Opdrachtgever: Gemeente Nederweert

Transcriptie

1 Opdrachtgever: Gemeente Nederweert Projectnr: NDW091 Datum: 7 mei 2019

2

3 Opdrachtgever: Gemeente Nederweert Projectnr: NDW091 Rapportnr: NDW091-RAP-VKR-Toelichting snelfietsroute 2.0 Status: Definitief Datum: 7 mei 2019 Opsteller: Martijn Kersten -+C0Martijn Kersten+- T F E info@kragten.nl Verificatie: Tim van Wijk Validatie: Martijn Kersten -+R0Tim van Wijk+- -+V0Martijn Kersten Kragten Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van Kragten. Het is tevens verboden informatie en kennis verwerkt in dit rapport ter beschikking te stellen aan derden of op andere wijze toe te passen dan waaraan in de overeenkomst toestemming wordt verleend.

4

5 INHOUDSOPGAVE 1.1 Introductie Leeswijzer Provinciaal beleid Regionaal beleid Gemeentelijk beleid Landelijke routes en ambities Gebruik van het netwerk Fietstellingen Gegevens CyclePrint Voorkeurstracé snelfietsroute Ontwerpuitgangspunten Ontwerp tracé en knelpunten Principe dwarsprofiel Deelgebied 1: Wiekendreef Ringbaan-Oost Deelgebied 2: Ringbaan-Oost - A Deelgebied 3: A2 - N Deelgebied 4: N275-snelfietsroute parallel aan A Suggestie / ambitie verbinding richting Venlo Investeringskosten Risico s Prijsindex naar uitvoeringsjaar...24 BIJLAGEN TABELLEN Tabel 1 Ontwerpuitgangspunten snelfietsroute Nederweert-Weert Tabel 2 Bandbreedte investeringskosten snelfietsroute AFBEELDINGEN Afbeelding 1 Plangebied snelfietsroute Weert-Nederweert... 9 Afbeelding 2 Uitvoeringsprogramma Fiets (Bron: Provincie Limburg) Afbeelding 3 Beoogd tracé snelfietsroute Weert-Nederweert (RMO Midden-Limburg) Afbeelding 4 LF- en Knooppuntenroutes Afbeelding 5 Landelijke snelfietsroutes (Bron: Fietsberaad) Afbeelding 6 Intensiteiten netwerk op basis van fietstellingen

6 Afbeelding 7 Informatie fietsgebruik routes, fietstelweek (Bron: CyclePrint) Afbeelding 8 Informatie fietsgebruik routes, B-riders (Bron: CyclePrint) Afbeelding 9 Informatie trajectsnelheid (Bron: CyclePrint) Afbeelding 10 Tracé Helmondseweg, krp. Helmondseweg-Molenakkerdreef en kruising Ringbaan-Oost Afbeelding 11 Kruising A2, tracé t.h.v. Pannenweg en verbinding langs A Afbeelding 12 Principe dwarsprofiel snelfietsroute Afbeelding 13 Schetsontwerp snelfietsroute t.h.v. Helmondseweg-Molenakkerdreef Afbeelding 14 Schetsontwerp snelfietsroute nabij Marconilaan Afbeelding 15 Schetsontwerp snelfietsroute aansluiting Staterweg-Rijksweg-Zuid Afbeelding 16 Schetsontwerp snelfietsroute aansluiting Pannenweg Afbeelding 17 Suggestie voor fietsviaduct over kanaal Wessem-Nederweert

7 1 INLEIDING 1.1 Introductie De gemeente Nederweert verricht momenteel onderzoek naar de mogelijkheden voor gebiedsontwikkeling in de Kanaalzone tussen Nederweert en verbetering van de verkeersafwikkeling van de N266. In het kader van dit onderzoek wordt een tweetal varianten uitgebreid onderzocht: - Opwaarderen bestaande N266, met beperkte gebiedsontwikkeling in de Kanaalzone. - Aanleg van een randweg, met optimale gebiedsontwikkeling in de Kanaalzone. In beide varianten wordt eveneens gekeken naar de mogelijkheden om de verkeersveiligheid en doorstroming op de N275 te verbeteren. In beide varianten is zodoende voorzien in een tweetal ongelijkvloerse kruisingen van de N275 voor langzaam verkeer. Ter plaatse van de N266-Randwegbrug wordt voorzien in een onderdoorgang/tunnel onder de N275 en ter plaatse van de Total is voorzien in de aanleg van een fietsbrug. Als gevolg van deze ongelijkvloerse kruisingen komen de huidige gelijkvloerse oversteekmogelijkheden ter plaatse van de Lindenstraat en de Randweg-West (bij McDonalds) te vervallen. De ongelijkvloerse kruisingen van de N275 dienen ter verbetering van de verkeersveiligheid voor het langzaam verkeer en dragen bij aan een betere doorstroming van gemotoriseerd verkeer op de N275. Beide kruisingen zijn voorzien als aanhaking op de geambieerde snelfietsroute Weert-Venlo. Ter versterking van deze regionale ambitie zijn gemeenten Nederweert en Weert voornemens een aanzet te maken voor de regionale route door reeds de relatie tussen Weert en Nederweert nader uit te werken. Onderstaande afbeelding toont het plangebied voor deze studie. Afbeelding 1 Plangebied snelfietsroute Weert-Nederweert 1.2 Leeswijzer Hoofdstuk twee geeft inzicht in de beschikbare basisgegevens en beleidsuitgangspunten voor de snelfietsroute. In hoofdstuk drie is nader ingezoomd op het beoogde tracé van de snelfietsroute en de knelpunten. Ook is inzicht gegeven in het schetsontwerp. Hoofdstuk vier tenslotte geeft inzicht in de verwachte investeringskosten voor de aanleg van dit deel van de snelfietsroute. 9

