BELANGRIJKSTE ZAKEN MILJOENENNOTA 2020

Transcriptie

1 BELANGRIJKSTE ZAKEN MILJOENENNOTA Algemeen economisch beeld De wereldeconomie is volop in beweging. De langverwachte Brexit lijkt nu echt voor de deur te staan, onze buurlanden worstelen met lage groeicijfers of met krimp. De handelsspanningen tussen de Verenigde Staten en China lopen sterk op en in andere delen van de wereld is het onrustig. Ondanks dat groeit de Nederlandse economie in 2019 en 2020 door met 1,8 en 1,5 procent. Daarmee keert de economie terug naar een normaal groeitempo. De groei komt nu voor een groot deel uit het binnenland, namelijk uit de consumptie van huishoudens en de overheidsbestedingen. Wat de arbeidsmarkt betreft. Het aantal banen blijft toenemen en de werkloosheid blijft laag, maar zal iets toenemen tot 3,5%. De economische ontwikkeling kent wel een aantal risico s. Naast de risico s vanuit het buitenland, is ook in het binnenland het economisch vertrouwen afgenomen, en blijft de economie gevoelig voor financiële schokken. Belangrijkste maatregelen 2020 Hoewel Nederland er op veel terreinen goed voor staat, zijn er ook een aantal knelpunten en uitdagingen voor de toekomt. Daarom investeert het kabinet in publieke voorzieningen, beperkt het de lasten en is er een Pensioenakkoord en Klimaatakkoord gesloten. De komende jaren ligt de prioriteit bij de uitwerking van deze akkoorden. Met het regeerakkoord wordt fors geïnvesteerd in publieke voorzieningen, waaronder gezondheidszorg, onderwijs, politie en defensie. 1/7

2 Arbeidsmarkt: lonen groeien beperkt, ondanks een krappe arbeidsmarkt De arbeidsmarkt is nog steeds krap. Zo is de werkloosheid op dit moment erg laag. Naar verwachting neemt de werkloosheid iets toe, naar 3,5% in Maar dat blijft historisch gezien nog steeds een laag niveau. Het aantal vacatures bevond zich begin 2019 op recordhoogte, en het aantal banen blijft groeien. Echter profiteert nog niet iedereen mee; er zijn nog steeds meer dan 100 duizend mensen langer dan een jaar werkloos. Hoewel in Nederland in internationaal opzicht veel flexwerkers en zzp ers kent, beïnvloedt de conjunctuur ook de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Steeds meer mensen krijgen een vaste in plaats van een flexibele baan. Daarnaast is de loonontwikkeling momenteel niet hoog in verhouding tot de krapte op de arbeidsmarkt. Naar verwachting groeien de cao-lonen in 2019 en 2020 met 2,5 procent. De lonen blijven achter bij de groei van de productiviteit. Dat komt deels doordat de loonkosten voor werkgevers zijn toegenomen, maar ook omdat de brutolonen bij bedrijven zelf sinds de crisis nauwelijks groeien. Waar ruimte voor hogere lonen is, is het volgens het kabinet goed dat deze gebruikt worden voor hogere loonstijgingen. 2. Fiscaliteit Pakket Belastingplan 2020 Het pakket Belastingplan 2020 bestaat uit 6 wetsvoorstellen: A. het wetsvoorstel Belastingplan 2020; B. het wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen 2020; C. het wetsvoorstel Wet fiscale maatregelen Klimaatakkoord; D. het wetsvoorstel Wet bronbelasting 2021 (op renten en royalty s); E. het wetsvoorstel Wet afschaffing fiscale aftrek scholingsuitgaven; en F. het wetsvoorstel Wet implementatie richtlijn harmonisatie en vereenvoudiging handelsverkeer tussen lidstaten Korte samenvatting van de belangrijkste van zes bovengenoemde fiscale wetsvoorstellen. Wetsvoorstel Belastingplan 2020 Het kabinet haalt maatregelen uit het Regeerakkoord naar voren en maakt in ,5 miljard aan extra middelen vrij om de lasten te verlichten voor burgers: De inkomstenbelasting gaat al in 2020 naar een tweeschijvenstelsel, in plaats van in De eerste schijf wordt verhoogd, de laatste schijf wordt verlaagd. De algemene heffingskorting wordt verhoogd met 194; maximaal ruim De maximale arbeidskorting wordt verhoogd met 364; maximaal Tegenover de lastenverlichting voor burgers staan maatregelen die de lasten van bedrijven verzwaren. Zo wordt in 2020 het hoge tarief van de vennootschapsbelasting niet verlaagd. Hierdoor blijft het hoge tarief van de vennootschapsbelasting 25% in 2020 en zal het per 1 januari 2021 worden verlaagd naar 21,7%. De geplande verlaging van het lage tarief van de vennootschapsbelasting wordt niet aangepast en komt dat tarief met ingang van 1 januari 2021 uit op 15%. 2/7

