RUP OLEN CENTRUM TOELICHTINGSNOTA. Gemeente Olen Februari 2012

Transcriptie

1 RUP OLEN CENTRUM TOELICHTINGSNOTA Gemeente Olen Februari 2012

2 Provincie Antwerpen Gemeente Olen Project Toelichtingsnota Datum Februari 2012 Voorlopig vastgesteld in de gemeenteraad van 7 maart De secretaris Voorzitter gemeenteraad Jos Vervoort Jan Verhaert Stramien Broederminstraat 52, 2018 Antwerpen tel: 03/ fax: 03/ Tinne Beirinckx Ruimtelijk Planner

3 Inhoudsopgave 1. AANLEIDING VAN HET RUP SITUERING VAN HET RUP PLANNINGSCONTEXT Relatie met het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen Relatie met het ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen Relatie met het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Gemeentelijk mobiliteitsplan Streefbeeldstudie N Andere plannen en initiatieven JURIDISCHE CONTEXT Het gewestplan Verkavelingen Stedenbouwkundige vergunningen Vastgestelde bouwmisdrijven Beschermde Monumenten Inventaris Onroerend Erfgoed Openbare eigendommen Watertoets Archeologische zone Atlas der buurtwegen Landschapsatlas Toelichtingsnota pag.1

4 5. ANALYSE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR Historische analyse Macro schaal Meso schaal Sterktes, zwaktes, potenties en bedreigingen BEELDANALYSE Dorpsplein zuid Dorpsplein noord Omgeving kerk, St Maartenstraat Klein Pleintje langs N Herentalseweg Bulestraat Tramstraat Bremmeken Pastorij en tuin Het huidige historische dorpskarakter VISIE EN CONCEPTEN Visie Concepten AFBAKENING VAN HET RUP VOORSTEL INRICHTING PROJECTZONE WOESTIJNROOS BREMMEKEN AFWEGINGSKADER VOOR DE WAARDEVOLLE GEBOUWEN Toelichtingsnota pag.2

5 10.1. Gebruikswaarde Culturele waarde Locuswaarde Resultaat van de afweging KWALITEITSTOETS TOEPASSING ITI PROFIEL UITWERKING VAN HET RUP: INRICHTINGSPRINCIPES EN AANZET STEDENBOUWKUNDIGE VOORSCHRIFTEN TECHNISCHE FICHE Oppervlakten RUP Ruimtebalans OPGEHEVEN VOORSCHRIFTEN GEWESTPLAN REGISTER PLANSCHADEVERGOEDING / PLANBATENHEFFING / BESTEMMINGSWIJZIGINGCOMPENSATIE MER SCREENING VEILIGHEIDSRAPPORT Toelichtingsnota pag.3

6 Kaartenlijst (in bijlage) Kaart 1: situering... 6 Kaart 2: plan bestaande en juridische toestand Kaart 3: atlas der buurtwegen Kaart 4: grafisch plan Figurenlijst Figuur 1: bestaande ruimtelijke structuur (GRS)... 8 Figuur 2: gewenste ruimtelijke structuur Olen centrum (GRS)... 9 Figuur 3: watertoets Figuur 4: bodemkaart Figuur 5: landschapsatlas Figuur 6: Historische kaart van 1770 (Ferraris) Figuur 7: Atlas der buurtwegen (1840) Figuur 8: Historische kaart van Figuur 9: Open versus gesloten Figuur 10: Bouwhoogtes Figuur 11: Bouwmogelijkheden Figuur 12: Groenstructuur Figuur 13: Voorzieningen Figuur 14: Routes gemotoriseerd verkeer Figuur 15: Fietsroutes Figuur 16: situering beeldanalyse Figuur 17: beeldanalyse dorpsplein zuid Figuur 18: beeldanalyse dorpsplein noord Figuur 19: beeldanalyse omgeving kerk, Sint Maartenstraat Figuur 20: beeldanalyse klein pleintje langs N Figuur 21: beeldanalyse Herentalseweg Figuur 22: beeldanalyse Bulestraat Figuur 23: beeldanalyse Tramstraat Figuur 24: beeldanalyse Bremmeken Toelichtingsnota pag.4

7 Tabellenlijst Tabel 1: evenementenebruik Tabel 2: afwegingskader voor de waardevolle gebouwen Tabel 3: oppervlakten bestemmingen Tabel 4: ruimteboekhouding Tabel 5: op te heffen bestemmingen / vervangende voorschriften Tabel 6: register planschadevergoeding, planbatenheffing, bestemmingswijzigingcompensatie Toelichtingsnota pag.5

8 1. AANLEIDING VAN HET RUP Op dit moment staat de dorpskern van Olen Centrum onder verstedelijkings en verkeersdruk. Meer en meer worden oude typische gebouwen gesloopt met de bedoeling er meergezinswoningen op te richten. Steeds wordt de vraag gesteld een derde bouwlaag te mogen toevoegen. Zowel het College van Burgemeester en Schepenen als de Gecoro hebben hieromtrent hun bezorgdheid geuit. Bovendien stellen zich problemen rond veiligheid en leefbaarheid, waar de gewestweg N152 de dorpskern doorkruist. In het kader hiervan is er een stedenbouwkundige studie opgemaakt, die bestond uit een visie, een concept en een aanzet tot een ontwerp voor de heraanleg van het dorpscentrum. Dit RUP maakt deze visie juridisch hard. Binnen de perimeter van het RUP moet er een oplossing geboden worden voor o.a. de toelaatbare functies, de mogelijke bebouwingstypologie en het uitzicht van de gebouwen. 2. SITUERING VAN HET RUP Kaart 1: situering Olen Centrum is naast Sint Jozef Olen en Onze Lieve Vrouw Olen, één van de drie kernen van de gemeente Olen. Deelkern Centrum bevat ongeveer een derde van de bevolking en is uit een vijftal kleine wijken opgebouwd rond de wijk Centrum. Met bijna inwoners is deze wijk de belangrijkste in de gemeente. Op tien jaar tijd heeft deze wijk overigens nog aan belang gewonnen (groei van 12%). Onder de kern van Olen Centrum wordt verstaan het gebied tussen de Herentalseweg, het Bremmeken en de Tramstraat. De totale oppervlakte van het RUP bedraagt 17,1014 ha. Toelichtingsnota pag.6

