet op duurzame energieopwekking. Nieuwe ontwikkelingen die duurzaam worden vormgegeven en uitgevoerd, vragen om een integrale aanpak waarbij rekening wordt gehouden met de effecten voor het hier en nu en het daar en later. We benutten economische kansen die passen bij de schaal en identiteit van het landschap en de leefomgeving. We faciliteren initiatieven zoals onder andere voor recreatie en toerisme met de focus op het IJsselfront Olst-Wijhe, vernieuwende zorgconcepten, werklocaties voor lokale ondernemers en zzp ers en herbestemming van vrijkomende gebouwen en erfgoed. 4

5 We realiseren de doelstellingen van de Omgevingswet ook op lokaal niveau en benutten de mogelijkheden die invoering van de wet ons biedt. Ten aanzien van het thema gezondheid geldt daarbij in ieder geval de doelstelling dat bij ruimtelijke plannen steeds zal worden bekeken of gezondheidsaspecten aan de orde zijn en steeds zal worden afgewogen of een gezondheidsadvies van de GGD noodzakelijk is. We hanteren een gebiedsgerichte strategie, waarbij onderscheid wordt gemaakt in de gebieden Sterke dorpen tussen twee Hanzesteden, Prachtige IJsselzone, Lommerijke Landgoederen en Sallandse platteland. Daarnaast gelden onderstaande uitgangspunten: Uitgangspunten uitvoering structuurvisie We zijn een participatieve gemeente, dichtbij onze inwoners en bereikbaar voor iedereen. We geven ruimte aan nieuwe innovatieve concepten en experimenten, duurzame ontwikkelingen en initiatieven die bijdragen aan het realiseren van het toekomstbeeld. We nodigen bewoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers van harte uit om mede uitvoering te geven aan de visie. Ontwikkelingen zijn mogelijk, mits deze bijdragen aan de identiteit en ruimtelijke kwaliteit van het landschap en de leefomgeving en de ontwikkeling van onze gemeente. Maatschappelijke opgaven zijn daarbij leidend. We hanteren een andere aanpak, meer integraal, in overleg met meerdere partners en met een duurzame focus en ruimte voor maatwerk. Samenwerking is een sleutelwoord. We voeren regie als het gaat om prangende vraagstukken, we faciliteren nieuwe initiatieven en we agenderen actuele en urgente vraagstukken. De structuurvisie sluit hierin aan op het raadsakkoord , waarin de volgende rode draad voor beleidsvoornemens en uitvoering is opgenomen: een mensgerichte benadering door de gemeente, menselijke maat en dus laagdrempelig, integrale benadering van beleid en uitvoering, vraaggericht werken met als uitgangspunt daarbij de ja-mits-houding. De gemeenteraad wil in de komende raadsperiode verder vorm geven aan overheids- en burgerparticipatie en wil de samenwerking met (groepen) inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties intensiveren om het beleid en de uitvoering daarvan ambitieus op te kunnen pakken. Het uitgangspunt in onze gemeente moet zijn: van sturen naar mogelijk maken, van controle naar uitnodigen, met ruimte voor initiatief en innovatie en het gebruik van de kracht van de kleine gemeente. 5

6 P&C Cyclus Cyclus UP SV 3. Actualisatie en monitoring De looptijd van het uitvoeringsprogramma is gelijk aan de looptijd van de structuurvisie. Het uitvoeringsprogramma wordt jaarlijks door het college geactualiseerd. Daarbij wordt aansluiting gezocht bij de gemeentelijke planning en controlcyclus (zie hieronder). Met de jaarrekening wordt teruggeblikt op het voorafgaande jaar en wordt verantwoording afgelegd over de voortgang in het uitvoeringsprogramma en de verschillende uitvoeringsprojecten. Daarbij wordt ook een koppeling gemaakt met de voortgang in de realisatie van de visie en ambities, zoals opgenomen in de structuurvisie. Mocht blijken dat de realisatie van een structuurvisiedoel achterloopt, kan dit aanleiding geven om de projecten uit het uitvoeringsprogramma nader onder de loep te nemen en wijzigingen aan te brengen. Daarnaast kunnen ook relevante ontwikkelingen aanleiding geven om het uitvoeringsprogramma te herzien. Een geactualiseerd uitvoeringsprogramma is steeds in mei beschikbaar, zodat voor de meerjarenplanning kan worden aangesloten op de kadernota. Uiterlijk september is de concrete projectenportefeuille voor het volgende jaar gereed, zodat daar in de nieuwe begroting rekening mee gehouden kan worden. De verantwoordelijkheid voor het jaarlijks evalueren en actualiseren van het uitvoeringsprogramma structuurvisie ligt bij het team Leefomgeving. De strategisch beleidsadviseur fysieke leefomgeving heeft hierin een coördinerende rol en zorgt onder meer voor afstemming met (de teamplannen en projectportfolio s van) andere teams. Bij de jaarlijkse evaluatie en actualisatie van het programma wordt ook het college betrokken. Met de individuele portefeuillehouders wordt periodiek gesproken over de voortgang in het realiseren van ambities. Hierbij wordt het bijgevoegde overzicht van ambities gebruikt. Een optie kan zijn om jaarlijks een sessie te beleggen, voorafgaande aan de jaarrekening, om de voortgang met het volledige college te bespreken. De raad wordt op tijd in kennis gesteld van het geactualiseerde uitvoeringsprogramma en afgeronde evaluatie. Voorbereiding evaluatie en actualisatie Evaluatie en verantwoording UP SV (jaar x-1) Actualisatie UP SV (jaar x) Vatstellen projectenportefeuille UP SV (jaar x+1) Jaarrekening (jaar x-1) Kadernota Begroting (jaar x+1) december mei mei september Opstellen teamplannen (jaar x) 6