3 Het kabinet stelt vier wijzigingen voor in de werkkostenregeling, te weten: 1) vergroten vrije ruimte gericht op het mkb. Voorgesteld wordt om de vrije ruimte te berekenen als 1,7% van kort gezegd de fiscale loonsom tot en met plus 1,2% van het restant van die loonsom; 2) vrijstellen van vergoedingen voor een VOG; 3) verlengen uiterste moment aangifte en afdracht eindheffing (uiterlijk aan te geven tegelijk met de aangifte over het tweede aangiftetijdvak van het volgende kalenderjaar); 4) waarde producten uit eigen bedrijf. Verkleinen fiscaal verschil tussen werknemers en zelfstandigen Ondertussen zet het kabinet ook stappen om het verschil in fiscale behandeling tussen werknemers en zelfstandigen te verkleinen. Niet regels en kosten moeten bepalend zijn voor de vorm waarin de arbeid wordt verricht, maar de aard van het werk. Daarom verlaagt het kabinet de zelfstandigenaftrek. Deze gaat met stapjes van 250 naar beneden, tot een maximale aftrek van 5000 in In 2020 betekent dit dat de zelfstandigenaftrek maximaal 7030 wordt. Zelfstandigen worden hiervoor volledig gecompenseerd in 2020, 2021 en Het kabinet verhoogt namelijk de arbeidskorting. De opbrengst van de verlaging van de zelfstandigenaftrek blijft ook na 2022 gereserveerd voor zelfstandigen. Het kabinet zet in totaal 600 miljoen opzij. Deze budgettaire reservering kan gebruikt worden voor verdere stappen in het zzp-dossier, bijvoorbeeld in reactie op de Commissie Borstlap. In het pensioenakkoord is ook afgesproken om een verplichte verzekering voor arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen in te voeren. Werknemers zijn via hun arbeidscontract al verplicht verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Het kabinet heeft aan de sociale partners gevraagd een voorstel te doen over hoe die verzekering eruit moet komen te zien. Wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen 2020 In deze wet wordt onder meer voorgesteld om de Belastingdienst de bevoegdheid toe te kennen tot het openbaar maken van vergrijpboeten die zijn opgelegd aan medeplegende beroepsbeoefenaars die belastingontduiking of toeslagfraude faciliteren. Ook wordt ter uitvoering van het regeerakkoord een keuzeregeling voor elektronisch berichtenverkeer met de Belastingdienst voorgesteld. Die keuzeregeling maakt het voor belastingplichtigen en toeslaggerechtigden mogelijk om te kiezen hoe ze hun zaken met de Belastingdienst regelen: op papier of digitaal. Wetsvoorstel Wet afschaffing fiscale aftrek scholingsuitgaven In deze wet wordt voorgesteld om de fiscale aftrek voor scholingsuitgaven in de Wet inkomstenbelasting 2001 af te schaffen. In de plaats van deze aftrekpost komt een vervangende regeling: de subsidieregeling STAP-budget (leer- en ontwikkelbudget voor de stimulans van de arbeidsmarktpositie) voor natuurlijke personen met een band met de Nederlandse arbeidsmarkt. De conceptregeling zal op korte termijn door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de Tweede Kamer worden gezonden. Afschaffen betalingskorting in de vennootschapsbelasting Het kabinet stelt voor om met ingang van 2021 de betalingskorting voor de vennootschapsbelasting af te schaffen. Vennootschappen die de aanslag vennootschapsbelasting in een keer vooruitbetalen, krijgen vanaf dat moment geen korting meer. 3/7

