25 maart 2010 Drs. A.G. Romero

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "25 maart 2010 Drs. A.G. Romero"

Transcriptie

1 25 maart 2010 Drs. A.G. Romero

2 Deel 1 Agenda 1. Kredietcrisis en de wereldeconomie; 2. Herstel van de internationale beursen 1 jaar na de crisis;

3 Effect internationale financiële crisis op de wereldeconomie Reële groei BBP (%) Wereld Verenigde Staten Euro gebied Japan Latijns Amerika en Caribisch gebied Source: IMF, World Economic Outlook, October 2009 Bron: IMF, World Economic Outlook, Oktober 2009; enimf, World Economic Outlook Update Januari

4 Economische ontwikkelingen in de Nederlandse Antillen (%) * Reële groei BBP Inflatie * is BNA projectie 4

5 Ontwikkeling van de AEX index Source: Z24.nl

6 Source: Z24.nl

7 Deel 2 Agenda 3. Schuldsanering en de afspraken met Nederland; 4. Omvang van de schuldsanering tot maart 2010; 5. Schuldquote ontwikkeling ; 6. Schuldquote in de toekomst; 7. Rentemarge curve (Yield curve) vóór -en ná schuldsanering; 8. Kerngegevens pensioen/verzekeringssector.

8 Afspraken met Nederland ivm schuldsanering Bron: Slotverklaring Bestuurlijk Overleg 2 november 2006

9 Afspraken met Nederland ivm schuldsanering Bron: Slotverklaring Bestuurlijk Overleg 2 november 2006

10 Schuldsanering Kern: Gezonde startpositie voor de nieuwe entiteiten Nederland lost de geconsolideerde schuldtitels af tot het niveau van de rentelastnorm De ijkdatum voor de schuldsanering is 31 december 2005 Voorwaarden: Instellen tijdelijk financieel toezicht dmv AMvRB Structureel sluitende begrotingen Verifieren van de omvang van de schulden door accountants

11 SAMENVATTEND OVERZICHT SCHULDSANERING t/m maart 2010 Aflossingen Rente Bet.achterst. Totaal Land 443,698, ,518, ,094, ,311,539 Curaçao 337,272, ,173,506 43,294, ,740,837 St.Maarten BES ,722,887 73,722,887 Totaal 780,970, ,692, ,111,972 1,244,775,263

12 Percentage Ontwikkeling schuldquote van de Nederlandse Antillen 100% 75% 84.1% 81.7% 71.7% 56.6% 50% 25% 0% Realisatie Projectie

13 In miljoenen NAf. Inkomsten en uitgaven van de gezamenlijke overheden 3, , , , , Gerealiseerde inkomsten (kasbasis) Begrote inkomsten Gerealiseerde uitgaven (kasbasis) Begrote uitgaven

14 Ontwikkeling schuldquote van Curaçao, St. Maarten en de BES-eilanden 125% 100% 86.3% 84.2% 75% Percentage 50% 65.5% 40.2% 25% 32.3% 0% * 0% Curaçao St. Maarten BES eilanden

15 Vergelijking yield curves (Voor- en na- schuldsanering) 8.0% 7.0% 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% o/n 1m 3m 6m 9m 1yr 2yr 3yr 4yr 5yr 6yr 7yr 8yr 9yr 10yr 11yr 12yr 13yr 14yr 15yr 30 september 2009 (Na schuldsanering) 4 maart 2009 (Voor agentschap van Financien)

16 Vergelijking Yield curves (Februari 2010) 6.0% 5.0% 4.0% 3.0% 2.0% 1.0% 0.0% 1m 3m 6m 1 jr 2 jr 3 jr 5 jr 9 jr 10 jr Vervaltermijn Nederlandse Antillen US Treasury US Agencies Nederland

17 Lokale rente (Overheidsobligaties) 10% 8% 5% 3% 0% Jan-02 Jan-03 Jan-04 Jan-05 Jan-06 Jan-07 Jan-08 Jan-09 Jan-10 Overheidsobligaties (5jr, eff. yield) Schatkistpapier (1 maand) October 14,

18 Lokale rente (commerciële banken) 12% 8% 4% 0% Jan-01 Jan-02 Jan-03 Jan-04 Jan-05 Jan-06 Jan-07 Jan-08 Jan-09 Jan-10 Hypotheken Termijnkredieten October 14,

19 Lokale debet en credit rente (commerciële banken) Spaarrente hypotheek renterente termijn dep. hypotheek rente rente T-deposito October 14,

20 Kerngegevens (2008) Assets Solvency Surplus Levensverzekeraars mln 127 mln Schadeverzekeraars mln 116 mln Pensioenfondsen mln (+/- 100%)

21 Kerngegevens (2008) Rente effect - 2% punten Vermogen verlies scenario -10% Levensverzekeraars 20 mln. 230 mln. Schadeverzekeraars Pensioenfondsen 53 mln. 600 mln. LET OP!!!!!: Theoretische berekeningen gebaseerd op cijfers uit 2008!!

