Evalueren om wiskunde te leren. Dag van de wiskunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Evalueren om wiskunde te leren. Dag van de wiskunde"

Transcriptie

1 Evalueren om wiskunde te leren Dag van de wiskunde attesteren Attesteren is een uitspraak doen over het feit of een leerling al dan niet geslaagd is. Dit is een taak van de delibererende klassenraad aan het einde van een schooljaar of een graad. De DKR deelt haar beslissing mee in de vorm van een A-, een B- of een C-attest. De DKR is tevens bevoegd voor het geven van advies (niet-bindend). Bij een oriënteringsattest B of C moet de school de beslissing schriftelijk motiveren, strikt individueel-gericht. 1

2 attesteren De regelgeving geeft de volgende inhoudelijke opvulling aan de formule "een leerling beëindigt met vrucht" : indien hij in voldoende mate de doelstellingen die in het leerplan zijn opgenomen heeft bereikt en aldus bekwaam wordt geacht zijn studies voort te zetten in het volgend leerjaar (en aldus voldaan heeft voor het geheel van de vorming van het betreffend leerjaar en desgevallend bekwaam wordt geacht zijn studies voort te zetten in het hoger onderwijs.) evalueren Evalueren van leerprestaties van leerlingen is het doorlopen van een 4stappen proces: informatie verzamelen, informatie registreren, informatie interpreteren en beslissingen nemen. 2

3 functies van evalueren Het doel van evalueren wordt door leerkrachten dikwijls omschreven als om op het einde van het schooljaar te kunnen zeggen of de leerling voor mijn vak al dan niet geslaagd is Omzendbrief SO74 zegt echter: Evaluatie is een instrument om leervorderingen en leerrendement te toetsen. Soms, en ten onrechte, krijgt het in scholen echter de status van doelstelling op zich waarrond alles draait. functies van evalueren Kernfunctie: het leren van de lerenden stimuleren Evaluatie om leerlingen in hun onderwijsleerproces optimaal te begeleiden door primair in te zetten op proactief werken en secundair op remediëring. Evaluatie om als team en leerkracht te reflecteren op het pedagogischdidactisch handelen en dit bij te sturen indien nodig. Evaluatie om leerlingen te adviseren en te oriënteren in hun schoolloopbaan. Evaluatie om leerlingen te attesteren en kwalificeren. 3

4 Even terug naar de basis Kwalitatief wiskundeonderwijs Doel Kwalitatief wiskundeonderwijs streeft ernaar om het leerproces van iedere leerling, met het oog op het behalen van de leerplandoelen wiskunde, maximaal te ondersteunen/begeleiden. Kwalitatief wiskundeonderwijs zet in op 3 functies: Algemeen vormende functie Brug-functie Wiskunde als ondersteuning van andere domeinen voorbereiding op vervolgopleiding Cash-functie Gebruikerswiskunde Wiskunde voor het dagelijks leven Kwalitatief wiskundeonderwijs: 4 pijlers Krachtige leeromgeving Differentiatie Betekenisgericht leren en Levensechte contexten Verbondenheid Participatie / activerend Zelfsturing Eigenaarschap Didactische principes in wiskunde Growth mindset talentontwikkeling Hoge verwachtingen - zone van naaste ontwikkeling Hoog leerrendement: leerwinst leerefficiëntie - leermotivatie Aansluitend op hun leerstatus, leerprofiel en interesses Evaluatie Spiral learning Cyclisch leren: illustreren inzien formuleren bewijzen/verklaren breed toepassen Evenwicht Theorie praktijk Abstract concreet Trefzekere bewijskracht intuitie Manuele rekenvaardigheid ICT Problem Solving Breed evalueren Bijsturen van het leerproces en het didactisch handelen Gericht remediëren Feed up back forward Duidelijk communiceren en rapporteren Correct attesteren Onderbouwd oriënteren 4

5 Leerplandoelen wiskunde kennen en kunnen Werkwoord leerplandoel bepaalt/verwijst naar het realisatieniveau Kwalitatief wiskundeonder wijs zet in op de realisatie van leerplandoelen wiskunde. De interpretatie en concretisering van leerplandoelen tot lesdoelen gebeurt door de leerkracht, de vakgroep en de school. Verwerven van noodzakelijke onderliggende kennis (niet expliciet als leerplandoel vermeld) is onderdeel van het leerproces en wordt enkel geëvalueerd om te leren De attestering is gebaseerd op de evaluatie van dezelfde vertaling van een leerplandoel voor iedere leerling van hetzelfde structuuronderdeel. Een oefening Afstand tussen twee punten Situatie Afstand tussen 2 punten In een bepaalde klas in het eerste leerjaar van de tweede graad doe je op een bepaalde dag een toets met de onderstaande opgave. Opgave Gegeven zijn de punten A(1,1) ; B(4,5) ; C(7,3). Maak een schets van de driehoek ABC en bereken zijn omtrek tot op 0,01 cm nauwkeurig. Formuleer een antwoord. 5

6 Aan de slag Leerplangerichtheid: even checken Is elke toetsvraag te koppelen aan een of meerdere leerplandoelen? Is de toetsvraag van een (elementair,) basis of complexer niveau? Vul het rooster aan in de kijkwijzer (p3) Zijn er leerplandoelen die niet aan bod komen, (over)geaccentueerd worden? Waarom? Gebruik je collega s om af te toetsen. Kijkwijzer atieve toets- en exa examen ingevulde kijkwijzer Evalueren om te leren Kwalitatief wiskundeonderwijs streeft ernaar om het leerproces van iedere leerlingmaximaal te ondersteunen/begeleiden. CENTRAAL Evaluatie om leerlingen in hun onderwijsleerproces optimaal te begeleiden door primair in te zetten op proactief werken en secundair op remediëring. Doelen stellen Informatie verzamelen Informatie analyseren en interpreteren Communiceren met leerlingen Bijsturen en borgen DIDACTISCH PROCES 6

7 Evalueren om te leren FEEDUP EVALUATIEGEGEVENS Doelen stellen Bijsturen en borgen Informatie verzamelen FEED FORWARD Communiceren met leerlingen Informatie analyseren en interpreteren FEEDBACK Feedup - feedback - feedforward Duidelijke, heldere doelen stellen noodzakelijk voor feedback FEEDUP Transparatie wat betreft beoordelingscriteria en wijze van beoordeling Inzicht in doel Leerlingen mekaar en zichzelf laten evalueren beter begrip van de beoordelingscriteria en kritischere kijk op eigen werk 7

8 Feedup - feedback - feedforward Terugkoppeling inzicht voor de leerling in zijn huidige niveau van prestatie. FEEDBACK Meest beperkte vorm: puur oordeel waarom is het goed of niet goed? Onderbouw het oordeel! Gebruik daarbij objectieve informatie Geen persoonlijke meningen of persoonlijke eigenschappen van de leerling. Toets feedback Feedup - feedback - feedforward FEEDFORWARD Wat ga je verder doen om de gestelde doelen te bereiken? Welke acties ga je ondernemen om vooruitgang te boeken? Voeg aan de onderbouwing van een oordeel oplossingen en suggesties ter verbetering toe Feed-forward is enkel relevant als de leerling nadien nog kan aantonen dat hij eruit geleerd heeft 8

9 Belonen tijdens de evaluatie Spiekbriefje 4-2Solo Leren uit fouten een leerling duidt 4x waarom een antwoord fout is en lost daarna (hopelijk juist) een gelijkaardige opgave op Toets verbeteren afleggen In duo wordt er eerst een toets verbeterd, daarna leggen de leerlingen zelf een gelijkaardige toets af Spiekbrieven lln Vier-Twee-solo Uit fouten kan je leren_verschuiving Toets verbeteren en afleggen_machten Evaluerend en motiverend inoefenen Slang driehoeken slang limieten Uit een reeks van 10 oefeningen, die elk een aantal sterren kregen naargelang de moeilijkheidsgraad, kiest een leerling zelf welke oefening hij/zij maakt voor een totaal van 5 sterren Bonusvragen: regelmatig bij toetsen, herhalingstoetsen en/of examens Bv bij examen 6 punten extra te verdienen: 70/ /6 75/100 Peilen naar wiskundig talent advies/oriëntering 9