8 2 BASISGEGEVENS 2.1 Provinciaal beleid Het Provinciaal Beleidsplan Fiets is van maart 2014 en is daarmee inmiddels redelijk gedateerd. In dit beleidsplan zijn enkele ambities voor snelfietsroutes genoemd. De snelfietsroutes Weert-Venlo was destijds nog niet in beeld. In maart 2016 is het Uitvoeringsprogramma Fiets vastgesteld, daarin is de snelfietsroute Venlo-Maasbree-Helden-Weert wel opgenomen als onderdeel van één van de toonaangevende projecten. Afbeelding 2 Uitvoeringsprogramma Fiets (Bron: Provincie Limburg) 2.2 Regionaal beleid Het RMO Midden-Limburg heeft in 2018 een rapportage opgesteld (Snelle fietsroutes in Midden-Limburg, januari 2018) waarin de ambities voor snelfietsroutes in regionaal verband zijn vastgelegd. De snelfietsroute Weert-Venlo is daarin één van de opgenomen snelfietsroutes. Daarin is onder andere het volgende opgenomen: Deze fietsroute loopt in de gemeente Weert en Nederweert vrijwel volledig langs de Zuid-Willemsvaart en Noordervaart en overlapt grotendeels met de Euregionale Fietsallee am Nordkanal. Het Midden-Limburgse deel van deze route is vastgesteld. Tussen Weert en Nederweert loopt de route via de noordoever daarna via de zuidoever. Een belangrijke verbetering in het tracé in Nederweert is met een onderbroken streep weergegeven. Alles is voorbereid voor een nog ontbrekende fietstunnel onder de N275 tussen Rijksweg Zuid en de Staat. Een paar kilometer verder ter hoogte van de Stokershorst is reeds in opdracht van de gemeente Nederweert een studie verricht naar verschillende manieren om de Noordervaart te kruisen voor langzaam verkeer. Deze kruising slecht de Noordervaart als barrière en speelt een grote rol in het regionale recreatieve fietsnetwerk. Het beoogde tracé tussen Weert en Nederweert is voorzien langs De Zuid-Willemsvaart en in navolgende afbeelding weergegeven. 11

9 Afbeelding 3 Beoogd tracé snelfietsroute Weert-Nederweert (RMO Midden-Limburg) 2.3 Gemeentelijk beleid Zowel de gemeente Weert als de gemeente Nederweert zijn anno nu (Q2 2019) aan de slag met het opstellen van een nieuw gemeentelijk mobiliteitsplan. Onderdeel van beide plannen is onder andere het stimuleren van fietsgebruik en het verbeteren van de fietsinfrastructuur. Het realiseren van een snelfietsroute tussen Weert en Nederweert sluit hier naadloos bij aan. 2.4 Landelijke routes en ambities Op nationaal en regionaal niveau zijn fietsroutes vastgesteld, in de vorm van onder andere LF-routes en knooppuntenroutes. Ook in de omgeving Nederweert en Weert zijn diverse routes opgenomen. Het beoogde tracé van de snelfietsroute voert over een deel van deze routes, langs het kanaal (tussen knooppunt 72 en 73). Afbeelding 4 LF- en Knooppuntenroutes 12

10 Het Fietsberaad zet zich onder andere in voor het bevorderen van het fietsgebruik in Nederland. Tour de Force is een krachtige samenwerking tussen overheden, marktpartijen, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en platforms die zich inzetten voor een sterker fietsbeleid in Nederland. De doelstelling van Tour de Force is ambitieus: 20% meer fietskilometers in 2027 ten opzichte van Na het succes van de 1e etappe, met de Nationale Agenda Fiets, is nu tijd voor de 2e etappe: de Schaalsprong Fiets! (Bron: Force). Een onderdeel van deze ambitie is de aanleg van meer en betere snelfietsroutes. De ambitie is weergegeven op een kaart (Snelfietsroutes in Beeld), waarop de snelfietsroute Weert-Venlo eveneens is opgenomen. Afbeelding 5 Landelijke snelfietsroutes (Bron: Fietsberaad) 13

11 2.5 Gebruik van het netwerk Fietstellingen De gemeente Weert heeft in 2018 op diverse locaties in Weert tellingen uitgevoerd naar het gebruik van primaire fietsroutes. In onderstaande afbeelding zijn de resultaten van deze fietstellingen opgenomen. De getallen geven inzicht in het aantal (brom)fietsers dat op etmaalbasis op deze wegvakken fietst. Afbeelding 6 Intensiteiten netwerk op basis van fietstellingen Gegevens CyclePrint CyclePrint is een online tool waarin data over fietsgebruik is opgenomen, onder andere op basis van GPS data. De beschikbare data geeft geen volledig beeld weer van het volledige gebruik, maar geeft wel een indicatie van het gebruik en de aantrekkelijkheid van routes. Navolgende afbeelding geeft inzicht in geregistreerde fietsers tijdens de fietstelweken in de jaren Zowel de routes langs de N275 als langs het kanaal worden gebruikt. Afbeelding 7 Informatie fietsgebruik routes, fietstelweek (Bron: CyclePrint) 14

12 Afbeelding 8 Informatie fietsgebruik routes, B-riders (Bron: CyclePrint) Het gebruik van de routes op basis van B-riders data (veel zakelijke en recreatieve gebruikers) toont aan dat de routes langs het kanaal intensief wordt gebruikt op de oost-west relatie. Onderstaande afbeelding toont bovendien aan dat de gemiddelde snelheid langs het kanaal hoger ligt dan de routes langs de N275, waarmee de aantrekkelijkheid van de route wordt onderbouwd. Afbeelding 9 Informatie trajectsnelheid (Bron: CyclePrint) 15