9 3. PLANNINGSCONTEXT 3.1. Relatie met het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen Figuur 1: bestaande ruimtelijke structuur deelken Centrum (GRS, kaart 21) Olen behoort, ondanks de ligging in het stedelijk netwerk Kempische As, niet tot het stedelijk gebied en wordt omwille van het belang van de openruimtefunctie ingedeeld in het buitengebied. De ontwikkeling van wonen en werken wordt in de kernen gebundeld (gedeconcentreerde bundeling) teneinde een verdere versnippering van het buitengebied te vermijden. De gemeente Olen wordt geselecteerd als economisch knooppunt in het economisch netwerk van het Albertkanaal. Dit netwerk is van groot belang op Vlaams niveau. Binnen de regio rond Olen is de autosnelweg E313/A13 Antwerpen Hasselt weerhouden als hoofdweg, aangezien hij deel uitmaakt van het Trans European Network (TEN). De N152 (primaire weg II) tussen de E313 en de ring rond Herentals wordt geselecteerd als primaire weg I Relatie met het ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen Figuur 2: gewenste ruimtelijke structuur deelken Centrum (GRS, kaart 39) Het ruimtelijk structuurplan van de provincie Antwerpen (RSPA) is goedgekeurd op 10 juli De gemeente Olen is een gebied met een verstedelijkt karakter dat aansluit bij de stadsrand Herentals, maar kent nog niet de complexiteit, samenhang en volledigheid van de stedelijk ruimte. In de gemeente Olen wordt Onze Lieve Vrouw/Sint Jozef als structuurondersteunend hoofddorp type 1 geselecteerd. De N 152 wordt binnen het PRS Antwerpen geselecteerd als secundaire weg type II, wat inhoudt dat ook in de toekomst een belangrijke verkeersfunctie is weggelegd voor deze weg. Op 25 maart 2010 is het voorontwerp Addendum partiële herziening van het ruimtelijk structuurplan provincie Antwerpen door de provincieraad goedgekeurd. Volgens het RSPA is het RUP gelegen in de deelruimtes Netwerk Albertkanaal, Kempische As en Gebied van de Kleine Nete. Olen centrum is aangeduid als hoofddorp dat moet instaan voor de Toelichtingsnota pag.7

10 opvang van bijkomend woonaanbod door inbreidingsprojecten en verdichting in de kern. Bovendien kan in dit hoofddorp een bijkomend lokaal bedrijventerrein worden gerealiseerd. Verder is Lammersdries geselecteerd als kleinhandelsconcentraties type III. Het ontwikkelingsperspectief hiervoor wordt bepaald bij het opmaakproces van het RUP voor de betreffende concentratie. Beperkte uitbreidingen zijn mogelijk na een toetsing met de ruimtelijke draagkracht. Bij deze toetsing gelden minimale randvoorwaarden (zie addendum RSPA) Relatie met het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Informatief deel Figuur 1: bestaande ruimtelijke structuur (GRS) In het informatief gedeelte van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan werd de bestaande ruimtelijke structuur van Olen onderverdeeld in drie grote deelruimten: de woonkernen, het economisch netwerk van Albertkanaal en E313 en het openruimtegebied. Olen Centrum behoort vanzelfsprekend tot de deelruimte van de woonkernen, en wordt aangeduid als hoofdkern die complementair is aan de hoofdkern Onze Lieve Vrouw. Sint Jozef wordt aangeduid als een structuurondersteunde kern. Elke kern heeft hierbij zijn eigen karakteristieken en kenmerken, doch de ruimtelijke problematiek is er veelal gelijklopend. In de historische kern Centrum bevindt zich het gemeentehuis met de gemeentelijke administratieve diensten en is een groot deel van de handels en horecazaken aanwezig. Daarnaast is ook de woonfunctie zeer belangrijk. De identiteit van Centrum wordt grotendeels bepaald door het dorpsplein, dat sterk structuurbepalend is voor de hele deelkern. De kleinhandelszones die geconcentreerd zijn in de dorpskernen, zijn in de gemeente Olen klein en volledig gericht op de lokale behoeften. De belangrijkste concentraties zijn te vinden in de kern Centrum, waar de meeste handelszaken zich rond het dorpsplein en de Sint Maartenstraat bevinden, rond de kerk van Onze Lieve Vrouw en in Sint Jozef op de kruising van de Lichtaartseweg en de Kapellestraat. Toelichtingsnota pag.8

11 Richtinggevend deel Figuur 2: gewenste ruimtelijke structuur Olen centrum (GRS) Olen wordt in het ruimtelijk structuurplan als een aantrekkelijke woongemeente geprofileerd, geënt op het economisch netwerk van het Albertkanaal, waarbij de kwaliteit van de woon en leefomgeving kan worden versterkt door de uitbouw van een aantrekkelijk openbaar domein, het nastreven van verkeersleefbaarheid en het integreren van de aanwezige natuur en landschapswaarden in de leefomgeving. Dit toekomstbeeld kan vertaald worden in de uitbouw van de dorpskernen als knooppunten waar het aangenaam wonen, werken, verblijven en ontspannen is. De concentratie van activiteiten en bebouwing in de kernen kunnen een contrast vormen met de rustige, groene openruimtegebieden, die een aangename en aantrekkelijke omgeving vormen. De verdere uitbreiding van het woongebied aan de randen van de kernen legt te veel beslag op de resterende open ruimte. Een duidelijke afbakening van de kernranden moet hiervoor, samen met het verdichten van de kernen en de stationsomgeving, een oplossing voor bieden. De elementen van de gewenste ruimtelijke structuur van Olen Centrum zijn onder meer (kaart 5): - stimuleren van renovatie en woonvernieuwing in straten met een oud (en aftakelend) woningbestand, o.a. de Drogebroodstraat; - onafgewerkte straatwanden en verkavelingen vervolledigen, o.a. de hoek van Bremmeken en Bulestraat; - ontwikkeling van de noordzijde van de Herentalseweg als kwalitatief hoogstaande woonomgeving met behoud en versterking van houtkanten als groene corridor; - realisatie concept Groene Centrum Gordel met ontwikkeling van het natuurkerngebied Teunenberg en van de waardevolle groenzones Schommenstraat, Ven en Hezewijk (deels) als buffer tussen snelweg, industrie en woonkern; - het bosgebied rond Teunenberg wordt ontwikkeld als waardevol en gevarieerd boscomplex dat deel uitmaakt van de beboste duinrug en fungeert als drager van ecologische processen. Daarnaast blijft de functie van groen recreatiegebied op gemeentelijk niveau bestaan. De om Toelichtingsnota pag.9

12 vang beperkt zich tot de huidige zone in consessie van de gemeente. Deze wordt behouden en geoptimaliseerd; - ondersteunen van de aanwezige handel en horeca en waar nodig versterken; - uitbouwen van een aantrekkelijk openbaar domein, als basis voor een kwalitatieve woon en leefomgeving; - herinrichting van enkele structuurbepalende assen en knooppunten ter ondersteuning van het stedenbouwkundig weefsel op basis van een stedenbouwkundig ontwerp, bvb. Herentalseweg, Dorp, Ven en Sint Martinusstraat; - pleinen uitwerken als knooppunten in de structuur met aandacht voor de afwerking en kwaliteit van de wanden; - verbeteren van de verkeersleefbaarheid op de N152; - uitbouwen van kortere verbindingsroutes voor fietsers en voetgangers tussen de verschillende woonwijken en de kern, met gebruik van de bestaande groenassen en oude kerkwegels. Het bijhorende actieprogramma stelt o.a. volgende acties voor: - te bebouwen en/of te verdichten gebieden - open ruimte aan de hoek van Bulestraat en Bremmeken - open ruimte aan de noordzijde van de Herentalseweg, mits behoud en versterking van de houtkanten als groene corridor - verdichtingszones langs de hoofdassen - verdichten van kleine onbebouwde binnenruimten in de kern - te verbinden en/of te versterken structuurbepalende groenzones en open gebieden - parkgebied Ven - domein Teunenberg als natuurgebied - te versterken sociaal recreatieve functies Toelichtingsnota pag.10