10 Situatie In een bepaalde klas in het eerste leerjaar van de tweede graad doe je op een bepaalde dag een toets met de onderstaande opgave. Opgave Gegeven zijn de punten A(1,1) ; B(4,5) ; C(7,3). Maak een schets van de driehoek ABC en bereken zijn omtrek tot op 0,01 nauwkeurig. Formuleer een antwoord. Hieronder zijn de antwoorden van drie verschillende leerlingen weergegeven. Hoeveel geef je elk van deze leerlingen als je de toets op 10 punten zet? Opmerking: de eenheden op de assen zijn 1 cm lang. Leerling 1 Oplossing AB AC BC Omtrek AB AC BC 12cm 12cm 6cm 30cm Antwoord: De omtrek van de driehoek bedraagt 30,00 cm. Ik weet dat dit antwoord niet juist is (ik heb het nagemeten op de grafiek), maar ik vind mijn fout niet! Pedagogische begeleidingsdienst Mark Verbelen 1

11 Leerling 2 Oplossing AB AC BC , ,606 Omtrek AB AC BC 5cm 6,325 cm 3,606 cm 14,931cm Antwoord: De omtrek van de driehoek bedraagt 14,93 cm. Leerling 3 Oplossing Omtrek = AB + AC + BC = 5 cm + 6,3 cm + 3,6 cm = 14,9 cm Pedagogische begeleidingsdienst Mark Verbelen 2

12 EXAMENREEKS JUNI Vak: Wiskunde Schooljaar: Naam leerling:.. Datum:./06/2012 Klas: 1) Geef de eigenschappen voor de optelling in ( 7p)(apart blad) 2) Zet het volgende punt in het geijkte vlak: A( 5, 3 ) (4p)(apart blad) 2 3) Vul in ( 9p) x -5 x 7 5 -x 1 x 1 3 4) In een urne zitten 10 bollen die genummerd zijn van 0 tot 9. We trekken willekeurig een bol. Hoe groot is de kans : ( 3p) a) op het trekken van de bol met nummer 4?... b) op het trekken van een bol met een getal dat deelbaar is door 2?... 5) Bepaal de schaal: (5p) - Big Ben is in Mini-Europa 4 m hoog en in werkelijkheid 100m. - Een lijnstuk is in werkelijkheid 8 m lang en op tekening 2 mm.

13 6) In april hadden we 6 dagen zon en de rest van de dagen was er regen. Bepaal de verhouding.(3p) 7) Rond de volgende getallen af: (4p) a) 8 217,15 op 0,1 op 10 b) op 100 op a) b) 8) Een garagist mengt 30 liter olie van 1,25 per liter met 50 liter olie van 2,00 per liter. Bereken de gemiddelde prijs per liter olie. (4p) 9) a) Bereken (2p) 12 % van : b)schrijf als een procent: ( 2p)

14 10) Pas de distributieve eigenschap toe en werk daarna verder uit.(11p) (apart blad) 1 4 a ).(16 12) b)( ) : ) Werk uit in.(14p) (apart blad) a) 32 : 4² = b) ( 17-9).5³ - 1 = c) 16 2 d )3.(8 4.2) 49 ( 24) 12) Bereken in.(29p)(apart blad) 21 a )3 16 b ) ³ c) 3 d ) 36 3 e) ² f )( )² ² e ) 3 ( : ) 2 2²

15 13) Werk uit en vul in <,>, =,, (4p) -2,073 + (- 18,05) + (-371) + 0, ,13. (-7,7) : (-1,1) 14) Los de volgende vergelijkingen op.(24p) (apart blad) a) -7 + x = 1 x b) = c) 6 m = 12 4m d) ( 7 x ) 2( x + 1 ) = 29 + x 15) Los de volgende vraagstukken op m.b.v. een vergelijking.(apart blad) a) Het drievoud van een getal is 50 minder dan het vijfvoud van dat getal. Welk getal is dit?(9p) b) Geef de afmetingen van een rechthoek met omtrek 120 cm en waarvan de lengte het dubbel is van de breedte.(11p) VEEL SUCCES!!! Werk ordelijk en netjes.

16 Kijkwijzer examen wiskunde deel getallenleer juni 2012 Klas: 1A Graad: eerste graad Leerplan: 2006/005 Leerkracht: Kenmerk Aanwezig? Opmerking(en) Het examen heeft een verzorgde layout. OK Opgave 11 en 12: misschien een witruimte voorzien tussen de nummering van de oefening en de eigenlijke opgave? Het examen is opgesteld in een begrijpbare en correcte taal. OK Opgave 2: beter: Duid het volgende punt aan in het geijkte vlak QxQ. De gebruikte schetsen, tekeningen, afbeeldingen zijn duidelijk. nvt Elke vraag is gerelateerd aan een leerplandoelstelling. OK Opgave 10 b): geen LPD en dit gaat wel op een behoorlijk aantal punten vermoed ik. Is de vraag ook niet een beetje kunstmatig omwille van het feit dat het gebruik van de distributieve eigenschap hier niet echt noodzakelijk is en er over de meerwaarde kan worden gediscussieerd? Dit kan je oplossen door er bijvoorbeeld een lettervorm van te maken. Pedagogische begeleidingsdienst 1 van 6

17 Er is voldoende variatie tussen kennisreproductie, kennistoepassing en kennisconstructie. OK Bij opgave 9 kan je misschien opteren voor één rekenvraag en één contextvraag bv. Tijdens de solden kan je bij kledingzaak Trendy alle broeken kopen aan van de prijs. Hoeveel procent korting krijg je dan? De vragen zijn eenduidig gesteld. zie opm Opgave 1: in woorden of de betekenis? (In symbolen met kwantoren is facultatief in het eerste jaar zie wenk LPD (geldt ook bij 2.2.3) De leerlingen kunnen de vragen onafhankelijk van andere vragen oplossen. OK Opgave 6: de verhouding van het aantal zonnedagen ten opzichte van het totaal aantal dagen of van het aantal zonnedagen ten opzichte van het aantal regendagen? Opgave 7: misschien is een tabel per sub vraag hier aangewezen: getal Afronding op 0,1 Afronding op ,15 Moet het resultaat worden afgerond, rekening houdend met de context (dus op 0,01)? Opgave 8: ik vermoed dat je deze vraag stelt om leerplandoel te evalueren en vandaar het begrip gemiddelde gebruikt. In deze context kan je ook opteren voor de prijs per liter van het mengsel. Opgave 11: beter Bereken Opgave 13: verschillende juiste antwoorden mogelijk. Er is voldoende variatie in de gebruikte vraagtechnieken (open gesloten oefeningen ). OK Pedagogische begeleidingsdienst 2 van 6

18 De vragen zijn vakinhoudelijk correct. OK Opgave 1: strikt genomen: eigenschappen VAN de optelling of eigenschappen voor het optellen De vragen zijn evenwichtig verspreid over de leerstof. zie opm Opgave 3: de begrippen worden 2 keer getoetst voor een breuk en niet voor een decimale waarde. Er wordt gestart met 'eenvoudige' vragen (succeservaring voor de leerlingen). OK komt LPD W9 (gebruik rekentoestel) aan bod? Bij opgave 12 b) en e) en bij opgave 13 zou ik bijvoorbeeld zelf naar een rekentoestel grijpen. Leerlingen moeten ook leren om dergelijke opgaven correct te berekenen met het rekentoestel. Opgave 12: geen decimale getallen? LPD 2.4.2? (misschien kwam dit al aan bod) Het examen kan door een gemiddelde leerling vlot binnen de voorziene tijd afgelegd/opgelost worden. OK De vragen zijn voorzien van een puntenverdeling. zie opm Misschien kan je het aantal punten ook per subvraag geven? Opgave 1: volgens het leerplan (LPD 2.2.2) zijn er 5 eigenschappen die de leerlingen op dit niveau moeten beheersen. Hoe kom je aan 7 punten? Opgave 2: Is dit juist of fout? 4 punten voor het aanduiden van 1 punt lijkt mij veel tenzij er verschillende criteria in acht worden genomen. Pedagogische begeleidingsdienst 3 van 6

