Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie. Zaaknummer: OWZAP04. Integrale jeugdgezondheidszorg

Transcriptie

1 Zaaknummer: OWZAP04 Onderwerp Integrale jeugdgezondheidszorg Collegevoorstel Inleiding Op dit moment wordt de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) in de GGD regio Hart voor Brabant versnipperd uitgevoerd. De JGZ voor 0- tot 4-jarigen wordt uitgevoerd door de drie thuiszorgorganisaties (TZO s) Pantein, Thebe en Vivent en de zorg voor 4- tot 19-jarigen wordt uitgevoerd door de GGD Hart voor Brabant. Gemeenten hebben met de JGZ een belangrijk instrument in handen voor het uitvoeren van hun jeugdbeleid. Om de sturing op dit instrument inhoudelijk en financieel te versterken wordt voorgesteld om de gehele JGZ 0-19 jaar organisatorisch samen te brengen bij de GGD Hart voor Brabant per 1 januari Feitelijke informatie Sinds 2003 hebben gemeenten de verantwoordelijkheid voor de JGZ In de uitvoering ervan zit echter een knip: de JGZ 0-4 jaar wordt door de TZO s uitgevoerd (in Heusden zijn dit Thebe en Vivent) en de JGZ 4-19 wordt door de GGD uitgevoerd. Door gewijzigde wet- en regelgeving (Wet Publieke Gezondheid, Wet op de Jeugdzorg, WMO) hebben gemeenten de afgelopen jaren een veel grotere verantwoordelijkheid gekregen voor de zorg voor de jeugd. De bedoeling van deze wetswijzigingen is één doorgaande lijn van zorg te creëren en te komen tot integrale JGZ. In de regio Hart voor Brabant heeft de Stuurgroep JGZ (het Dagelijks Bestuur van de GGD) medio 2009 de conclusie getrokken dat ondanks de inspanningen van GGD en de TZO s er nog onvoldoende sprake is van één integrale JGZ. Deze overwegingen meegenomen heeft de Stuurgroep JGZ in oktober 2009 besloten tot het samenbrengen van de JGZ bij de GGD Hart voor Brabant, onder werking van de gemeenschappelijke regeling van de GGD. Het Algemeen Bestuur van de GGD heeft op 26 november 2009 met deze besluiten ingestemd en de Stuurgroep JGZ opgedragen om de voorstellen verder uit te werken op inhoud, financiën, bestuurlijke aansturing en implementatie. Het resultaat is in juni 2010 voorgelegd aan de Stuurgroep JGZ. De Stuurgroep JGZ heeft toen haar eerdere besluit herbevestigd en de datum voor integratie bepaald op 1 januari Tijdens de vergadering van 1 juli 2010 heeft het Algemeen Bestuur van de GGD in meerderheid het advies van de Stuurgroep onderschreven en ermee ingestemd dat het Dagelijks Bestuur van de GGD het voorstel ter besluitvorming aanbiedt aan de colleges van de gemeenten in de regio. Het proces van een integrale JGZ is een flinke opdracht voor de GGD en de TZO s, maar ook voor gemeenten. Om die reden wordt er een plan van aanpak opgesteld vooruitlopend op (en onder voorbehoud van) de besluiten van de individuele gemeenten, zodat bij afronding hiervan (en instemming met het voorgestelde traject) voortvarend kan worden doorgepakt. Als gemeenten instemmen met het voorstel van de integrale JGZ zal de subsidierelatie met de TZO s inzake JGZ 0-4 jaar opgezegd moeten worden en zal een onderhandelingstraject met de TZO s gestart moeten worden over de hoogte van de frictiekosten en de hoogte van (en wijze van) compensatie. Om niet per gemeente individueel over deze kwestie te moeten onderhandelen, wordt in dit collegevoorstel voorgesteld het Dagelijks Bestuur van de GGD hiervoor te mandateren. 1

