uitspraak (herzien) Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 12 september 2017

Transcriptie

1 uitspraak (herzien) ARBITER BODEMBEWEGING Zaaknummer: 17/0032 Meldingsnummer: [ ] Uitspraak van de Arbiter Bodembeweging van 12 september 2017 inzake [naam], wonende te Termunterzijl, eigenaar van het pand aan [adres] Termunterzijl (hierna: het pand), hierna ook te noemen: de eigenaar, tegen de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid DE NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ B.V., statutair gevestigd te Den Haag, vertegenwoordigd door het Centrum Veilig Wonen (het CVW), hierna ook te noemen: de NAM. Het verloop van de geschilbeslechtingsprocedure Het verloop van de procedure blijkt uit: - het aanmeldingsformulier van de eigenaar met stukken; - de Zienswijze CVW/NAM van 19 juli 2017, - de schouw en zitting van 26 juli 2017, waarvan verslag is gemaakt. Vervolgens is uitspraak bepaald op heden. De feiten In deze procedure kan worden uitgegaan van de volgende vaststaande feiten. Het bouwjaar van het pand is De eigenaar, tevens bewoner van het pand, is sinds 1976 eigenaar van het pand. De eigenaar heeft op 30 december 2015 bij het CVW schade aan het pand door aardbevingen gemeld. Op 4 januari 2016 heeft de schade-expert [naam] (hierna: eerstelijnsexpert) van het Groninger Taxatie Bureau BV in opdracht van de NAM het pand onderzocht. De bevindingen hiervan zijn neergelegd in een rapport van 7 januari In dit rapport zijn de schadenummers 1 t/m 8 als C-schades vastgesteld (schade die niet zelfstandig in verband gebracht kan worden met aardbevingen). Omdat de eigenaar het niet eens was met de bevindingen van de eerstelijnsexpert, heeft zij door de schade-expert dhr. [naam] (hierna: contra-expert) van Tandem Vormgeving & Bouwadvies een contra-expertise aan het pand laten uitvoeren. De contra-expert heeft hierover op 29 april 2016 gerapporteerd. In het rapport van de contra-expert zijn de schadenummers 1, 2, 6, 7 en 8 is als B-schade (schade,

2 zaaknummer: 17/ reeds aanwezig voor, maar verergerd ten gevolge van de aardbeving(en)) en de schadenummers 3 t/m 6 als C-schade vastgesteld. Op 1 november 2016 hebben de eerstelijnsexpert (vertegenwoordigd door dhr. [naam]) en de contra-expert (vertegenwoordigd door [naam]) een combi-akte opgesteld en ondertekend. In dit schriftelijke stuk is verklaard dat er een disakkoord is bereikt over de schadenummers 1, 2, 6 (foto s 36-42),7 (foto s 48-54) en 8. Voorts blijkt uit de akte dat beide experts tot het oordeel zijn gekomen dat de schadenummers 3, 4, 5, 6 (foto s 43-44) en 7 (foto s 45-47) schade betreft die niet door aardbevingen is veroorzaakt. Ter schouw heeft de contra-expert gesteld schade 6 geheel als C-schade te kwalificeren. De eigenaar heeft verklaard het eens te zijn met de kwalificatie van deze schadenummers. Schadenummers 3 t/m 6 en 7 (foto 45-47) maken dan ook geen onderdeel meer uit van dit geschil. Het geschil De eigenaar betwist de juistheid van de bevindingen van de eerstelijnsexpert en stelt dat de door haar gemelde schades genummerd 1, 2, 6, 7 (foto s 48-54) en 8 door aardbevingen zijn veroorzaakt/dan wel verergerd. De eigenaar houdt de NAM aansprakelijk voor de in het eerstelijnsrapport geconstateerde schades en vordert vergoeding en/of herstel daarvan. De NAM voert verweer, samengevat inhoudende dat geen sprake is van door aardbeving(en) veroorzaakte dan wel verergerde schade aan het pand. De beoordeling Gelet op de inhoud van het dossier, alsmede op hetgeen besproken en waargenomen is tijdens de schouw en zitting, overweegt de arbiter als volgt. Het bewijsvermoeden