19 Spreiding van de opgaven over de leerplandoelen Gerangschikt volgens opgave opgave LPD Aantal punten Gerangschikt volgens leerplandoel (blokken 2 en 3 van het leerplan getallenleer) 2 De rationale getallen opgave aantal punten 2.1 Basisbegrippen 2.1.1a De leerlingen kennen de symbolische voorstelling van de verzamelingen Q, Q, Q, Q, Q, Q en kunnen deze verzamelingen lezen en opschrijven 2.1.1b 2.1.1c 2.1.1d De leerlingen kunnen een getal schrijven in breukvorm, in decimale vorm De leerlingen kunnen de decimale benadering van een breuk bepalen De leerlingen kunnen werken met lettervoorstellingen van getallen, met absolute waarde, tegengestelde getallen en het omgekeerde van een getal De leerlingen kunnen de verzameling Q voorstellen op een getallenas en kunnen Qx Q afbeelden op het geijkte vlak De leerlingen kunnen onderling vergelijken: werken met de relaties =,, 13 4 <,>,, De leerlingen kunnen met verhouding, schaal, procent en kans werken 4, 5, 6, = De leerlingen kunnen vanuit tabellen met cijfergegevens het rekenkundig gemiddelde berekenen en hieruit relevante informatie afleiden De vier hoofdbewerkingen De leerlingen kennen en gebruiken de rekenregels en de tekenregels voor getallen in breukvorm en in decimale vorm 2.2.2a 2.2.2b De leerlingen kunnen een onderzoek instellen naar: het overal gedefinieerd zijn in Q De leerlingen kunnen een onderzoek instellen naar: het commutatief zijn Pedagogische begeleidingsdienst 4 van 6

20 2.2.2c De leerlingen kunnen een onderzoek instellen naar: het associatief zijn 2.2.2d De leerlingen kunnen een onderzoek instellen naar: de rol van 0 en 1 (eventueel het begrip neutraal element) 2.2.2e De leerlingen kunnen een onderzoek instellen naar: de som van een getal en zijn tegengestelde, het product van een getal en zijn omgekeerde (eventueel het begrip symmetrisch element) De leerlingen kunnen de eigenschappen van bewerkingen verwoorden De leerlingen kunnen de uitbreiding van Z naar Q verklaren De leerlingen kennen het verband tussen optellen en aftrekken en tussen vermenigvuldigen en delen De leerlingen kennen het distributief-zijn en kunnen dit toepassen voor de vermenigvuldiging t.o.v. de optelling en t.o.v. de aftrekking De leerlingen kunnen de stappen in het rekenwerk verantwoorden door de te gebruiken eigenschappen te vermelden De leerlingen kunnen deze eigenschappen handig toepassen bij hoofdrekenen De leerlingen kunnen de uitkomst van een bewerking schatten; een resultaat oordeelkundig afronden; een afgerond resultaat evalueren en interpreteren in functie van het gestelde probleem 2.3 Machten De leerlingen kunnen machten berekenen met rationale grondtallen en natuurlijke exponenten De leerlingen kennen de vierkantswortel van een rationaal getal en kunnen hem berekenen 2.4 Volgorde van bewerkingen De leerlingen kunnen de regels in verband met de volgorde van de bewerkingen en het gebruik van de haakjes toepassen De leerlingen kunnen de getalwaarde van een lettervorm berekenen 3 Vergelijkingen 3.1 De leerlingen kennen de verenigbaarheid van de gelijkheden met de hoofdbewerkingen 3.2 De leerlingen kunnen eenvoudige vergelijkingen van de eerste graad met één onbekende oplossen , = Pedagogische begeleidingsdienst 5 van 6

21 3.3 De leerlingen kunnen eenvoudige vraagstukken die leiden tot vergelijkingen van de eerste graad met één onbekende oplossen In bovenstaande tabellen zijn duidelijk de klemtonen van dit examen terug te vinden. Hebben jullie als vakgroep het al eens op deze manier bekeken? Misschien ontdekken jullie zelf overaccentuering van bepaalde (deel)doelen of hiaten. Zitten jullie hier als vakgroep op 1 lijn? Komt dit overeen met de bestede lestijd en de jaarplanning? ALGEMEEN De meeste kenmerken die de kwaliteit van een examen bepalen zijn aanwezig. De leerplangerichtheid is in orde. We moedigen aan dat jullie als vakgroep examens uitwisselen (steekproefgewijs) en aan de hand van deze kijkwijzer elkaar feedback geven. Zo kunnen jullie de kwaliteit van de proefwerken blijvend optimaliseren. Pedagogische begeleidingsdienst 6 van 6

22 Vier Twee Solo Nulwaarden van kwadratische functies Spelregels De leerkracht vormt groepjes van vier en kent aan elke leerling in volgorde van sterkte een letter toe (A B C D). Bij de eerste reeks werkt het viertal samen (VIER). Leerling A maakt een eerste oefening luidop. De anderen stellen vragen bij onduidelijkheden of geven raadgevingen als A niet verder kan. Daarna gaat leerling B op dezelfde manier tewerk bij de tweede oefening. Oefening 3 en 4 zijn voor C en D. Op deze manier wordt de eerste reeks afgewerkt. De leerkracht geeft de verbetersleutel zodra de reeks klaar is. Het viertal vormt twee teams van 2 leerlingen A-C en B-D (TWEE). De oefeningen worden nu per tweetal gemaakt op dezelfde wijze als bij de vorige stap (VIER). Ook deze reeks wordt nagekeken aan de hand van een sleutel. Elke leerling werkt individueel (SOLO). Als de opdracht klaar is, wordt deze tevens verbeterd met een verbetersleutel. De groep is geslaagd in haar opdracht als elke leerling in staat is de oefeningen zelfstandig op te lossen. Pedagogische begeleidingsdienst GO! 1 van 3

23 BASIS VIER Iedere leerling (we noemen ze hier A, B, C, D) maakt om beurt luidop een van de onderstaande opgaven. Bepaal de nulwaarden van de onderstaande kwadratische functies: f(x) = x 5x + 6 f(x) = 4x + 9 f(x) = 2x 7x f(x) = 4x 4x + 1 Leerling A Leerling B Leerling C Leerling D TWEE Iedere leerling (we noemen ze hier A, B) maakt om beurt luidop een van de onderstaande opgaven, dit betekent dat elke leerling twee opgaven maakt. Bepaal de nulwaarden van de onderstaande kwadratische functies: f(x) = 2x + 3x + 4 f(x) = (x + 2) 9 f(x) = 2x 8x 8 f(x) = (x + 1) + 4 Leerling A Leerling B Leerling A Leerling B SOLO Iedere leerling maakt nu individueel elk van de onderstaande opgaven. Bepaal de nulwaarden van de onderstaande kwadratische functies: f(x) = 2x x 15 f(x) = 3x + 4x f(x) = (2 3x) 16 f(x) = 4x + 12x 9 Pedagogische begeleidingsdienst GO! 2 van 3

24 COMPLEX VIER Iedere leerling (we noemen ze hier A, B, C, D) maakt om beurt luidop een van de onderstaande opgaven. Bepaal de nulwaarden van de onderstaande kwadratische functies: f(x) = x 5x + 6 Leerling A f(x) = 4x f(x) = x x f(x) = x x + 1 Leerling B Leerling C Leerling D TWEE Iedere leerling (we noemen ze hier A, B) maakt om beurt luidop een van de onderstaande opgaven, dit betekent dat elke leerling twee opgaven maakt. Bepaal de nulwaarden van de onderstaande kwadratische functies: f(x) = 2x + 0.3x + 4 Leerling A f(x) = x + 9 f(x) = 2x x 8 f(x) = (x + 1) + Leerling B Leerling A Leerling B SOLO Iedere leerling maakt nu individueel elk van de onderstaande opgaven. Bepaal de nulwaarden van de onderstaande kwadratische functies: f(x) = 2x x f(x) = 3x + x f(x) = (2 3x) f(x) = 4x + 12x 9 Pedagogische begeleidingsdienst GO! 3 van 3

25 Pedagogische begeleidingsdienst Toets verbeteren toets afleggen Spelregels DEEL 1 DEEL 2 De leerlingen verbeteren in duo toets A. Ze geven een punt op toets A aan de hand van criteria die ze zelf bedenken. Ze geven feedback op toets A in het feedbackrooster. De leerkracht toont haar verbetering van toets A. De leerlingen krijgen even de tijd om bij te sturen. De leerlingen leggen zelf toets B af.

