Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 8 december 2016

Transcriptie

1 uitspraak ARBITER AARDBEVINGSSCHADE Zaaknummer: 16/53 Meldingsnummer: [ ] Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 8 december 2016 inzake [naam], wonende te Roodeschool, eigenaar van het pand aan [adres] Roodeschool, hierna ook te noemen: de eigenaar, tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door het Centrum Veilig Wonen (CVW), hierna ook te noemen: de NAM. Het verloop van de procedure Het verloop van de procedure blijkt uit: - het aanmeldingsformulier van de eigenaar van 28 juni 2016 met de daarbij gevoegde stukken, - de zienswijze van de NAM van 20 oktober 2016 met de daarbij gevoegde stukken, - het verslag van de schouw en zitting van 28 oktober 2016, - het bericht van het CVW van 8 november 2016 met commentaar op het verslag. Vervolgens is de uitspraak bepaald op heden. De feiten In deze procedure wordt uitgegaan van de volgende feiten: Sinds 1990 is het in of omstreeks 1895 gebouwde pand aan [adres] te Roodeschool in eigendom van de eigenaar, waar hij woont. Naar aanleiding van een melding van de eigenaar aan NAM van schade aan het pand door aardbeving(en) heeft op 6 februari 2013 een schade-expert in opdracht van de NAM het pand onderzocht. De schade-expert heeft toen aardbevingsschade vastgesteld. De schades zijn in 2013 gerepareerd. Op 20 augustus 2015 heeft de eigenaar bij het CVW opnieuw schade aan het pand door aardbevingen gemeld.

2 zaaknummer: 16/53 2 Op 28 augustus 2015 heeft de eerstelijnsexpert [naam] van Archipunt (hierna: de eerstelijnsexpert) in opdracht van het CVW het pand onderzocht. In het van dat onderzoek opgemaakte rapport van 14 september 2015 worden 8 schades vermeld. Al deze schades worden door de eerstelijnsexpert als C-schades (schade die niet zelfstandig in verband gebracht kan worden met aardbevingen) gekwalificeerd. Omdat de eigenaar het niet eens was met de bevindingen van de eerstelijnsexpert, heeft hij op 9 november 2015 een contra-expertise aan de woning laten uitvoeren door [naam] van Bouwkundig Adviesbureau Lagerman. (hierna: de contra-expert). In het van de contra-expertise opgemaakte rapport zijn de schades 1 en 2 als A-schades (schade die een direct gevolg is van aardbeving) en zijn schades 3 en 4 gekwalificeerd als A-schades/Bschades (de oorzaak van de schade ligt niet bij de onderhavige aardbeving(en), maar de schade is hierdoor wel verergerd). Ten aanzien van de overige schades is de contra-expert het met de eerstelijnsexpert eens dat deze als C-schades moeten worden aangemerkt. In de door de eerstelijnsexpert (vertegenwoordigd door [naam] van Archipunt) en de contraexpert opgestelde en ondertekende Combi akte worden voormelde kwalificaties door ieder van de experts gehandhaafd. Het geschil en de beoordeling daarvan Na toezending van het verslag van de schouw en zitting is door het CVW opgemerkt dat namens haar ter gelegenheid van de schouw bij de ornamenten (foto s 90 en 91 in het eerstelijnsrapport) niet is opgemerkt op dat het er op lijkt dat de kozijnen er eens uit zijn gehaald, zoals dat in het verslag is opgenomen, maar dat het er op lijkt dat de dorpels er eens uit zijn gehaald. Het verslag wordt op dat punt aangepast. Tussen partijen is niet in geschil dat de schades aan het pand genummerd 5 tot en met 8 als C-schades hebben te gelden. Dit betekent dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding/herstel van de in deze procedure geconstateerde schades aan het pand, genummerd 5 tot en met 8. De arbiter zal dienovereenkomstig beslissen. In deze zaak is tussen partijen in geschil of de geconstateerde overige schades genummerd 1 tot en met 4 aan het pand gevolg zijn van gaswinning, zoals de eigenaar stelt en de NAM betwist. Volgens de eigenaar zijn de schades veroorzaakt dan wel verergerd door aardbeving(en). Wanneer de 4 schades gevolg zijn van gaswinning, dan is de NAM, als exploitant van de gasvelden in Groningen, (kwalitatief) aansprakelijk voor de schade. De eigenaar houdt de NAM aansprakelijk voor deze schades en wenst vergoeding en/of herstel van de schades. Als uitgangspunt geldt dat in beginsel op de eigenaar de last rust zijn stelling te bewijzen dat de schades het gevolg zijn van (een) aardbeving(en), nu hij zich immers beroept op de rechtsgevolgen daarvan. Voor het aannemen van een bewijsvermoeden dat de schades 1 tot en met 4 het gevolg zijn van aardbeving(en) door gaswinning door de NAM is nodig dat aannemelijk is dat de schades zijn ontstaan dan wel verergerd in het gebied waar zich bodembeweging voordoet als gevolg van gaswinning en dat het gaat om schades die kunnen worden verwacht van bodembeweging. Voor toepassing van het bewijsvermoeden is aanleiding. De arbiter oordeelt daartoe als volgt.

