Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 21 december 2016

Transcriptie

1 uitspraak ARBITER AARDBEVINGSSCHADE Zaaknummer: 16/93 Meldingsnummer: [ ] Uitspraak van de Arbiter Aardbevingsschade van 21 december 2016 inzake [naam], wonende te Hoogezand, eigenaar van het pand aan [adres] Hoogezand, hierna ook te noemen: de eigenaar, tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door Centrum Veilig Wonen (CVW), hierna ook te noemen: de NAM. De feiten In deze procedure wordt uitgegaan van de volgende feiten. Sinds een jaar of 25 is het in de jaren 30 gebouwde pand aan [adres] te Hoogezand in eigendom van de eigenaar. De eigenaar bewoont dit pand. De eigenaar heeft bij het CVW schade gemeld in het pand door aardbevingen. Op 3 mei 2016 heeft eerstelijnsexpert [naam] in opdracht van het CVW het pand onderzocht. In het van dat onderzoek opgemaakte rapport van 4 mei 2016 worden 4 schades vermeld. Al deze schades worden door de eerstelijnsexpert als C-schades (schades die niet zelfstandig in verband kunnen worden gebracht met aardbevingen) gekwalificeerd. Omdat de eigenaar het niet eens was met de bevindingen van de eerstelijnsexpert, heeft hij een contra-expertise aan de woning laten uitvoeren door [naam] van Kram Bouwkeuringen (hierna: de contra-expert). In het van de contra-expertise opgemaakte rapport van 2 juni 2016 zijn de schades als volgt gekwalificeerd: schades 1 en 2 als A-B schade, schade 3 als B-C schade en schade 4 als B-schade. In het rapport is vermeld dat A-schade, schade is welke direct gevolg is van aardbeving(en), dat B-schade schade is, die reeds aanwezig was voor, maar is verergerd ten gevolge van aardbeving(en) en dat C-schade, schade is die niet zelfstandig in verband kan worden gebracht met aardbeving(en). In de door de schade-expert en de contra-expert opgestelde en op 21 juli 2016 ondertekende akte van taxatie worden voormelde schades 1 tot en met 4 als C-schades vastgesteld met een extra vergoeding voor de eigenaar van 480,00 inclusief BTW.

2 zaaknummer: 16/93 2 Het geschil en de beoordeling daarvan De eigenaar houdt de NAM aansprakelijk voor de schades 1 tot en met 4 en vordert vergoeding en/of herstel van de schade. De eigenaar voert aan dat deze schades door aardbevingen zijn ontstaan dan wel verergerd. De NAM voert primair tot haar verweer aan dat de eigenaar niet-ontvankelijk is omdat niet sprake is van een situatie als is omschreven in artikel 9 lid 1 van het Reglement Geschilbeslechting aardbevingsschade als gevolg van de Gaswinning in Groningen (hierna: het reglement). Artikel 9 lid 1 van het reglement luidt: Er kan in twee gevallen een Geschilbeslechtingsprocedure gestart worden: a) als de Schade-expert en de Contra-expert het niet eens zijn over het onderzoek naar, de oorzaak van en/of de herstelkosten van de schade aan het gebouw van de Eigenaar; of b) als de Schade-expert en Contra-expert het wel met elkaar eens zijn, maar de Eigenaar het niet eens is met het aanbod tot schadeherstel van het CVW. In het onderhavige geval hebben de schade-expert en de contra-expert op 21 juli 2016 een akte van taxatie ondertekend, waarin zij alle schades als C-schades hebben vastgesteld met toekenning van een bedrag van 480,00 inclusief BTW aan de eigenaar. Vaststaat dat de eigenaar het niet eens is met deze uitkomst en het daarmee corresponderende aanbod van de NAM. De eigenaar kon dan ook op de voet van het bepaalde in artikel 9 lid 1 aanhef en onder b van het reglement de procedure bij de arbiter starten. Daar