Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 11 januari 2018

Transcriptie

1 uitspraak ARBITER BODEMBEWEGING Zaaknummer: 17/0869 Meldingsnummer: [ ] Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 11 januari 2018 inzake [naam], [naam], wonende te Stedum, eigenaren van het pand aan [adres] Stedum (hierna: het pand), hierna ook te noemen: de eigenaren, tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door het Centrum Veilig Wonen (het CVW), hierna ook te noemen: de NAM. Het verdere verloop van de geschilbeslechtingsprocedure De arbiter heeft op 18 september 2017 een tussenbeslissing genomen. Voor het verloop van de procedure tot die dag verwijst de arbiter naar die beslissing. In die beslissing is [naam deskundige] aangewezen als deskundige om onderzoek te doen teneinde de navolgende vragen te beantwoorden: 1. Kunt u een beschrijving c.q. oordeel geven over bouwkundige staat van het pand aan [adres] Stedum, meer in het bijzonder van de schuur? 2. Wat is naar uw oordeel de oorzaak/oorzaken van de geconstateerde schades als onder 3 is vermeld? 3. Kan/kunnen de schade(s) veroorzaakt, verergerd of (mede) beïnvloed zijn door bodembeweging ten gevolge van gaswinning? 4. Kan/kunnen deze schade(s) worden hersteld en zo ja, op welke wijze. 5. Is er in de huidige staat van het gebouw sprake van een gevaarlijke situatie en zo ja, welke maatregelen zijn nodig om eventueel onheil te voorkomen? 6. Heeft u nog overige opmerkingen die voor beoordeling van deze zaak van belang zouden kunnen zijn? Op 27 oktober 2017 heeft de deskundige [naam deskundige] (verder te noemen: de deskundige) een onderzoek verricht aan het pand. Het conceptrapport van 9 november 2017 is aan partijen verstrekt. Partijen hebben hierop kunnen reageren. Op 29 november 2017 is het definitieve rapport door de deskundige opgemaakt waarin de reacties van de eigenaren en het CVW zijn opgenomen.

2 zaaknummer: 17/ Het resterende geschil De eigenaren stellen dat de schades aan het pand als hierna vermeld zijn ontstaan of verergerd ten gevolge van aardbevingen door gaswinning. Zij houden de NAM aansprakelijk voor vergoeding/herstel van deze schade. Die schade bestaat uit het volgende: - De schades uit het 7 e rapport met de schadenummers 1, 7, 12, 14 tot en met 34, 38, 41, 44 tot en met 46, 48 en 49. De NAM heeft verweer gevoerd tegen deze stelling. Hierna zal op dat verweer zo nodig nader worden ingegaan. De verdere beoordeling Hieronder zal op de bevindingen en antwoorden van de deskundige, voor zover relevant, worden ingegaan. Het deskundigenrapport zal aan de beslissing worden gehecht. Het wettelijk bewijsvermoeden De arbiter heeft reeds in zijn tussenuitspraak geoordeeld dat het wettelijk bewijsvermoeden in onderhavige zaak toepassing vindt en dat het in beginsel aan de NAM is om dit bewijsvermoeden ten aanzien van de schade te ontzenuwen. Uit de tussenuitspraak volgt voorts dat ter schouw en zitting is gebleken dat zowel de NAM (en/of de schade-expert) en de contra-expert het eens zijn over de kwalificatie van de schades als C-schades. De NAM heeft daaromtrent eveneens een zienswijze ingediend waarin de oorzaak van de schades nader (bouwkundig) onderbouwd worden. De eigenaar is niet eens met deze kwalificatie. In de tussenuitspraak heeft de arbiter geoordeeld dat de eigenaar niet kan volstaan met de enkele stelling dat de kwalificatie van C-schade onjuist is nu beide experts (de schade-expert en de contra-expert) het erover eens zijn dat de in geding zijnde schades als C-schades aangemerkt kunnen worden. De arbiter heeft, gezien de omstandigheden in deze zaak, het onredelijk geacht het bewijsvermoeden ontzenuwd te achten en daarmee de vordering van eigenaar af te wijzen. De arbiter heeft een deskundige aangewezen teneinde onderzoek te verrichten naar het pand omtrent de vraag of de geconstateerde schade aan het pand is veroorzaakt door aardbevingen ten gevolge van gaswinning en op welke wijze de schades hersteld kunnen worden of dat eventueel nieuwbouw van de schuur noodzakelijk is. De arbiter oordeelt daartoe als volgt. Deskundigenonderzoek Met betrekking tot vraag 1: Kunt u een beschrijving c.q. oordeel geven over bouwkundige staat van het pand aan [adres] Stedum, meer in het bijzonder van de schuur? De deskundige heeft in antwoord op de eerste aan hem voorgelegde vraag onderscheid gemaakt tussen de grote schuur, de kleine schuur, de berging en de kapschuur. Met betrekking tot de grote schuur heeft de deskundige het volgende vermeld: Het hout van de hoofddraagconstructie, bestaande uit de portalen samengesteld uit houten kolommen en schoren, is nog in redelijke conditie. Wel is enige scheefstand van een kolom waargenomen wat duidt op mindere conditie van de verbindingen. De daksporen zijn plaatselijk aangetast