3 zaaknummer: 16/53 3 Vaststaat dat zich in Groningen een groot aantal aardbevingen als gevolg van gaswinning heeft voorgedaan, nog steeds aardbevingen plaatsvinden en sprake is van veel schadegevallen, die vaak gelijksoortig zijn en waarbij van een groot aantal is vastgesteld en door de NAM is erkend dat zij door bodembeweging door gaswinning zijn veroorzaakt. Gelet op de feiten en omstandigheden, (1) dat bij een eerdere melding door de NAM schades aan het pand als aardbevingsschades zijn erkend en (2) het pand in het contourengebied ligt, oordeelt de arbiter aannemelijk dat de schades 1 tot en met 4 zijn ontstaan in het gebied waar zich bodembeweging voordoet als gevolg van gaswinning. Verder staat vast dat de schades waar het in deze zaak om gaat, scheuren betreffen en scheuren naar hun aard door een aardbeving zouden kunnen zijn veroorzaakt. De schadevergoeding die de eigenaar vordert betreft derhalve schade die kan worden verwacht van bodembeweging door gaswinning. Door de NAM is in het kader van het door haar te leveren tegenbewijs aangevoerd dat het op basis van zowel de berekende grondsnelheden als de gemeten grondsnelheden niet mogelijk, althans niet aannemelijk is dat de geconstateerde schades zijn ontstaan uit door bevingen geïnduceerde trillingen sinds 6 februari 2013 (de opnamedatum van een eerder rapport). De NAM wijst daarbij op de uit het meetnetwerk van het KNMI berekende maximale grondsnelheden (PGV) en de in de periode 2014 en 2015 gemeten waarden uit het TNO sensornetwerk. Op grond van de gegevens uit het meetnetwerk van het KNMI zijn door de NAM met betrekking tot diverse aardbevingen de maximale grondsnelheden ter plaatse van het pand van de eigenaar berekend. De berekende maximale grondsnelheden geven volgens de NAM aan dat er in de periode vanaf de bouw van de woning tot op heden geen kans op schade aan het pand van de eigenaar is. In de zienswijze is een tabel opgenomen waaruit blijkt dat onder meer sprake is geweest van: - een grondversnelling van 4,3 mm/s (de beving te Zandeweer van 7 februari 2013 met een kracht van 3,2 op de schaal van Richter op een afstand van 7,2 kilometer van het pand), - een grondversnelling van 3,1 mm/s (de beving te Leermens op 13 februari 2014 met een kracht van 3,0 op de schaal van Richter op een afstand van 7,2 kilometer van het pand), - een grondversnelling van 2,4 mm/s (de beving te Zandweer van 5 november 2014 met een kracht van 2,9 op de schaal van Richter op een afstand van 7,6 kilometer van het pand), - een grondversnelling van 2,2 mm/s (de beving van t Zand van 9 februari 2013 met een kracht van 2,7 op de schaal van Richter op een afstand van 6,1 kilometer van het pand). Dat op de locatie van het pand trillingen zijn geweest, staat daarmee vast. Aan de hand van de richtlijn gebouwschade van de Stichting Bouwresearch (SBR) voert de NAM aan dat voor geen van voormelde bevingen de grenswaarde van de SBR wordt overschreden en dat het daarmee op grond van de berekeningen niet mogelijk is dat trillingen door bevingen op deze locatie schade hebben veroorzaakt. Voor het type trillingen waar aardbevingen onder vallen geldt, aldus de NAM, volgens de trillingsrichtlijn een 1% kans op schade bij een grondsnelheid boven 5mm/s voor dit type pand (metselwerk, goede staat). Het valt de arbiter op dat de NAM bij het trekken van deze conclusie uitgaat van een grondsnelheid van 5 mm/s. De grenswaarde van (onderdelen van)

