Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 12 oktober 2016

Transcriptie

1 uitspraak ARBITER AARDBEVINGSSCHADE Zaaknummer: 16/22 Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 12 oktober 2016 inzake X wonende te Groningen, eigenaar van het pand aan het [adres] te Groningen (hierna: de woning), tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door Centrum Veilig Wonen (CVW), hierna ook te noemen: de NAM. Het verloop van de procedure Het verloop van de procedure blijkt uit: - het aanmeldingsformulier van de eigenaar van 7 juni 2016 met stukken; - het verslag van de schouw en zitting van 11 augustus Vervolgens is uitspraak bepaald op heden. De feiten In deze procedure wordt uitgegaan van de volgende feiten: De heer X is eigenaar van de naast elkaar gelegen en inpandig met elkaar verbonden panden aan het [adres] te Hoogkerk, hierna te noemen: het pand. Het pand [adres] dateert uit omstreeks 1860 en is na een brand in 1950 grotendeels opnieuw opgebouwd. Het pand is in 2014 aan de buitenzijde geheel geschilderd. Op 30 september 2014 heeft er bij Garmerwolde een aardbeving plaatsgevonden met een kracht van 2.8 op de schaal van Richter. De afstand tussen het epicentrum van deze beving en de panden van de eigenaar bedraagt meter (zie De eigenaar heeft in oktober 2014 schade aan zijn pand ontdekt, welke schade hij als aardbevingsschade bij de NAM heeft gemeld. Op 22 januari 2015 heeft de eerstelijnsexpert [naam 1] van Dekra Experts B.V. in opdracht van de NAM het pand [adres] onderzocht. In het van dat onderzoek opgemaakte rapport van 16 februari 2015 is met betrekking tot de oorzaak van de schade het volgende vermeld: Oorzakelijk verband

2 zaaknummer: 16/22 2 Er is geen oorzakelijk verband aangetroffen tussen de door schademelder getoonde schade en de bevingen. De aangetroffen schades zijn mogelijk veroorzaakt door zakking, krimp en werking. Alle schades die op in totaal 92 foto s zijn vastgelegd worden in dit rapport door de expert als niet aardbeving gerelateerd beoordeeld. Op 25 maart 2015 heeft de contra-expert [naam 2] van Vergnes Expertise BV het pand in opdracht van de eigenaar onderzocht. In het van dat onderzoek opgemaakte rapport van 15 april 2015 is aangegeven dat er veel meer schades zijn waargenomen dan in het Dekrarapport zijn vermeld en zijn de herstelkosten van de schades, welke aan aardbeving gerelateerd zouden zijn, op basis van een globale schatting begroot op ,00 inclusief BTW. Op 21 april 2015 heeft de expert ir. [naam 3] van Dekra Experts B.V. aanvullende schade aan het pand van de eigenaar beoordeeld. In het daarvan opgemaakte rapport d.d. 22 juni 2015 is aangegeven dat er geen oorzakelijk verband is aangetroffen tussen de aanvullende schade en bevingen ten gevolge van gaswinning. De aangetroffen schades zijn volgens de expert veroorzaakt door werking van betreffende materialen, onder andere ten gevolge van uitzetting en krimp. Op 1 oktober 2015 en 4 november 2015 is het pand in opdracht van de NAM onderzocht door de expert [naam 4] van Octa Adviseurs B.V. Blijkens het van deze expertise opgemaakte rapport van / is het bezoek van 4 november 2015 bijgewoond door de heer [naam 5], die voor schildersbedrijf Sips het begeleidingsrapport van naar aanleiding van aan het pand uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden heeft opgesteld. Dit rapport maakt deel uit van de processtukken. De expert [naam 4] overweegt in het door hem opgemaakte rapport voorts dat er geen oorzakelijk verband is aangetroffen tussen de schades en bevingen. De expert acht het niet aannemelijk dat de beving van Garmerwolde op 30 september 2014 met een kracht van 2.8 op de schaal van Richter de aangetroffen schades heeft veroorzaakt. De expert noemt als mogelijke oorzaken zwaar verkeer, thermische werking en het onvoldoende constructief herstellen van bestaande scheurvorming. Door deze expert is de hoogte van de door de eigenaar geleden schade vastgesteld op 363,00 in verband met bezoeken expert, aannemer etc. Hierover is door partijen geen akkoord bereikt. Het geschil De eigenaar stelt dat het pand schade heeft geleden in de vorm van scheuren, zowel aan de buitengevels als inpandig, die door aardbevingen als gevolg van gaswinning zijn veroorzaakt of verergerd. Met name noemt de eigenaar de beving van Garmerwolde op 30 september 2014 met een magnitude van 2.8. In 2014 is het pand aan de buitenkant geschilderd. De schade is in oktober 2014 (na de schilderbeurt eerder dat jaar, arbiter) geconstateerd. Bij meerdere panden in de directe omgeving is aardbevingsschade vastgesteld, onder meer bij de panden [adres] en [adres]. De eigenaar houdt de NAM aansprakelijk voor de schade aan zijn pand en wenst vergoeding c.q. herstel van de schade. Tot 1 juli 2016 bood het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) woningeigenaren in Noord-Nederland met aardbevingsschade de mogelijkheid subsidie te verkrijgen voor het treffen van energiebesparende maatregelen tot een bedrag van 4.000,00. Door de weigering