26 Machten met hetzelfde grondtal delen TEST A VERBETEREN Naam Datum Opgave 1 Jan heeft een toets afgelegd. Verbeter deze toets en geef Jan punten. 2 Vul het feedbackrooster aan.

27 Machten met hetzelfde grondtal delen TEST B AFLEGGEN Naam Resultaat: / 10 Datum Opgave Bereken. Noteer tussenstappen Zorg ervoor dat in je laatste stap alle exponenten natuurlijke getallen zijn. 1 /2 a 6 : a 2 = 2 /2 b 7 : b 8 = 3 c 4 c 9 = /2 4 x 3 x 5 = /2 5 y 9 y 11 = /2 FEEDBACKROOSTER ja neen Je begrijpt hoe je machten met hetzelfde grondtal moet delen. ja neen Je bent zorgvuldig/nauwkeurig bij het berekenen. ja neen Je leest de opgave zorgvuldig. ja neen Je kijkt zorgvuldig na vooraleer je afgeeft.

28 Machten met hetzelfde grondtal delen TEST A Naam Resultaat: / 10 Datum Opgave Bereken. Noteer tussenstappen Zorg ervoor dat in je laatste stap alle exponenten natuurlijke getallen zijn. 1 /2 a 7 : a 4 = 2 /2 b 3 : b 4 = 3 c 5 c 7 = /2 4 x 2 x 6 = /2 5 y 8 y 12 = /2 FEEDBACKROOSTER ja neen Je begrijpt hoe je machten met hetzelfde grondtal moet delen. ja neen Je bent zorgvuldig/nauwkeurig bij het berekenen. ja neen Je leest de opgave zorgvuldig. ja neen Je kijkt zorgvuldig na vooraleer je afgeeft.

29

Differentiëren in wiskunde, niet zo moeilijk

Differentiëren in wiskunde, niet zo moeilijk Differentiëren in wiskunde, niet zo moeilijk Kleur bekennen Kahoot https://kahoot.it/#/ om deel te nemen https://getkahoot.com/ om zelf te maken Plickers https://www.plickers.com/signup Kwalitatief wiskundeonderwijs

Nadere informatie

Differentiëren in wiskunde, niet zo moeilijk. Differentiëren als onderdeel van kwalitatief wiskundeonderwijs

Differentiëren in wiskunde, niet zo moeilijk. Differentiëren als onderdeel van kwalitatief wiskundeonderwijs Dag van de wiskunde 26 november 2016 Differentiëren als onderdeel van kwalitatief wiskundeonderwijs Differentiëren in wiskunde: Quick and Easy 26 november 2016 Dag van de wiskunde Differentiëren in wiskunde,

Nadere informatie

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal

Bijlage 11 - Toetsenmateriaal Bijlage - Toetsenmateriaal Toets Module In de eerste module worden de getallen behandeld: - Natuurlijke getallen en talstelsels - Gemiddelde - mediaan - Getallenas en assenstelsel - Gehele getallen met

Nadere informatie

Waarom WAB? Organisatie WAB. 27 november De vrije ruimte in 1A. Basisvorming 27/28 lestijden per week invulling wettelijk bepaald

Waarom WAB? Organisatie WAB. 27 november De vrije ruimte in 1A. Basisvorming 27/28 lestijden per week invulling wettelijk bepaald 7 november 0 Dag van wiskunde 8 november 0 KULAK Wendy Luyckx Bob Roefs Mark Verbelen Paul Verbelen Waarom WAB? Leerlingen warm maken om door te stromen naar sterke wiskundige richtingen Organisatie WAB

Nadere informatie

Evalueren en attesteren in functie van schoolloopbaanbegeleiding. Mark Verbelen

Evalueren en attesteren in functie van schoolloopbaanbegeleiding. Mark Verbelen Evalueren en attesteren in functie van schoolloopbaanbegeleiding Mark Verbelen Opwarmertjes Alle evaluatiegegevens die verzameld worden, worden meegenomen in de punten voor dagelijks werk. De klassieke

Nadere informatie

Kameel 1 basiskennis algebra

Kameel 1 basiskennis algebra A. Cooreman & M. Bringmans Kameel 1 basiskennis algebra 1ste graad SO Secundair onderwijs havo 1 1 2 3 2 3 4 4 5 6 5 6 digitaal Naam: Klas: ISBN 9 789 i.s.m Versie 201 Eureka Onderwijs Innovatief kennis-

Nadere informatie

1.1.2. Wiskundige taal. Symbolen om mee te rekenen + optelling - aftrekking. vermenigvuldiging : deling

1.1.2. Wiskundige taal. Symbolen om mee te rekenen + optelling - aftrekking. vermenigvuldiging : deling Examen Wiskunde: Hoofdstuk 1: Reële getallen: 1.1 Rationale getallen: 1.1.1 Soorten getallen. Een natuurlijk getal is het resultaat van een tellg van een edig aantal dgen. Een geheel getal is het verschil

Nadere informatie

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen

Referentieniveaus uitgelegd. 1S - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1S rekenen. 1F - rekenen Vaardigheden referentieniveau 1F rekenen Referentieniveaus uitgelegd De beschrijvingen zijn gebaseerd op het Referentiekader taal en rekenen'. In 'Referentieniveaus uitgelegd' zijn de niveaus voor de verschillende sectoren goed zichtbaar. Door

Nadere informatie

8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde

8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde 8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde Optellen: 5a + 3b + 2a + 6b = 7a + 9b 1) Alleen gelijksoortige

Nadere informatie

1.1 Rekenen met letters [1]

1.1 Rekenen met letters [1] 1.1 Rekenen met letters [1] Voorbeeld 1: Een kaars heeft een lengte van 30 centimeter. Per uur brand er 6 centimeter van de kaars op. Hieruit volgt de volgende woordformule: Lengte in cm = -6 aantal branduren

Nadere informatie

Naam:... ZELFEVALUATIE WISKUNDE A-STROOM (het 60-puntenplan) WAT KAN IK AL? / WAT MOET IK NOG HERHALEN? / WAT MOET IK NOG INOEFENEN?

Naam:... ZELFEVALUATIE WISKUNDE A-STROOM (het 60-puntenplan) WAT KAN IK AL? / WAT MOET IK NOG HERHALEN? / WAT MOET IK NOG INOEFENEN? ZELFEVALUATIE WISKUNDE A-STROOM (het 60-puntenplan) WAT KAN IK AL? / WAT MOET IK NOG HERHALEN? / WAT MOET IK NOG INOEFENEN? Voor de GETALLENLEER worden concreet volgende doelstellingen nagestreefd: Begripsvorming

Nadere informatie

8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde

8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde 8.1 Herleiden [1] Herleiden bij vermenigvuldigen: -5 3a 6b 8c = -720abc 1) Vermenigvuldigen cijfers (let op teken) 2) Letters op alfabetische volgorde Optellen: 5a + 3b + 2a + 6b = 7a + 9b 1) Alleen gelijksoortige

Nadere informatie

Naar een valide, betrouwbare, transparante, haalbare leerlingenevaluatie in 4 stappen. Stap 1

Naar een valide, betrouwbare, transparante, haalbare leerlingenevaluatie in 4 stappen. Stap 1 Naar een valide, betrouwbare, transparante, haalbare leerlingenevaluatie in 4 stappen Stap 1 EVALUATIE IS EEN ONDERDEEL VAN HET LEERPROCES. VOLGENDE ACTIVITEITEN GAAN EVALUEREN VOORAF: 1 JE LEEST DE LEERPLAN

Nadere informatie

HOEKENWERK WISKUNDE GEHELE GETALLEN

HOEKENWERK WISKUNDE GEHELE GETALLEN Hoekenwerk NAAM: NR:. KLAS: 1A HOEKENWERK WISKUNDE GEHELE GETALLEN Bij dit hoekenwerk doorloop je in een bepaalde volgorde de volgende hoeken: 1. Bewerkingen met gehele getallen 2. Getallenlijn en coördinaten

Nadere informatie

LESFICHE 1. Handig rekenen. Lesfiche 1. 1 Procent & promille. 2 Afronden. Procent of percent (%) betekent letterlijk per honderd.