7 4. Grondbeleid In de Nota Grondbeleid is vastgelegd dat de gemeente ervoor kiest om situationeel grondbeleid te hanteren. Dat betekent dat per initiatief/ontwikkeling wordt gekozen welke vorm van grondbeleid door de gemeente wordt gehanteerd: actief of faciliterend. Bij het maken van de keuze worden onder meer de volgende criteria meegewogen: De strategische grondpositie van de gemeente of private partijen: de mate waarin actief grondbeleid mogelijk is, hangt af van de strategische grondposities van private partijen en de bereidheid van deze partijen om tot afspraken met de gemeente te komen. Het financieel resultaat in samenhang met de risico s: indien de risico s voor de gemeente (te) groot zijn in relatie tot het financieel resultaat, wordt de voorkeur gegeven aan faciliterend grondbeleid. De beoogde bestemming: in hoeverre sluit deze bestemming aan bij gemeentelijke doelen? De in de structuurvisie geformuleerde doelen zijn daarvoor een belangrijke richtlijn. De mate waarin de markt deze bestemming zelf kan en wil realiseren: bijvoorbeeld bij binnenstedelijke (herontwikkelings)locaties kan sprake zijn van ontwikkelingen die maatschappelijk gewenst zijn, maar niet van de grond komen omdat ze onvoldoende rendabel zijn. Met de jaarlijkse actualisatie van het uitvoeringsprogramma structuurvisie (in mei/juni) wordt bekeken welke vorm van grondbeleid voor bepaalde toekomstige (gewenste) ontwikkelingen nodig of gewenst is en welk instrumentarium dan wordt ingezet. Hierbij rekening houdend met onder meer de doelstellingen en ambities in de structuurvisie, de gemeentelijke duurzaamheidsambities, de actuele woningbouwprogrammering (deze wordt jaarlijks in januari geactualiseerd) en regionale afspraken voor de programmering van bedrijventerreinen. De strategisch beleidsadviseur fysieke leefomgeving heeft hierin een coördinerende rol en zorgt voor periodieke afstemming met tenminste de beleidsadviseurs grondzaken, wonen, bedrijventerreinen, duurzaamheid en ruimtelijke ordening. Daarna vindt afstemming plaats met de kerngroep grondexploitaties. De motivatie voor gemaakte keuzes en de organisatorische en financiële consequenties worden in het uitvoeringsprogramma structuurvisie en in de afzonderlijke projectplannen vertaald. 7

8 5. Financieel kader 5.1 Begrotingscyclus Het uitvoeringsprogramma structuurvisie wordt jaarlijks geactualiseerd ter voorbereiding op de Kadernota. De (jaarlijkse) beoordeling van de financiële haalbaarheid van het uitvoeringsprogramma wordt meegenomen in de reguliere begrotingscyclus en planning- en controlcyclus. 5.2 Beschikbare financieringsmogelijkheden Voor de financiering van uitvoeringsprojecten zijn verschillende financiële bronnen beschikbaar, zoals bijvoorbeeld de Rijksbijdrage vanuit het gemeentefonds, gemeentelijke belastingen, subsidies van andere overheden en financiering door private partijen. De gemeente zet deze bronnen op basis van de begroting steeds zo goed mogelijk in Grondexploitatie en grondbeleid Grondexploitatie (GREX) is een meerjarenbegroting die wordt opgesteld om (grond)kosten en opbrengsten van een ruimtelijke ontwikkeling in beeld te brengen. Een grondexploitatie geeft inzicht in de financiële consequenties van een voorgenomen ruimtelijk plan. In de Nota Grondbeleid (zie ook hoofdstuk 4) worden de kaders en de uitgangspunten van het gemeentelijke grondbeleid geschetst en wordt meer inzicht gegeven in de werkwijze ten aanzien van het grondbeleid en de grondexploitaties Kostenverhaal Als er sprake is van een actief grondbeleid en de gemeente is eigenaar van de te ontwikkelen gronden, dan wentelt zij haar kosten af op de grondopbrengsten. Wanneer de gemeente niet beschikt over alle gronden en de grondeigenaar geeft aan de gronden zelf te willen exploiteren, zal op een andere wijze compensatie van gemaakte kosten moeten plaatsvinden. Op grond van de Wet ruimtelijke ordening, afdeling grondexploitatie, is het verplicht om afspraken te maken over het kostenverhaal. Dit kan via het vrijwillige privaatrechtelijke spoor, door middel van een anterieure exploitatieovereenkomst, of via een publiekrechtelijk spoor door middel van een exploitatieplan. In de Nota Grondbeleid is opgenomen dat de gemeente er de voorkeur aan geeft om kosten te verhalen door middel van een exploitatieovereenkomst. 8