4 3. Premies/werkgeverslasten De premieopslag kinderopvang voor 2020 blijft met 0,5 procent gelijk aan die in De verplichte werkgeversbijdrage kinderopvang wordt door werkgevers betaald door middel van en opslag op de Aof-premie. De Aof-premie is (voorlopig) vastgesteld op 6,79 procent. Definitieve vaststelling van de Aofpremie vindt plaats in oktober. Een verlaging van de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekerings- wet van 6,95% naar 6,7%. Ook de verlaagde inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet is naar beneden bijgesteld van 5,7% naar 5,45%; Het lage tarief wordt voorlopig vastgesteld op 2,94 procent en het hoge tarief op 7,94 procent. De gemiddelde AWf-werkgeverspremie bedraagt 4,19 procent. Definitieve vaststelling van de AWf-premie vindt plaats in oktober. 4. Arbeidsmarkt Commissie Regulering van werk Om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken is de opdracht aan de commissie Regulering van werk een belangrijk vertrekpunt. Onder leiding van Hans Borstlap geeft deze commissie advies over de fundamentele vragen over de toekomst van regulering van werk, de sociale zekerheid en de fiscaliteit. Het kabinet verwacht dit advies eind Wet arbeidsmarkt in balans De Wet arbeidsmarkt in balans is een pakket van verschillende maatregelen. Hiermee krijgen mensen in een kwetsbare positie meer zekerheid in werk en inkomen terwijl flexwerk mogelijk blijft en voor werkgevers het vaste contract aantrekkelijker wordt. Deze maatregelen gaan grotendeels in per 1 januari Compensatie transitievergoeding bij ziekte Vanaf 1 april 2020 worden werkgevers gecompenseerd voor de transitievergoeding die zij moeten betalen bij ontslag van een twee jaar zieke werknemer. De regeling wordt met terugwerkende kracht ingevoerd. Voor 1 oktober 2020 dienen aanvragen voor compensatie van vergoedingen betaald tussen 1 juli 2015 en 31 maart 2020 te zijn ingediend. De compensatie is afhankelijk van de hoogte van de betaalde transitievergoeding. Detacheringsrichtlijn Op 28 juni 2018 is de herziene detacheringsrichtlijn aangenomen. Deze richtlijn moet uiterlijk 30 juli 2020 zijn geïmplementeerd. De herziene detacheringsrichtlijn heeft als doel een nieuwe en betere balans te vinden tussen enerzijds het bevorderen van het vrij verkeer van diensten in de Europese Unie en anderzijds de bescherming van de rechten van gedetacheerde werknemers. Inclusieve arbeidsmarkt De Nederlandse economie draait nog steeds goed en hoewel de werkloosheid iets stijgt, is de werkgelegenheid hoger dan ooit. Daardoor liggen er kansen om kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt extra te ondersteunen. Werk is niet alleen de sleutel tot een inkomen, werk is een sleutel tot participatie en integratie en zorgt er daardoor voor dat mensen ook echt mee kunnen doen in de samenleving. Het kabinet maakt voor in totaal 53 miljoen euro extra vrij 4/7

5 om de arbeidsmarkt inclusiever te maken en mensen met een beperking te ondersteunen met het vinden van een baan. Ook worden de regels rondom de Wajong per 1 januari 2020 eenvoudiger, zodat het voor Wajongers aantrekkelijker wordt om meer te gaan werken of onderwijs te volgen. En om te voorkomen dat mensen in de schulden komen, wil het kabinet bovendien dat gemeenten signalen over betalingsachterstanden kunnen gebruiken om in een vroeg stadium hulp te bieden. Perspectief op Werk Het kabinet wil dat werkgevers en werkzoekenden elkaar sneller en makkelijker vinden. Samen met UWV en gemeenten verbetert het kabinet de werkgeversdienstverlening en de matching door ervoor te zorgen dat in elke arbeidsmarktregio één publiek aanspreekpunt voor werkgevers is, met hetzelfde basispakket aan dienstverlening, met inzichtelijke profielen van de werkzoekenden en een overzichtelijk pakket aan instrumenten en voorwaarden. Het kabinet past hiervoor de SUWI-regelgeving aan en start met UWV en VNG een programma voor het verbeteren van het uitwisselen van matchingsgegevens. De arbeidsmarktregio