3 zaaknummer: 17/ door vocht. Enkele hanenbalken en andere houten delen zijn uit de constructie gevallen en liggen op de vloer. Het dak is niet volledig dicht, de buitenlucht is zichtbaar door de nok. De metselwerkzaamheden in de noordwestgevel zijn in slechte conditie: veel scheuren en slecht voegwerk. De metselwerkwanden in de zuidoost gevel vertonen ook schade maar zijn verder in redelijke conditie. Kopgevels vertonen schade maar zijn verder in redelijke conditie. Binnenwanden vertonen schade in de vorm van scheurvorming maar zijn verder in redelijke conditie. De stal is sinds 2014 afgesloten vanwege veiligheid; de conditie moet sindsdien, door gemis van enig onderhoud, verder zijn verslechterd. Op basis van de waarnemingen wordt geconcludeerd dat de kap niet meer voldoet aan de minimale veiligheidseisen; er is een reële kans dat onderdelen van het dak naar beneden vallen. De gevelwanden en binnenwanden leveren niet direct een veiligheidsrisico op. Met betrekking tot de kleine schuur heeft de deskundige het volgende vermeld: De kapconstructie, bestaande uit houten spanten, is in redelijke staat. De gemetselde gevelwanden vertonen schade in de vorm van scheuren, vervormingen en slecht voegwerk. Er zijn geen directe risico s met betrekking tot constructieve veiligheid. Met betrekking tot de berging heeft de deskundige het volgende vermeld: De gevels van de berging zien er matig tot slecht uit: scheurvorming, vervormingen en slecht voegwerk. Er zijn geen directe risico s met betrekking tot constructieve veiligheid waargenomen. Met betrekking tot de kapschuur heeft de deskundige het volgende vermeld: De portaalvormige houtconstructie van de kapschuur ziet er redelijk uit; wel ontbreken er enkele schoren. Reparatie daarvan is noodzakelijk om de constructieve veiligheid te waarborgen. Geen andere risico s met betrekking tot constructieve veiligheid waargenomen. De arbiter acht de feitelijke en vaktechnische bevindingen en conclusies van de deskundige overtuigend en neemt deze over. Met betrekking tot vraag 2: Wat is naar uw oordeel de oorzaak/oorzaken van de geconstateerde schades als onder 3 is vermeld? Onder 3 in de tussenuitspraak is opgenomen dat het geschil in deze zaak betrekking heeft op de schades zoals vermeld in het 7 e rapport. De eigenaar stelt dat de schades, bestaande uit schadenummers 1, 7, 12, 14 tot en met 34, 38, 41, 44 tot en met 46, 48 en 49, als gevolg door aardbevingen, veroorzaakt door gaswinning, aan het pand is ontstaan. De deskundige heeft in antwoord op vraag 2 onderscheid gemaakt tussen verschillende schadenummers en komt tot de conclusie dat de oorzaken van de schadenummers 1, 12, 14, 24, 28 en 33 divers zijn: achterstallig onderhoud, zettingen en verhinderde vervorming. De deskundige komt tot de conclusie dat bij deze schades trillingen door aardbevingen vrijwel zeker geen rol hebben gespeeld en vrijwel zeker de schades niet verslechterd hebben. De deskundige heeft vermeld: Schadenummers waarbij trillingen door aardbevingen, met een zeer grote waarschijnlijkheid, geen rol hebben gespeeld (C-schades): 1, 12, 14, 24, 28, 33. De arbiter acht de feitelijke en vaktechnische bevindingen van de deskundige overtuigend en neemt deze over. De arbiter overweegt dat de deskundige gemotiveerd heeft gesteld dat de genoemde schadenummers niet zijn ontstaan door aardbevingen maar door andere oorzaken. De arbiter overweegt dat de deskundige concludeert dat trillingen door aardbevingen met een