LESFICHE 1. Handig rekenen. Lesfiche 1. 1 Procent & promille. 2 Afronden. Procent of percent (%) betekent letterlijk per honderd. Lesfiche 1 1 Procent & promille Handig rekenen Procent of percent (%) betekent letterlijk per honderd. 5 5 % is dus 5 per honderd. In breukvorm wordt dat of 0,05 als decimaal getal. Promille ( ) betekent

Nadere informatie

VAKANTIEWERK WISKUNDE

VAKANTIEWERK WISKUNDE A -> Hn 0 / 06 / 06 VAKANTIEWERK WISKUNDE NEEM UW MAP WISKUNDE!! Herhalingsoefening : Optellen in Q (60 ptn) gevallen : - voor twee rationale getallen met hetzelfde teken * behoud dit teken * maak de som

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 : REKENEN

Hoofdstuk 1 : REKENEN 1 / 6 H1 Rekenen Hoofdstuk 1 : REKENEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p.3-34) 1.1 Het decimaal stelsel In verband met het decimaal stelsel: a) het grondtal van ons decimaal stelsel geven. b) benamingen

Nadere informatie

1 Complexe getallen in de vorm a + bi

1 Complexe getallen in de vorm a + bi Paragraaf in de vorm a + bi XX Complex getal Instap Los de vergelijkingen op. a x + = 7 d x + 4 = 3 b 2x = 5 e x 2 = 6 c x 2 = 3 f x 2 = - Welke vergelijkingen hebben een natuurlijk getal als oplossing?...

Nadere informatie

Niveauproef wiskunde voor AAV

Niveauproef wiskunde voor AAV Niveauproef wiskunde voor AAV Waarom? Voor wiskunde zijn er in AAV 3 modules: je legt een niveauproef af, zodat je op het juiste niveau kan starten. Er is de basismodule voor wie de rekenvaardigheden moet

Nadere informatie

LEERPLANSTUDIE Tweede graad TSO/KSO leerplan d

LEERPLANSTUDIE Tweede graad TSO/KSO leerplan d LEERPLANSTUDIE Tweede graad TSO/KSO leerplan d 1 Leerplannen Eerste graad A-stroom (D/2009/7841/003) In voege sinds 1 september 2009 Tweede graad KSO/TSO (D/2002/0279/048) In voege sinds 1 september 2002

Nadere informatie

Extra oefeningen hoofdstuk 2: Natuurlijke getallen

Extra oefeningen hoofdstuk 2: Natuurlijke getallen Extra oefeningen hoofdstuk 2: Natuurlijke getallen 2.1 Natuurlijke getallen 1 Rangschik de volgende natuurlijke getallen van klein naar groot. 45 54 56 78 23 25 77 89 2 050 2 505 2 055 2 500 2 005 879

Nadere informatie

Willem van Ravenstein

Willem van Ravenstein Willem van Ravenstein 1. Variabelen Rekenen is het werken met getallen. Er zijn vier hoofdbewerkingen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Verder ken je de bewerkingen machtsverheffen en worteltrekken.

Nadere informatie

Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters

Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters Uitwerkingen Rekenen met cijfers en letters Maerlant College Brielle 5 oktober 2009 c Swier Garst - RGO Middelharnis 2 Inhoudsopgave Rekenen met gehele getallen 7. De gehele getallen.....................................

Nadere informatie

VOET EN WISKUNDE. 1 Inleiding: Wiskundevorming

VOET EN WISKUNDE. 1 Inleiding: Wiskundevorming Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat, 00 Brussel VOET EN WISKUNDE Inleiding: vorming Een actuele denkwijze over wiskundevorming gaat uit van competenties. Het gaat om een

Nadere informatie

Domeinbeschrijving rekenen

Domeinbeschrijving rekenen Domeinbeschrijving rekenen Discussiestuk ten dienste van de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Rekenen en Taal auteur: Jan van de Craats 11 december 2007 Inleiding Dit document bevat een beschrijving van

Nadere informatie

3.1 Haakjes wegwerken [1]

3.1 Haakjes wegwerken [1] 3.1 Haakjes wegwerken [1] Oppervlakte rechthoek (Manier 1): Opp. = l b = (a + b) c = (a + b)c Oppervlakte rechthoek (Manier 2): Opp. = Opp. Groen + Opp. Rood = l b + l b = a c + b c = ac + bc We hebben

Nadere informatie

Rekenen aan wortels Werkblad =

Rekenen aan wortels Werkblad = Rekenen aan wortels Werkblad 546121 = Vooraf De vragen en opdrachten in dit werkblad die vooraf gegaan worden door, moeten schriftelijk worden beantwoord. Daarbij moet altijd duidelijk zijn hoe de antwoorden

Nadere informatie

Proefexemplaar. Wendy Luyckx Mark Verbelen Els Sas. Dirk Vandamme. bewerkt voor het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap door. Cartoons.

Proefexemplaar. Wendy Luyckx Mark Verbelen Els Sas. Dirk Vandamme. bewerkt voor het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap door. Cartoons. bewerkt voor het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap door Wendy Luyckx Mark Verbelen Els Sas Cartoons Dirk Vandamme Leerboek Getallen ISBN: 78 0 4860 48 8 Kon. Bib.: D/00/047/4 Bestelnr.: 4 0 000

Nadere informatie

Thema 1: Getallen. 1. Leerplandoelen die in dit thema aanbod komen:

Thema 1: Getallen. 1. Leerplandoelen die in dit thema aanbod komen: Naam: Klas: 1A Klas: Datum: Permanente - / Procesevaluatie bundel Vak: Wiskunde Thema 1: Getallen 1. Leerplandoelen die in dit thema aanbod komen: Opdracht: Zelfevaluatie - Kruis de gepaste smiley aan.

Nadere informatie

Schooljaar: Leerkracht: M. Smet Leervak: Wiskunde Leerplan: D/2002/0279/048

Schooljaar: Leerkracht: M. Smet Leervak: Wiskunde Leerplan: D/2002/0279/048 Blz: 1/5 04 09 09 1.1 STELLING VAN PYTHAGORAS ouwregel tot Pythagoras: formulering. 07 09 09 11 09 09 14 09 09 18 09 09 21 09 09 22 09 09 25 09 09 29 09 09 01 10 09 02 10 09 06 10 09 08 10 09 09 10 09

Nadere informatie

Novum, wiskunde LTP leerjaar 1. Wiskunde, LTP leerjaar 1. Vak: Wiskunde Leerjaar: 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 Kerndoel(en):

Novum, wiskunde LTP leerjaar 1. Wiskunde, LTP leerjaar 1. Vak: Wiskunde Leerjaar: 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 Kerndoel(en): Wiskunde, LTP leerjaar 1 Onderwerp: In de Ruimte H1 26 De leerling leert te werken met platte en ruimtelijke vormen en structuren, leert daarvan afbeeldingen te maken en deze te interpreteren, en leert

Nadere informatie

Differentiëren in een wiskundeles d.m.v. activerende directe instructie. Door Tania Mouton (HoGent) en Brian Baert (HoWest)

Differentiëren in een wiskundeles d.m.v. activerende directe instructie. Door Tania Mouton (HoGent) en Brian Baert (HoWest) Differentiëren in een wiskundeles d.m.v. activerende directe instructie Door Tania Mouton (HoGent) en Brian Baert (HoWest) Wat is differentiëren? Het positief en planmatig omgaan met verschillen tussen

Nadere informatie

Het document Discussietekst: Aanzet tot een document van parate kennis en vaardigheden (bijlage 3) kan hierbij ook ingeschakeld worden.

Het document Discussietekst: Aanzet tot een document van parate kennis en vaardigheden (bijlage 3) kan hierbij ook ingeschakeld worden. Bijlage 4 uit de tekst Aansluiting van de tweede graad op het nieuwe leerplan in de eerste graad A (april 2011) Wat kennen en kunnen alle leerlingen op het einde van de 1 s t e graad? Aandacht voor de

Nadere informatie

Domein A: Inzicht en handelen

Domein A: Inzicht en handelen Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Preambule Domein A is een overkoepeld domein dat altijd in combinatie met de andere domeinen wordt toegepast (of getoetst). In domein A wordt benoemd: Vaktaal: het

Nadere informatie

Toetswijzer examen Cool 2.1

Toetswijzer examen Cool 2.1 Toetswijzer examen Cool 2.1 Cool 2.1 1 Getallenkennis: Grote natuurlijke getallen 86 a Ik kan grote getallen vlot lezen en schrijven. 90 b Ik kan getallen afronden. 91 c Ik ken de getalwaarde van een getal.