13 3 TRACÉ SNELFIETSROUTE EN KNELPUNTEN 3.1 Voorkeurstracé snelfietsroute Op basis van de analyse van de basisgegevens die in hoofdstuk twee zijn opgenomen is een gebiedsverkenning verricht. Tijdens deze gebiedsverkenning is gekeken naar de kansen en belemmeringen van de snelfietsroute. Hierbij is gekeken naar zowel het tracé langs de N275 als het tracé langs de Zuid-Willemsvaart. Op basis van deze verkenning is beoordeeld dat het tracé zoals opgenomen in de diverse beleidsdocumenten, dus gelegen langs de Zuid-Willemsvaart, kansrijk is en vanuit perspectief van snelfietsroutes het meest voldoet aan de eisen en wensen. Er zijn in beperkte mate kruisingen met drukke wegen danwel zijn deze reeds ongelijkvloers (Ringbaan-Oost en A2) uitgevoerd. Bestaande kruispunten zijn relatief eenvoudig geschikt te maken voor een snelfietsroute tracé door aanpassingen aan de oversteeklocaties. Langs de N275 liggen meer belemmeringen, met kruisingen van onder andere de Ringbaan-Oost, toegangen tot bedrijventerreinen Kampershoek en Pannenweg en de kruising met de toe- en afritten van de A2. Ook vanuit belevingswaarde is de route langs de Zuid-Willemsvaart aantrekkelijker dan de route langs de N275. Er rijdt aanzienlijk minder verkeer waardoor minder verkeershinder wordt ervaren. Ook de uitstraling van het tracé langs de Zuid-Willemsvaart is vanwege de aanwezigheid van relatief veel groen en bomen aantrekkelijker. Met relatief eenvoudige aanpassingen of toevoeging van groenelementen kan dit worden versterkt. Ten slotte sluit de route langs de Zuid-Willemsvaart aan bij de wensen van de stake- en shareholders die betrokken zijn bij het proces dat is doorlopen voor het ontwikkelen van het nieuwe alternatief inzake de N266 en Kanaalzone Nederweert-Budschop. Eén van de maatregelen die hieruit is voortgevloeid betreft de wens om de oorspronkelijke fietsroute langs de Zuid-Willemsvaart op te waarderen. Met de wens van een ongelijkvloerse kruising van de N275 ter hoogte van de Randwegbrug is hiervoor de aanzet reeds gemaakt in dat project. Omwille van voornoemde redenen gaat de voorkeur uit naar een tracé langs de Zuid Willemsvaart. Onderstaand zijn enkele impressies van het beoogde tracé opgenomen. Afbeelding 10 Tracé Helmondseweg, krp. Helmondseweg-Molenakkerdreef en kruising Ringbaan-Oost Afbeelding 11 Kruising A2, tracé t.h.v. Pannenweg en verbinding langs A2 17

14 3.2 Ontwerpuitgangspunten Het CROW heeft richtlijnen en ambities opgesteld voor snelfietsroutes. Ten behoeve van het schetsontwerp voor de snelfietsroute Weert-Nederweert hebben wij deze gespecificeerd voor dit project en vormen deze het uitgangspunt voor het schetsontwerp. In navolgende tabel zijn de uitgangspunten opgenomen, een deel van deze uitgangspunten dienen meegenomen te worden in een vervolgfase. Tabel 1 Ontwerpuitgangspunten snelfietsroute Nederweert-Weert Criterium Doel Uitgangspunt Opmerkingen Bestaande fietsinfrastructuur als Vindbaarheid Goede bewegwijzering voeding van SF-route Samenhang Herkenbaarheid Herkenbaar als snelfietsroute Markering en bewegwijzering Bewegwijzering Bewegwijzering conform CROW Voorzien van F-nummering Markering en bewegwijzering Omrijden Maximaal 10% omrijden t.o.v. hemelsbreed Directheid Afwikkelingssnelheid ontwerpsnelheid 30 kilometer per uur Minimale bochtstraal R=18m Trajectsnelheid 25 kilometer per uur Oponthoud Zo min mogelijk onderbrekingen, geen oponthoud Bij VRI oversteek in etappes Conform: Evaluatie discussienotitie Type fietsvoorziening Fietspad Fietsstraten Fietsberaadpublicatie 32 januari 2019 Veiligheid Comfort Aantrekkelijkheid Breedte fietspad tweerichtings Breedte fietspad eenrichting Oversteek gebiedsontsluitingsweg Oversteek erftoegangsweg Vergevingsgezindheid 4,0 meter 3,0 meter Voorrang of ongelijkvloers Altijd voorrang Minimaliseren paaltjes en obstakels op of direct naast het fietspad Toevoegen trottoir indien ook (veelvuldig) voetganger gebruik Toevoegen trottoir indien ook (veelvuldig) voetganger gebruik Oversteek gelijkvloers: verhoogd (plateau) en gefaseerd Fietsstraten ook in de voorrang Trottoirbanden en beplanting zijn ook obstakels, dus bij voorkeur niet toepassen 1,5 meter standaard Obstakelvrije zone 0,625 meter bij gesloten wanden 0,325 meter bij objecten Zicht Rij- en stopzicht meter Verharding Rood asfalt of beton Vlak, goede verkanting, geen niveauverschillen Hellingen Z waarde ( ) Minimaliseren hellingen (verkeers-)hinder Geen hinder van geluid, stank of luchtkwaliteit Beleving Ruimtelijke kwaliteit/inpassing landschap beleefbaar Verlichting Voorzien van effectieve verlichting Toepassen kantmarkering en dubbele as-markering Sociale veiligheid Sociale controle 3.3 Ontwerp tracé en knelpunten Van het beoogde tracé is een schetsontwerp opgesteld. De scope van het plangebied is daarbij begrenst door de Biesterbrug aan de westzijde (Weert, kruispunt Wiekendreef Helmondseweg) en het Kanaal Wessem- Nederweert (Nederweert) aan de oostzijde. Vanaf hier wordt de verbinding gelegd richting de N275. Ook tussen de N275 en de Zuid-Willemsvaart wordt een nieuwe verbinding gerealiseerd tussen de Pannenweg en de A2. Hiermee worden de nieuwe verbindingen vanuit Nederweert richting de snelfietsroute gerealiseerd. 18