22 Beleidsreacties Ned. Antillen: 1. Wijziging/versoepeling in de beleggingsregel (40% - 60%) als gevolg van de schuldovername door Nederland; 2. Onderzoek van de Bank en de financiële sector de impact van de lage rente voor de hele sector; 3. Discussie over een lagere rekenrente ; 4. Hervorming pensioenafspraken (pensioenleeftijd, middenloon stelsel, DC regelingen etc.) 5. Verscherpt toezicht als gevolg van de internationale kredietcrisis.

De financiële crisis: en de Nederlandse Antillen

De financiële crisis: en de Nederlandse Antillen De financiële crisis en de Nederlandse Antillen Presentatie door Eric Matto Bank van de Nederlandse Antillen voor het seminar De financiële crisis: oorzaken, gevolgen en aanpak 2 september 2009 Blijven

Nadere informatie

Prakash Mungra General Manager Supervisory Issues CBA. I.h.k.v. Pensioenseminar georganiseerd door Arubaans Pensioen Platform op 25 3 2010

Prakash Mungra General Manager Supervisory Issues CBA. I.h.k.v. Pensioenseminar georganiseerd door Arubaans Pensioen Platform op 25 3 2010 Renteontwikkelingen in Aruba Prakash Mungra General Manager Supervisory Issues CBA I.h.k.v. Pensioenseminar georganiseerd door Arubaans Pensioen Platform op 25 3 2010 1 Renteontwikkelingen op Aruba 1.

Nadere informatie

Voorstel Schuldsanering voor het Land, Sint Maarten en Curaçao

Voorstel Schuldsanering voor het Land, Sint Maarten en Curaçao Voorstel Schuldsanering voor het Land, Sint Maarten en Curaçao Aan Van Land Nederlandse Antillen BNA De (wnd.) hoofden Financiën (FEZ) van Sint Maarten en Curaçao Datum 22 januari 2008 Onderwerp Ministerie

Nadere informatie

Duurzame energie als beleggingsalternatief op de kapitaalmarkt van Curaçao en Sint Maarten

Duurzame energie als beleggingsalternatief op de kapitaalmarkt van Curaçao en Sint Maarten Duurzame energie als beleggingsalternatief op de kapitaalmarkt van Curaçao en Sint Maarten drs. A. G. Romero Congres duurzame energie in de Koninklijke Cariben Den Haag, 25 november 2010 1 Goedendag dames

Nadere informatie

Uitdagingen lokale. Eric Matto Centrale Bank van Curacao en Sint Maarten

Uitdagingen lokale. Eric Matto Centrale Bank van Curacao en Sint Maarten Uitdagingen lokale banksector Eric Matto Centrale Bank van Curacao en Sint Maarten 3 november 2011 Inhoud 1. Kenmerken lokale l banksector 2. Recente schokken 3. Effecten op de lokale banksector 4. Uitdagingen

Nadere informatie

Presentatie: Vereniging gvan Penshonado s (VVP) Drs A.G. Romero Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten

Presentatie: Vereniging gvan Penshonado s (VVP) Drs A.G. Romero Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten Presentatie: Vereniging gvan Penshonado s (VVP) Drs A.G. Romero Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten 15 februari 2011 1 Agenda 1. Economische ontwikkeling in de wereld 2. Effecten schuldsanering voor

Nadere informatie

Als de Centrale Banken het podium verlaten

Als de Centrale Banken het podium verlaten Als de Centrale Banken het podium verlaten Als de centrale banken het toneel verlaten 1. Zichtbaar economisch herstel 2. Het restprobleem 3. Onbekend terrein 4. Wat betekent dit voor asset allocatie? Zichtbaar

Nadere informatie

Eric Matto Onderdirecteur Monetaire en Economische Zaken Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten

Eric Matto Onderdirecteur Monetaire en Economische Zaken Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten Eric Matto Onderdirecteur Monetaire en Economische Zaken Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten Seminar Onzekere Pensioenzekerheid 17 november 2010 1 Inhoud 1. Beleggingsregel institutionele beleggers.