4 zaaknummer: 16/53 4 een pand wordt volgens de trillingsrichtlijn niet alleen bepaald aan de hand van de indeling in categorie 2 (laagste grenswaarde 5 mm/s) of categorie 3 (laagste grenswaarde 3 mm/s), ook moet worden beoordeeld van welk type trilling sprake is: van een kortdurende trilling of van herhaald kortdurende trilling, in welk laatste geval een veiligheidsfactor 1,5 moet worden gehanteerd. Zou gekozen zijn voor categorie 3 of voor het hanteren van veiligheidsfactor 1,5 dan is het volgens de meetgegevens waar de NAM zich op beroept wel degelijk mogelijk dat aardbevingsschade aan het pand is ontstaan. De arbiter neemt daarbij in aanmerking dat blijkens een bijlage bij de zienswijze: - onder gebouwcategorie 2 vallen: In goede staat verkerende onderdelen van de draagconstructie van een gebouw, indien deze bestaan uit metselwerk; In goede staat verkerende onderdelen van een gebouw die niet tot de draagconstructie behoren, zoals scheidingsconstructies die bestaan uit niet gewapend beton, metselwerk of uit brosse steenachtige materialen; - onder gebouwcategorie 3 vallen: Onderdelen van oude en monumentale gebouwen met grote cultuurhistorische waarde; In slechte staat verkerende gebouwen uit metselwerk of in slechte staat verkerende onderdelen van gebouwen, en het hier gaat om een in of omstreeks 1895 gebouwd pand waarvan aan de gevel vele herstelwerkzaamheden zichtbaar zijn, zoals tijdens de schouw ook is opgemerkt. Zonder toelichting, die ontbreekt, valt naar het oordeel van de arbiter niet in te zien dat de onderdelen van het pand waar zich de schades bevinden niet in categorie 2 vallen en waarom veiligheidsfactor 1,5 niet is gehanteerd. De arbiter volgt de NAM dan ook reeds daarom niet in haar zienswijze dat het op grond van de berekeningen niet mogelijk is dat trillingen door bevingen op deze locatie schade hebben veroorzaakt. Voorts wijst de NAM op de sinds eind 2014 door het TNO sensornetwerk gemeten maximale grondsnelheden. Het TNO sensornetwerk geeft geen meetbare grondsnelheden ter plaatse van het pand van de eigenaar, aldus de NAM. Hieruit volgt volgens de NAM dat er geen kans op schade aan het pand van de eigenaar is in de periode 2014 tot heden. De arbiter stelt vast dat in de zienswijze op dit onderdeel alleen de beving van Zandeweer van 5 november 2014 is betrokken (uit de in de zienswijze opgenomen screenprint van na te melden interactieve kaart begrijpt de arbiter dat de vermelding van de beving te Hellum van 30 september 2015 op een verschrijving berust). Op de op het NAM-platform onder feiten en cijfers gepubliceerde interactieve kaart is te zien dat bij de beving van Zandweer van 5 november 2014 het pand van de eigenaar in een wit gekleurd blokje ligt wat volgens de website betekent dat de trillingssterkte op de vierkante kilometer waar zich ook het pand van de eigenaar bevindt, ten tijde van de beving te Zandweer 0 mm/s was. Hier wreekt zich dat alleen aardbevingen vanaf 30 september 2014 in de interactieve kaart zijn betrokken. Dit is relevant omdat volgens de zienswijze uit het meetnetwerk van het KNMI valt op te maken dat bij de bevingen te Zandweer van 7 februari 2013 en te Leermens van 13 februari 2014 bij het pand veel grotere grondversnellingen zijn geweest dan bij de beving te Zandweer. Reeds daarom kan aan deze interactieve kaart geen doorslaggevende betekenis worden toegekend, nog daargelaten dat de informatie van de NAM zelf afkomstig is, alleen aardbevingen met een magnitude van 2 of meer worden gemeten, sensoren zich niet aan het pand bevinden maar aan andere bouwkundige objecten en geen rekening wordt gehouden met de mogelijkheid van schadeveroorzaking door veelvuldige bevingen met een lagere magnitude en dat TU Delft in het rapport Validatieonderzoek rapporten Arcadis Schade buiten de Contour -Fase 1 van 14 juli 2016 (onder meer) op basis van voorgaande argumenten op bladzijde 21 van het rapport samenvattend heeft gesteld dat op basis van de beoordeling van sensordata door Arcadis geen voldoende onderbouwde conclusies kunnen worden getrokken over de kans op schade aan een individueel bouwkundig object als gevolg van aardbevingen