Ingevolge het bepaalde in artikel 6:177 BW is de NAM in haar kwaliteit van concessiehoudster voor de aardgaswinning uit het Groningenveld aansprakelijk voor aardbevingsschade die het gevolg is van gaswinning in Groningen. Dit betekent dat indien komt vast te staan dat schade aan het een pand is veroorzaakt door een aardbeving ten gevolge van gaswinning, de NAM die schade dient te vergoeden aan degene die stelt de schade te hebben geleden. Bij fysieke schade aan gebouwen en werken, die naar haar aard redelijkerwijs schade door bodembeweging als gevolg van gaswinning uit het Groningenveld zou kunnen zijn, wordt in gevolge het thans geldende artikel 6:177a lid 1 BW vermoed dat die schade veroorzaakt is door de exploitatie van die gaswinning. De aardbevingen in Groningen veroorzaken veel voorkomende en vaak gelijksoortige schade, zoals scheuren in het metselwerk en de afwerking van gevels, binnenwanden en plafonds van woningen. Dit soort schade kan naar het oordeel van de arbiter in ieder geval worden aangemerkt als fysieke schade die naar haar aard redelijkerwijs schade door bodembeweging als gevolg van gaswinning kan zijn. De arbiter is dan ook van oordeel dat de schade waarover nog geschil bestaat, bestaande uit scheurvorming in voor-, achter- en zijgevels, schade betreft die naar haar aard redelijkerwijs schade door bodembeweging als gevolg van mijnbouwwerkzaamheden kan zijn. De arbiter hanteert dit bewijsvermoeden voor wat betreft de schades die wel naar haar aard

3 zaaknummer: 17/ aardbevingsschade zijn, in elk geval voor de gehele provincie Groningen, omdat voldoende harde criteria voor een andere geografische beperking ontbreken. Nu het pand is gelegen in Termunterzijl, is de arbiter van oordeel dat de schade is ontstaan in het gebied waar zich bodembeweging kan voordoen als gevolg van gaswinning uit het Groningenveld. De arbiter past het bewijsvermoeden van art. 6:177a lid 1 BW toe. Het is aan de NAM om dit bewijsvermoeden te weerleggen voor wat betreft schades. Ter beoordeling ligt thans voor of de NAM daarin is geslaagd. Ten aanzien van schades overweegt de arbiter het volgende. De eerstelijnsexpert stelt dat de schades door enkel bouwkundige oorzaken zijn ontstaan, o.a. door spanning in de constructie, ongelijke zetting, veroudering, ongelijke zetting ter hoogte van het aangebouwde achterhuis en spatkrachten. Verder stelt de NAM dat er een duidelijk verband is te zien tussen de scheurvorming die zich vooral bevindt in beide zijgevels waar meerdere gevelopeningen/kozijnen gelokaliseerd zijn, waar door de krachtsafdracht van dak naar fundering geconcentreerd plaats vindt via de tussen de gevelopeningen aanwezige stroken metselwerk (penanten). Door de spanningenconcentraties ontstaat er ongelijke druk op de fundering. Uit de zienswijze blijkt dat er geen tekeningen aanwezig zijn van de fundering waaruit blijkt welke funderingsmethode is toegepast, maar dat op grond van de kenmerken van de woning (uit de jaren 20) mag aangenomen worden dat deze gefundeerd is op staal (gemetselde fundering direct op de ondergrond). Dit is niet weersproken door de contra-expert, en dus gaat de arbiter hier van uit. De eerstelijnsexpert stelt dat de ondergrond voornamelijk uit klei bestaat. De kleilaag is gevoelig voor zettingen en inklinking. Dit heeft er in combinatie met de ongelijkmatige druk op de fundering ten gevolge van de gevelindeling van de zijgevels, voor gezorgd dat de fundering ongelijkmatig is gaan zakken, met de geconstateerde scheurvorming tot gevolg. De geconstateerde schades passen bij dit schadepatroon, zo stelt de NAM. Tevens wordt