Nadere informatie

De financiële crisis: en de Nederlandse Antillen

De financiële crisis: en de Nederlandse Antillen Slide 1 De financiële crisis en de Nederlandse Antillen Presentatie door Eric Matto Bank van de Nederlandse Antillen voor het seminar De financiële crisis: oorzaken, gevolgen en aanpak 2 september 2009

Nadere informatie

Solvency II: Impact op Financiële instellingen

Solvency II: Impact op Financiële instellingen Solvency II: Impact op Financiële instellingen Op weg naar een risico georiënteerde financiële branche Eye on Insurance 9 December 2009 Niek Hoek Agenda Belang risico management voor financiële instellingen

Nadere informatie

Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012

Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren

Nadere informatie

Nederl. n de N. nk van Ban. Willemstad, 13 april 2007

Nederl. n de N. nk van Ban. Willemstad, 13 april 2007 e An e Ant Rol BNA m.b.t. Beleggingsbeleid iedere An Willemstad, 13 april 2007 Opzet presentatie 1. Taken BNA Monetair toezicht 60/40 beleggingsregel 2. Lokale kapitaalmarkt 2 de e Ant Taken BNA 3 de andse

Nadere informatie

Eric Matto Onderdirecteur Monetaire en Economische Zaken Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten

Eric Matto Onderdirecteur Monetaire en Economische Zaken Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten Slide 1 Eric Matto Onderdirecteur Monetaire en Economische Zaken Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten Seminar Onzekere Pensioenzekerheid 17 november 2010 1 Slide 2 Inhoud 1. Beleggingsregel institutionele

Nadere informatie

Hoofdstuk 27 Landenrisico

Hoofdstuk 27 Landenrisico Hoofdstuk 7 Landenrisico Open vragen 7. Het IMF verdeelt de wereldeconomie in industrielanden, opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden. Binnen de opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden

Nadere informatie

Scenarioplanning voor pensioenfondsen

Scenarioplanning voor pensioenfondsen Scenarioplanning voor pensioenfondsen Expected Returns 2013-2017 Pensioenbestuurders.nl Erasmus Universiteit Rotterdam, 14 mei 2013 Ronald Doeswijk, Chief Strategist Roderick Molenaar, Portfolio Strategist

Nadere informatie

Besluitenlijst. 1. De politieke Stuurgroep Staatkundige Veranderingen, waarin vertegenwoordigd zijn:

Besluitenlijst. 1. De politieke Stuurgroep Staatkundige Veranderingen, waarin vertegenwoordigd zijn: Besluitenlijst Westin Hotel, Sint Maarten, 26 november 2008 1. De politieke Stuurgroep Staatkundige Veranderingen, waarin vertegenwoordigd zijn: Nederland; het Land Nederlandse Antillen; Curaçao en Sint

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 32 565 IV Wijziging van de sstaat van Koninkrijksrelaties (IV) voor het jaar (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Nadere informatie

FINANCIEEL VERSLAG PENSIOENFONDS

FINANCIEEL VERSLAG PENSIOENFONDS BANK VAN DE NEDERLANDSE ANTILLEN (CENTRALE BANK) FINANCIEEL VERSLAG PENSIOENFONDS JAARTAL NAAM VAN HET FONDS INHOUD Ingesloten 1 Staat 400 Algemene Informatie 2 Staat 401 Specificatie van de activa 3 Staat

Nadere informatie

PRESENTATIE PARLEMENTAIR OVERLEG KONINKRIJKSRELATIES

PRESENTATIE PARLEMENTAIR OVERLEG KONINKRIJKSRELATIES College financieel toezicht PRESENTATIE PARLEMENTAIR OVERLEG KONINKRIJKSRELATIES 1 18 juni 2008 INHOUD Basis van het financieel toezicht Samenstelling van het College Doelstelling van het College Eerste

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 31 568 Staatkundig proces Nederlandse Antillen Nr. 7 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Een internationale analyse van het saldo van de lopende rekening van de betalingsbalans,

Een internationale analyse van het saldo van de lopende rekening van de betalingsbalans, Een internationale analyse van het saldo van de lopende rekening van de betalingsbalans, 2014-2015 Inleiding Lorette Ford De betalingsbalans is een overzicht van de waarde van alle transacties die in een

Nadere informatie

Michiel Verbeek, januari 2013

Michiel Verbeek, januari 2013 Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 565 IXA Wijziging van de sstaat van Nationale Schuld (IXA) voor het jaar 2010 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) Nr. 2 MEMORIE VAN

Nadere informatie

Presentatie: Hypotheekmarkt in crisis?

Presentatie: Hypotheekmarkt in crisis? Presentatie: Hypotheekmarkt in crisis? Drs.A.G.Romero 09 September 2009 Fondo di Garantia pa Bibienda Kòrsòu. Put your money under the mattress? Agenda: 1.Hypotheken (traditionele en moderne markt) en

Nadere informatie

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014 BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014 Sarajane Marilfa Omouth Paramaribo, juni 2015 1. Inleiding De totale

Nadere informatie

Met financiële kengetallen kijken naar. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. gezondheid gemeentefinanciën

Met financiële kengetallen kijken naar. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. gezondheid gemeentefinanciën Met financiële kengetallen kijken naar Vereniging van Nederlandse Gemeenten gezondheid gemeentefinanciën Jan van der Lei, FAMO, 5 november 2015 Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 33 090 IXA Wijziging van de sstaat van Nationale Schuld (IXA) voor het jaar 2011 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) Nr. 2 MEMORIE VAN

Nadere informatie

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis

CEP 2009 Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Persconferentie CEP CEP Oorzaken en gevolgen van de kredietcrisis Coen Teulings Opzet Persconferentie CEP I II III Oorzaken en gevolgen kredietcrisis Gevolgen voor NL Wat betekent dit voor beleid? Persconferentie

Nadere informatie

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties > Retouradres Postous 20011 2500 EA Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EZ Den Haag Koninkiijks relaties

Nadere informatie

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen?