2 Zaaknummer: OWZAP04 Onderwerp Integrale jeugdgezondheidszorg De gemeente Heusden is altijd voorstander geweest van een volledige integratie, maar daarvoor was tot op heden geen meerderheid te vinden binnen het samenwerkingsverband van de 29 gemeenten. Met dit voorstel kan er nu eindelijk overgegaan worden tot een integrale JGZ. Afweging Met de JGZ heeft de gemeente in potentie een heel krachtig instrument in handen om de preventieve zorg voor jeugd goed te organiseren. De JGZ vormt in feite de spil in de preventieve zorg voor jeugd. De integrale JGZ richt zich op alle kinderen en jeugdigen, vanuit de consultatiebureaus voor de zeer jonge kinderen en via scholen voor de oudere kinderen en werkt daarmee aan de doorgaande lijn. Gebleken is dat het creëren van een doorgaande lijn in de huidige situatie niet soepel loopt. Gemeenten ondervinden steeds meer de noodzaak en behoefte om de JGZ en hun sturing hierop te optimaliseren. Hiermee wordt ook de relatie met het lokale jeugdbeleid versterkt. Met de veranderende omstandigheden op het gebied van jeugd (wettelijk, inhoudelijk, financieel, opdrachtgeverschap, enz.) is het ook zinvoller voor gemeenten om te maken te hebben met één organisatie. Daarnaast is er binnen de JGZ behoefte aan innovatie van zorg. Gebleken is dat er behoefte is aan een veranderende oriëntatie, meer gericht op risicogroepen en meer gericht op psychosociale en systeemfactoren. In de huidige organisatievorm (verschillende organisaties) beperken uiteindelijk organisatiebelangen de inhoudelijke innovatie die nodig is om de nieuwe gezondheidsrisico s waarmee de jeugd te maken heeft te lijf te gaan. De huidige combinatie van organisaties belemmert deze vernieuwingsslag. Met de integrale JGZ kan dit vergemakkelijkt worden. De vorming van een integrale JGZ door het onderbrengen van de TZO s bij de GGD brengt een organisatiewijziging met zich mee. Op niveau van het Dagelijks Bestuur van de GGD zullen alleen zaken op hoofdlijnen worden vastgelegd. Daarnaast zal er gewerkt gaan worden met subregionale bestuurscommissies. Het zwaartepunt van de inhoudelijke sturing komt op subregionaal en lokaal niveau te liggen. Hier wordt invulling gegeven aan de uitwerking van de lokale en regionale thema s. De voorgestane organisatiewijziging kan worden geëffectueerd binnen de huidige Gemeenschappelijke Regeling GGD. Hiervoor is dus geen wijziging van deze regeling nodig en is het college het bevoegde orgaan ten aanzien van deze besluiten. Daarnaast is in de Wet Publieke Gezondheid (artikel 5 lid 1) opgenomen dat het college van burgemeester en wethouders zorg draagt voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg. De bestuurders van de vier JGZ-instellingen (TZO s en GGD) hebben gezamenlijk aangegeven groot voorstander te zijn van een integratie in de JGZ. De organisaties praten al jaren over verbetering en inhoudelijke vernieuwing en die zijn alleen mogelijk als dat gezamenlijk gebeurt. Voor de organisaties is integratie dé kans om een nieuwe jeugdgezondheidszorg op te zetten waarbij een sterke verbinding gelegd kan worden tussen de -preventieve- JGZ, het lokale jeugdbeleid en de jeugdzorg. Er wordt naar gestreefd dat bij de integratie het goede van de thuiszorg (het grote bereik, de sterke aanwezigheid in buurten en wijken en de relatie met de kraamzorg) behouden blijft. Het feit dat de TZO s het belang van één organisatie onderschrijven 2