komt bij dat de arbiter niet de zienswijze van de NAM deelt dat alleen de akte van taxatie bepalend zou zijn voor het antwoord op de vraag of schade-expert en contra-expert het eens zijn over de kwalificatie van de schades. Niet valt uit te sluiten dat het resultaat van het overleg tussen de schadeexpert en de contra-expert zoals dat is neergelegd in de akte van taxatie de uitkomst is onderhandelingen waarbij over en weer (ook) pragmatisch wordt gedacht. Vaststaat dat in de onderhavige zaak de kwalificaties van de schades in de eerstelijnsrapportage en in de contrarapportage verschillen. De eigenaar kan dan ook op de voet van het bepaalde in artikel 9 lid 1 aanhef en onder a van het reglement worden ontvangen in zijn vordering. Het op dit punt door de NAM gevoerde verweer wordt verworpen. De NAM voert verder tot haar verweer aan dat de in geschil zijnde schades niet door aardbevingen zijn veroorzaakt dan wel verergerd. Als uitgangspunt geldt dat in beginsel op de eigenaar de last rust zijn stelling te bewijzen dat de 4 (fysieke) schades het gevolg zijn van aardbeving(en) althans dat deze schades door aardbeving(en) zijn verergerd, nu hij zich immers beroept op de rechtsgevolgen daarvan. Voor het aannemen van een bewijsvermoeden dat de 4 (fysieke) schades het gevolg zijn van aardbeving(en) door gaswinning door de NAM is nodig dat aannemelijk is deze schades zijn ontstaan dan wel verergerd in het gebied waar zich bodembeweging voordoet als gevolg van gaswinning en dat het gaat om schade die kan worden verwacht bij bodembeweging. Voor toepassing van het bewijsvermoeden is aanleiding. De arbiter oordeelt daartoe als volgt. Vaststaat dat zich in Groningen een groot aantal aardbevingen als gevolg van gaswinning heeft voorgedaan, nog steeds aardbevingen plaatsvinden en sprake is van veel schades, die vaak gelijksoortig zijn en waarbij van een groot aantal is vastgesteld en door de NAM is

3 zaaknummer: 16/93 3 erkend dat zij door bodembeweging door gaswinning is veroorzaakt. Gelet op de feiten en omstandigheden, (1) dat zich op 25 februari 2016 op 2443 meter afstand van het pand van de eigenaar een aardbeving met een magnitude van 2,4 heeft voorgedaan, (2) dat zich in de periode tussen 31 maart 2010 en 18 augustus 2015 nog een zestal aardbevingen met magnitudes van 2 of meer hebben voorgedaan op afstanden van 2165 tot 3619 meter van het pand van de eigenaar en (3) dat aan de eigenaar bij eerdere meldingen van aardbevingsschade aan het pand wel vergoedingen zijn toegekend, oordeelt de arbiter aannemelijk dat de 4 (fysieke) schades zijn ontstaan in een gebied waar zich bodembeweging voordoet als gevolg van gaswinning. Verder staat vast dat de schades waar het in deze zaak om gaat, scheuren betreffen en scheuren naar hun aard door aardbeving(en) kunnen zijn veroorzaakt. Het schadeherstel c.q. de schadevergoeding die de eigenaar vordert betreft derhalve schade die kan worden verwacht van bodembeweging door gaswinning. Bovenstaande bewijspositie is in de onderhavige zaak te meer van belang, nu de arbiter uit de opmerkingen van de contra-expert tijdens de schouw en zitting opmaakt dat de contraexpert de schades (ten tijde van het ondertekenen van de akte van taxatie) als C-schades heeft aangemerkt omdat hij niet wist aan te tonen dat sprake was van aardbevingsschade. Zo is door de contra-expert verklaard: Ik zeg niet dat het geen aardbevingsschade zou kunnen zijn, maar ik kan de link niet aantonen en De plaats van de schades zegt me wel wat; ik kan