15 In navolgende paragrafen is het schetsontwerp beknopt toegelicht, waarbij het plangebied is opgedeeld in een viertal deelgebieden: - Deelgebied 1: Wiekendreef Ringbaan-Oost. - Deelgebied 2: Ringbaan-Oost A2. - Deelgebied 3: A2 N Deelgebied 4: N275-snelfietsroute parallel aan A Principe dwarsprofiel Op basis van de ontwerpuitgangspunten is een principe dwarsprofiel opgezet, dat onderstaand is weergegeven. In bijlage 2 zijn meerdere dwarsprofielen opgenomen, gebaseerd op de ontwerpschetsen. Afbeelding 12 Principe dwarsprofiel snelfietsroute Deelgebied 1: Wiekendreef Ringbaan-Oost Deelgebied 1 is gelegen tussen de aansluiting Wiekendreef (nabij de Biesterbrug) en de Ringbaan-Oost en volledig binnen de gemeente Weert gelegen. De snelfietsroute start hier met het principe profiel uit voorgaande afbeelding. Eventuele aanpassingen aan de aansluiting met de Wiekendreef worden in een eventuele vervolgstudie onderzocht, mede bezien in relatie tot de snelfietsroute Weert-Mol. Langs een deel van de Helmondseweg ligt een 15-tal woningen vlak langs de weg. De gemeente Weert heeft de intentie om de Helmondseweg op termijn in te richten als 30km/h zone. In het ontwerp van de snelfietsroute is uitgegaan van het minimale profiel tussen de kadastrale grens en de snelfietsroute (0,625m). Bij de nadere uitwerking is het gewenst rekening te houden met de veiligheid op de snelfietsroute in relatie tot eventuele parkeerstroken. Tussen een parkeerstrook en de snelfietsroute dient voldoende ruimte vrijgelaten te worden om onveilige situaties als gevolg van openslaande deuren te voorkomen. De doorgaande snelfietsroute is oost-west geprojecteerd. Dit conflicteert met de huidige vormgeving van de aansluiting van de Helmondseweg en de Molenakkerdreef. Om het doorgaande karakter van de snelfietsroute te bevorderen is een ontwerp uitgewerkt van een T-kruispunt, waarbij het doorgaande snelfietspad langs de Helmondseweg is gelegen en voorrang heeft op verkeer komende uit de Molenakkerdreef. Navolgende afbeelding toont het schetsontwerp van dit kruispunt. 19

16 Afbeelding 13 Schetsontwerp snelfietsroute t.h.v. Helmondseweg-Molenakkerdreef Deelgebied 2: Ringbaan-Oost - A2 Het tweede deelgebied loopt van de Ringbaan-Oost tot aan de A2 en is eveneens volledig gelegen op grondgebied van de gemeente Weert. Over nagenoeg het volledige tracé kan het standaard profiel van de snelfietsroute worden gerealiseerd, parallel aan de Helmondseweg. Op enkele locaties moeten hiervoor enkele bomen worden gekapt. Ten behoeve van de inpassing van de nieuwe fietspad breedte moeten de watergangen / buffers ten dele worden versmald, om voldoende obstakelvrije berm te realiseren. In bijlage 2 zijn enkele dwarsprofielen opgenomen waarop dit zichtbaar is. Nabij de Marconilaan moet de snelfietsroute enigszins worden uitgebogen om de nabijgelegen kazematten te ontzien en geen conflict te krijgen met de hoogspanningsmast. Hiervoor moet ook een kleine versmalling op de Helmondseweg worden gerealiseerd en de aansluiting van de Marconilaan worden aangepast. Ook hiervoor moeten enkele bomen wijken. Afbeelding 14 Schetsontwerp snelfietsroute nabij Marconilaan 20

17 3.3.4 Deelgebied 3: A2 - N275 Deelgebied 3 is gelegen vanaf het viaduct A2 tot aan de voorziene ongelijkvloerse kruising van de N275 nabij de Randwegbrug te Nederweert. Dit deelgebied is volledig gelegen op grondgebied van de gemeente Nederweert. Ook hier vergt de verbreding van het fietspad aanpassingen aan de sloten en buffers langs het bedrijventerrein Pannenweg. Met name de aansluiting van de Staterweg op de Rijksweg-Zuid vergt een aanpassing, dit is in onderstaande afbeelding opgenomen. Afbeelding 15 Schetsontwerp snelfietsroute aansluiting Staterweg-Rijksweg-Zuid Aan de oostzijde van het plangebied sluit de snelfietsroute zoals beschreven aan op de voorziene ongelijkvloerse kruising met de N275, die onderdeel uitmaakt van het project N266 en Kanaalzone Nederweert. Hier is het gewenst de bocht in de Pannenweg aan te passen, bijvoorbeeld zoals opgenomen in navolgende afbeelding. Ook hier moeten enkele bomen worden gekapt. Afbeelding 16 Schetsontwerp snelfietsroute aansluiting Pannenweg 21

18 3.3.5 Deelgebied 4: N275-snelfietsroute parallel aan A2 In het kader van de studie naar de N266 en Kanaalzone te Nederweert is voorzien in de aanleg van een fietsbrug over de N275 tussen het Total tankstation en de Mc Donalds. Vanaf deze nieuwe fietsbrug is het gewenst om een verbinding te realiseren naar de voorziene snelfietsroute langs het kanaal. Hiervoor is een fietsverbinding uitgewerkt parallel aan de A2. In het schetsontwerp is de natte zone tussen bedrijventerrein Pannenweg en de A2 zo veel mogelijk ontzien. In de nadere planvorming moet echter nog worden bekeken of realisatie van deze verbinding hier mogelijk is in relatie tot eventuele toekomstige verbreding van de A2 en nabijgelegen buisleidingen. In bijlage 1 is dit in het schetsontwerp opgenomen Suggestie / ambitie verbinding richting Venlo In het document van het RMO is de routing van het snelfietstracé opgenomen, waarbij de route via Nederweert en Budschop een lus maakt om aan de oostzijde van het Kanaal Wessem-Nederweert richting het oosten verder te gaan. Om een optimale snelfietsroute verbinding tussen Weert en Venlo te faciliteren heeft het ons inziens meerwaarde om een fietsviaduct over het kanaal Wessem-Nederweert te realiseren om omrijden via Nederweert op de lange afstandsverbinding te voorkomen. De verbinding vanuit Nederweert en Budschop dienen zodoende als voedingspunten voor de lange afstand snelfietsroute. In navolgende afbeelding is deze verbinding in rood opgenomen. Afbeelding 17 Suggestie voor fietsviaduct over kanaal Wessem-Nederweert Voor de nadere planvorming voor het volledige tracé Weert-Venlo doen wij de aanbeveling / suggestie om de haalbaarheid van een dergelijke verbinding nader te onderzoeken. 22