3 Zaaknummer: OWZAP04 Onderwerp Integrale jeugdgezondheidszorg laat overigens onverlet dat zij het verlies van de JGZ voor 0 4 jarigen binnen hun eigen organisaties betreuren. De TZO s hebben eind 2010 in een brief (gedateerd 24 december 2010) met een notitie hun zorgen geuit over dit voorstel. Hiermee wilden zij hun standpunt benadrukken. Het dagelijks bestuur van de GGD Hart voor Brabant heeft op 11 januari 2011 op deze stukken gereageerd. Beide brieven hebben korte tijd enige verwarring gecreëerd. Inmiddels zijn de GGD en de TZO s weer met elkaar in gesprek. Inhoudelijk zitten zij nog steeds op één lijn. De raad wordt geïnformeerd over het voorstel en de stand van zaken rondom de GGD en TZO s en de besluitvorming via een memo. Deze memo bevat tevens een overzicht van de voorgeschiedenis van de (integrale) jeugdgezondheidszorg (de memo is opgenomen in de bijlage). Inzet van Middelen Op basis van berekeningen kan geconcludeerd worden dat de organisatiewijziging conform de afgesproken eis, minimaal budgettair neutraal voor gemeenten kan worden gerealiseerd. De incidentele kosten die de integratie met zich meebrengen zijn gesteld op waarvan de frictiekosten bedragen. Structureel zullen de personele kosten toenemen met een bedrag van maximaal Hier staat tegenover dat het structurele inverdien effect van de samenvoeging van de ondersteuningsorganisatie een besparing oplevert van Met in achtneming van de incidentele kosten die naar verwachting in iets meer dan 6 jaar zijn afgeboekt zou dit betekenen dat de integratie na 2017 jaarlijks zal opleveren. In het licht van de algemene bezuinigingsopgave waar gemeenten de komende tijd voor staan is besloten om met het voorgestane organisatiewijzigingstraject de JGZ ook een bezuinigingstaakstelling mee te geven. De uitwerking (en de concretisering) hiervan vindt plaats in het ontwikkeltraject over de bezuinigingsvoorstellen voor de GGD breed, dat voor de begroting 2012 en verder is gestart en waar de gemeenten via het Algemeen Bestuur bij betrokken zijn. Kortom, de vorming van de integrale JGZ mag geen kosten met zich meebrengen/ brengt geen kosten met zich mee en moet op termijn ook op dat gebied voordeel op gaan leveren. Het budgettair neutraal organiseren van de integrale JGZ is een absolute randvoorwaarde. Risico's Bij de berekening van de cijfers is gebruik gemaakt van ervaringen van andere organisaties en de ervaring die zij hebben met fusietrajecten. Zij gaan uit van één organisatie en niet van een samenvoeging van 4 organisaties. De verwachte structurele besparing op overhead is becijferd op ,-. Dit bedrag moet nog wel gerealiseerd worden. De echte frictiekosten bij de thuiszorg zijn nog niet in beeld gebracht. Hierover moet nog onderhandeld worden waardoor er op dit moment bepaalde onzekerheden zijn. Op dit moment ontvangen gemeenten van het Rijk geld voor JGZ 0-4 jaar, maar het is niet duidelijk welke middelen de gemeenten hiervoor ontvangen vanaf 2012 Procedure De GGD Hart voor Brabant en de betreffende Thuiszorgorganisaties zullen middels een brief op de hoogte gebracht worden van het besluit. 3

4 Zaaknummer: OWZAP04 Onderwerp Integrale jeugdgezondheidszorg Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. Ter kennisname naar de raad 4

5 Zaaknummer: OWZAP04 Onderwerp Integrale jeugdgezondheidszorg BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 1 maart 2011; gelet op: ; besloten: 1. De JGZ 0-4 jaar onder te brengen onder de gemeenschappelijke regeling GGD Hart voor Brabant en de subsidierelatie met de thuiszorgorganisaties te beëindigen dienaangaande per 1 januari Hierbij geldt budgettaire neutraliteit van de integratie als absolute en minimale randvoorwaarde voor de gemeenten; 2. Het Algemeen Bestuur van de GGD Hart voor Brabant te vragen om de directeur GGD Hart voor Brabant opdracht te geven voor het doen opstellen van een gedegen plan van aanpak en hierbij de thuiszorgorganisaties en de Ambtelijke werkgroep JGZ nauw te betrekken door het instellen van een stuurgroep waaraan zij deelnemen. Onderdeel van het plan van aanpak is een uitgebreide analyse en verdieping van de gemoeide kosten en opbrengsten en de mate van compensatie voor de thuiszorgorganisaties, op basis waarvan met deze organisaties tot een overeenkomst kan worden gekomen. Ook dient het plan van aanpak in te gaan op de mogelijke implementatiescenario s; 3. De datum voor daadwerkelijke integratie te bepalen op 1 januari 2012, onder voorbehoud van de besluitvorming onder 1; 4. Het Dagelijks Bestuur van de GGD te mandateren voor het namens deze gemeente voeren van overleg en het ontwikkelen van voorstellen met Thebe en Vivent over de compensatie van de frictiekosten als gevolg van het besluit onder 1. Het uitonderhandelde voorstel zal ter definitieve besluitvorming via de begroting GGD 2012 aan het college worden voorgelegd. Ter kennisname naar de raad 5