3 zaaknummer: 16/22 3 van de NAM om aardbevingsschade aan het pand te erkennen heeft de eigenaar deze subsidie niet voor 1 juli 2016 kunnen aanvragen. Om die reden vindt de eigenaar het redelijk dat de NAM een vergoeding voor het treffen van energiebesparende maatregelen vergoed tot een bedrag van 4.000,00. Voorts acht de eigenaar betaling door de NAM van een vergoeding van 3.000,00 als compensatie voor inkomensderving en juridische kosten redelijk. Van de zijde van de NAM is het verweer gevoerd dat er geen causaal verband bestaat tussen de waargenomen schade aan het pand en een aardbeving. Door de NAM zijn andere mogelijke oorzaken van de schade genoemd. Op de stellingen van partijen zal hieronder zo nodig nader worden ingegaan. De beoordeling Gelet op de stukken in het dossier, alsmede op hetgeen is besproken en waargenomen tijdens de schouw en de daaropvolgende zitting, overweegt de arbiter als volgt. De omvang van het geschil Het geschil heeft betrekking op scheuren in de buitengevels, inpandige scheuren en aanvullende inpandige scheuren (zie rapport Dekra Experts B.V. d.d. 22 juni 2015, foto s 1 t/m 56, 57t/m 92 en 2A t/m 19A). Het bewijsvermoeden Het is een feit van algemene bekendheid dat aardbevingen door gaswinning in Groningen schade aan gebouwen veroorzaken. De NAM is als exploitant van mijnbouw in Groningen aansprakelijk voor het risico van deze schade. Omdat het vaak moeilijk is vast te stellen of schade al dan niet door een aardbeving is veroorzaakt, kan het onder omstandigheden gerechtvaardigd zijn om, indien er sprake is van schade die naar haar aard door een aardbeving veroorzaakt zou kunnen zijn, een bewijsvermoeden te hanteren. Aldus dat in dat geval de schade wordt vermoed door een aardbeving te zijn veroorzaakt, behoudens de mogelijkheid dat de NAM aannemelijk maakt dat de schade een andere oorzaak heeft. De arbiter vindt in de omstandigheid dat zich in Groningen een groot aantal aardbevingen heeft voorgedaan en er nog steeds aardbevingen plaatsvinden, terwijl er sprake is van een groot aantal schadegevallen in Groningen, die vaak gelijksoortig zijn en waarbij van een groot aantal is vastgesteld en door de NAM is erkend dat zij door aardbeving(en) zijn veroorzaakt, aanleiding om bij de beoordeling van de aan hem voorgelegde schades, in afwijking van de in de wet neergelegde hoofdregel wie stelt, bewijst, uit te gaan van het bewijsvermoeden zoals hiervoor bedoeld. Vervolgens dient de vraag te worden beantwoord of de schade die aan het pand van de eigenaar is waargenomen naar haar aard door een aardbeving zou kunnen zijn veroorzaakt. Van scheuren in muren en dergelijke is het zoals eerder overwogen- niet eenvoudig vast te stellen waardoor zij zijn veroorzaakt. Daarom geldt in het algemeen voor dergelijke scheuren dat zij naar hun aard door een aardbeving zouden kunnen zijn veroorzaakt. Niet gebleken is dat dit niet ook geldt voor de waargenomen scheuren in en aan het pand van eigenaar, met uitzondering van de scheuren tussen de plafonddelen zoals die getoond worden op de foto s genummerd 60, 61 en 62 in het rapport van 16 februari 2015 van de eerstelijnsdeskundige. Omdat het bereik van een aardbeving eindig is, dient, om het bewijsvermoeden in