13 - gedeelte Teunenberg in concessie gemeente - te herwaarderen structuurbepalende assen - doortocht N152 door Dorp - Herentalseweg als groene ader - te herwaarderen structuurbepalende plekken - Dorp - herstructureren in functie van voorzieningen en doortocht N152 - verbeteren samenhang met Ven en Kerkplein (Sint Martinusstraat) - Kerkplein - verbetering samenhang met Dorp - Ven - behoud en bescherming historische dries - verbetering samenhang tussen bebouwing en dries - verbetering samenhang met Dorp Voor het verbeteren van de verkeersleefbaarheid en veiligheid van de woonkernen, is het van belang dat het openbaar domein zodanig ingericht wordt dat de verblijfsfunctie duidelijk primeert boven de verkeersfunctie (doorgangsfunctie). Door een leesbare verkeersomgeving te creëren moeten bezoekers en automobilisten meteen duidelijk merken wanneer ze een verblijfsgebied naderen en wanneer ze tot het hart van een centrumgebied doordringen. Om die leesbaarheid te bekomen moet het openbaar domein een ruimtelijke kwaliteit uitstralen. Banale of louter verkeerstechnische vormgeving is uit den boze. Een karaktervolle vormgeving dwingt respect af van weggebruikers en draagt bovendien bij tot de functionele versterking van bvb. het winkelapparaat in de kernen. Toelichtingsnota pag.11

14 Prioritair moet daarbij aandacht worden besteed aan de doortocht van de N152 doorheen Centrum en de afbakening van de schoolomgevingen als zone 30. Bij de invoering van zone 30 gebieden is een kwalitatieve ruimtelijke inpassing van maatregelen te verkiezen boven een louter verkeerstechnische aanpak. Hierbij wordt gestreefd naar een coherente herinrichting van de publieke ruimte (materiaalgebruik, groenstructuur, parkeerplaatsen ), hoofdzakelijk gericht op het verblijfs en ontmoetingskarakter Bindende bepalingen Bindende bepaling 20 De Gemeente zal kwalitatieve eisen stellen voor het wonen in centrumzones d.m.v. een bouwverordening (of uitvoeringsplan). Kortom, volgens het GRS moet renovatie en woonvernieuwing worden gestimuleerd. Verder dienen er kwalitatieve verdichtinsgprojecten te worden uitgewerkt in kleine en minder waardevolle binnengebieden. De noordzijde van de Herentalseweg moet ontwikkeld worden. Pleinen dienen te functioneren als knooppunten en de verkeersleefbaarheid van N152 moet verbeterd worden Gemeentelijk mobiliteitsplan Bulestraat, Dorp, Sint Maartenstraat worden aangeduid als lokale weg I (verbindingsweg op lokaal en interlokaal niveau).tramstraat en Herentalseweg (gedeelte tussen Hezewijk en de westelijke aansluiting van de Stadsestraat) worden aangeduid als lokale weg II (ontsluitings c.q. verzamelweg op lokaal en interlokaal niveau). Voor de N152 werd reeds een ontwerp streefbeeld opgemaakt dat in 2005 conform verklaard werd door de PAC. Specifieke ingrepen voorzien in Olen zijn: herinrichting kruispunten met op en afritten E313 als rotondes (nu tijdelijk opgelost d.m.v. verkeerslichten); inrichting carpoolparking in lus noordelijke afrit E313; creatie poorteffect t.h.v. de aansluitig met Ven; Toelichtingsnota pag.12

15 totaalaanpak voor de herinrichting van Dorp (met beperkte aanpassing circulatie en behoud van verkeerslichten op kruispunt met Bulestraat); inrichting afslagstrook linksaf naar Tramstraat; inrichting afslagstrook linksaf naar Boerenkrijglaan + plaatsing verkeerslichten; creatie poorteffect t.h.v. Rode Haan. De Bulestraat maakt deel uit van de Noord Zuidas, die een rol speelt als interne verbinding enerzijds en een ontsluitende rol naar de eerder oost west gerichte wegen met een (bovenlokale) verbindingsfunctie anderzijds. Specifieke aandachtspunten m.b.t. de doortocht doorheen de dorpskernen in de Bulestraat zijn: vernauwing gezichtsveld (d.m.v. grote laanbomen); ontdubbeling fietspad; voetpaden verbreden/aanleggen; stimuleren kwalitatieve aanleg opritten en voortuinstrook. Relevante elementen die opgesomd worden in het actieprogramma: Langzaam verkeer: aanpak knelpunten bovenlokale fietsroutes: Fietspaden Dorp; aanleg fietspaden: Fietspad Herentalseweg; heraanleg voetpaden: Dorpscentrum Olen Centrum. Auto en vrachtverkeer: toepassing wegencategorisering: Doortocht N152 Dorp Olen Centrum; aanpak schoolomgevingen: school Drogebroodstraat. Toelichtingsnota pag.13

16 In het onderzoeksluik van de synthesenota werd voor een aantal drukke locaties in de gemeente de verkeersleefbaarheidsindex (VLI) berekend. Dorp scoort slecht tot zeer slecht op geluidshinder, oversteekbaarhied, en verkeerssnelheid en oppervlakteverdeling. Vooropgestelde acties: aanpak fietspaden; heraanleg voetpaden; herinrichting doortocht. Verwachte effecten: verbetering oversteekbaarheid; daling snelheid; verbetering oppervlakteverdeling. De Bulestraat scoort slecht op geluidhinder, verkeerssnelheid, oppervlakteverdeling en groenvoorziening. Vooropgestelde acties: ontdubbeling fietspaden noord zuidas; heraanleg voetpaden dorpscentrum; weren vrachtverkeer; doortochtmaatregelen noord zuid; aanpak schoolomgeving Drogebroodstraat. Verwachte effecten: daling snelheid; verbetering oppervlakteverdeling; verbetering groenvoorziening. Toelichtingsnota pag.14

17 3.5. Streefbeeldstudie N152 De streefbeeldstudie voor de gewestweg N152 (dd. december 2005) geeft een aantal randvoorwaarden voor de herinrichting ter hoogte van Olen Centrum: Verhogen van de verkeersleefbaarheid en verkeersveiligheid (max 50km/uur); Barrièrewerking van de N152 tot een minimum beperken; Fietsers op afzonderlijke plaats maar dicht bij de weg; Inrichting van poorten aan de toegangen tot de kern; Inrichting van een lichtengeregeld kruispunt aan de Boerenkrijglaan; Behoud van het lichtgeregeld kruispunt aan de Bulestraat. Toelichtingsnota pag.15

18 3.6. Andere plannen en initiatieven Stedenbouwkundige studie Olen centrum In het kader van de verstedelijkings en verkeersdruk op de dorpskern van Olen is door Stramien in opdracht van de gemeente Olen een stedenbouwkundige studie gemaakt (januari 2009). De visie en de concepten uit deze studie worden juridisch hard gemaakt via dit RUP Heraanleg dorpscentrum De gemeente heeft Stramien als ontwerper aangesteld voor het opmaken van een ontwerp voor de heraanleg van het dorpscentrum. De plannen zijn in opmaak. Op 20 december 2011 is het voorstel van ontwerp getoetst aan de Gemeentelijke Begeleidingscommissie (GBC) ITI profiel Om een meer duurzame typologie te krijgen dan vandaag met het standaard profiel bereikt is, heeft IOK in opdacht van de gemeente Olen een andere typologie (het ITI profiel) uitgewerkt. ITI staat voor: Innovatief Transformeren met hedendaagse bouwvormen Integratie duurzaamheids en leefbaarheidsaspecten ITI profiel Het profiel heeft volgende kenmerken: Verhoging bouwhoogte, Diepere bouwdiepte hoofdgebouw (10m), Herprofilering achterbouw, Verhoging achterbouw. Toelichtingsnota pag.16