19 4 KOSTEN 4.1 Investeringskosten Ten behoeve van deze haalbaarheidsstudie is een kostenraming opgesteld conform de SSK ramingssystematiek. In bijlage 3 is de uitgebreide kostennota opgenomen. De basisraming gaat uit van de aanleg van de snelfietsroute in asfalt. Als alternatief daarop is eveneens een variant opgenomen met uitvoering in beton. De verwachte gemiddelde investeringskosten voor uitvoering in asfalt bedragen circa ,00. De gemiddelde investeringskosten voor uitvoering in beton bedragen circa ,00. De SSK systematiek geeft ook inzicht in de bandbreedte van de investeringskosten, dit is in navolgende tabel opgenomen. Tabel 2 Bandbreedte investeringskosten snelfietsroute Kostenoverzicht Snelfietsroute Nederweert - Weert P15 (investeringskosten met 85% kans op overschrijding) Probabilistische investeringskosten Gemiddelde (Mu_waarde) P85 (investeringskosten met 15% kans op overschrijding) Snelfietsroute in asfaltverharding excl. Btw Snelfietsroute in betonverharding excl. Btw , , , , , , Risico s Het project bevindt zich nog in de haalbaarheidsfase. Om die reden zijn er nog diverse risico s aanwezig waarmee in de vervolgfase rekening moet worden gehouden: - Onderzoeken: Er hebben nog geen onderzoeken (flora en fauna, milieutechnisch etc.) plaatsgevonden. Dergelijke onderzoeken vergen een redelijke inspanning waarmee kosten zijn gemoeid. Ook kunnen onderzoeksresultaten leiden tot kostenverhoging, bijvoorbeeld als mitigerende maatregelen moeten worden genomen of onvoorziene sanering moet plaatsvinden. - Procedures: Het aanpassen van de fietsinfrastructuur vergt mogelijk planologische procedures die zowel in doorlooptijd als qua werkzaamheden kosten met zich meebrengen. Ook eventuele grondverwerving kan nog extra kosten met zich meebrengen. - Kabels en leidingen: Langs de snelfietsroute liggen heel veel kabels en leidingen, maar ook kruist de route op enkele plekken kabels- en leidingentracés. Het verleggen van deze kabels en leidingen is zeer kostbaar en op dit moment niet nader te concretiseren. In de raming is hiervoor een post opgenomen. Mogelijk dat deze kosten nog wijzigen als het overleg met de nutsbedrijven wordt opgestart om dit nader in beeld te brengen. Met dit risico moet expliciet rekening worden gehouden. - Keerconstructie: Ten behoeve van de verbreding van het fietspad moet onder aan het talud van het viaduct A2 een keerwand worden geplaatst. De technische haalbaarheid hiervan is niet nader onderzocht. Mogelijk leidt dit nog tot knelpunten of aanvullende kosten. 23

20 Volledigheidshalve; in de raming zijn de kosten voor de twee ongelijkvloerse kruisingen van de N275 niet opgenomen, daar deze onderdeel uitmaken van de studie voor de aanpassingen aan de N266 en de N275. Ook de suggestie zoals beschreven in maakt geen onderdeel uit van deze raming. 4.2 Prijsindex naar uitvoeringsjaar Naar verwachting laat feitelijke realisatie nog enkele jaren op zich wachten, mede in verband met besluitvorming, nadere uitwerking en te doorlopen procedures. Indien wordt uitgegaan van realisatie van dit snelfietsroute tracé gelijktijdig met de aanpassingen van de N266, dan betreft dit het planjaar Rekening houdend met indexering van prijzen op basis van CBS indexcijfers bedragen de verwachte gemiddelde investeringskosten op dat moment: - Uitvoering in asfalt: ,00. - Uitvoering in beton: ,00. 24

21 BIJLAGEN

22 B1 SCHETSONTWERP SNELFIETSROUTE WEERT- NEDERWEERT B1-1

23 -+R0MKE+- -+C0TVW+- -+L0MKE Verklaring Object Asfaltverharding 1775 Asfaltverharding kleur rood Elementenverharding Keerwand 1772 Berm Te rooien boom A A Object 1 Object 2 B B Zie tekening: Blad Blad 2 Zie tekening: 0 Versie Datum Omschrijving Opsteller Par. Verificatie Par. Validatie Par. Snelfietsroute Nederweert-Weert Onderdeel Schetsontwerp blad 1 van 3 Opdrachtgever Gemeente Nederweert Fase Formaat A0+1 Schaal : 500 Projectnummer NDW Tekeningnummer Behorende bij doc. nr. m TVW MKE MKE Herten Schoolstraat 8, 6049 BN Herten Postbus 14, 6040 AA Roermond 's-hertogenbosch Hambakenwetering 5-J, 5231 DD 's-hertogenbosch Postbus 2309, 5202 CH 's-hertogenbosch info@kragten.nl IN BEWERKING P:\prj100\NDW\091\UitwOpdr\1_Werk\Opstellen schetsontwerp voorkeurstracé\tekeningen\01-plottekeningen\ Schetsontwerp blad 1 van 3.dwg

24 -+R0MKE+- -+C0TVW+- -+L0MKE Verklaring Object Asfaltverharding 1775 Asfaltverharding kleur rood Elementenverharding Keerwand 1772 Berm Te rooien boom A A Object 1 Object 2 B B Zie tekening: Blad Blad 2 Zie tekening: 0 Versie Datum Omschrijving Opsteller Par. Verificatie Par. Validatie Par. Snelfietsroute Nederweert-Weert Onderdeel Schetsontwerp blad 1 van 3 Opdrachtgever Gemeente Nederweert Fase Formaat A0+1 Schaal : 500 Projectnummer NDW Tekeningnummer Behorende bij doc. nr. m TVW MKE MKE Herten Schoolstraat 8, 6049 BN Herten Postbus 14, 6040 AA Roermond 's-hertogenbosch Hambakenwetering 5-J, 5231 DD 's-hertogenbosch Postbus 2309, 5202 CH 's-hertogenbosch info@kragten.nl IN BEWERKING P:\prj100\NDW\091\UitwOpdr\1_Werk\Opstellen schetsontwerp voorkeurstracé\tekeningen\01-plottekeningen\ Schetsontwerp blad 1 van 3.dwg