5 zaaknummer: 16/53 5 in het verleden en evenmin over de kans op schade aan een groot aantal bouwkundige objecten in een onderzoeksgebied. In de zienswijze heeft de NAM tot slot aangevoerd dat uit de feitelijke situatie blijkt dat schades andere oorzaken hebben dan aardbeving(en) waarbij de NAM noemt (1) zetting, (2) naden in aansluiting tussen verschillende materialen, (3) roestende metalen voorwerpen in het metselwerk en (4) verouderd materiaal dat als gevolg van ouderdom verweert en afbrokkelt. Dat sprake is van scheurvorming door zetting oordeelt de arbiter onvoldoende onderbouwd. In de zienswijze wordt volstaan met vermelding van algemeenheden en uit niets blijkt dat die zich in het onderhavige geval voordoen. Ter plaatse is immers geen onderzoek verricht. Dat is naar het oordeel van de arbiter anders bij de andere oorzaken die door de NAM zijn genoemd. Deze zijn als zodanig zichtbaar op de foto s waartegen door de eigenaar niets, althans onvoldoende is ingebracht. De arbiter is dan ook van oordeel dat de NAM ten aanzien van de schades zoals die zichtbaar zijn op de foto s 37, 38, 57, 71 (volgens de NAM naden in aansluiting tussen verschillende materialen), 18 tot en met 20 en 45 (volgens de NAM roestende metalen voorwerpen in het metselwerk) en 15 tot en met 17, 21 tot en met 29, 33 tot en met 36, 39, 59 tot en met 62, 68, 84, 85, 92 en 110 tot en met 114 (volgens de NAM verouderd materiaal dat als gevolg van ouderdom verweert en afbrokkelt) wel in het tegenbewijs is geslaagd. Daarmee komt op de eigenaar weer de last te rusten zijn stelling te bewijzen dat de schades het gevolg zijn van (een) aardbeving(en), De eigenaar heeft dat niet aannemelijk weten te maken. De NAM is voor het herstel van deze schades dan ook niet aansprakelijk. De arbiter is verder van oordeel dat de NAM ten aanzien van de schades 1 (foto s 1 tot en met 9), 3 (foto s 119 tot en met 127) en 4 (foto s 128 en 129) en van schade 2 de schades zoals die zichtbaar zijn op de foto s 10 tot en met 14, 30 tot en met 32, 40 tot en met 44, 46 tot en met 56, 58, 63 tot en met 67, 69, 70, 72 tot en met 83, 86 tot en met 91, 93 tot en met 109 en 115 tot en met 118 (volgens de NAM veroorzaakt door zetting) niet in het tegenbewijs is geslaagd. De arbiter is dan ook van oordeel dat voormelde schades zijn veroorzaakt door aardbeving(en) waarvoor de NAM aansprakelijk is. De arbiter oordeelt onbegrijpelijk de door de NAM genoemde verschillende oorzaken voor de schades zoals die zijn te zien op foto s 13 en 14, nu foto 14 een detailopname is van foto 13 van welke schade de NAM in de zienswijze is gerapporteerd dat zij is veroorzaakt door zetting. Eveneens is onbegrijpelijk de gerapporteerde verschillende oorzaken van de schades van foto s 47 en 48, nu foto 48 een detailopname is van foto 47. Omdat op de foto s geen verweerd gevelmetselwerk te zien is, gaat de arbiter ervan uit, dat volgens de NAM zetting oorzaak van deze schades is. Door de NAM is nog aangevoerd dat uit niets blijkt dat een eventuele verergering zou leiden tot aanvullende herstelwerkzaamheden of kosten of andere nadelen ten opzichte van de oorspronkelijke schade. De arbiter verwerpt dat verweer. Vaststaat dat de schade is verergerd door aardbeving(en) waarvoor de NAM aansprakelijk is. De NAM is dan ook gehouden die schade te vergoeden. Dat met het herstellen van deze verergering ook reeds bestaande schade wordt hersteld, is onvoldoende reden om de kosten van herstel niet voor rekening van de NAM te laten komen.

6 zaaknummer: 16/53 6 De NAM dient na te melden schades te vergoeden c.q. te herstellen. Partijen dienen met elkaar in overleg te gaan over de verdere afwikkeling van de schade nu in deze procedure het debat daarover niet is gevoerd. Mochten partijen daarover geen overeenstemming bereiken, dan kunnen zij zich ter zake opnieuw tot de arbiter wenden. Beslissing De arbiter: - stelt vast dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding/herstel van de navolgende in het eerstelijnsrapport vermelde schades aan het pand: o genummerd 2 deels, zoals te zien op de foto s 37, 38, 57, 71 (naden in aansluiting tussen verschillende materialen), 18 tot en met 20 en 45 (roestende metalen voorwerpen in het metselwerk) en 15 tot en met 17, 21 tot en met 29, 33 tot en met 36, 39, 59 tot en met 62, 68, 84, 85, 92 en 110 tot en met 114 (verouderd materiaal dat als gevolg van ouderdom verweert en afbrokkelt), o genummerd 5 tot en met 8; - stelt vast dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding/herstel van de overige in het eerstelijnsrapport vermelde schades aan het pand: - wijst af het meer of anders gevorderde. Aldus beslist door mr. M.C.D. Boon-Niks, Arbiter Aardbevingsschade op 8 december De secretaris De arbiter