19 Een ITI profiel heeft een positieve invloed op: de beeldkwaliteit (voornamelijk aan de achterzijde van de gebouwen), de compactheid (dit heeft een positieve invloed op het energie en materiaalverbruik), de zontoetreding (dit heeft een positieve invloed op het energieverbruik en op ), de flexibiliteit (hogere plafonds waardoor woningen gemakkelijk omgevormd kunnen worden tot andere functies). IOK stelt voor om het huidige standaardprofiel met al zijn nadelen (getrapt principe, beperkte bouwdiepte en bouwhoogte, hokjes architectuur, beperkte oppervlakte gelijkvloers, beperkte licht en zoninval ) om te vormen tot het ITI profiel Verbouwing van parochiecentrum naar dienstencentrum De gemeente heeft de intentie om het parochiecentrum te verbouwen tot lokaal dienstencentrum. Dit is een voorziening die als opdracht heeft aan de lokale bewoners: Activiteiten van algemene informatieve, recreatieve en vormende aard aan te bieden met het oog op het versterken van het sociale netwerk en dit in overleg met lokale sociaal culturele verenigingen en organisaties die gelijksoortige activiteiten aanbieden. Ter plaatse hulp bij activiteiten van het dagelijkse leven, inzonderheid hygiënische zorg, aan te bieden of binnen het bereik van de gebruikers te brengen. Het doel van een lokaal dienstencentrum is om de mogelijkheden van mensen te versterken zodat ze langer in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven leven. Het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de programmatie, de erkenningsvoorwaarden en de subsidieregeling voor woonzorgvoorzieningen en verenigingen van gebruikers en mantelzorgers houdt ook voorwaarden m.b.t. de infrastructuur in: 1 een centrum beschikt over duidelijk herkenbare en aaneensluitende lokalen; 2 voor de organisatie van de activiteiten, vermeld in A, 3, beschikt het centrum over een aangepaste en voldoende grote ontmoetingsruimte met minimaal 50 zitplaatsen; Toelichtingsnota pag.17

20 3 het centrum beschikt over een aparte gespreksruimte voor de centrumleider, waar de privacy van de gebruiker gegarandeerd is; 4 naast de ontmoetingsruimte, vermeld in punt 2, beschikt het centrum over minstens één aparte ruimte voor de organisatie van activiteiten als vermeld in A, 3 en 4. Die ruimte kan comfortabel gebruikt worden door groepen van minstens 20 personen; 5 het centrum is volledig toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Rolstoelgebruikers moeten zelfstandig het gebouw, de lokalen, vermeld in 2 tot en met 4, en de sanitaire ruimten kunnen betreden; 6 het centrum voorziet in de nodige accommodatie en hulpmiddelen, en zorgt voor een passend onderhoud ervan. De accommodatie en de hulpmiddelen zijn aangepast aan zijn gebruikers, opdrachten en medewerkers. Schetsontwerp lokaal dienstencentrum, mei 2011 (Poponcini en Lootens ir. Architecten bvba) Toelichtingsnota pag.18

21 Voorzien van een afscheidsruimte op het kerkhof De gemeente wenst een afscheidsruimte te voorzien op het kerkhof. Het gebouwtje heeft een oppervlakte van 43 m² (6m*7,25m) en een hoogte van 3 m. doorsnede afscheidsruimte grondplan afscheidsruimte Toelichtingsnota pag.19

22 4. JURIDISCHE CONTEXT Kaart 2: plan bestaande en juridische toestand 4.1. Het gewestplan Het grondgebied van de gemeente Olen is opgenomen in het gewestplan Herentals Mol (KB ). De kern van Olen Centrum heeft bijna uitsluitend als bestemming woongebied. De enige uitzondering vormt de omgeving van de Kerk in de Sint Maartenstraat waar het om een zone voor gemeenschapsvoorzieningen gaat. In het oosten en zuiden wordt het woongebied van Olen Centrum omgeven door natuur en bosgebied. In het noorden en het westen door landbouwgebied Verkavelingen Goedgekeurde verkavelingen Volgende goedgekeurde verkavelingen zijn in de kern gelegen: 1. verkaveling 090/008 (1962, 2005): gelegen op de hoek Sint Maartenstraat Tramstraat. Langs de zijde van de Sint Maartenstraat wordt aaneengesloten bebouwing voorgeschreven met een kroonlijsthoogte van 6 à 6,50 meter, met schuin dak. Langs de Tramstraat wordt een zone voor alleenstaande of gekoppelde bebouwing voorzien, met eenzelfde gabariet. De verkaveling is bijna volledig ingevuld met uitzondering van de meest westelijke kavel van de aaneengesloten bebouwing. Hiervoor is wel reeds een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd, op basis van een goedgekeurde verkavelingswijziging uit Deze wijziging had als doel de betreffende kavel als een volwaardig kopgebouw te kunnen benutten, met een volwaardige gevel naar de Tramstraat. 2. verkaveling 090/106 (1968): gelegen Ven. Het gaat om 4 percelen voor gegroepeerde bebouwing. De maximale kroonlijsthoogte bedraagt 6 meter. Het dak dient een zadeldak te zijn met de nok Toelichtingsnota pag.20