4 zaaknummer: 16/22 4 bovenbedoelde zin te kunnen hanteren, ook voldoende aannemelijk te zijn dat op de locatie waar de schade zich voordoet, schade aan een gebouw door een aardbeving kán zijn veroorzaakt. Van belang daarbij is te weten of en zo ja wanneer zich een aardbeving heeft voorgedaan die gelet op de afstand van de locatie tot het epicentrum in relatie tot de kracht van de beving, sterk genoeg is geweest om aan het betreffende gebouw schade door trillingen te kunnen hebben veroorzaakt. Daarnaast kan schade ook zijn veroorzaakt door cumulatie van meerdere bevingen, terwijl evenmin kan worden uitgesloten dat de bodemopbouw zorgt voor variatie van de trillingswaarden met de afstand tot het epicentrum. De arbiter beantwoordt de hiervoor gestelde vraag voor de in geding zijnde schade bevestigend. Met name de beving van Garmerwolde op 30 september 2014 met een kracht van 2.8 op de schaal van Richter en een afstand van m tussen het epicentrum en het pand, kan naar het oordeel van de arbiter schade aan de woning hebben veroorzaakt. De arbiter baseert zich hierbij onder meer op de bevindingen en conclusies uit het in opdracht van de NAM door Arcadis opgestelde Hoofdrapport Onderzoeksgebied Groningen West van 16 oktober 2015 en de van dat rapport deel uitmakende bijlage 1. Op bladzijde 34 van dit rapport staat onder meer dat met betrekking tot de beving van Garmerwolde vanaf 11.3 tot 12,3 km vanaf het epicentrum rekenwaardes van 2,87 tot 4,6 mm/s zijn waargenomen. Deze waardes liggen dichtbij de ingevolge de in de SBR-richtlijn schade aan gebouwen, meet- en beoordelingsrichtlijn deel A genoemde grenswaarde van 5 mm/s die geldt voor de gebouwcategorie C2, waarboven de kans op schade niet verwaarloosbaar is. Dit gegeven, bezien tegen de achtergrond van de in het recent (14 juli 2016) door de TU Delft uitgebrachte Validatieonderzoek rapporten Arcadis Schade buiten de Contour - Fase 1 en de daarin geformuleerde kritische kanttekeningen bij de beoordeling van sensordata (blz. 16 e.v.), brengt de arbiter tot de conclusie dat bij de beoordeling van de schade aan het pand van de eigenaar er van uitgegaan moet worden dat deze door een aardbeving is veroorzaakt. Dit geldt te meer nu door de eigenaar is gesteld en met stukken is onderbouwd dat door de NAM aardbevingsschade aan een groot aantal panden in de nabijheid van het pand van de eigenaar is erkend, hetgeen door of namens de NAM niet, althans niet inhoudelijk en onvoldoende is weersproken. De oorzaak van de schade Dit alles rechtvaardigt naar het oordeel van de arbiter de conclusie dat ervan uitgegaan dient te worden dat de (meeste) schade aan het pand van de eigenaar door een aardbeving is veroorzaakt. Dit zou anders kunnen zijn indien het bestaan van één of meer andere mogelijke oorzaken van de in het geding zijnde schades voldoende aannemelijk is. De arbiter overweegt dat dit niet het geval is. Weliswaar is namens de NAM door de (eerstelijns) deskundigen gewezen op mogelijke andere, niet aardbeving gerelateerde oorzaken van de waargenomen schade, maar daar gaat de arbiter aan voorbij, omdat de daarvoor aangevoerde argumenten niet, althans onvoldoende zijn onderbouwd, zoals hierna nader zal worden toegelicht. Allereerst wordt daartoe opgemerkt dat de in de verschillende in opdracht van de NAM opgemaakte rapporten genoemde mogelijke oorzaken van de schade, zoals zakking, krimp, (thermische) werking en zwaar verkeer, niet dan wel onvoldoende zijn onderbouwd. Met name is niet aangetoond dat door (zwaar) verkeer en (later aangevoerd) heiwerkzaamheden op de locatie van de Suikerunie trillingen zijn veroorzaakt waardoor (op grond van de SBRrichtlijn) schade aan het pand van de eigenaar zou kunnen zijn veroorzaakt. Weliswaar is namens de NAM melding gemaakt van gepubliceerde berichten over onder meer trillingsoverlast door het toegenomen vrachtverkeer [plaats] bij [plaats], maar -wat daar ook van zij- deze informatie ziet op de situatie in 2009 en 2010, is gepubliceerd op 27 juni 2011