6 Zaaknummer: OWZAP04 Onderwerp Integrale jeugdgezondheidszorg namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 6

7 M E M O Aan: Raadsleden gemeente Heusden Van: Wethouder Wim van Engeland Datum: 1 maart 2011 Onderwerp: overzicht informatie Integrale Jeugdgezondheidszorg Voorgeschiedenis jeugdgezondheidszorg algemeen Voor 2003: De gemeentelijke verantwoordelijkheid lag bij Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 4 tot 19- jarigen (GGD). De verantwoordelijkheid voor de 0 tot 4-jarigen lag via verschillende consultatiebureaus bij de rijksoverheid (financiering via AWBZ). 2003: De gemeentelijke verantwoordelijkheid verschuift naar de uitvoering van de JGZ voor 0 tot 19-jarigen. Financiering JGZ 0-4jr via tijdelijke Regeling Specifieke Uitkering JGZ ( ). 2008: De financiering JGZ is opgenomen in de Brede Doeluitkering voor de Centra voor Jeugd en Gezin. Deze doeluitkering is bedoeld voor JGZ (met name 0-4 jr), maatschappelijke ondersteuning jeugd, afstemming jeugd en gezin en het centrum voor jeugd en gezin. De jeugdgezondheidszorg wordt daarnaast ook gefinancierd via het gemeentefonds 1. 1 december 2008: Invoering Wet publieke gezondheid (wet PG) (vervangt Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid). In artikel 5 lid 1 is opgenomen dat het college van burgemeester en wethouders zorg draagt voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg (dit is de publieke gezondheidszorg ten behoeve van personen tot 19 jaar). Gemeenten zijn op basis van deze wet de regisseur over de integrale JGZ (IJGZ). De gemeente dient een keuze te maken over de uitvoering van de JGZ: door de GGD, de zorgorganisaties of een combinatie daarvan vanuit een integrale organisatievorm. 1 Bron: * *

8 Ons kenmerk Onskenmerk Onderwerp Onderwerp Datum Datum Pagina 2 van 4 De Wet PG bepaalt dat bij uitbesteding van de JGZ buiten de GGD een aanbestedingsplicht geldt 2. Voorgeschiedenis integrale jeugdgezondheidszorg GGD-regio Hart voor Brabant (HvB) (incl. informatie richting raad) Medio 2003: In het werkgebied van de gemeenschappelijke regeling GGD HvB 3 wordt de IJGZ sinds 1 januari 2003 aangestuurd door de stuurgroep IJGZ. Deze stuurgroep bevat vertegenwoordigers van de GGD en van de thuiszorgorganisaties (TZO s): Thebe, Vivent en Pantein. De feitelijke uitvoering bleef bij deze organisaties. De raad is hierover geïnformeerd via het Beleidsplan integrale jeugdgezondheidszorg (vastgesteld door het college, ter kennisname naar de raad). Het plan is te vinden onder ( eidszorg% pdf). Medio 2008: Convenant IJGZ tussen GGD en de TZO s gericht op het meer integraal maken van de JGZ in Effectieve sturing door gemeenten en efficiënte samenwerking tussen de GGD en TZO s zijn daarbij randvoorwaarden. Het Dagelijks Bestuur van de GGD wordt aangewezen als Stuurgroep JGZ. De stuurgroep JGZ krijgt het mandaat rondom (de uniforme taken in het basispakket van) de JGZ (0-19 jr). Het convenant en de mandatering zijn in september 2008 door het college vastgesteld. Medio 2009: Stuurgroep JGZ trekt de conclusie dat er nog onvoldoende sprake is van één integrale JGZ. Eind 2009 wordt deze conclusie vastgesteld door het AB van de GGD. Er moeten stappen ondernomen gaan worden om toch tot een IJGZ te komen. 29 maart 2010: Raadsbrief over de vorming van een IJGZ. In deze brief is de raad tevens geïnformeerd dat de besluitvorming aan het college voorbehouden is. Via deze raadsbrief is de raad geïnformeerd over het volgende: Het advies van dagelijks bestuur van de GGD om de JGZ (0-19 jr) samen te brengen bij de GGD HvB. 2 Bron: gemeenten in de regio s Midden-Brabant, s-hertogenbosch en Brabant Noordoost.