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

WISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN

WISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN WISKUNDIGE TLVRDIGHEDEN Derde graad 1 Het begrijpen van wiskundige uitdrukkingen in eenvoudige situaties (zowel mondeling als 1V4 2V3 3V3 (a-b-c) schriftelijk) 2 het begrijpen van figuren, tekeningen,

Nadere informatie

Niveau 2F Lesinhouden Rekenen

Niveau 2F Lesinhouden Rekenen Niveau 2F Lesinhouden Rekenen LES 1 Begintest LES 2 Getallen Handig optellen en aftrekken Handig vermenigvuldigen en delen Schattend rekenen Negatieve getallen optellen en aftrekken Decimale getallen vermenigvuldigen

Nadere informatie

Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo

Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Tussendoelen wiskunde onderbouw vo vmbo Domein A: Inzicht en handelen Subdomein A1: Vaktaal wiskunde 1. vmbo passende vaktaal voor wiskunde herkennen en gebruiken voor het ordenen van het eigen denken

Nadere informatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie

Pagina 1 van 5 EVALUEREN. 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Pagina 1 van 5 1 Procesevaluatie versus productevaluatie Procesevaluatie: richt zich op de kwaliteit van het leerproces en probeert dus het leerproces van de leerlingen en het onderwijsproces (het didactisch

Nadere informatie

Groep 7, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3

Groep 7, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3 Groep 7, blok 1, week 1 Passende Perspectieven, leerroute 3 LES 1 LES 2 LES 3 LES 4 LES 5 (tot 1000 en boven 1000 getallen herkennen, benoemen en noteren) (tot 1000) (1/10) (1/2 en 1/5) (10 cm = 0,10 m,

Nadere informatie

ICT-implementatieplan 1e graad - wiskunde

ICT-implementatieplan 1e graad - wiskunde ICT-implementatieplan 1e graad - wiskunde 1) Het gebruik van rekenmachine a) Visie correct gebruik van de rekenmachine Tijdens de lessen wiskunde willen we het gebruik van de rekenmachine correct aanleren:

Nadere informatie

PARATE KENNIS & VAARDIGHEDEN WISKUNDE 1 STE JAAR 1. TAALVAARDIGHEID BINNEN WISKUNDE. a) Begrippen uit de getallenleer ...

PARATE KENNIS & VAARDIGHEDEN WISKUNDE 1 STE JAAR 1. TAALVAARDIGHEID BINNEN WISKUNDE. a) Begrippen uit de getallenleer ... PARATE KENNIS & VAARDIGHEDEN WISKUNDE 1 STE JAAR 1. TAALVAARDIGHEID BINNEN WISKUNDE a) Begrippen uit de getallenleer Bewerking optelling aftrekking vermenigvuldiging Symbool deling : kwadratering... machtsverheffing...

Nadere informatie

Eindtermen wiskunde. 1. Getallen. Nr. Eindterm B MB NB Opm. B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking

Eindtermen wiskunde. 1. Getallen. Nr. Eindterm B MB NB Opm. B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking Eindtermen wiskunde B = behaald MB = meer behaald NB = niet behaald Opm. = opmerking 1. Getallen 1.1 Tellen en terugtellen met eenheden, tweetallen, vijftallen en machten van tien 1.2 Functies van natuurlijke

Nadere informatie

1 Rekenen met gehele getallen

1 Rekenen met gehele getallen 1 Inhoudsopgave 1 Rekenen met gehele getallen... 1.1 De gehele getallen... 1. Optellen... 1. Opgaven... 1. Aftrekken... 1. Opgaven... 1. Vermenigvuldigen... 1. Opgaven... 1.8 Delen... 9 1.9 Opgaven...9

Nadere informatie

Basisvaardigheden algebra. Willem van Ravenstein. 2012 Den Haag

Basisvaardigheden algebra. Willem van Ravenstein. 2012 Den Haag Basisvaardigheden algebra Willem van Ravenstein 2012 Den Haag 1. Variabelen Rekenenis het werken met getallen. Er zijn vier hoofdbewerkingen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Verder ken

Nadere informatie

Hoe is SmartRekenen opgebouwd?

Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Onderstaand figuur toont de opbouw van SmartRekenen: SmartRekenen 1F Instaptoets IT 2A 2F Referentieniveau Deel 1 Deel 3F Deel 2 Hoofdstuk 1 Paragraaf Eindtoets 2 Theorie

Nadere informatie

leerkracht: 20-20 5u./week wiskunde September 2009 Leerplan secundair onderwijs Eerste graad A-stroom VVKSO Brussel D/2009/7841/003 1 Jaarplan 15

leerkracht: 20-20 5u./week wiskunde September 2009 Leerplan secundair onderwijs Eerste graad A-stroom VVKSO Brussel D/2009/7841/003 1 Jaarplan 15 logo van de school leerkracht: 20-20 JAARPLAN WISKUNDE 1A 5u./week wiskunde Eerste graad A-stroom Leerplan secundair onderwijs September 2009 VVKSO Brussel D/2009/7841/003 1 Jaarplan 15 1 Leerplan Het

Nadere informatie

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen:

6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 6.1 Kwadraten [1] HERHALING: Volgorde bij berekeningen: 1) Haakjes wegwerken 2) Vermenigvuldigen en delen van links naar rechts 3) Optellen en aftrekken van links naar rechts Schrijf ALLE stappen ONDER

Nadere informatie

Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2

Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2 Getallen 2 Getallen 2 bestrijkt de uitbreiding van de basisvaardigheden van het rekenen, regels en vaardigheden die in het vmbo en de onderbouw van havo/vwo worden aangeleerd, geoefend en toegepast. Doelgroep

Nadere informatie

A. Cooreman. 56 DBP Breuken 2 Techniek en bewerkingen. Breukenschema. optellen + en aftrekken - vermenigvuldigen x delen :

A. Cooreman. 56 DBP Breuken 2 Techniek en bewerkingen. Breukenschema. optellen + en aftrekken - vermenigvuldigen x delen : A. Cooreman 56 DBP Breuken 2 Techniek en bewerkingen Leerjaar Groep Breukenschema Voor alle bewerkingen 1. breuk per breuk vereenvoudigen 2. gehele getallen op noemer 1 3. decimale getallen op noemer 10,

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: NEGATIEVE GETALLEN

Hoofdstuk 3: NEGATIEVE GETALLEN 1-6 H3. Negatieve getallen Hoofdstuk 3: NEGATIEVE GETALLEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p. 96 123) 3.1 Positieve en negatieve getallen Het verschil verwoorden tussen positieve en negatieve getallen.

Nadere informatie

Eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor explorer in de B-stroom. Gemeenschappelijke vakoverschrijdende eindtermen

Eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor explorer in de B-stroom. Gemeenschappelijke vakoverschrijdende eindtermen Eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor explorer in de B-stroom Gemeenschappelijke vakoverschrijdende eindtermen Gemeenschappelijke stam : (communicatief vermogen) brengen belangrijke elementen van communicatief

Nadere informatie

Zomercursus Wiskunde. Katholieke Universiteit Leuven Groep Wetenschap & Technologie. September 2008

Zomercursus Wiskunde. Katholieke Universiteit Leuven Groep Wetenschap & Technologie. September 2008 Katholieke Universiteit Leuven September 008 Algebraïsch rekenen (versie 7 juni 008) Inleiding In deze module worden een aantal basisrekentechnieken herhaald. De nadruk ligt vooral op het symbolisch rekenen.

Nadere informatie

20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen

20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen Onderwerp: Kwadraten en Wortels H1 19 De leerling leert passende wiskundetaal te gebruiken voor het ordenen van het eigen denken en voor uitleg aan anderen, en leert de wiskundetaal van anderen te begrijpen.