5 zaaknummer: 16/22 5 en vormt geen verklaring voor de na de onderhouds-/schilderbeurt aan het pand in 2014 ontstane schade. Namens de NAM zijn na de zitting zogenaamde schadebladen waarop schadebeelden zijn weergegeven overgelegd. Nog daargelaten dat de eigenaar door het late stadium in de procedure waarin deze bladen zijn overgelegd, er niet meer op heeft kunnen reageren, gaat er naar het oordeel van de arbiter onvoldoende overtuigingskracht van uit om een andere conclusie dan de bovenstaande te kunnen rechtvaardigen. Dit alles overwegende is de arbiter van oordeel dat de NAM niet voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat de oorzaak van de schade niet het gevolg is van aardbeving. De namens de NAM aangevoerde argumenten, inhoudende dat de oorzaak een andere geweest moet zijn, bevatten in feite niet meer dan mogelijke oorzaken. Gesteld noch gebleken is dat met betrekking tot die mogelijke oorzaken bouwkundig onderzoek heeft plaatsgevonden. Het is gebleven bij gissingen; in elk geval zijn die (mogelijke) andere oorzaken niet, althans onvoldoende onderbouwd. Ten overvloede merkt de arbiter nog op dat ook indien een andere (hoofd)oorzaak zou zijn aan te wijzen voor de onderhavige schade, niet valt uit te sluiten dat de opgetreden schade in en aan het pand van de eigenaar is ontstaan en/of verergerd als gevolg van aardbeving (zie NAM Protocol Schade-afhandeling, blz. 16 en het reeds genoemde rapport van TU Delft Validatieonderzoek Arcadis blz. 15). Met betrekking tot de schade zoals getoond op de foto s 60, 61 en 62 in het rapport van de eerstelijnsexpert d.d. 16 februari 2015, voor welke schade het bewijsvermoeden niet wordt gehanteerd, overweegt de arbiter dat de eigenaar niet, althans onvoldoende heeft aangetoond dat deze schade is veroorzaakt en/of verergerd door aardbeving. De aansprakelijkheid Gelet op al hetgeen hiervoor is overwogen komt de arbiter tot de slotsom dat ervan uitgegaan dient te worden dat de schade aan de woning, met uitzondering van de schade op de foto s genummerd 60 t/m 62, door aardbeving is veroorzaakt en dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van die schades. Tussen partijen is nog geen overeenstemming bereikt over de kosten van herstel van de schade, dan wel over de hoogte van de schadevergoeding. Het in deze procedure gevoerde debat is daar ook niet over gegaan. Partijen dienen nader in overleg te gaan over de afwikkeling van de schade. Ingeval partijen daarbij niet tot overeenstemming kunnen komen, kunnen zij zich ter zake opnieuw tot de arbiter wenden. Overige vorderingen Bij brief na de zitting is namens de eigenaar vergoeding verzocht van schade als gevolg van het niet kunnen indienen van een subsidieaanvraag en ter compensatie van inkomensderving en juridische kosten. De arbiter wijst dit verzoek af omdat zijn bevoegdheid gelet op het bepaalde in artikel 1 van het Reglement Arbiter Aardbevingsschade beperkt is tot beslechting van een Geschil, zijnde een situatie waarin ofwel de Schade-expert en de Contra-expert het niet eens zijn over het onderzoek naar, de oorzaak van en/of de herstelkosten van de schade aan een gebouw van de Eigenaar, ofwel de Eigenaar het niet eens is met het aanbod voor schadeherstel door het CVW. De hierboven genoemde overige vorderingen betreffen andere vormen van schade dan schade als bedoeld in artikel 1 van het Reglement. De beslissing

6 zaaknummer: 16/22 6 De arbiter: - stelt vast dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de in deze procedure vastgestelde schades aan het pand van de eigenaar, uitgezonderd de schades die getoond worden op de foto s genummerd 60 t/m 62 in het rapport van de eerstelijnsdeskundige d.d. 16 februari 2015; - wijst af het meer of anders gevorderde. Aldus beslist door mr. P. Schulting, Arbiter Aardbevingsschade, op 12 oktober 2016 secretaris arbiter