25 -+R0MKE+- -+C0TVW+- -+L0MKE Blad 2 Zie tekening: Verklaring 5147 Asfaltverharding Asfaltverharding kleur rood Zie tekening: Blad 3 Object 3 Elementenverharding Keerwand Berm Te rooien boom Zie tekening: Blad 2 Keerwand Object 2 Object 3 Object E E Blad 3 Zie tekening: Object 4 0 Versie Datum Omschrijving Opsteller Par. Verificatie Par. Validatie Par. Snelfietsroute Nederweert-Weert Onderdeel Schetsontwerp blad 3 van 3 Opdrachtgever Gemeente Nederweert Fase Formaat A0+1 Schaal : 500 Projectnummer NDW Tekeningnummer Behorende bij doc. nr. m TVW MKE MKE Herten Schoolstraat 8, 6049 BN Herten Postbus 14, 6040 AA Roermond 's-hertogenbosch Hambakenwetering 5-J, 5231 DD 's-hertogenbosch Postbus 2309, 5202 CH 's-hertogenbosch info@kragten.nl IN BEWERKING P:\prj100\NDW\091\UitwOpdr\1_Werk\Opstellen schetsontwerp voorkeurstracé\tekeningen\01-plottekeningen\ Schetsontwerp blad 3 van 3.dwg

26 B2 DWARSPROFIELEN SNELFIETSROUTE B2-1

27 -+R0MKE+- -+C0TVW+- -+L0MKE+- Obstakelvrije zone 625 Fietspad 4000 Trottoir Var. Fietspad Breedte (gemiddeld) bestaande Fietspad Profiel A-A Schaal 1:100 Profiel E-E Schaal 1:100 Obstakelvrije zone Fietspad Obstakelvrije zone Bestaande rijbaan 1925 Bestaande berm 2500 Breedte (gemiddeld) bestaande Fietspad Profiel B-B Schaal 1:100 Obstakelvrije zone 1500 Fietspad Obstakelvrije zone Bestaande rijbaan Bestaande berm Breedte (gemiddeld) bestaande Fietspad Profiel C-C Schaal 1:100 Profiel D-D Schaal 1: Bestaande rijbaan Obstakelvrije zone 1500 Bestaande berm 2500 Fietspad 4000 Breedte (gemiddeld) bestaande Fietspad Obstakelvrije zone Versie Datum Omschrijving Opsteller Par. Verificatie Par. Validatie Par. Snelfietsroute Nederweert-Weert Onderdeel Schetsontwerp profielen Opdrachtgever Gemeente Nederweert Fase Formaat A2 Schaal : 100 Projectnummer NDW Tekeningnummer Behorende bij doc. nr. m TVW MKE MKE Herten Schoolstraat 8, 6049 BN Herten Postbus 14, 6040 AA Roermond 's-hertogenbosch Hambakenwetering 5-J, 5231 DD 's-hertogenbosch Postbus 2309, 5202 CH 's-hertogenbosch info@kragten.nl IN BEWERKING P:\prj100\NDW\091\UitwOpdr\1_Werk\Opstellen schetsontwerp voorkeurstracé\tekeningen\01-plottekeningen\ Schetsontwerp profielen.dwg

28 B3 SSK KOSTENRAMING B3-1

29 Toelichting Betreft Kostenraming Snelfietsroute Nederweert-Weert Ons kenmerk NDW091 Datum 6 mei 2019 Behandeld door Rick Cleven SSK KOSTENRAMING Naam project: Quickscan snelfietsroute Nederweert-Weert Opdrachtgever: Gemeente Nederweert Projectnummer: NDW091 Versie: Schetsontwerp Status: Definitief Opsteller: De heer R. Cleven Datum: 6 mei 2019 Controle Opsteller Verificatie Validatie Naam De heer R. Cleven De heer S. Rademakers De heer M. Kersten Datum 6 mei mei mei 2019 Akkoord

30 Blad 2 1. INLEIDING EN DOELSTELLING Deze ramingsrapportage is opgesteld in het kader van het project Quickscan Snelfietsroute Nederweert- Weert. Ten behoeve van dit project zijn is een schetsontwerp vervaardigd. Op basis van het schetsontwerp is een SSK-raming opgesteld ter bepaling van een kostenindicatie van de scope. Het doel van deze ramingsrapportage is daarmee het geven van een actueel inzicht van de verwachte investeringskosten. Bijgevoegde SSK-raming geeft derhalve heldere beslisinformatie op basis waarvan opdrachtgever vervolgstappen kan zetten in het proces. 2. RANDVOORWAARDEN EN UITGANGSPUNTEN In voorliggend hoofdstuk volgt een toelichting van de gehanteerde randvoorwaarden en uitgangspunten die van toepassing zijn op de raming. 2.1 PROJECTOMSCHRIJVING In opdracht van de gemeente Nederweert heeft Kragten een schetsontwerp opgesteld behorende bij de voorgenomen realisatie van de snelfietsroute Nederweert-Weert. Voorliggende raming is gebaseerd op het Schetsontwerp, Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 1 t/m 3, datum met onderstaande tekeningnummers: - NDW091 Schetsontwerp Snelfietsroute Nederweert-Weert Versie 1.0, Blad 1 van 3, datum , tekeningnummer: NDW091 Schetsontwerp Snelfietsroute Nederweert-Weert Versie 1.0, Blad 2 van 3, datum , tekeningnummer: NDW091 Schetsontwerp Snelfietsroute Nederweert-Weert Versie 1.0, Blad 3 van 3, datum , tekeningnummer: BASISINFORMATIE T.B.V. DE KOSTENRAMING De raming behorende bij het Schetsontwerp voor de voorgenomen realisatie van snelfietsroute Nederweert- Weert is opgesteld op basis van de volgende informatie: - Schetsontwerp, Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 1 t/m 3, datum met tekeningnummers: o NDW091 Schetsontwerp Snelfietsroute Nederweert-Weert Versie 1.0, Blad 1 van 3, datum , tekeningnummer: o NDW091 Schetsontwerp Snelfietsroute Nederweert-Weert Versie 1.0, Blad 2 van 3, datum , tekeningnummer: o NDW091 Schetsontwerp Snelfietsroute Nederweert-Weert Versie 1.0, Blad 3 van 3, datum , tekeningnummer: Hoeveelheidsbepaling Snelfietsroute Nederweert-Weert, datum 1mei 2019, tekeningnummers: o Hoeveelheidstekening Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 1 van 3. o Hoeveelheidstekening Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 2 van 3. o Hoeveelheidstekening Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 3 van 3.