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? 1 Impact regelgeving t.a.v. beleggingsbeleid! "! # $ %&! $' (" ' )* + *! " &,!,, --- 2 Verdisconteringscurve: van economisch

Nadere informatie

Economische ontwikkelingen in 2013 en vooruitzichten voor 2014

Economische ontwikkelingen in 2013 en vooruitzichten voor 2014 PERSBERICHT NR. 2013-009 Curaçao Economische ontwikkelingen in 2013 en vooruitzichten voor 2014 Na de economische krimp van 0,1% in 2012, neemt naar verwachting het reële Bruto Binnenlands Product van

Nadere informatie

GASTCOLLEGE OPENBARE FINANCIËN. Alberto Romero Association of Dutch Caribbean Economists December 16 th 2014

GASTCOLLEGE OPENBARE FINANCIËN. Alberto Romero Association of Dutch Caribbean Economists December 16 th 2014 College financieel t oezicht GASTCOLLEGE OPENBARE FINANCIËN 1 Alberto Romero Association of Dutch Caribbean Economists December 16 th 2014 ONDERWERPEN 1.Lasten, uitgaven en tekort 2.Wat geeft de overheid

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1998 1999 26 502 Wijziging van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van de Nationale Schuld (IXA) voor het jaar 1999 (wijziging samenhangende met

Nadere informatie

Economische ontwikkelingen in 2014 en vooruitzichten voor 2015

Economische ontwikkelingen in 2014 en vooruitzichten voor 2015 Economische ontwikkelingen in 2014 en vooruitzichten voor 2015 Curaçao De economie van Curaçao is in 2014 naar verwachting met 0,5% % gekrompen ten opzichte van 2013. De krimp is daarmee iets kleiner dan

Nadere informatie

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar THERE IS HELL TO PAY Kees de Kort AFS Capital Management PensioenSeminar Paniek op de financiële markten Geldmarktsteun ECB, Fed en BoE LEH FNM FRE WM WB AIG VS Europa NIBC IKB Northern Rock HBOS ING Fortis

Nadere informatie

De conclusies van het IMF betreffende de betalingsbalans en het monetair beleid zijn onderverdeeld in drie aspecten:

De conclusies van het IMF betreffende de betalingsbalans en het monetair beleid zijn onderverdeeld in drie aspecten: SAMENVATTING BELANGRIJKSTE CONCLUSIES IN HET RAPPORT D.D. 19 SEPTEMBER 2011 NAAR AANLEIDING VAN DE BESPREKINGEN IN HET KADER VAN DE 2011 ARTIKEL IV CONSULTATIES VAN HET IMF 1. HOOFDTHEMA Het belangrijkste

Nadere informatie

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012 BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012 Een vooruitblik op de schuld, de schuldenlastbetalingen in 2013-2045

Nadere informatie

De begrotingsruimte van gemeenten. Jan van der Lei

De begrotingsruimte van gemeenten. Jan van der Lei De begrotingsruimte van gemeenten Jan van der Lei Bij hogere uitgaven dan de inkomsten neemt de schuld toe. Trendmatig begrotingsbeleid Rijk Centrale overheid doet aan macroeconomische stabilisatie met

Nadere informatie

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2013

BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2013 BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2013 Een vooruitblik op de schuld, de schuldenlastbetalingen in 2014-2050

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2010 354 Besluit van 27 september 2010, houdende een onderlinge regeling met betrekking tot de overname door de Staat der Nederlanden van door het

Nadere informatie

Uitkomsten DNB macro-stresstest zomer 2009

Uitkomsten DNB macro-stresstest zomer 2009 Uitkomsten DNB macro-stresstest zomer 2009 Stresstesting wordt door DNB al een aantal jaren gebruikt als instrument voor het financiële stabiliteitsbeleid en het prudentiële toezicht. Deze zomer is opnieuw

Nadere informatie

The whole world, in our hands. Koen De Leus Senior Economist @koendeleus www.kbceconomics.be

The whole world, in our hands. Koen De Leus Senior Economist @koendeleus www.kbceconomics.be The whole world, in our hands Koen De Leus Senior Economist @koendeleus www.kbceconomics.be De hele wereld, in handen van centrale bankiers Opwaartse rentecyclus VS: ja maar Monetaire politiek ECB: winnaars