23 evenwijdig aan de voorgevel. De percelen zijn momenteel ingevuld met een appartementsgebouw van 3 bouwlagen (gelijkvloers + 2 verdiepingen) met plat dak. Een hele andere invulling dan voorgeschreven in de voorschriften. 3. verkaveling 090/126 (1969): gelegen Bremmeken. 10 kavels van gekoppelde en vrijestaande bebouwing. Maximale kroonlijsthoogte 6 meter plus schuin dak. 4 percelen zijn reeds bebouwd met vrijstaande woning. De loten maken deel uit van in totaal 100 vrijstaande loten vrijstaande en gekoppelde bebouwing. 4. verkaveling 090/193: gelegen op de hoek Stadsestraat Herentalseweg. Gelegen in het BPA Grot van O.L. Vrouw K.B loten voor gekoppelde bebouwing, 4 loten voor vrijstaande bebouwing, bestemming: woonhuizen, kroonlijsthoogte: 7m, bouwlijn van lot 1 en 2: gelegen op 6m uit de rooilijn ten opzichte van de Herentalseweg. 5. verkaveling 090/226 (1971): gelegen Dorp. Het gaat om een verkaveling van 3 kavels voor aaneengesloten bebouwing met een kroonlijst van 6 meter en een schuin dak. 2 kavels zijn reeds bebouwd met een handelsgebouw met appartementen en een onderdoorgang naar de achtergelegen garages. Kavel 3, grenzend aan café De Pelikaan, is momenteel nog leeg. Er is een verkavelingswijziging gebeurd, waarbij halfopen bebouwing in plaats van een gesloten bebouwing mogelijk is, gezien de aanwezigheid van raamopeningen in de zijgevel van De Pelikaan. Er is een mogelijkheid om een extra bouwlaag te creëren door dakkapellen te voorzien die gelegen zijn voor het gevelvlak, in plaats van 40 cm naar achter zoals in de oorspronkelijke verkaveling voorgeschreven. Deze dakkapel sluit aan bij een erker op de eerste verdieping. 6. verkaveling 090/227: Tramstraat. 5 loten voor gekoppelde bebouwing, kroonlijsthoogte: 6m, bouwdiepte: 15m, zadeldak met nok // straat 7. verkaveling 090/245 (1972): gelegen Sint Maartenstraat Tramstraat. Ook hier gaat het om het verkavelen van de tuin van een woning in de Sint Maartenstraat. In plaats van 1 perceel, worden 5 percelen gecreëerd, 2 in de Tramstraat en 3 in de Sint Maartenstraat waarvan de bestaande woning er één uitmaakt. In de Tramstraat wordt aaneengesloten bebouwing (kroonlijst 6 meter + schuin dak) voorzien, in de Sint Maartenstraat (kroonlijst 7 meter + schuin dak) vrijstaande bebouwing. De volledige verkaveling is bebouwd. 8. verkaveling 090/273 (1974): gelegen Tramstraat. Het gaat om 4 percelen voor gekoppelde bebouwing. De kroonlijsthoogte bedraagt 6 meter met schuin dak (nok evenwijdig aan de voorge Toelichtingsnota pag.21

24 vel). Twee van de percelen zijn bebouwd met twee gekoppelde woningen, onder gemeenschappelijk zadeldak met de nok loodrecht op de voorgevel en tellen slechts 1 bouwlaag. 9. verkaveling 090/347: gelegen Processieweg. 2 percelen voor gekoppelde bebouwing. Maximale kroonlijsthoogte 6 meter plus schuin dak. Beide percelen zijn nog onbebouwd. 10. verkaveling 090/483 (2009): Herenstalseweg, 2 loten voor gekoppelde bebouwing en een lot voor vrijstaande bebouwing met een kroonlijsthoogte van maximum 6m en een nokhoogte van maximum 11m, bouwdiepte: 17m Vervallen verkavelingen 11. verkaveling 090/080 (1965): gelegen Bulestraat. 3 loten voor gekoppelde bebouwing (vervallen op 26 mei 2005) 12. verkaveling 090/102 (1966): gelegen Tramstraat (vervallen op 08/12/2005) 13. verkaveling 090/300 (1984): gelegen Processieweg. 2 loten voor gekoppelde bebouwing 14. verkaveling 09/333 (1982): gelegen Tramstraat. Het gaat om een diepe tuin van een perceel gelegen langs de Sint Maartenstraat. De tuin wordt onderverdeeld in twee percelen. Op het westelijke perceel is gesloten bebouwing toegelaten, op het oostelijke halfopen bebouwing. De kroonlijst bedraagt 6 meter, en de dakvorm dient schuin te zijn. De voetweg naar de Sint Maartenstraat wordt vrijgehouden en een insteek naar het perceel in de Sint Maartenstraat wordt opengehouden, aansluitend hierop. Beide percelen zijn momenteel onbebouwd Stedenbouwkundig attest 15. Voor het perceel ten westen van de verkaveling 090/333 werd een stedenbouwkundige attest (SA200513) (2006) aangevraagd met de vraag een woning of appartement te mogen bouwen. Deze werd gunstig beantwoord. De kroonlijsthoogte mag maximaal 6 meter bedragen en de nokhoogte 11 meter. Toelichtingsnota pag.22

25 4.3. Stedenbouwkundige vergunningen Perceel Dossier Soort bouwaanvraag Aard der werken Indiening Status Beslissing 463 e SDB 090/226(2) Verkavelingswijzigingaanvraag Bouwen van een handelspand met appartementen; het is de bedoeling dat op het perceel een meergezinswoning wordt opgericht. 31/10/2007 Goedgekeurd onder vw 27/03/ g BV Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag 454 BV0413 Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag 471b BV Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag Verbouwing binnen het bestaande volume. Renoveren van de bestaande feestzaal Oprichten van een meergezinswoning met 3 appartementen Oprichten van 7 appartementen met garages 22/12/2005 Goedgekeurd 21/09/ /08/2003 Goedgekeurd 12/02/ /05/2007 Goedgekeurd 30/11/ f BV0669 Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag Oprichten van een meergzinswoning met 3 appartementen 09/09/2006 Goedgekeurd (vervallen) 08/06/ m BV0444 Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag 215d BV0224 Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag Oprichten van een meergzinswoning met 5 appartementen Oprichten van een meergezinswoning met 8 appartementen 20/11/2003 Goedgekeurd 13/04/ /10/2001 Goedgekeurd 14/03/ h, 546, 561 g2, t2, c2, 102 / Voorontwerp Aanvraag tot het afbreken van de bestaande woning die opgenomen is in de Inventaris voor Onroerend Erfgoed (Dorp 32), het oprichten van 3 rijwoningen aan Dorp, het oprichten van 8 woningen in het binnengebied, en 6 woningen aan Het Bremmeken. / / / G463e BV08121 Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag G441e Bouwen van een handelspand met appartement 21/05/2008 Goedgekeurd 03/07/2008 G253f2,g 2 Verkavelingsaanvraag Toelichtingsnota pag.23

26 Dorp (perceel 643m, 463 e en 464g) Op twee naast elkaar gelegen percelen in de kern van Olen centrum werd een aanvraag ingediend: - Verkavelingswijzigingaanvraag Dorp: verkaveling SDB 090/226(1), Afd.1 Sie. G, nrs. 643m (kavels 1 en 2) en 463 e (kavel 3), bouwen van een handelspand met appartementen; het is de bedoeling dat op het perceel een meergezinswoning wordt opgericht. - Stedenbouwkundige vergunningsaanvraag De Pelikaan, Sint Maartenstraat 1, Afd. 0 Sie. G, 464g, verbouwing binnen het bestaande volume. Renoveren van de bestaande feestzaal. Deze feestzaal De Pelikaan bestaat aan de straatzijde uit een oud gebouw dat een belangrijke historische waarde heeft. De Gecoro geeft een ongunstig advies. Niettegenstaande het gunstig advies van de brandweer stelt de Gecoro zich vragen over de brandveiligheid. De Gecoro is van mening dat de twee ontwerpen niet op elkaar zijn afgestemd. De gemeente heeft in 2006 een studie laten uitvoeren, met volgende conclusies: - De intentie om kavel 3 te concipiëren als een halfopen bebouwing met een tussenvolume aan de zijde van de Pelikaan, wordt positief beoordeeld. Enkel geldt het advies het tussenvolume niet te laten aansluiten op De Pelikaan en zo dus ook volledig voor een halfopen bebouwing te kiezen, in plaats van een tussenoplossing. - De doorgang dient zo breed mogelijk te zijn, zeker aan de straatzijde waar de minimale 1 meter niet volstaat. - Het hoofdvolume mag De Pelikaan niet raken, een minimale afstand van 3 meter is vereist. Het tussenvolume dient minimaal 2 meter van de zijgevel van De Pelikaan te blijven. Het tussenvolume heeft een maximale kroonlijsthoogte van 6 meter, met plat dak. - Qua materialen en dakvensters wordt in dit advies het voorstel van de verkavelingswijziging niet gevolgd. Hier dienen de oude voorschriften geldig te blijven. Toelichtingsnota pag.24