31 Blad 3 - KLIC-melding Snelfietsroute Nederweert-Weert, datum 29 april 2019, tekeningnummers: o KLIC Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 1 van 3, tekeningnummer: o KLIC Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 2 van 3, tekeningnummer: o KLIC Snelfietsroute Nederweert-Weert, Blad 3 van 3, tekeningnummer: Database kostenkengetallen Kragten OMVANG PROJECT Om kosten en risico s zo specifiek mogelijk te kunnen positioneren wordt het totale project onderverdeeld in deelprojecten (objecten). De onderverdeling in objecten is vooraf afgestemd met het projectteam van Gemeente Nederweert. Volledigheidshalve wordt onderstaand de deellocaties benoemd (tabel 1). Tabel 1 Objectindeling Objecten kostenraming Schetsontwerp Nr. Locatie Objectnummer Toelichting 1 Deellocatie 1 DL 1 Wiekendreef tot Ringbaan - Oost 2 Deellocatie 2 DL 2 Ringbaan Oost tot A2 3 Deellocatie 3 DL 3 A2 tot Pannenweg (nabij N275) 4 Deellocatie 4 DL 4 Verbinding N275 tot snelfietsroute 2.4 UITGANGSPUNTEN T.B.V. DE KOSTENRAMING Algemene uitgangspunten Ten behoeve van de raming en objecten zijn de volgende randvoorwaarden en uitgangspunten gehanteerd: - Dit is een bedrijfseconomische raming, dat wil zeggen dat er geen rekening is gehouden met marktwerking. - Gehanteerde eenheidsprijzen zijn afkomstig uit kostenkengetallenboek Kragten. - Vrijkomende grond is bodemfunctieklasse industrie grond. - Vrijkomende asfaltverharding rijbaan is teerhoudend. - Vrijkomende asfaltverharding fietspad is 50% teervrij en 50% teerhoudend. - Opbouw pakketten: o Indien nodig wordt het totale pakket (constructie) nieuw aangebracht. o Waar in de toekomstige situatie géén wegenstructuur gepland is wordt het totale pakket (constructie) opgebroken. o Waar in toekomstige situatie een nieuwe wegstructuur gepland is wordt een nieuwe wegconstructie gerealiseerd. - Bestaande lichtmasten worden indien nodig herplaatst. - Lichtmasten (nieuw) voor snelfietsroute worden geplaatst op h.o.h. afstand van 30 m1 en zijn voorzien van LED-armaturen. - In de kostenraming is uitgegaan dat het fietspad wordt uitgevoerd in asfaltverharding. Daarnaast is een variant berekend waarin betonverharding wordt toegepast i.p.v. asfaltverharding.

32 Blad 4 Figuur 1. Dwarsprofiel A. Figuur 2. Dwarsprofiel B. Figuur 3. Dwarsprofiel C.

33 Blad 5 Figuur 4. Dwarsprofiel D. Figuur 5. Dwarsprofiel E Directe bouwkosten Voor wat betreft de onderbouwing van eenheidsprijzen is gebruik gemaakt van de prijzenbibliotheek van Kragten. Deze bibliotheek bevat eenheidsprijzen voor materiaal, materieel en arbeid en wordt maandelijks geactualiseerd op basis van ontwikkelingen in de markt. De bouwkosten van elk object zijn opgebouwd vanuit de hoeveelheidsbepaling en de voornoemde eenheidsprijzen Nader te detailleren bouwkosten Ten aanzien van bouwkosten is in voorliggende raming rekening gehouden met een percentage van 10% voor nader te detailleren bouwkosten. Bij nader te detailleren betreft het een reservering voor werkzaamheden die te verwachten zijn maar, vanwege het abstractieniveau van het ontwerp, nog niet specifiek zijn benoemd zoals bijvoorbeeld bewegwijzering, markering kruispunten, herstraten van bestaande inritten en aansluiting op bestaande situaties.

34 Blad Indirecte bouwkosten Voor wat betreft de indirecte bouwkosten zijn in de raming de percentages opgenomen conform tabel 2. Tabel 2: Indirecte bouwkosten Indirecte bouwkosten Eenmalige kosten (%) 4,00% Algemene bouwplaatskosten (%) 3,00% Uitvoeringskosten (%) 6,00% Algemene kosten (%) 5,00% Winst (%) 3,00% Risico (%) 2,00% Vastgoedkosten De werkzaamheden worden uitgevoerd binnen bestaande eigendomsgrenzen, hierdoor hoeven geen gronden van derden aangekocht te worden Engineeringskosten Voor wat betreft de engineeringskosten is in de voorliggende raming rekening gehouden met een percentage van 22% Overige bijkomende kosten Voor wat betreft de overige bijkomende kosten is een percentage van 20% opgenomen. Overige bijkomende kosten bestaan o.a. uit: - Heffingen en leges vergunningen - Verzekeringskosten (o.a. CAR-verzekering) - Kabels & Leidingen 1 - Faseringskosten Risico s Voor de investeringskosten van het project is een object overstijgende risicoreservering opgenomen van 25% t.o.v. het subtotaal investeringskosten als dekking voor de projectonzekerheden. 1 In deze haalbaarheidsfase zijn de consequenties voor het verleggen kabels en leidingen nog niet nader gedetailleerd. Een KLIC-melding is opgevraagd, hieruit blijkt dat langs nagenoeg het volledige tracé kabels en leidingen verlegd dienen te worden. Er heeft hierover nog geen afstemming plaatsgevonden met nutsbedrijven. In dit stadium kan zodoende niet worden vastgesteld of er voldoende ruimte beschikbaar is voor de verplaatsing en welke kabels en leidingen wel of niet verlegd moeten worden. Deze onzekerheid is zodoende als volgt vertaald in de kostenraming: - Percentage voor overige bijkomende kosten. - Spreiding op het percentage overige bijkomende kosten.