Nadere informatie

Voortgangsrapportage staatkundig proces Nederlandse Antillen juni 2007

Voortgangsrapportage staatkundig proces Nederlandse Antillen juni 2007 Inleiding Deze rapportage beschrijft de voortgang van de uitvoering van de slotverklaring van de miniconferentie van 11 oktober 2006 met Bonaire, Saba en Sint Eustatius en van de slotverklaring van het

Nadere informatie

Waar staat je gemeente financieel

Waar staat je gemeente financieel Waar staat je gemeente financieel Alexander Versteeg & Jan van der Lei, 30 november 2015 Kijk naast baten en lasten naar de kasstromen! Schuldfinanciering Vereniging van Nederlandse Gemeenten voor lokale

Nadere informatie

De Sisyphus-economie. Wordt 2015 een kopie van 2014 of verwachten we meer? Peter Vanden Houte Chief Economist ING Belgium

De Sisyphus-economie. Wordt 2015 een kopie van 2014 of verwachten we meer? Peter Vanden Houte Chief Economist ING Belgium De Sisyphus-economie Wordt 2015 een kopie van 2014 of verwachten we meer? Peter Vanden Houte Chief Economist ING Belgium 1 Europese herstel is stop-and-go proces 2 BBP-evolutie sinds de start van de crisis

Nadere informatie

Financiële positie. Beheersen

Financiële positie. Beheersen Beheersen Inleiding Doel avond Context 2 Donderdag, 23 december, 2009 Hier de titel van de presentatie Programma 1. Toelichting op de financiële positie 2. Financiële achtergronden 3. Hoe te beheersen?

Nadere informatie

Groei van het BBP. Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd. Bron: IMF

Groei van het BBP. Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd. Bron: IMF VKW Metena stelt voor: Outlook 2010 Met dank aan Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF 2009 2010 VS Eurozone

Nadere informatie

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN IN 2016 EN VOORUITZICHTEN VOOR 2017

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN IN 2016 EN VOORUITZICHTEN VOOR 2017 ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN IN 2016 EN VOORUITZICHTEN VOOR 2017 Voorwoord Volgens voorlopige cijfers is de economische groei in Curaçao in 2016 nihil geweest (0,0%), nadat een groei van 0,3% in 2015 werd

Nadere informatie

College Aruba financieel toezicht

College Aruba financieel toezicht College Aruba financieel toezicht Aan De minister van Financiën en Overheidsorganisatie van Aruba Adres kantoor Curaçao De Rouvilleweg 39 Willemstad, Curaçao Telefoon (+5999)4619081 Telefaxk (+5999) 4619088

Nadere informatie

College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten

College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten Aan De minister van Financiën van Curaçao Adres kantoor Curaçao De Rouvilleweg 39 Willemstad, Curaçao Telefoon (+5999)4619081 Telefaxk (+5999) 4619088

Nadere informatie

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De

Nadere informatie

FINANCIEEL TOEZICHT IN HET KONINKRIJK. Dag van het commissariaat Curacao Willemstad, 23 november 2017 Etienne Ys

FINANCIEEL TOEZICHT IN HET KONINKRIJK. Dag van het commissariaat Curacao Willemstad, 23 november 2017 Etienne Ys FINANCIEEL TOEZICHT IN HET KONINKRIJK Dag van het commissariaat Curacao Willemstad, 23 november 2017 Etienne Ys Spanning tussen autonomie en Waarom die spanning? toezicht - Toezicht van een hogere op een

Nadere informatie

Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009

Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009 Credit crunch; de betekenis in het perspectief van de eilanden en een blik op de toekomst. Drs. A.G.Romero 5 en 6 November 2009 Agenda 1. Traditionele versus moderne financiering in de hypotheekmarkt.

Nadere informatie

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering

Europa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Europa in crisis George Gelauff Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Opzet Baten en kosten van Europa Banken en overheden Muntunie en schulden Conclusie 2 Europa in crisis Europa veruit

Nadere informatie

Grip op Financiën. 13 januari 2015 Sector Control

Grip op Financiën. 13 januari 2015 Sector Control Grip op Financiën 13 januari 2015 Sector Control Opbouw presentatie Inzicht in ontwikkeling leningenportefeuille en rente Normenkader van de gemeente Eindhoven Beheersmaatregelen Huidige leningenportefeuille

Nadere informatie

DE RAAD AAN DE KNOPPEN

DE RAAD AAN DE KNOPPEN DE RAAD AAN DE KNOPPEN Het financiële roer in handen Raad op Zaterdag WAT GAAN WE DOEN? - Dik 1 uur: dus beperkte tijd - Doelgroep workshop: geen voorkennis vereist - Algemene wijsheden gemeentefinanciën

Nadere informatie

Verslag van de president

Verslag van de president Verslag van de president De matige groei van de wereldeconomie zette zich voort in het tweede kwartaal van 2016 als gevolg van een groeivertraging in de hoogontwikkelde landen. In de opkomende economieën

Nadere informatie

College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten

College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten Aan De minister van Financiën van Curaçao Adres kantoor Curaçao De Rouvilleweg 39 Willemstad, Curaçao Telefoon (+5999)4619081 Telefaxk (+5999) 4619088

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 32 710 IXA Jaarverslag en slotwet van Nationale Schuld 2010 Nr. 2 RAPPORT BIJ HET JAARVERSLAG 2010 VAN NATIONALE SCHULD (IXA) Aan de voorzitter

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum Gent - 26 februari 2015 Jan Smets A. De stand van zaken 1. De (lange)

Nadere informatie

Macro Update jaareinde 2017: Kijken onder de motorkap van de groeimachine.