s ontvangen in 2020 opnieuw een extra impuls met 35 miljoen om werkzoekenden aan het werk te helpen, vanuit het programma Perspectief op Werk. Eerder hulp van gemeente bij aanpak schulden Het kabinet wil het aantal mensen met problematische schulden terugdringen en mensen met schulden effectiever helpen. Om schulden bespreekbaar te maken, is het kabinet eerder dit jaar een campagne gestart ( Kom uit je schuld ). Ook zet het kabinet in op het bestrijden van kinderarmoede. Het kabinet stelt voor drie jaar (2018 t/m 2020) in totaal 80 miljoen ter beschikking voor het voorkomen van schulden en de bestrijding van armoede, in het bijzonder onder kinderen. De middelen hebben als doel om te leiden tot een kwaliteitsverbetering van het gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid. Preventie en vroege signalering van schulden belangrijk, daarom wil het kabinet gemeenten expliciet toestaan vroegtijdig signaleren over betalingsachterstanden te gebruiken. Onder andere woningbouwverenigingen en energiebedrijven kunnen gemeenten sneller waarschuwen als zij zien dat hun klanten hun rekeningen niet betalen. Een wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening is daartoe in voorbereiding. Ook wordt het professionaliseringsprogramma Schouders eronder verlengt. In het kader van een brede aanpak van armoede en schulden werkt het kabinet onder andere aan herziening van het beslag- en executierecht, implementatie van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet en verbreding van het Digitaal beslagregister. Voor 2020 is ten doel gesteld om dat de effecten van maatregelen steeds meer merkbaar te laten worden. De inwerkingtreding Wet vereenvoudiging beslagvrije voet is eerder uitgesteld en wordt nu verwacht per Samenleving en integratie De snelste weg voor inburgeraars om mee te doen in de maatschappij is het leren van de Nederlandse taal en het vinden van een baan. In het nieuwe inburgeringsstelsel dat moet ingaan in 2021, blijft de verantwoordelijkheid bij de inburgeraars, maar krijgen zij de benodigde ondersteuning van gemeenten. Het kabinet stelt net zoals in 2019 in miljoen beschikbaar aan gemeenten, onder andere voor de ondersteuning en begeleiding van de huidige groep inburgeraars. Gezond en veilig werken Nu mensen doorwerken tot een latere leeftijd is het extra belangrijk dat zij dat gezond en veilig kunnen doen. Werk mag niet leiden tot gezondheidsschade. Goede arbeidsomstandigheden zijn daarbij essentieel. Het kabinet vindt preventie belangrijk. Elke werkgever moet gezondheids- en veiligheidsrisico s inventariseren, hiervoor maatregelen treffen en deze evalueren. Dat wordt niet door alle (kleine) werkgevers gedaan, daarom zet het kabinet meer in op naleving hiervan. 5/7

6 Daarnaast verandert technologie het aanbod en de vraag naar arbeid, evenals de manier waarop vraag en aanbod bij elkaar komen. Dat noodzaakt tot het actualiseren van het overheidsbeleid voor gezond en veilig werken en werkt het kabinet in 2020 aan de Arbovisie 2030/2040. Aanvullend geboorteverlof voor partners Sinds januari 2019 is het geboorteverlof voor de partners verruimd van twee dagen naar een week. Vanaf 1 juli 2020 wordt dit verder aangevuld. Wie langer vrij wil, kan het eerste halfjaar maximaal vijf weken extra geboorteverlof opnemen. In die periode hebben partners recht op een uitkering van 70% van het loon tot maximumdagloon. Arbeidsmigranten Het kabinet is bezorgd over misstanden op het gebied van arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en huisvesting van de circa in Nederland werkzame arbeidsmigranten. Arbeidsmigranten leveren een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Het kabinet pakt misstanden bij arbeidsmigranten aan en bevordert goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden voor arbeidsmigranten en goed werkgeverschap bij bedrijven. Mede