27 Dorp 49 (perceel 454) Aanvraag tot het oprichten van een meergezinswoning van 3 appartementen (kroonlijsthoogte van 6 m, nokhoogte van 10,5m). De kroonlijst loopt niet door en wordt onderbroken door dakkapellen die een totale hoogte hebben van 8,2m. Het perceel is gelegen tussen voetweg 83 en de bestaande woning op nr. 49b. Gezien dit gebouw maar een bouwlaag heeft, en een kroonlijsthoogte van 3,75m, kan er gesproken worden van een schaalbreuk. Tramstraat (perceel nr. 471b) Het perceel is gelegen tussen twee verkavelingen, namelijk verkaveling 4 en 5 (zie boven). Er wordt een alleenstaande woning van 12,5m breedte voorzien. Buurtweg 84 loopt langs het perceel. Sint Maartenstraat 31 a, b, c (perceel 479f) Aanvraag tot het oprichten van een meergzinswoning met 3 appartementen van +/ 130 m² (kroonlijsthoogte van 7,17 m, nokhoogte van 10,77m). De kroonlijsthoogte komt overeen met die van de linkerbuur. De bouwdiepte bedraagt op de verdieping 9m. Strakke hedendaagse architectuur. De voorzijde is redelijk gesloten. Drogebroodstraat 6a e (perceel nr.450) Aanvraag voor het oprichten van een meergezinswoning met 3 appartementen van +/ 90 m² (kroonlijsthoogte 6,10m, nokhoogte van 9,36m). De bouwdiepte op het gelijkvloars bedraagt 17m, op de verdieping 9m. Strakke hedendaagse architectuur. Ven 2, a g (perceel 214 l en 215c) Aanvraag tot het oprichten van een meergezinswoning met 8 appartementen van +/ 100 m² (kroonlijsthoogte van 6,21m, Nokhoogte va0 10,82m). Boven de kroonlijst worden er dakkappelen voorzien van 2,5m. Aan de achterzijde tegen de tuinmuur worden garages voorzien. Toelichtingsnota pag.25

28 Dorp Het Bremmeken (percelen 544h, 546, 561 g2, t2, c2, 102) Aanvraag tot het afbreken van de bestaande woning die opgenomen is in de Inventaris voor Onroerend Erfgoed (Dorp 32), het oprichten van 3 rijwoningen aan Dorp, het oprichten van 8 woningen in het binnengebied, en 6 woningen aan Het Bremmeken Vastgestelde bouwmisdrijven 1. Dorp 5 (BM 9208), te grote dakuitbouwen 2. Het Bremmeken 17 (BM 0202), bijgebouw 3. K. Boudewijnlaan 2 (BM 985), tuincentrum 4.5. Beschermde Monumenten Olen Centrum telt twee beschermde monumenten: 1. de kerk Sint Martinus in de Sint Maartenstraat; 2. de omgrachte pastorij langs de N152. Voor de beschermde monumenten gelden: Decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads en dorpsgezichten, met latere wijzigingen, Besluit van de Vlaamse Regering van 17 november 1993 tot bepaling van de algemene voorschriften inzake instandhouding en onderhoud van monumenten en stads en dorpsgezichten, met latere wijzingen Inventaris Onroerend Erfgoed De relicten zijn opgenomen in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed. Juridisch gevolg hiervan is onder andere dat enkel voor gebouwen in de vastgestelde inventaris een niet bindend advies dient te worden gevraagd aan de dienst Erfgoed in geval van sloop. Toelichtingsnota pag.26

29 Hierbij kan verwezen worden naar het Besluit van de administrateur generaal van 20 september 2010 houdende vaststelling van de inventaris van het bouwkundig erfgoed en vastgestelde lijst. Verder zijn de rechtsgevolgen te lezen op de site inventaris.vioe.be In de inventaris van onroerend erfgoed staat de kern van Olen als volgt omschreven: Een dorpskern met driehoekig plein als knooppunt van verschillende invalswegen, voorts heterogene bebouwing met voornamelijk eengezinswoningen uit de 20ste eeuw. Sporen van de vroeger dominerende landbouwactiviteit zijn de her en der bewaarde, doorgaans kleinschalige langgestrekte hoeves. De volgende gehelen zijn opgenomen in de inventaris van bouwkundig erfgoed: 1. Dorp: driehoekig dorpsplein afgezoomd met lindebomen en heraangelegd in Aan de noordzijde bevindt zich een beeld Het Gezin op arduinen voetstuk, aan de zuidzijde een fontijn met de potten van Olen als referentie aan de volkslegende van Keizer Karel en de boeren van Olen, geschonken door Union Minière. Heterogene bebouwing, vnl. uit de 20ste eeuw, met vestiging van enkele horecazaken. 2. Sint Maartenstraat: verbindingsstraatje tussen Dorp en de kerk. Kleinschalige lintbebouwing met dorpswoningen vanaf XIX d van één bouwl. onder zadeldaken, verder XX woningen van twee bouwl. De volgende gebouwen (relicten) zijn opgenomen in de inventaris van bouwkundig erfgoed: 1. Parochiekerk Sint Martinus, Sint Maartenstraat: excentrisch even ten westen van de dorpskern gelegen kerk met omringend en ommuurd kerkhof. Driebeukige longitudinale kerk met vroeggotische toren van ca en gotisch koor en middenbeuk uit 15e 16e eeuw. De kerk werd grondig verbouwd in Gemeentehuis en voormalige onderwijzerswoning (Dorp 1) (1744): neoclassicistisch dubbelhuis van vijf trav. en twee bouwl. onder zadeldak (n // straat, kunstleien), vlg. literaire bronnen in kern opklimmend tot 1760, n.o.v. J. Van Gastel van 1869 verhoogd met bovenverd. en verbouwd tot neoclassicistisch dubbelhuis met geblokt middenrisaliet onder driehoekig fronton, gerenoveerd in Heden bepleisterde en beschilderde lijstgevel met later aangebrachte decoratieve elementen zoals pseudopilasters met lotusbladkapiteel en balusters. Rechth. vensters en steekboogdeur. Toelichtingsnota pag.27