Macro Update jaareinde 2017: Kijken onder de motorkap van de groeimachine. Macro Update jaareinde 2017: Kijken onder de motorkap van de groeimachine. Het macro-economische beeld ziet er aantrekkelijk uit. De markten voor zakelijke waarden hebben hier al ruimschoots op geanticipeerd:

Nadere informatie

Renterisico bij banken: een commercieel of investering vraagstuk. VBA ALM conferentie November 2017

Renterisico bij banken: een commercieel of investering vraagstuk. VBA ALM conferentie November 2017 Renterisico bij banken: een commercieel of investering vraagstuk VBA ALM conferentie November 2017 Onderwerpen Waarom staat renterisico plots in de belangstelling Waarom lopen we nu renterisico Hoe stuurt

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk - 24 februari 2015 Jan Smets A. De stand van

Nadere informatie

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1 Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand

Nadere informatie

REKENHOF. Onderzoek van de begroting 2016 van de Vlaamse Gemeenschap

REKENHOF. Onderzoek van de begroting 2016 van de Vlaamse Gemeenschap REKENHOF Onderzoek van de begroting 2016 van de Vlaamse Gemeenschap Vlaams Parlement, Commissie Algemeen Beleid, Financiën en Begroting 17 november 2015 1. Normnaleving 1. Normnaleving Doelstellingen overheden

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500EA Den Haag www.rijksoverheid.nl www.facebook.com/minbzk www.twitter.com/minbzk Kenmerk 20-0000619804 Uw kenmerk Datum 5 oktober

Nadere informatie

Voorlopige jaarcijfers 2014

Voorlopige jaarcijfers 2014 Voorlopige jaarcijfers 2014 Goederenoverslag 200 150 MILJOEN TON 100 50 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Afvoer Aanvoer 2 Goederenoverslag 108,1 14,3 62,7

Nadere informatie

De voorzitter van het bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire

De voorzitter van het bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire College financieel toezicht Bonaire, Sint Eustatius en Saba Aan De voorzitter van het bestuurscollege van het Openbaar Lichaam Bonaire Adres kantoor Curaçao De Rouvilleweg 39 Willemstad, Curaçao Telefoon

Nadere informatie

Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie. Theo Berg

Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie. Theo Berg Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie Theo Berg Veranderende kapitaal regimes Sinds begin jaren 70 Solvency I regime: Wettelijk kader en volume gedreven In Nederland

Nadere informatie

Transformatiefonds. Technische sessie. 11 april 2019 Rekenkamer Zaanstad

Transformatiefonds. Technische sessie. 11 april 2019 Rekenkamer Zaanstad Transformatiefonds Technische sessie Rekenkamer Zaanstad Onderzoek naar opzet Transformatiefonds 5 aanbevelingen: Zorg voor een heldere onderbouwing van de vuistregel Aanbeveling 1: Ga na of uitgangspunten

Nadere informatie

Wereldeconomie wint aan kracht, Eurozone nog niet uit de problemen

Wereldeconomie wint aan kracht, Eurozone nog niet uit de problemen Wereldeconomie wint aan kracht, Eurozone nog niet uit de problemen Ouwerkerk 22 oktober 2013 Léon Cornelissen, Chief Economist For institutional investors 1 Shutdown afgewend: impact tijdelijk en beperkt

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Matthijs Claessens 30 september 2010 www.ingim.com Agenda Huidig mandaat bij ING IM Performance, beleid en vooruitzichten

Nadere informatie

Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis

Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis Peter Vlaar Hoofd ALM modellering APG VBA ALM congres 5 november 2009 Agenda Karakteristieken van de kredietcrisis? Hoe kunnen we

Nadere informatie

De financiële crisis vanuit de. Miriam Gonzalez Executive Director Centrale Bank van Aruba

De financiële crisis vanuit de. Miriam Gonzalez Executive Director Centrale Bank van Aruba De financiële crisis vanuit de Caribische invalshoek 4 november 2010 0 Miriam Gonzalez Executive Director Centrale Bank van Aruba Structuur van de presentatie Effecten financiële crisis voor het Caribisch