9 6. Samenhang met Omgevingswet Per 1 januari 2021 wordt de Omgevingswet ingevoerd. Deze brengt onder meer andere instrumenten en een andere manier van werken met zich mee. 6.1 Nieuwe instrumenten De komende jaren wordt gewerkt aan het omzetten van bestaande instrumenten (structuurvisie, bestemmingsplan) naar nieuwe instrumenten (omgevingsvisie, omgevingsplan). Dit betekent onder meer dat bij alle beleidsmatige uitwerkingen steeds moet worden bekeken waar deze straks een plek moeten krijgen Omgevingsvisie De omgevingsvisie is een integrale langetermijnvisie op de noodzakelijke en gewenste ontwikkelingen binnen het grondgebied van de gemeente. De visievorming op verschillende terreinen zoals ruimtelijke ontwikkeling, verkeer en vervoer, water, milieu, natuur en cultureel erfgoed wordt in de omgevingsvisie met elkaar verbonden. De fysieke leefomgeving wordt in samenhang beschouwd. Ook gaat de omgevingsvisie in op de sturingsfilosofie van de gemeente en daarmee op de eigen rol bij de realisatie van de visie en wat ze van anderen verwacht. De gemeente moet (naar verwachting) uiterlijk 2024 een omgevingsvisie vaststellen. De komende jaren wordt hier naartoe gewerkt Programma s De doelen van de omgevingsvisie worden onder meer concreet in programma s. Het programma bevat concrete maatregelen voor bescherming, beheer, gebruik en ontwikkeling en kan gericht zijn op een bepaalde sector of een gebied. In sommige gevallen is een programma verplicht (vanwege EU-eisen of bij het niet halen van omgevingswaarden), maar verder staat het de gemeente vrij om naar behoefte programma s op te stellen Omgevingsplan Algemeen geldende gemeentelijke regels over de leefomgeving worden opgenomen in het omgevingsplan. Onder meer bestemmingsplannen, beheersverordeningen en (delen) van verordeningen die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving worden in het omgevingsplan opgenomen. De gemeente moet (naar verwachting) uiterlijk 2029 een gebiedsdekkend omgevingsplan hebben vastgesteld, dat aan de Omgevingswet voldoet. De komende jaren wordt hier stap voor stap aan gewerkt, te beginnen met het maken van een omgevingsplan voor de dorpen en buurtschappen. 6.2 Anders werken De Omgevingswet vraagt om een nieuwe manier van samenwerken. Een andere manier van werken die wensen uit de samenleving begeleidt en uitgaat van samenwerking met alle betrokken partijen. Regionale samenwerking, integraal werken en participatie zijn hierin van belang. De structuurvisie sluit hier qua uitgangspunten en uitvoeringsstrategie goed op aan. 9

10 7. Uitvoeringsagenda In de bijlage is een overzicht opgenomen van de projecten die zijn of worden gestart ter uitvoering van de structuurvisie. Er is daarbij een onderverdeling gemaakt in de thema s organisatie, beleid en projecten en in harde (gepland en/of lopend) en zachte (gewenste, nog te prioriteren) projecten. De agenda is een dynamisch document dat steeds zal worden bijgewerkt. 7.1 Organisatie De Structuurvisie staat een andere manier van werken voor, meer participatief, vraaggericht en integraal. Om hier uitvoering aan te kunnen geven is een organisatieontwikkeling nodig. Deze ontwikkeling is al eerder in gang gezet en heeft de afgelopen periode onder meer vorm en inhoud gekregen in de programma s transformatie ruimtelijk domein (voorbereiding invoering Omgevingswet) en participatie. Er wordt ook gewerkt aan een meer gebiedsgerichte aanpak als organisatiewijze voor een meer participatieve en integrale benadering van maatschappelijke opgaven. 7.2 Beleid De structuurvisie vraagt op onderdelen om een beleidsmatige uitwerking. De komende jaren wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een omgevingsplan voor de dorpen en buurtschappen binnen de gemeente. Eerste stap in dat traject is het maken van een nota van uitgangspunten die een brug gaan vormen tussen de meer strategisch ingestoken structuurvisie en het omgevingsplan. De nota moet ook gaan voorzien in een afwegingskader (een proceswijzer) voor nieuwe initiatieven. Ook op meer sectorale thema s, als bijvoorbeeld gezondheid en energie, wordt de strategische visie verder uitgewerkt. 7.3 Projecten Ook de projecten die zijn en/of worden gestart ter uitvoering van de structuurvisie zijn opgenomen in de uitvoeringsagenda. Daarbij is een onderverdeling gemaakt in harde (budget gereserveerd en/of al in uitvoering) en zachte projecten 10