Nadere informatie

Hoofdstuk 9: NEGATIEVE GETALLEN

Hoofdstuk 9: NEGATIEVE GETALLEN 1 H9. Negatieve getallen Hoofdstuk 9: NEGATIEVE GETALLEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p. 53 57) 9.1 Getallen onder 0 Het verschil verwoorden tussen positieve en negatieve getallen. Weten dat we 0 zowel

Nadere informatie

Wortels met getallen en letters. 2 Voorbeeldenen met de (vierkants)wortel (Tweedemachts wortel)

Wortels met getallen en letters. 2 Voorbeeldenen met de (vierkants)wortel (Tweedemachts wortel) 1 Inleiding Wortels met getallen en letters WISNET-HBO update sept 2009 Voorkennis voor deze les over Wortelvormen is de les over Machten. Voor de volledigheid staat aan het eind van deze les een overzicht

Nadere informatie

4 Jaarplan. 1 Leerplan

4 Jaarplan. 1 Leerplan Formule 1_Handleiding.indb 9 1/07/15 13:50 9 4 Jaarplan 1 Leerplan Het jaarplan is opgesteld volgens het leerplan VVKSO BRUSSEL D/2011/7841/021. De nummers van de doelstellingen in het jaarplan verwijzen

Nadere informatie

Examencursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO kan niet korter

Examencursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO kan niet korter Voorbereidende opgaven VWO Examencursus wiskunde A Tips: Maak de voorbereidende opgaven voorin in een van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een opdracht niet lukt, werk hem dan

Nadere informatie

Te kennen leerstof wiskunde voor het toelatingsexamen graduaten. Lea De Bie lea.debie@cvoleuven.be

Te kennen leerstof wiskunde voor het toelatingsexamen graduaten. Lea De Bie lea.debie@cvoleuven.be Te kennen leerstof wiskunde voor het toelatingsexamen graduaten Lea De Bie lea.debie@cvoleuven.be SOORTEN GETALLEN (Dit hoofdstukje geldt als inleiding en is geen te kennen leerstof). Natuurlijke getallen

Nadere informatie

Welkom. Het rekenexamen als kader. Consequenties voor het onderwijs. Presentatie door: Karin Snoodijk

Welkom. Het rekenexamen als kader. Consequenties voor het onderwijs. Presentatie door: Karin Snoodijk Welkom Het rekenexamen als kader Consequenties voor het onderwijs Presentatie door: Karin Snoodijk Resultaten mbo 2014: cijferverdeling Verdeling cijfers rekenen over de drie afnameperiodes in 2013-2014

Nadere informatie

Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie

Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie Deel 12 en 13 van De Wiskanjers Zorg: Curriculumdifferentiatie Deze mappen willen wegwijzers aanreiken om vanuit begrip en respect het beste te halen uit die leerlingen die de basis wiskundeleerstof uit

Nadere informatie

Reken zeker: leerlijn kommagetallen

Reken zeker: leerlijn kommagetallen Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde

Nadere informatie

4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1]

4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] 4.1 Negatieve getallen vermenigvuldigen [1] Voorbeeld 1: 5 x 3 = 15 (3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 15) Voorbeeld 2: 5 x -3 = -15 (-3 +-3 +-3 +-3 +-3 = -3-3 -3-3 -3 = -15) Voorbeeld 3: -5 x 3 = -15 Afspraak: In plaats

Nadere informatie

Om de kwaliteit van ons onderwijs te bewaken en de vorderingen van uw kind te volgen, nemen wij in iedere groep niet-methode gebonden toetsen af.

Om de kwaliteit van ons onderwijs te bewaken en de vorderingen van uw kind te volgen, nemen wij in iedere groep niet-methode gebonden toetsen af. Leerlingvolgsysteem. Leerkrachten volgen de ontwikkeling van de kinderen in hun groep nauwgezet. Veel methoden die wij gebruiken, leveren toetsen die wij afnemen om vast te stellen of het kind de leerstof

Nadere informatie

Zomercursus Wiskunde. Module 1 Algebraïsch rekenen (versie 22 augustus 2011)

Zomercursus Wiskunde. Module 1 Algebraïsch rekenen (versie 22 augustus 2011) Katholieke Universiteit Leuven September 011 Module 1 Algebraïsch rekenen (versie augustus 011) Inhoudsopgave 1 Rekenen met haakjes 1.1 Uitwerken van haakjes en ontbinden in factoren............. 1. De

Nadere informatie

REKENTOETS VMBO BB/KB/TL-GL

REKENTOETS VMBO BB/KB/TL-GL rekentoets vmbo BB/KB/TL-GL vakinformatie staatsexamen 2020 REKENTOETS VMBO BB/KB/TL-GL VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2020 Versie: 22 maart 2019 pagina 1 van 7 rekentoets vmbo BB/KB/TL-GL vakinformatie staatsexamen

Nadere informatie

BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE

BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE BIJGESTELDE VISIE REKENEN & WISKUNDE Het project Curriculum.nu Doelstelling van het project Curriculum.nu is ontwikkeling van de curricula in negen leergebieden (uit: werkopdracht aan de ontwikkelteams):

Nadere informatie

KENMERKENDE CIJFERS EN BENADERINGSREGELS

KENMERKENDE CIJFERS EN BENADERINGSREGELS Correctiesleutel 2.06-2.07 KENMERKENDE CIJFERS EN BENADERINGSREGELS 1 Geef telkens telkens het kenmerkend deel, het aantal kenmerkende cijfers en de meetnauwkeurigheid. [De volgorde van opgaven en oplossingen

Nadere informatie

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS Schooljaar 008/009 Inhoud Uitleg bij het boekje Weektaak voor e week: optellen en aftrekken Weektaak voor e week: vermenigvuldigen Weektaak voor e week: delen en de staartdeling

Nadere informatie

12 e editie havo/vwo onderbouw 29/11/17

12 e editie havo/vwo onderbouw 29/11/17 12 e editie havo/vwo onderbouw 29/11/17 Agenda De nieuwe 12e editie Productinformatie en planning Aanleiding nieuwe editie Uitgangspunten 12e editie Wat is er gebleven? Nieuwe elementen en wijzigingen

Nadere informatie

WISKUNDE: HERHALINGSOEFENINGEN EINDE ZESDE LEERJAAR

WISKUNDE: HERHALINGSOEFENINGEN EINDE ZESDE LEERJAAR WISKUNDE: HERHALINGSOEFENINGEN EINDE ZESDE LEERJAAR Getallenkennis: getalbegrip 1. Noteer het getal: 5D 2H 6HD 7t 9d 2. Noteer het getal: MMXVIII Getallenkennis: werken met gegevens 3. Hoeveel maanden

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste graad. A-stroom. eerste en tweede leerjaar BASISVORMING. (vervangt 97169) Graad: Jaar: Vak(ken): AV wiskunde 5/4 lt/w

SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste graad. A-stroom. eerste en tweede leerjaar BASISVORMING. (vervangt 97169) Graad: Jaar: Vak(ken): AV wiskunde 5/4 lt/w SECUNDAIR ONDERWIJS Graad: eerste graad A-stroom Jaar: eerste en tweede leerjaar BASISVORMING Vak(ken): AV wiskunde 5/4 lt/w Leerplannummer: 2006/005 (vervangt 97169) Nummer inspectie: 2006 / 5 // 1 /

Nadere informatie

Scoreblad bewis 01. naam cursist: naam afnemer: werkpunt. niet goed. tellen. getalbegrip. algemeen 01 04. bewerking en. optellen en.