4 zaaknummer: 17/ zeer grote waarschijnlijkheid geen rol hebben gespeeld maar dat dus ook op grond van het rapport van de deskundige sprake blijft van enige onzekerheid omtrent de oorzaak. Immers is het ook op grond van dit rapport niet met zekerheid uit te sluiten dat de schades zijn ontstaan als gevolg van bevingen door gaswinningactiviteiten. De arbiter is evenwel van oordeel dat nu zowel de schade-expert (en de NAM) als de contra-expert en de deskundige deze schades niet als aardbevingsschade kwalificeren en bovendien andere oorzaken toegelicht en onderbouwd kunnen aanwijzen die tot de waargenomen schades kunnen hebben geleid, het bewijsvermoeden omtrent deze schades ontzenuwd is en de NAM aldus niet aansprakelijk gehouden kan worden voor vergoeding c.q. herstel van de schades. Omtrent schadenummers 7, 15 tot en met 23, 25 tot en met 27, 29 tot en met 32, 34, 38, 41, 44 tot en met 46, 48 en 49 heeft de deskundige gerapporteerd dat de oorzaak van deze schades eveneens divers zijn. De deskundige concludeert dat trillingen door aardbevingen deze schades kunnen hebben verergerd. De deskundige heeft gerapporteerd: Schadenummers waarbij trillingen door aardbevingen kunnen hebben bijgedragen aan de schade (B-schades): 7, 15 tot en met 23, 25 tot en met 27, 29 tot en met 32, 34, 38, 41, 44 tot en met 46, 48, 49. De arbiter acht de feitelijke en vaktechnische bevindingen van de deskundige overtuigend en neemt deze over met dien verstande dat thans niet duidelijk is of deze schades al aanwezig waren en zijn verergerd of dat de schade is ontstaan als gevolg van verschillende factoren in combinatie met een aardbeving die de uiteindelijke schade heeft doen ontstaan. Immers heeft de deskundige gerapporteerd dat de trillingen kunnen hebben bijgedragen aan de schade en dat sprake is van een combinatie van factoren. Onduidelijk blijft echter of trillingen dan wel in combinatie met andere factoren hebben bijgedragen aan het ontstaan van de schade. De arbiter overweegt dat het in beginsel voldoende is, met inachtneming van hetgeen is bepaald in art. 6:177a BW, dat aardbevingen ertoe kunnen hebben geleid dat, ook in een gebrekkig pand met een gebrekkige constructie, schade kan zijn ontstaan als gevolg van bevingen, om de NAM voor de ontstane schade geheel aansprakelijk te achten. De arbiter overweegt dat niet kenbaar is of de betreffende schade zich ook zou openbaren, zonder enig effect van aardbevingen als gevolg van de gaswinning. De arbiter overweegt dat, nu thans op grond van art. 6:177a BW wordt vermoed dat de schade is ontstaan als gevolg van bodembeweging door gaswinning, en ook op grond van het deskundigenrapport de schade zou kunnen zijn ontstaan en in elk geval verergerd als gevolg van aardbevingen, het bewijsvermoeden niet ontzenuwd is en de NAM volledig voor deze schades aansprakelijk is. Met betrekking tot vraag 3: Kan/kunnen de schade(s) veroorzaakt, verergerd of (mede) beïnvloed zijn door bodembeweging ten gevolge van gaswinning? Met betrekking tot vraag 3 heeft de deskundige in zijn rapport naar de beantwoording van vraag 2 verwezen. De arbiter volgt het rapport van de deskundige en verwijst dan ook naar de bespreking van vraag 2 in deze uitspraak. Met betrekking tot vraag 4: Kan/kunnen deze schade(s) worden hersteld en zo ja, op welke wijze. De deskundige heeft gerapporteerd dat herstel van de kapconstructie van de grote schuur wel mogelijk is, maar complex en kostbaar. Volgens de deskundige is de aanwezigheid van asbesthoudende golfplaten een belangrijke en complicerende factor. De asbestplaten zijn vanaf 2024 verboden en moeten voor die tijd verwijderd worden. Het is volgens de deskundige niet zinvol en ook niet veilig uitvoerbaar de kapconstructie te herstellen zonder de dakplaten te verwijderen waardoor herstel van de kapconstructie bestaat uit: het