Nadere informatie

Inleiding tot de Macro-economie Examen juni 2015

Inleiding tot de Macro-economie Examen juni 2015 Voornaam: ACHTERNAAM: Studentennummer: Scores: 1 2 3 4 5 Tot. Inleiding tot de Macro-economie Examen juni 2015 Lees dit eerst: Het examen duurt maximaal 2,5 uur. Je mag het examen niet verlaten tijdens

Nadere informatie

College financieel toezicht Bonaire, Sint Eustatius en Saba

College financieel toezicht Bonaire, Sint Eustatius en Saba College financieel toezicht Bonaire, Sint Eustatius en Saba Aan De voorzitter van het bestuurscollege van het openbaar lichaam Saba Adres kantoor Curaçao De Rouvilleweg 39 Willemstad, Curaçao Telefoon

Nadere informatie

Valt het herstel opnieuw stil? Peter Vanden Houte Chief economist ING België Mei 2013

Valt het herstel opnieuw stil? Peter Vanden Houte Chief economist ING België Mei 2013 Valt het herstel opnieuw stil? Peter Vanden Houte Chief economist ING België Mei 2013 1 De wereldeconomie lijkt een voorzichtig herstel in te zetten 2 Vooral de VS doen het een stuk beter De Amerikaanse

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 31 290 IV Wijziging van de sstaat van Koninkrijksrelaties (IV) voor het jaar (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Nadere informatie

Pensioenfonds Update November 2018

Pensioenfonds Update November 2018 nr 26 november 2018 pagina 1 Pensioenfonds Update November 2018 INHOUD Voorwoord 1 Ontwikkeling dekkingsgraad en beleggingen in Q3 2018 3 Europese richtlijn IORP II verstevigt governance 5 De jaarlijkse

Nadere informatie

Beleggingen. Risico s en opportuniteiten. voor een wereld in beweging

Beleggingen. Risico s en opportuniteiten. voor een wereld in beweging Beleggingen Risico s en opportuniteiten voor een wereld in beweging luxegoederen Petercam kapitaalbescherming open architectuur profiel water inflatie thema s Amerika responsible growth energie Edmond

Nadere informatie

Visie op 2010 Hoop op herstel

Visie op 2010 Hoop op herstel Visie op 21 Hoop op herstel Dr. A.E. (Annelies) Hogenbirk 15 december 29 Rabobank Economisch Onderzoek Agenda Terugblik op de recessie Mondiale economische ontwikkelingen Groene loten Waar zit de groei?

Nadere informatie

Modelscenario s (deel II)

Modelscenario s (deel II) Turistika Dienst Economische Zaken Modelscenario s 2005-2012 (deel II) Amsterdam/Willemstad mei 2006 1 Turistika 2005-2012 1 2 3 4 5 6 Doelstellingen workshop Doelstellingen project Turistika I/O analyse:

Nadere informatie

Waar liggen de kansen?

Waar liggen de kansen? Grip op je vermogen Waar liggen de kansen? Bob Homan ING Investment Office 20 april 2012 Welke economie is het snelst gegroeid na invoering van de euro?* a) Zwitserland b) Duitsland c) VS d) Griekenland

Nadere informatie

TURBULENTE TIJDEN. KOEN DE LEUS Hasselt, 23/11/2016

TURBULENTE TIJDEN. KOEN DE LEUS Hasselt, 23/11/2016 TURBULENTE TIJDEN KOEN DE LEUS Hasselt, 23/11/2016 Wereld: lage(re) groei-omgeving Financieel Forum - Hasselt 23/11/2016 2 IMF: Groundhog day Financieel Forum - Hasselt 23/11/2016 3 Wereldhandel vertraagt

Nadere informatie

FINANCIEEL TOEZICHT EN ECONOMISCHE GROEI

FINANCIEEL TOEZICHT EN ECONOMISCHE GROEI FINANCIEEL TOEZICHT EN ECONOMISCHE GROEI 1 Lezing door Professor Raymond Gradus Voorzitter van de Curaçao, 21 oktober 2019 INHOUD VAN DE LEZING 1 Setting the scene Curaçaose economie in perspectief 2 Overheidsschuld

Nadere informatie

Tabel 1: Economische indicatoren (1)

Tabel 1: Economische indicatoren (1) Tabel 1: Economische indicatoren (1) Grootte van de Openheid van de Netto internationale Saldo op de lopende rekening (% economie (in economie (Export + BBP per hoofd, nominaal (EUR) BBP per hoofd, nominaal,

Nadere informatie

Financieren van het wonen

Financieren van het wonen Financieren van het wonen Paul de Vries, Rabobank Paul.de.vries@rabobank.com 31 oktober 212 Kennis en Economisch Onderzoek Funding cap Spaargeld Eigen vermogen Kredietrisico Swaptarief Investeerders Hoe

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE PRESIDENT. Algemene beschouwing