30 3. Omgrachte pastorie (Dorp 18) opgericht in door meester metser Jan Blomme en Jan Berckmans van Lier, in opdracht van de abdij van Averbode. Dubbelhuis van vijf trav. en twee bouwl. onder schilddak (n // straat, leien). Bakstenen lijstgevel met bepleisterd hoofdgestel. Centraal ingangsrisaliet onder driehoekig fronton met oculus. Rechth., beluikte vensters met bepleisterde rechtstanden. Rechth. deur onder waaier in hardstenen schouderboogvormige omlijsting met steenkappersmerk onder gebogen waterlijst, hogerop schouderboogvenster in hardstenen omlijsting. Interieur met schoorsteenmantels en stucplafonds uit XVIII. R. aansluitend lager en inspringend bakstenen bijgebouw onder pannen zadeldak met segmentboogvormige muuropeningen n.o.v. P.J. Taeymans van 1892, op het kadaster geregistreerd in Omliggende tuin met aan straatzijde begroeide korfboogpoort naar verluidt opgetrokken met recuperatiemateriaal van een vroegere pastorie. Bakstenen korfboogpoort met zandstenen rechtstanden geflankeerd door geblokte pilasters onder geprofileerde kroonlijst, sierankers. Tuin heraangelegd in Alleenstaand dubbelhuis (Dorp nr. 32) met vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (nok evenwijdig aan de straat, kunstleien), uit de 20ste eeuw. 5. Alleenstaand burgerhuis (Dorp nr. 33) van één en drie traveeën en twee bouwlagen onder plat dak en schilddak (nok evenwijdig aan de straat, kunstleien), van Baksteengebouw met constructief en decoratief gebruik van natuursteen voor banden, puilijst en omlijstingen. Voortuin afgesloten met ijzeren hek. 6. Alleenstaande burgerhuis (Dorp nr. 34) van drie traveeën en twee bouwlagen onder complexe bedaking (nok evenwijdig en loodrecht op de straat, mechanische pannen), uit de 20ste eeuw (Art Deco). Karakteristieke baksteenbouw met verspringende volumes gemarkeerd door erkers. 7. Dubbelhuis (Sint Maartenstraat 1): half vrijstaand dubbelhuis van drie trav. en één bouwl. onder zadeldak (n // straat, kunstleien) met aandak, van 1818 (cf. jaartal in zijgevel). Verankerde baksteenbouw met rechth. muuropeningen. Manke zijtuitgevel met muurvlechtingen en jaartal 1818 van gesinterde steen. 8. Dubbelhuis (Herentalseweg 2): alleenstaand dubbelhuis van vier trav. en twee bouwl. onder zadeldak (n // straat, kunstleien), uit XIX d, op kadaster geregistreerd in Bakstenen lijst Toelichtingsnota pag.28

31 gevel met bepleisterde en beschilderde banden en rechth. muuropeningen. Beluikte benedenvensters. Deur in hardstenen entablementomlijsting. Beraapte l.zijgevel met rondboogluik. 9. Voorts kan ook de waterput vermeld worden die VIOE enige tijd geleden op het Dorpsplein heeft geregistreerd Openbare eigendommen Perceel Adres Eigenaar Functie 515a, 515c Dorp 15 gemeente bibliotheek, uitleendienst 516 Dorp 42 gemeente? 521a De Plaats gemeente park 523b, 524b, 525a, 526a, 527a Dorp gemeente pastorie 373n Tramstraat 6 gemeente parking? 373p Tramstraat 10 gemeente? 373t Tramstraat 12 gemeente? 373v Tramstraat 8 gemeente parking? 456l Tramstraat gemeente gemeentehuis 459e Dorp 1 gemeente gemeentehuis 488, 489, De plaats gemeente kerkhof a Sint Maartenstraat gemeente kerk Toelichtingsnota pag.29

32 4.8. Watertoets Figuur 3: watertoets Figuur 4: bodemkaart Figuur 3: Figuur 4: watertoets bodemkaart Het decreet van 18 juli 2003 betreffende het algemeen waterbeleid legt bepaalde verplichtingen op, die de watertoets wordt genoemd. Met de watertoets wordt nagegaan of een ingreep schade kan veroorzaken aan het watersysteem. Het watersysteem is het geheel van alle oppervlaktewater, het grondwater en de natuur die daarbij hoort. Bij elke beslissing over een plan dient de vergunningverlenende overheid na te gaan of er schade kan ontstaan op dit watersysteem. Het plan dient dan ook de nodige elementen te bevatten om de beoordeling mogelijk te maken. Binnen de watertoets komen de volgende aspecten aan bod: hemelwaterberging en infiltratie, kwaliteit van grond en oppervlaktewater, kwantiteit van grond en oppervlaktewater, watervoorziening, waterafhankelijke natuurwaarden en waterzuivering en riolering. In de voorschriften zijn de gevraagde inspanningen overgenomen. Veiligheid: Het studiegebied valt niet binnen de grenzen van de effectief overstromingsgevoelige gebieden of de mogelijke overstromingsgevoelige gebieden. Infiltratie/ hemelwaterberging De kern is bebouwd, waardoor er weinig informatie is over de bodem. De bodem van het gebied aan de westzijde van Bremmeken bestaat uit natte licht zandleembodem met dikke antropogene humus A horizont (Pem) en is dus niet geschikt voor infiltratie. Aan de andere kant van de straat bestaat de bodem uit matig droge lemig zandbodem met dikke antropogene humus A horizont (Scm) en is dus wel geschikt voor infiltratie. De omgeving rond de kern bestaat voornamelijk uit een zeer droge tot matig droge lemige zandbodem. Toelichtingsnota pag.30

33 Binnen deze aanvraag dienen de volgende inspanningen geleverd te worden: Hemelwater moet maximaal ter plaatse indringen in de bodem. Indien mogelijk moet het opgevangen en gebruikt worden ter besparing van leidingwater. De afvoer van daken en (half)verharde oppervlakken moet op het domein zelf kunnen infiltreren. Voldoende buffercapaciteit moet vermijden dat bij hoge regenval of dooi, hemelwater toch via de oppervlakte het gebied verlaat. Een buffervolume van minimum 25 m³ per 1000 m² aangesloten oppervlakte (half)verharding of dak moet voorzien worden. Open, afvoerloze grachten of natuurlijk uitgewerkte waterinfiltratiebekkens (wadi s) dienen voorzien te worden. Bij de aanleg van verhardingen dient ermee rekening gehouden te worden dat het regenwater de mogelijkheid moet krijgen om maximaal door te dringen in de ondergrond. Rechtstreekse lozing van regenwater in het openbaar riool of waterlopen, is niet toegestaan. De aansluiting van een verhard oppervlak waar vaak wagens stilstaan of parkeren (artikel 1 toegangszone of 2 zone voor erfplein) op een gracht of infiltratiesysteem moet via een oliescheider gebeuren. Realisatie als groendak van platte daken in de projectzone. Oppervlaktewaterkwaliteit De afvoer van (overtollige) regenwater en afvalwater dient 100% gescheiden te gebeuren en te blijven. Oppervlaktewaterkwantiteit Zie hogere maatregelen i.v.m. berging en infiltratie Waterzuivering Afvalwater dient afgevoerd te worden naar een (gescheiden) rioleringsstelsel of naar een eigen waterzuiveringsinstallatie (gebouwd volgens de code van de goede praktijk, zie ook Toelichtingsnota pag.31