9 Ons kenmerk Onskenmerk Onderwerp Onderwerp Datum Datum Pagina 3 van 4 Het Algemeen Bestuur neemt dit advies over en de Stuurgroep wordt opgedragen voor 1 april 2010 de condities en invoeringsscenario s uit te werken. Het resultaat daarvan wordt aangeboden aan de Colleges van de betreffende gemeenten met de vraag om voor 31 juli 2010 een besluit te nemen. 11 mei 2010: De voorjaarsnota GGD 2010 is op 11 mei 2010 voorgelegd aan de raad om hun opmerkingen mee te kunnen nemen (college: 30 maart 2010). In de voorjaarsnota is opgenomen dat de GGD in 2010 een voorstel uitwerkt om de JGZ 0-19 jr integraal onder te brengen bij de GGD. De raad heeft besloten kennis te nemen van de voorjaarsnota 2010 GGD. Naar aanleiding van de voorjaarsnota zijn er vragen gesteld. Hieronder een beknopte weergave van de betreffende onderwerpen: De beoogde integratie van de JGZ voorziet in het onderbrengen van de volledige taken en verantwoordelijkheden op het gebied van de jeugdgezondheidszorg bij de rechtspersoon GGD HvB. De verschillende rechtspersonen, GGD en TZO s, blijven bestaan en fuseren niet. Er is wel sprake van het overgaan van een belangrijk takenpakket. Ter voorkoming van desintegratie- en frictiekosten is het streven erop gericht om het personeel van de thuiszorgorganisaties zo veel mogelijk over te laten gaan naar de GGD. Er is overwogen om de JGZ onder te brengen bij de TZO s. Het beoogde onderbrengen in één organisatie wordt daarmee niet gerealiseerd (meerdere TZO s). Een ander nadeel is de noodzaak tot openbare aanbesteding. De GGD en de TZO s werken al samen als het gaat om de ontwikkeling van een electronisch kinddossier (EKD). Het voorstel rondom de IJGZ moet nog worden voorgelegd aan de 28 participerende gemeenten. De kaders hiervoor zijn binnen de voorjaarsnota van de GGD geschetst. Eén van deze kaders is dat e.e.a. niet tot een financiële lastenverzwaring voor de gemeenten zal leiden. Eind 2010: Er zijn informatiebijeenkomsten voor raads- en commissieleden gehouden. Voor onze regio was deze bijeenkomst gepland op 11 oktober. De uitnodiging is destijds via de Griffie verspreid. December 2010-februari 2011: De TZO s hebben een brief (gedateerd 24 december 2010) verstuurd met een notitie naar de diverse gemeenteraden. Hierin uitten zij hun zorgen over het voorstel rondom de IJGZ.

10 Ons kenmerk Onskenmerk Onderwerp Onderwerp Datum Datum Pagina 4 van 4 Het dagelijks bestuur van de GGD HvB heeft op 11 januari 2011 op deze stukken gereageerd. De reacties vanuit de TZO s en GGD creëren verwarring en onduidelijkheid. Het voorstel wordt pas voorgelegd aan het college op het moment dat de belangrijkste onduidelijkheden (inhoudelijk en financieel) weggenomen zijn. Op 3 februari zijn het Dagelijks Bestuur van de GGD HvB en de besturen van de TZO s met elkaar in overleg gegaan over de IJGZ. N.a.v. dit gesprek is er een communiqué uitgegaan (zie bijlage). Op 16 februari is er een gesprek geweest tussen vertegenwoordigers van de GGD en de portefeuillehouder om de onduidelijkheden weg te nemen. In dit gesprek werd benadrukt dat de GGD en TZO s al jaren om tafel zitten om de IJGZ vorm te geven en inhoudelijk nog steeds op één lijn zitten. Daarnaast heeft GGD onderschreven dat zij de voorwaarde om de IJGZ budgettair neutraal te realiseren erg serieus neemt en vertrouwen heeft dat dit gerealiseerd gaat worden. De onduidelijkheden zijn hiermee weggenomen. De GGD heeft n.a.v. het gesprek van 16 februari een overzicht toegestuurd waarin aangegeven is welke gemeenten de besluitvorming hebben afgerond. Tevens is hierin opgenomen of en hoe het voorstel voorgelegd is aan de raad indien deze informatie voor hen beschikbaar was. Dit overzicht is toegevoegd in de bijlage. Bijlage: 1. Communiqué n.a.v. gesprek GGD en TZO s Overzicht besluitvorming IJGZ