Scoreblad bewis 01. naam cursist: naam afnemer: werkpunt. niet goed. tellen. getalbegrip. algemeen 01 04. bewerking en. optellen en. Scoreblad bewis naam cursist: datum: naam afnemer: inhoud vraag opmerkingen OK werkpunt niet goed tellen eieren tellen in dozen van 10 getallen verder aanvullen in kralenketting getalbegrip getallen ertussen

Nadere informatie

Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2. Omschrijving Rekenen en Wiskunde Getallen 2

Getallen 2. Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 2. Omschrijving Rekenen en Wiskunde Getallen 2 Getallen 2 Getallen 2 bestrijkt de uitbreiding van de basisvaardigheden van het rekenen, regels en vaardigheden die in het vmbo en de onderbouw van havo/vwo worden aangeleerd, geoefend en toegepast. Doelgroep

Nadere informatie

De basisvaardigheden rekenen de baas

De basisvaardigheden rekenen de baas De basisvaardigheden rekenen de baas Speels leren en onderhouden van de basisvaardigheden rekenen met verantwoordelijkheid bij de lerenden zelf SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling NRCD

Nadere informatie

Ontwikkeld door: Bronja Versteeg (projectleider), Jolanda Jager en Martha de Vries. ISBN: 9076824274

Ontwikkeld door: Bronja Versteeg (projectleider), Jolanda Jager en Martha de Vries. ISBN: 9076824274 Ontwikkeld door: Bronja Versteeg (projectleider), Jolanda Jager en Martha de Vries. ISBN: 9076824274-2 - Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 3 INLEIDING 4 DOELEN 4 WERKWIJZE 4 BESCHRIJVING VAN DE LEERLIJNEN 6

Nadere informatie

Reken zeker: leerlijn kommagetallen

Reken zeker: leerlijn kommagetallen Reken zeker: leerlijn kommagetallen De gebruikelijke didactische aanpak bij Reken Zeker is dat we eerst uitleg geven, vervolgens de leerlingen flink laten oefenen (automatiseren) en daarna het geleerde

Nadere informatie

Voorscholingstraject: visie op leren. Sessie 2

Voorscholingstraject: visie op leren. Sessie 2 Voorscholingstraject: visie op leren Sessie 2 Dagindeling Visie op leren: uiteenzetting Inoefenen m.b.t. visie op leren Opdracht: Uitwisseling praktijkvoorbeelden in functie van nieuw leerplan (reeds vertrouwde

Nadere informatie

Stoomcursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO ( ) = = ( ) ( ) ( ) = ( ) ( ) = ( ) = = ( )

Stoomcursus. wiskunde A. Rekenregels voor vereenvoudigen. Voorbereidende opgaven VWO ( ) = = ( ) ( ) ( ) = ( ) ( ) = ( ) = = ( ) Voorbereidende opgaven VWO Stoomcursus wiskunde A Tips: Maak de voorbereidende opgaven voorin in een van de A4-schriften die je gaat gebruiken tijdens de cursus. Als een opdracht niet lukt, werk hem dan

Nadere informatie

DE basis. Wiskunde voor de lagere school. Jeroen Van Hijfte en Nathalie Vermeersch. Leuven / Den Haag

DE basis. Wiskunde voor de lagere school. Jeroen Van Hijfte en Nathalie Vermeersch. Leuven / Den Haag DE basis Wiskunde voor de lagere school Jeroen Van Hijfte en Nathalie Vermeersch Acco Leuven / Den Haag Inhoud GETALLENKENNIS 13 1 Getallen 13 2 Het decimale talstelsel 14 3 Breuken 16 Begrippen 16 Soorten

Nadere informatie

1. Reële functies en algebra

1. Reële functies en algebra Pagina 1 van 6 Bijlage 6 OPMERKINGEN BIJ DE BESPROKEN PROEFWERKEN 1. Reële functies en algebra 1) Deze vraag peilt naar leerplandoelstelling F15. - Om eventueel gokken of elimineren bij de leerlingen te

Nadere informatie

20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen

20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen Onderwerp Lineaire verbanden H1 20 De leerling leert alleen en in samenwerking met anderen in praktische situaties wiskunde te herkennen en te gebruiken om problemen op te lossen 26 De leerling leert te

Nadere informatie

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut

Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag. Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut Cursus voor Rekenondersteuners rekenen de 3 e slag Bijeenkomst 3 28 februari 2012 Ceciel Borghouts & Monica Wijers Freudenthal Instituut deel 0 EVEN DE KRANT 1. Huiswerk Programma 16 februari doen

Nadere informatie

HANDREIKING REKENEN 2F MBO

HANDREIKING REKENEN 2F MBO HANDREIKING REKENEN 2F MBO TEN BEHOEVE VAN REKENONDERWIJS CENTRAAL ONTWIKKELDE EXAMENS pagina 2 van 24 Inhoud 1 Voorwoord 5 2 Algemeen 6 3 Domein getallen 7 4 Domein verhoudingen 9 5 Domein Meten en Meetkunde

Nadere informatie

Volgorde van de bewerkingen.

Volgorde van de bewerkingen. Bijlage 4: Illustratie Gedifferentieerd werken in de wiskundelessen Onderwerp: Volgorde van de bewerkingen. 4.1 Naam:... Klas:.. Groep A Gedifferentieerd werken in de wiskundelessen. Voor je toets van

Nadere informatie

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).

Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool

Nadere informatie

HANDREIKING REKENEN 3F MBO

HANDREIKING REKENEN 3F MBO HANDREIKING REKENEN 3F MBO TEN BEHOEVE VAN REKENONDERWIJS CENTRAAL ONTWIKKELDE EXAMENS December 2013 Inhoud 1 Voorwoord 3 2 Algemeen 4 3 Domein getallen 5 4 Domein Verhoudingen 5 5 Domein Meten & Meetkunde

Nadere informatie

BINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN

BINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN BINNENKLASDIFFERENTIATIE IN WISKUNDELESSEN - Situering - Lkr over binnenklasdifferentiatie - Binnenklasdifferentiatie? - Leerplannen - Binnenklasdifferentiatie in wiskunde Hilde De Maesschalck 8 oktober

Nadere informatie

Rekenonderwijs op SG Newton

Rekenonderwijs op SG Newton Rekenonderwijs op SG Newton 1.0 Uitgangspunt en doel... 1 2.0 Rekenles en extra les rekenen in lessentabel... 1 3.0 De uitvoering... 1 4.0 Overlegstructuur... 1 5.0 Inhoud... 2 6.0 Leermiddelen... 2 7.0

Nadere informatie

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) Tussendoelen Rekenen en Rekenen en ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal Vaktaal herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van herkennen en voor het ordenen van

Nadere informatie

Rekenen met cijfers en letters

Rekenen met cijfers en letters Rekenen met cijfers en letters Maerlant College Brielle 5 oktober 009 c Swier Garst - RGO Middelharnis Inhoudsopgave Rekenen met gehele getallen 7. De gehele getallen.....................................

Nadere informatie

Het installatiepakket haal je af van de website http://www.gedesasoft.be/.

Het installatiepakket haal je af van de website http://www.gedesasoft.be/. Softmaths 1 Softmaths Het installatiepakket haal je af van de website http://www.gedesasoft.be/. De code kan je bekomen op de school. Goniometrie en driehoeken Oplossen van driehoeken - Start van het programma:

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Eigenschappen

Hoofdstuk 1 - Eigenschappen Wiskunde Leerjaar 2 - periode 2 Rekenen met letters Hoofdstuk - Eigenschappen De commutatieve eigenschap. Tel de volgende getallen bij elkaar op: Maakt het uit in welke volgorde je twee getallen bij elkaar

Nadere informatie

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.

HOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe. HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.

Nadere informatie

Deel 1: Getallenkennis

Deel 1: Getallenkennis Deel 1: Getallenkennis 1 Natuurlijke getallen 10 1.1 De waarde van cijfers in natuurlijke getallen 10 Les 1: Natuurlijke getallen kleiner dan 10 000 10 Les 2: Natuurlijke getallen kleiner dan 100 000 13

Nadere informatie

Rekentoetswijzer 2F. Eindversie

Rekentoetswijzer 2F. Eindversie Rekentoetswijzer 2F Eindversie Voorwoord De rekentoetswijzer stelt docenten in staat zich een beeld te vormen van wat er in de rekentoetsen rekenen 2F voor het voortgezet onderwijs wel en niet gevraagd

Nadere informatie

Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen

Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen Samenvatting Wiskunde Aantal onderwerpen Samenvatting door een scholier 2378 woorden 4 juni 2005 5,1 222 keer beoordeeld Vak Wiskunde Gelijkvormigheid Bij vergroten of verkleinen van een figuur worden

Nadere informatie

De 10 e editie havo-vwo OB

De 10 e editie havo-vwo OB De 10 e editie havo-vwo OB Presentatie havo/vwo onderbouw 10 e editie 1 HAVO/VWO 1 VWO 2 HAVO 2 HAVO/VWO 2 VWO De delen 10 e editie onderbouw 3 HAVO deel 1 3 HAVO deel 2 3 VWO deel 1 3 VWO deel 2 Presentatie

Nadere informatie

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl )

Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) Tussendoelen Rekenen en wiskunde Rekenen en wiskunde ( bb kb gl/tl ) vmbo = Basis Inzicht en handelen Vaktaal wiskunde Vaktaal wiskunde gebruiken voor het ordenen van het eigen denken en voor uitleg aan

Nadere informatie