aangevoerd dat in het verleden een aantal schades al is hersteld op cosmetische wijze. De NAM stelt dat de onderliggende oorzaak voor deze schades niet is weggenomen en dat als gevolg van temperatuurwisselingen en de constructiewijze, een aantal scheuren weer is teruggekomen. Tevens is ter schouw gesteld dat een aantal scheuren niet scherp en vervuild is, duidend op een niet recente ontstaansdatum. De NAM stelt in haar zienswijze dat schade 2 (foto s 8 en 9) wordt veroorzaakt door spanning in de constructie ten gevolge van corrosie van het aanwezige anker; dit is ter gelegenheid van de schouw onderbouwd door de eerstelijnsexpert, die daaraan toevoegt dat het daardoor is gaan uitzetten en uitbuiging in de gevel is ontstaan. De NAM stelt dat door het plaatsen van een stalen ligger een nieuw krachtenspel is ontstaan bij schade 7 aan de zijgevel (4 jaar terug is hier een nieuwe rollaag ingezet). Indien de schade door aardbevingen zou zijn ontstaan zou er tevens schade moeten zijn in het voegwerk, zo stelt de eerstelijnsexpert. Overigens wordt in de zienswijze meermalen gewezen op het feit dat de contra-expert niet voldoende aannemelijk heeft gemaakt/onderbouwd dat de schades veroorzaakt zijn door aardbevingen. De arbiter overweegt dat het, met toepassing van het bewijsvermoeden, juist aan de NAM is om aannemelijk te maken dat het redelijkerwijze uitgesloten kan worden geacht dat aardbevingen een oorzaak van de schade kan zijn. Het is dus niet aan de contraexpert om aannemelijk te maken dat de schade door bevingen is veroorzaakt. Tevens merkt de opsteller van de zienswijze op dat schades 3 t/m 6, die als C-schade zijn gekwalificeerd

4 zaaknummer: 17/ door de contra-expert niet afwijken van de overige schades die de contra-expert als B-schade heeft gekwalificeerd. De arbiter volgt de NAM niet in dit standpunt, nu vaststaat dat schades 3 t/m 6 zich op een andere locatie van het pand bevinden (in het achtergebouw) en derhalve niet één op één te vergelijken zijn met de andere schades. De contra-expert betwist de bevindingen van de eerstelijnsexpert, zoals neergelegd in zijn rapport en stelt tegenover de door de eerstelijnsexpert gestelde standpunten dat de schades wel degelijk door aardbevingen zijn ontstaan dan wel verergerd. Hij stelt dat de door de eerstelijnsexpert gestelde oorzaken van ongelijke zetting en spanning niet opgaan omdat het een voormalig stationsgebouw betreft. De contra-expert stelt hiervan is bekend dat deze zeer degelijk gebouwd werden. Voorts voert de contra-expert aan dat het opvallend is dat bij mensen in de buurt schade wel is erkend. De contra-expert stelt tevens dat aan de scherpe randen van schade 1 te zien is dat het een nieuwe scheur betreft. Ter schouw heeft de contraexpert tevens aangevoerd dat de scheuren bij schade 2 wellicht niet door aardbevingen veroorzaakt zijn maar dat deze wel zijn verergerd door aardbevingen. Overigens heeft de eigenaar verklaard inderdaad in de afgelopen 10 jaar vaker scheuren te hebben hersteld in het kader van onderhoud. De afgelopen twee jaren hebben zij echter geconstateerd dat er nieuwe scheuren ontstaan, en ook zijn er na de melding nieuwe schades zowel binnen als buiten ontstaan. Tevens hebben zij ter schouw verklaard dat er ook aan de binnenzijde scheuren zijn maar dat zij deze niet hebben gemeld. De contra-expert heeft ter schouw overigens verklaard het standpunt aangaande het roestende anker bij schade 2 (foto s 8 en 9) te onderschrijven. De eigenaar niet; hij stelt zich op het standpunt dat er meer balken door het huis heen lopen maar dat alleen hier sprake is van uitbolling van de gevel. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, overweegt de arbiter als volgt. De beoordeling De eerstelijnsexpert stelt in hoofdzaak dat de schades zijn veroorzaakt door spanning in de constructie en door ongelijkmatige zetting van het pand door de combinatie van de kleigrond en de ongelijkmatige druk op de fundering ten gevolge van de gevelindeling. Deze stelling wordt echter niet onderbouwd door een rapport van een onderzoek naar de bodemgesteldheid onder de woning en de draagkracht van de bodem. Bovendien is de stelling weersproken door de contra-expert waar hij stelt dat het een voormalig stationsgebouw betreft, hiervan is bekend dat deze zeer degelijk gebouwd werden. Dit betekent dat niet zonder meer kan worden aangenomen dat er sprake is van schade veroorzaakt door ongelijkmatige zettingen. De arbiter overweegt dat de door de NAM aangevoerde oorzaken geenszins uitsluiten dat de schade door een aardbeving is ontstaan dan wel verergerd. De arbiter is van oordeel dat de uit de stellingen van de eerstelijnsexpert niet de conclusie kan worden getrokken dat de opgetreden schade aan de woning een andere oorzaak heeft dan aardbevingen. Daarbij wijst de arbiter ook op de vergaande risicoaansprakelijkheid van de NAM als gaswinningsexploitant in Groningen. De NAM is aansprakelijk voor de door de gaswinning veroorzaakte schade, ook wanneer die schade mede voortvloeit uit een bepaalde latente kwetsbaarheid van de woning. De NAM moet de slachtoffers en de aan hen toebehorende onroerende goederen nemen zoals deze zijn (Rechtbank Noord Nederland, 5 oktober 2016; ECLI:RBNNE:2016:4402). Dit is slechts anders voor schade 2 foto s 8 en 9, nu de arbiter vaststelt dat zowel de eerstelijns- als de contra-expert van mening zijn dat deze schade is ontstaan door een

5 zaaknummer: 17/ roestend anker. De NAM heeft naar het oordeel van de arbiter voor wat betreft deze schade het bewijsvermoeden voldoende weerlegd. Derhalve is het aan de eigenaar om het causaal verband aan te tonen voor wat betreft schade 2, foto s 8 en 9. De arbiter is van oordeel dat deze daarin niet is geslaagd. De stelling dat er meer balken in het huis lopen waar geen schade is ontstaan maakt dit oordeel niet anders. Alles overwegende is de arbiter van oordeel dat de NAM er niet in geslaagd is het bewijsvermoeden met betrekking tot schades 1, 2 (met uitzondering van foto s 8 en 9), 7 (foto s 48-54) en 8 te weerleggen. De NAM is derhalve aansprakelijk voor vergoeding c.q. herstel van deze schade. De NAM heeft het bewijsvermoeden met betrekking tot schade 2 foto s 8 en 9 wel voldoende weerlegd en is dientengevolge niet aansprakelijk voor vergoeding c.q. herstel van deze schade. Slotsom Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, komt de arbiter tot de slotsom dat de NAM wel aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van schadenummers 1, 2 (met uitzondering van foto s 8 en 9), 7 (foto s 48-54) en 8. Voorts komt de arbiter tot de slotsom dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van de schades 2 (foto s 8 en 9) en 3 t/m 6 en 7 (foto s 45-47). De beslissing De arbiter: - stelt vast dat de NAM aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van schadenummers 1, 2 (met uitzondering van foto s 8 en 9),7 (foto s 48-54) en 8; - stelt vast dat de NAM niet aansprakelijk is voor vergoeding c.q. herstel van schadenummers 2 (foto s 8 en 9) en 3 t/m 6 en 7 (foto s 45-47); - wijst af het meer of anders gevorderde. Aldus beslist door mr. J. van der Vinne, Arbiter Bodembeweging op 12 september 2017, bijgestaan door mr. M.J.A. van Binsbergen, secretaris. secretaris arbiter