34 4.9. Archeologische zone De Centrale Archeologische Inventaris geeft een overzicht van de gekende archeologische vindplaatsen. De inventaris geeft enkel een opsomming van de gekende vindplaatsen. Er bevinden zich naar alle waarschijnlijkheid nog veel sites in de ondergrond waar er geen weet van is. Om op een degelijke manier om te gaan met deze onbekende factor, wordt het aspect archeologie best opgenomen in de planvorming. Volgende zones komen voor in de Centrale Archeologische Inventaris: Figuur 5: landschapsatlas code locatie Naam Periode Aard Opmerkingen Referentie Dorp 18 Olen 18de eeuw Religie, pastorij omgracht Kennes H. e.a. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen 16n3 opgericht in Sint Martinus parochiekerk Late Middeleeuwen Religie, kerk oudste deel huidige kerk: 4 gothische spitsboogramen W. toren van ca 1400; grondige verbouwing in 1776 Kennes H. e.a. 2001: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Turnhout, Kanton Herentals, Bouwen door de eeuwen heen 16n3 Lauwerys J. (1976) De kerk van Olen in Lindeblad 2 De kleinschalige ingrepen in de bodem vereisen geen archeologisch vooronderzoek. De vondstmeldingsplicht blijft in dit geval wel van kracht. Bij de heraanleg van de pleinen of parkings en de ontwikkeling van binnengebieden zal wel een vooronderzoek nodig zijn. Afhankelijk van de aard van de ingreep kan bekeken worden of behoud van het erfgoed mogelijk is. Toelichtingsnota pag.32

35 4.10. Atlas der buurtwegen Kaart 3: atlas der buurtwegen In het gebied zijn er een aantal buurtwegen. De meeste hiervan zijn nog toegankelijk. Buurtweg 77: tussen de Herentalseweg en de kerk Buurtweg 80: tussen Dorp en buurtweg 77 Buurtweg 81: tussen Dorp en het Bremmeken (afgeschaft) Buurtweg 82: tussen Bulestraat en Drogebroodstraat (afgeschaft) Buurtweg 83: tussen Dorp en Tramstraat (afgeschaft) Buurtweg 84: tussen Sint Maartenstraat en Tramstraat Buurtweg 85: tussen Sint Maartenstraat en Tramstraat Deze buurtwegen doen dienst als fiets en voetgangersdoorsteken die een alternatieve routing doorheen de kern mogelijk maken Landschapsatlas Figuur 5: Landschapsatlas De relictzone Bosgebied Olen omringt de dorpskern van Olen. Deze heeft een duidelijk herkenbare structuur, maar is lokaal reeds bebouwd. Toelichtingsnota pag.33

36 5. ANALYSE BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR 5.1. Historische analyse Kaart 11: Ferraris (1770) Kaart 12: Atlas der buurtwegen (1840) Figuur 6: Historische kaart van 1770 (Ferraris). Figuur 7: Atlas der buurtwegen (1840) Figuur 8: Historische kaart van Zoals traditioneel in Vlaanderen, groeide de kern van Olen rond de kerk. De Dries, het driehoekige dorpsplein, was de verzamelplaats en drinkplaats voor het vee. Naarmate de Dries aan belang won, nam de bebouwing errond toe. Vanuit de Dries vertrok een driftweg naar het noordoosten, naar de meest vruchtbare gronden. Door de toenemende agrarische ontwikkeling ontstonden verspreide boerderijen op die gronden, waaruit later gehuchten groeiden, waaronder Ven en Schaatsbergen. De natuurlijke groei van de dorpskern verliep dus in noordoostelijke richting. De gronden in het zuiden zijn meer bebost. Op de historische kaarten is de Herentalseweg al duidelijk af te lezen. De verbinding Noorderwijk Onze Lieve Vrouw Olen loopt dwars door de kern. Langsheen deze doorsteek, ter hoogte van de Dries, was er destijds bebouwing. Er bevonden zich onder andere een café en een schooltje. De grote lindes die vandaag nog steeds de kern sieren, staan reeds op deze kaart ingetekend. Eind jaren 60 wordt de N152 aangelegd. Deze aanleg werd destijds door de dienst Monumenten en Landschappen als storend ervaren 1. 1 Het marktplein moet opgevat worden als een historische site. Het is derhalve wenselijk dat door dit site geen verkeersweg getrokken wordt. (Uit een brief van de dienst Monumenten en Landschappen aan het College van Burgemeester en schepenen van 24/02/1976) In 1965 werd het dorpsplein als volgt omschreven in het kader van een vraag om het samen met de pastorietuin te beschermen als landschap: Het dorpsplein, een oude Frankische driehoek, bestaat uit twee delen, een driehoek en een trapezium, waar tussendoor een rijbaan ligt. Beide delen zijn beplant met linden. Deze van de driehoek zijn fris en mooi; deze van het trapezium schijnen meer geleden te hebben. (uit het verslag over het bezoek aan de hovingen van de pastorij te Olen op vrijdag 15 oktober 1965 door de Heren Stijnen en Beaujean) Kaart 13: historische kaart van 1870 Toelichtingsnota pag.34

37 De groei van de dorpskern wordt verstoord door de komst van de E313 en het Albertkanaal. Het woonweefsel groeit verder in zuidwestelijke richting, richting Noorderwijk. Momenteel loopt de bebouwing van beide kernen in elkaar over. Langs het kanaal en de snelweg ontwikkelt zich industrie op de voormalige landbouwgronden. In het zuidoosten is een omvangrijk bosgebied gelegen, met daarin enkele voormalige militaire sites (Teunenberg, Kamp C). In het noordwesten daarentegen bevindt zich een open ruimte bestaande uit weilanden en akkers. Toelichtingsnota pag.35

38 5.2. Macro schaal Bebouwde structuur Olen bevindt zich tussen de kleinstedelijke gebieden Herentals en Geel. Olen is een autonome gemeente die drie dorpskernen omvat: Olen Centrum, Sint Jozef Olen en Onze Lieve Vrouw. De bebouwing is deels geënt op de natuurlijke structuur van de Kleine Netevallei en de Olense duinenrug en deels ontwikkeld door de industriële activiteiten van het Kempisch kanaal. De bebouwing is er geconcentreerd in de dorpskernen en in lintbebouwing langs de verbindingswegen. De autosnelweg E313 snijdt de gemeente in twee. Terwijl Sint Jozef en onze Lieve Vrouw zich aan de noordzijde van deze autosnelweg situeren, situeert Centrum zich ten zuiden ervan. De kern Centrum wordt ontsloten door de gewestweg N152. Terwijl Olen en Noorderwijk oorspronkelijk twee verschillende dorpen waren, zijn ze nu volledig samengevloeid tot één aaneengesloten geheel. De kern Noorderwijk behoort sinds de fusie bij de gemeente Herentals. De deelkern Centrum bestaat uit een vijftal kleine wijken opgebouwd rond de wijk Centrum : het Bremmeken, de Heikens, Heiblokken, Hoge Blokkenlaan. Deze bestaan bijna uitsluitend uit vrijstaande woningen op kleine percelen. Het centrale gedeelte van het centrum is sterk verdicht en bestaat voornamelijk uit oudere gesloten bebouwing met twee bouwlagen, die radiaal uitwaaiert langsheen de aansluitende verbindingswegen Open ruimte De kern van Olen wordt omringd door het bosgebied van Olen, met biologsich waardevolle tot zeer waardevolle gebieden. Industrie en diverse verkavelingen dringen langs alle kanten het bosgebied binnen. Er bevinden zich geen VEN of IVON gebieden, noch Natura 2000 gebieden in de buurt van de kern Olen Centrum. In het noorden van de gemeente bevindt zich het valleigebied van de Kleine Nete met brongebieden, moerassen en heiden. Toelichtingsnota pag.36