niet aantonen dat sprake is van aardbevingsschade. Door de NAM is in het kader van het door haar te leveren tegenbewijs aangevoerd dat uit meetgegevens met toepassing van de SBR Richtlijn A blijkt dat de kans op lichte schade door aardbeving(en) kleiner is dan 1%. In de zienswijze voert de NAM aan dat de aardbevingen van Hellum van 30 september 2015 en van Froombosch van 25 februari 2016 bij het pand een maximaal gemeten trillingssnelheid heeft opgeleverd van 3 mm/s, dat de grenswaarde van dit pand op 5 mm/s ligt en dat dit betekent dat er voor meer dan 99% kans is dat er geen sprake is van schade veroorzaakt door deze trilling. De arbiter volgt de NAM niet in deze in de zienswijze verstrekte analyse. In de zienswijze wordt verwezen naar een door de schade-expert in, naar de arbiter begrijpt, bijlage 7 opgenomen grafiek ten aanzien waarvan wordt gesteld dat deze is bepaald aan de hand van informatie over alle geïnduceerde aardbevingen (bron KNMI) in Groningen en het TNOnetwerk waarbij rekening zou zijn gehouden met een meetcorrectiefactor van 1,6 en een vermenigvuldiging van 1,15. Zonder toelichting, die ontbreekt, valt uit de grafiek niet af te lezen dat bij het pand geen hogere trillingssnelheden zijn geweest dan 3 mm/s. Voorts ontbreekt elke onderbouwing. Evenmin volgt uit de in bijlage 2 van de zienswijze opgenomen printscreens van de op het NAM-platform gepubliceerde interactieve kaart dat bij het pand geen hogere trillingssnelheden zijn geweest dan 3 mm/s. Waar de NAM tot de conclusie komt dat voor de beving van Froombosch een trilling heeft te gelden van minder den 3 mm/s, is op de betreffende printscreen te zien dat het pand van de eigenaar bij de beving van Froombosch van 25 februari 2016 vlak bij een lichtblauw gekleurd vakje ligt met de opmerking VTOP_MAX: 1.89 terwijl onder de printscreen is vermeld Vtops = 1,89 mm/s x meetcorretiefactor 1,6 = 3,02 mm/s, terwijl in de zienswijze verder wordt vermeld dat de trillingswaarde daarnaast nog moet worden verhoogd met 1,15 wat daarvan verder ook zij. De arbiter stelt verder vast dat op de interactieve kaart van de hiervoor vermelde zeven bevingen met magnitudes van 2 of meer op afstanden van 2165 tot 3619 meter van het pand van de eigenaar alleen de beving van Froombosch voorkomt. Aan de screenprints van de interactieve kaart kan daarom geen doorslaggevende betekenis worden toegekend, nog daargelaten dat de informatie van de NAM zelf afkomstig is, dat alleen aardbevingen met

4 zaaknummer: 16/93 4 een magnitude van 2 of meer worden gemeten en sensoren zich niet aan het pand bevinden maar aan andere bouwkundige objecten. Verder wordt geen rekening gehouden met de mogelijkheid van schadeveroorzaking door veelvuldige bevingen met een lagere magnitude en evenmin met het TU Delft-rapport (Validatieonderzoek rapporten Acradis Schade buiten de Contour - Fase1 ) van 14 juli 2016, waarin -onder meer- op basis van voorgaande argumenten is geconstateerd dat op basis van de beoordeling van sensordata door Arcadis geen voldoende onderbouwde conclusies kunnen worden getrokken over de kans op schade aan een individueel bouwkundig object als gevolg van aardbevingen in het verleden (en evenmin over de kans op schade aan een groot aantal bouwkundige objecten in een onderzoeksgebied). Voor zover door de NAM wordt betoogd dat voormelde onzekerheden (van het alleen uitgaan van de door TNO-sensoren geregistreerde trillingen) wordt weggenomen met een vermenigvuldiging van 1,15 kan de arbiter de NAM zonder