dankzij de capaciteitsuitbreiding van de Inspectie SZW kan de aanpak van misstanden verder worden versterkt. Het kabinet werkt samen met decentrale overheden, sociale partners en maatschappelijke organisaties aan voldoende en goede huisvesting voor arbeidsmigranten. Arbeidsmarktdiscriminatie Het kabinet wil de wet wijzigen, zodat de inspectie kan toezien op de aanwezigheid van werving-en-selectiebeleid met als doel (elke vorm van) discriminatie te voorkomen en tegen te gaan. Handhaving is van groot belang voor de werking van de arbeidsmarkt en sociale zekerheid. Het kabinet verdubbelt de inzet van het team arbeidsmarktdiscriminatie van de Inspectie SZW vanuit de daartoe toegekende extra middelen. In het regeerakkoord is 50 miljoen per jaar vrijgemaakt voor versterking van de handhavingsketen van de Inspectie SZW conform het Inspectie Controle Framework (ICF). Eind 2018 is dat bedrag aangevuld met een extra 0,5 miljoen voor de aanpak van arbeids(markt)discriminatie bij werving en selectie. Wet tegemoetkomingen loondomein (Wtl) De temporisering van de verhoging van de AOW-leeftijd wordt deels gedekt met middelen uit de Wet tegemoetkomingen loondomein. Lage-inkomensvoordeel (LIV): het Lage-inkomensvoordeel (LIV) bestaat sinds Het LIV is een tegemoetkoming in de loonkosten aan werkgevers met als doel om banen te creëren en te behouden voor werknemers met een laag inkomen. De begrote uitgaven aan het LIV dalen vanaf 2021, omdat met ingang van 2020 (uitbetaling in 2021) het hoge tarief van het LIV wordt gehalveerd van maximaal naar maximaal per jaar en vanaf 2022 vanwege de overige dekkingsmaatregelen die genomen zijn voor de temporisering van de AOW-leeftijd. Jeugd-LIV: het minimumjeugdloonvoordeel (Jeugd-LIV) bestaat sinds Het is geïntroduceerd als reactie op de verhoging van het minimumjeugdloon. De uitgaven aan het Jeugd-LIV dalen vanaf Het jeugd-liv wordt met ingang van 2020 (uitbetaling 2021) gehalveerd en met ingang van 2024 (uitbetaling 2025) afgeschaft ter dekking van de temporisering van de verhoging van de AOW-leeftijd. Loonkostenvoordeel (LKV): werkgevers kunnen een tegemoetkoming krijgen voor het in dienst nemen van werknemers uit bepaalde doelgroepen. Het gaat om arbeidsbeperkten (plaatsing en herplaatsing); de doelgroep Banenafspraak en scholingsbelemmerden en de doelgroep oudere 6/7

7 werklozen. Voor de doelgroep zal Banenafspraak en scholingsbelemmerden zal vanaf 2021 de maximale duur van het LKV worden opgeheven. Er wordt verwacht dat de uitgaven vanaf 2020 gaan stijgen nu werkgevers meer bekend zijn met de nieuwe systematiek. Verder zijn er vanaf 2022 middelen gereserveerd voor het structureel maken van het LKV Banenafspraak. 5. Duurzame inzetbaarheid Het kabinet zet in op een Leven Lang Ontwikkelen. Dit is van groot belang om ervoor te zorgen dat mensen vitaal, flexibel en duurzaam inzetbaar blijven op een veranderende arbeidsmarkt. Het moet vanzelfsprekend worden dat werkenden en werkgevers investeren in de ontwikkeling tijdens de hele loopbaan. Het kabinet wil duidelijkheid bieden aan private partijen over de fiscale behandeling van private leer- en ontwikkelbudgetten. En het kabinet werkt aan een publiek leeren ontwikkelbudget, dat de fiscale scholingsaftrek vervangt. Dit zogenoemde STAP-budget (Stimulans ArbeidsmarktPositie) komt voor iedereen tot de AOW-gerechtigde leeftijd beschikbaar, zowel voor werkenden als werkzoekenden zonder baan. Naar verwachting kunnen circa mensen meer jaar aanspraak maken op een persoonlijk ontwikkelbudget. In 2020 start de subsidie Stimuleringsregeling leven lang ontwikkelen voor mkb-bedrijven en specifiek voor drie sectoren (landbouw, horeca en recreatie) voor jaarlijks ruim 49 miljoen. Een gedeelte van de middelen (bijna 11 miljoen) is overgeboekt naar het ministerie van OCW om toe te voegen aan de bestaande subsidieregeling praktijkleren. 7/7