5 zaaknummer: 17/ aanbrengen van steigerwerk en het verwijderen van dakplaten en riet, herstel van de houtconstructie door beschadigde delen te vervangen en de verbindingen na te kijken en door het aanbrengen van nieuwe dakplaten. De deskundige heeft voorts gerapporteerd dat herstel van de zijgevels gauw zal leiden tot lapwerk. Volgens de deskundige is het opnieuw opbouwen, incl. een nieuwe funderingsconstructie een meer duurzaam herstel. De kopgevels zijn te herstellen door de gebroken en loszittende stenen te vervangen, het voegwerk te herstellen en door lokaal wapening aan te brengen. De deskundige heeft gerapporteerd dat bij de kleine schuur het herstel alleen het metselwerk in de gevels betreft. Gezien de verdere conditie is dit volgens de deskundige te overwegen maar voor duurzaam herstel is vervanging van de gevels en de funderingsconstructie vereist. Ook voor de berging is herstel van het metselwerk mogelijk maar dient voor duurzaam herstel de funderingsconstructie, wanden en het dak vernieuwd te worden (slopen en nieuwbouw). De arbiter acht de feitelijke en vaktechnische bevindingen van de deskundige overtuigend en neemt deze over en is van oordeel dat, voor de schades waarvoor de NAM volledig aansprakelijk is, de NAM overeenkomstig de herstelwijze van de deskundige, voor zover de eigenaar wordt gebracht in de situatie van voordat de schade zich voordeed als gevolg van de aardbevingen conform huidige bouwvoorschriften, de schade dient te vergoeden c.q. te herstellen. Als uitgangspunt geldt dat een benadeelde zoveel mogelijk in de toestand wordt gebracht waarin hij zou hebben verkeerd indien de schadeveroorzakende gebeurtenis zou zijn uitgebleven. De arbiter overweegt dat, nu het zaakschade betreft, een abstracte schadeberekening op zijn plaats is. De wijze van begroting dient in overeenstemming te zijn met de aard van de schade. Bij onrechtmatige beschadiging van een gebouw bestaat in beginsel recht op herstel, dat ook verantwoord kan zijn indien de kosten van herstel de waarde van de zaak (voor de beschadiging) overtreffen. De arbiter neemt daarbij in overweging dat het risico op aardbevingen thans blijft bestaan en het aldus van belang kan zijn dat toekomstige schade wordt voorkomen dan wel beperkt. De arbiter overweegt dat gezien de omstandigheden, waaronder de bouwkundige staat die niet in zijn geheel aan de NAM is toe te schrijven en de mogelijkheid tot plaatselijk herstel, het redelijk geacht kan worden dat de NAM het pand herstelt met inachtneming van hetgeen de deskundige heeft gerapporteerd omtrent duurzaam herstel met dien verstande dat in dat geval de kosten van het duurzaam herstel voor de helft voor rekening van de eigenaar komt. Met betrekking tot vraag 5: Is er in de huidige staat van het gebouw sprake van een gevaarlijke situatie en zo ja, welke maatregelen zijn nodig om eventueel onheil te voorkomen? De deskundige heeft omtrent vraag 5 het volgende in zijn rapport vermeld: In de grote schuur is sprake van een gevaarlijke situatie: de kapconstructie vertoont dusdanige gebreken dat plaatselijk losraken van houten delen of lokaal bezwijken van het dak denkbaar is. Door het aanbrengen van stempels kan eventueel onheil worden voorkomen. De arbiter concludeert dat sprake is van een onveilige situatie in de grote schuur. Met betrekking tot vraag 6: Heeft u nog overige opmerkingen die voor beoordeling van deze zaak van belang zouden kunnen zijn? De deskundige heeft aangegeven dat de eigenaar zich wellicht zou kunnen beraden over de vraag in welke omvang en vorm de schuren, met de huidige bedrijfsactiviteiten, nodig zijn. De deskundige geeft ter oriëntatie aan dat de kosten van reparatie van de grote schuur,

6 zaaknummer: 17/ volgens de aangegeven wijze bij vraag 4, globaal worden geraamd op ,00 excl. BTW. De beslissing De arbiter: Stelt vast dat - de NAM in beginsel volledig aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de schade bestaande uit schadenummers 7, 15 tot en met 23, 25 tot en met 27, 29 tot en met 32, 34, 38, 41, 44 tot en met 46, 48 en 49; - voor zover eigenaar duurzaam herstel wenst, de kosten van het duurzaam herstel voor de helft voor rekening van de eigenaar komen; - de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de schade, bestaande uit schadenummers 1, 12, 14, 24, 28 en 33. Wijst af het meer of anders gevorderde. Aldus beslist door mr. J. van der Hulst, Arbiter Bodembeweging, op 11 januari 2018, bijgestaan door mr. M.C. Gozoglu, secretaris. Secretaris Arbiter