toelichting en nadere onderbouwing, die beiden ontbreken, niet volgen in dat betoog. Daarnaast valt het de arbiter op dat de NAM (in haar zienswijze) uitgaat van een trillingswaarde van 5 mm/s. De grenswaarde van (onderdelen van) een pand wordt volgens de trillingsrichtlijn niet alleen bepaald aan de hand van de indeling in categorie 2 (laagste grenswaarde 5 mm/s) of categorie 3 (laagste grenswaarde 3 mm/s), ook moet worden beoordeeld van welk type trilling sprake is: van een kortdurende trilling of van een herhaald kortdurende trilling, in welk laatste geval een extra veiligheidsfactor van 1,5 moet worden gehanteerd. De NAM gaat bij haar berekening niet uit van een opslag voor herhaald kortdurende trillingen (zoals blijkt uit bijlage 7 van de zienswijze), terwijl TU-Delft in voormeld rapport daarover op bladzijde 32 heeft vermeld: De keuze van het criterium uit de SBR richtlijn A voor kortdurende trillingen in plaats van het strengere criterium voor herhaald optredende kortdurende trillingen vinden wij niet juist, gezien het optreden van een groot aantal (kleine) bevingen. De enkele verklaring in bijlage 7 van de zienswijze dat hiervoor onvoldoende relevante aardbevingen zijn opgetreden, oordeelt de arbiter gelet op de bevindingen van TU- Delft niet afdoende. De arbiter verwerpt dit door de NAM gevoerde verweer. In de zienswijze heeft de NAM tot slot nog aangevoerd dat uit de feitelijke situatie blijkt dat de schades andere oorzaken hebben dan (een) aardbeving(en). De arbiter volgt de NAM waar het gaat om schade 3. Door de contra-expert is ter gelegenheid van de schouw en zitting, zakelijk weergegeven, namelijk verklaard overtuigd te zijn van de juistheid van de bouwkundige verklaring van de schade-expert van de schade omdat schade 3 zich, bouwkundig gezien, op een heel zwakke plaats zou bevinden. De contra-expert had deze schade in zijn rapport ook al als B/C-schade aangemerkt. Dit betekent dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding/herstel van de in deze procedure geconstateerde schade aan het pand, genummerd 3. De arbiter zal dienovereenkomstig beslissen. De NAM is naar het oordeel van de arbiter niet in het door haar te leveren tegenbewijs geslaagd ten aanzien van de schades genummerd 1, 2 en 4 door te stellen dat de schades zich ook zonder aardbeving hebben kunnen voordoen vanwege spanning in metselwerk. Zonder toelichting die ontbreekt, brengt dit niet zonder meer mee dat deze schades niet ook door aardbeving(en) kunnen ontstaan/worden verergerd op welk standpunt de contra-expert zich stelt. De arbiter komt tot de slotsom dat de (fysieke) schades genummerd 1, 2 en 4 zijn veroorzaakt door aardbeving(en) waarvoor de NAM aansprakelijk is. De NAM dient deze schades te vergoeden c.q. te herstellen. Partijen dienen met elkaar in overleg te gaan over de verdere afwikkeling van de schade nu in deze procedure het debat daarover niet is gevoerd. Mochten partijen daarover geen overeenstemming bereiken, dan kunnen zij zich ter zake

5 zaaknummer: 16/93 5 opnieuw tot de arbiter wenden. De beslissing De arbiter: - stelt vast dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de in het eerstelijnsrapport vermelde schades aan het pand genummerd 3; - stelt vast dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de in het eerstelijnsrapport vermelde schades aan het pand genummerd 1, 2 en 4; - wijst af het meer of anders gevorderde. Aldus beslist door mr. J. van der Vinne, Arbiter Aardbevingsschade op 21 december 2016 secretaris arbiter