VERSLAG VAN DE PRESIDENT. Algemene beschouwing VERSLAG VAN DE PRESIDENT Algemene beschouwing Gedurende 2010 heeft de wereldeconomie zich verder hersteld van de hevige recessie, die was veroorzaakt door de internationale financiële crisis. Het hersteltempo

Nadere informatie

22-23 juni 2007 Presentatie Schulden Bureau Vrouwenzaken en de UNA

22-23 juni 2007 Presentatie Schulden Bureau Vrouwenzaken en de UNA Drs. A.G. Romero Directeur Bank van de Nederlandse Antillen 1 1.Inleiding De schuldenproblematiek en schuldsanering zijn twee begrippen die in de jaren 90 op alle eilanden van de Nederlandse Antillen onderwerp

Nadere informatie

PS2009WMC01-1 - Ontwerpbesluit pag. 5

PS2009WMC01-1 - Ontwerpbesluit pag. 5 PS2009WMC01-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 18 november 2008 Nummer PS : PS2009WMC01 Afdeling : MOW Commissie : WMC Registratienummer : 2008INT229564 Portefeuillehouder : De

Nadere informatie

Drs. A.G. Romero Directeur Bank van de Nederlandse Antillen. 22-23 juni 2007 1 Presentatie Schulden Bureau Vrouwenzaken en de UNA

Drs. A.G. Romero Directeur Bank van de Nederlandse Antillen. 22-23 juni 2007 1 Presentatie Schulden Bureau Vrouwenzaken en de UNA Drs. A.G. Romero Directeur Bank van de Nederlandse Antillen 22-23 juni 2007 1 1.Inleiding De schuldenproblematiek en schuldsanering zijn twee begrippen die in de jaren 90 op alle eilanden van de Nederlandse

Nadere informatie

College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten

College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten College financieel toezicht Curaçao en Sint Maarten Aan De minister van Financiën van Curaçao Adres kantoor Curaçao De Rouvilleweg 39 Willemstad, Curaçao Telefoon (+5999)4619081 Telefaxk (+5999) 4619088

Nadere informatie

Debet Balans per 10 januari Credit Inventaris 55.000 Eigen vermogen 115.000. Bank 90.000 Totaal 195.000 Totaal 195.000

Debet Balans per 10 januari Credit Inventaris 55.000 Eigen vermogen 115.000. Bank 90.000 Totaal 195.000 Totaal 195.000 Basiskennis Boekhouden / Elementair Boekhouden Uitwerkingen Hoofdstuk 3 Opgave 3.1 a. Debet Balans per 5 januari Credit Inventaris 60.000 Eigen vermogen 120.000 Voorraad goederen 50.000 Lening oom 80.000

Nadere informatie

Het waren weekjes weer wel: 38 en 39

Het waren weekjes weer wel: 38 en 39 aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. aug. okt. dec. feb. april juni aug. Het waren weekjes weer wel: 38 en 39. De nieuwe macrocijfers.5..5. -.5 -. -.5 -. -.5 % -.6 -.6.

Nadere informatie

Schuldsanering van het Land Nederlandse Antillen en de afzonderlijke eilanden

Schuldsanering van het Land Nederlandse Antillen en de afzonderlijke eilanden Inleiding van drs. H.J. Brouwer, directeur van de Nederlandsche Bank, tijdens het Parlementair Overleg Koninkrijksrelaties op donderdag 15 juni 2006 in Den Haag. Schuldsanering van het Land Nederlandse

Nadere informatie

Hoofdstuk 24 Valutamarkt

Hoofdstuk 24 Valutamarkt Hoofdstuk 24 Valutamarkt Open vragen 24.1 Een valutahandelaar van een bank die in dollars handelt, krijgt op een gegeven moment de volgende gegevens op zijn beeldscherm (we gaan ervan uit dat het verschil

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 475 IV Jaarverslag en slotwet Koninkrijksrelaties 2015 Nr. 6 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 6 juni 2016 De vaste commissie voor

Nadere informatie

De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei

De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei De Wereldeconomie van Morgen: Op Zoek naar Groei Jan Van Hove Chief Economist, KBC Group NV Bolero Tips & Trends 2016 10 september 2016 Globalization presumes sustained economic growth. Otherwise, the

Nadere informatie

Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen

Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen Bijlage: Technische invulling Stabiliteit en Groeipact verdrukt onbedoeld publieke investeringen In deze bijlage wordt uiteengezet waarom en op welke wijze de huidige methodiek uit het Stabiliteit en Groei

Nadere informatie

De Ezel en de Spiegel: over disjunctie van de reële economie en financiële markten

De Ezel en de Spiegel: over disjunctie van de reële economie en financiële markten De Ezel en de Spiegel: over disjunctie van de reële economie en financiële markten 1. Toen Ben Bernanke op 19 juni in een optimistische noot over de vooruitzichten van de VS economie de mogelijkheid opperde

Nadere informatie