11 Stand van zaken besluitvorming gemeenten Integratie JGZ 0-19 Peildatum: Geel gearceerd: besluitvorming afgerond Brabant-Noordoost college stand van zaken Bernheze collegebesluit wordt voorgelegd aan de raad; raadsvergadering Boekel Boxmeer Cuijk Grave Landerd november 2010 collegebesluit december is aangehouden. Ambtelijk wordt voorgesteld het collegebesluit te handhaven/herbevestigen. Informeren cie en raad april. informatieavond raad op 15 of 16 maart; presidium besluit 21.2 over exacte datum en invulling programma. Maasdonk Mill en Sint Hubert stukken liggen ter inzage voor de raad op Mogelijk wordt in de raad hier nog op teruggekomen. Oss het is niet duidelijk wat er gaat gebeuren n.a.v. podiumbijeenkomst Sint-Anthonis algemene informatiebijeenkomst jeugdbeleid voor raadsleden op Sint-Oedenrode Uden Veghel besluit onderbrengen JGZ 0-4 in GR GGD. mandaatbesluit voeren onderhandelingen. regio s-hertogenbosch college stand van zaken / raad Boxtel vragen uit de raad worden afgewacht. Haaren aanvullende raadsvragen zijn beantwoord. s-hertogenbosch Heusden besluit afwachten; vragen zijn beantwoord Schijndel presentatie GGD over voorjaarsnota en jgz in cie Sint-Michielsgestel nieuw collegebesluit voor de carnaval; raad wordt geïnformeerd. Vught besluit afwachten; vragen zijn beantwoord. Midden-Brabant college stand van zaken / raad Dongen Gilze en Rijen raad; besluit aangehouden; maandag ambtelijk overleg met wethouder of toelichting bestuurder Thebe en directeur GGD gewenst is. Goirle Hilvarenbeek negatief advies cie welzijn. Agenda raad Loon op Zand Oisterwijk Tilburg Waalwijk deze week overleg met de griffie over vervolg richting raad.

12 Communiqué s Hertogenbosch, 3 februari 2011 Heden heeft het Dagelijks Bestuur van de GGD Hart voor Brabant overleg gevoerd met de besturen van de drie thuiszorgorganisaties Pantein, Thebe en Vivent. Dit gebeurde naar aanleiding van de brieven die deze organisaties rond de jaarwisseling naar gemeenten stuurden over de nieuw te vormen integrale jeugdgezondheidszorg. In deze brieven maakten zij nog eens duidelijk dat zij een overdracht van taken aan de GGD Hart voor Brabant in dat kader onnodig vinden en, gelet op de door hen ingeschatte financiële consequenties, ook ongewenst. Het overleg was open en constructief. De wens om in het belang van kind en gezin tot een integrale jeugdgezondheidszorgaanpak voor de 0- tot 19-jarigen te komen werd door iedereen onderscheven en stond in het gesprek centraal. Als gemeenten besluiten tot de overdracht van de jeugdgezondheidszorg aan de GGD Hart voor Brabant dan wordt dat besluit door alle organisaties gerespecteerd en in gezamenlijkheid uitgevoerd. Bij de uitvoering van het besluit zal alsdan aandacht zijn voor de punten die de thuiszorgorganisaties in hun brieven hebben aangedragen. De besturen spraken naar elkaar uit de komende tijd te investeren in gezamenlijk overleg.