35 Blad 7 3 INVESTERINGSKOSTEN Voorliggend hoofdstuk geeft inzicht in zowel de deterministische- als probabilistische investeringskosten van de volgende kostenramingen Snelfietsroute Nederweert-Weert: - Snelfietsroute Nederweert-Weert uitgevoerd in asfaltverharding. - Snelfietsroute Nederweert-Weert uitgevoerd in betonverharding. De raming is uitgewerkt conform het rekenmodel SSK 2010-systematiek uit de CROW-publicatie 137 en is zowel deterministisch als probabilistisch doorgerekend. In deze raming is uitgegaan van het prijspeilniveau 1 mei KOSTENRAMING SNELFIETSROUTE NEDERWEERT-WEERT UITGEVOERD IN ASFALTVERHARDING DETERMINISTISCHE RESULTATEN Onderstaande figuur (6) geeft een overzicht van de deterministische investeringskosten per object. Hierbij zijn eveneens vastgoedkosten en object overstijgende risico s opgenomen. De verwachte investeringskosten (deterministische resultaten) bedragen afgerond circa ,- exclusief BTW. Figuur 6. Deterministische investeringskosten PROBABILISTISCHE RESULTATEN De verwachte gemiddelde investeringskosten (probabilistisch) bedragen circa ,- exclusief BTW. In onderstaande afbeelding (figuur 7) is eveneens de bandbreedte van de verwachte investeringskosten opgenomen, inclusief de kans op overschrijding van dit bedrag.

36 Blad 8 Figuur 7. Probabilistisch investeringskosten 3.2 KOSTENOVERZICHT SNELFIETSROUTE NEDERWEERT-WEERT In onderstaande tabel 3 zijn de investeringskosten van de snelfietsroute in asfaltverharding en betonverharding weergegeven. Tabel 3 Kostenoverzicht P15 (investeringskosten met 85% kans op overschrijding) Probabilistische investeringskosten Gemiddelde (Mu_waarde) P85 (investeringskosten met 15% kans op overschrijding) Kostenoverzicht Snelfietsroute Nederweert - Weert Snelfietsroute in asfaltverharding excl. Btw Snelfietsroute in betonverharding excl. Btw , , , , , , INDEXERING De CBS prijsindex in de grond-, weg-, en waterbouwsector (GWW) laat de laatste jaren een stijgende trendlijn zien. Kijkend naar de bouwkosten index zoals gepresenteerd door de bouwkostenindex, dan wordt ten aanzien van onderhavige raming uitgegaan van een prijsstijging van 2,5% per jaar. Figuur 8 Indexcijfers 2018, CBS

37 Blad 9 Onderstaand (afbeelding 9) is opgenomen wat de invloed is van indexeringen op investeringskosten wanneer de werkzaamheden uitgevoerd worden in Figuur 9. Indexatie incl. scheefte

38 Blad 10 4 SYSTEMATIEK RAMING A. RAMINGSSYSTEMATIEK Voor het opstellen van de onderhavige bedrijfseconomische ramingen is de standaard systematiek voor kostenramingen (SSK) 2010 gehanteerd. Deze is beschreven in publicatie 137 van het CROW. De bedrijfseconomische raming bestaat uit: - Bouwkosten. - Engineeringkosten. - Vastgoedkosten. - Overige bijkomende kosten. De ramingen zijn voorzien van een risico-opslag object- en project onvoorziene kosten. Op basis van bekende gegevens over variaties in kosten wordt de bandbreedte van de ramingen bepaald. B. TOELICHTING BEGRIPPEN Investeringsraming: de som van bouwkosten, vastgoedkosten, engineeringkosten en overige bijkomende kosten inclusief object en project onvoorzien en het bedrag voor BTW. Object: een project van enige omvang kan opgedeeld worden in onderdelen, die bijvoorbeeld object, onderdeel of deelgebied genoemd kunnen worden. De keuze voor het opdelen van een project in onderdelen wordt in overleg met de betrokkenen bepaald. Ook kan het zijn dat in een eerdere fase een project in onderdelen is geraamd. Voor de nieuwe raming is het dan praktisch om dezelfde opdeling te gebruiken. Bouwkosten: kosten die zijn gemoeid met de fysieke realisatie van de, in het project te onderscheiden objecten (bouwwerken, deelgebieden). Vastgoedkosten: alle kosten die nodig zijn voor de verwerving van het vastgoed voor zover deze betrekking hebben op het verwerven van eigendom van en/of het beheersrecht over het terrein met eventueel hierop aanwezige bouwwerken. Engineeringkosten: staan ook wel bekend als Engineering, administratie en toezicht (EAT) of Voorbereiding, administratie en toezicht (VAT) of Plankosten en directiekosten. Het betreffen de kosten voor werkzaamheden op het terrein van de techniek en daarmee verband houdende vakgebieden betreffende organisatie, milieutechnische, juridische en economische aspecten. Onder de VAT vallen geen planontwikkelingskosten (POK). Overige bijkomende kosten: dit betreffen de kosten die niet onder voornoemde kostensoorten gerekend worden. Tot deze kosten behoren bijvoorbeeld de kosten voor vergunningen, heffingen, leges, precario, vervangend vervoer, rentekosten, loon- en prijsstijgingen, grondonderzoek en het maken van bestemmingsplannen. Directe kosten: kosten die rechtstreeks met de productie of de levering van een product of dienst gemoeid zijn en aanwijsbaar aan dit product of deze dienst zijn toe te rekenen.

39 Blad 11 Indirecte kosten: kosten waarbij niet geregistreerd wordt ten behoeve van welk product of welke dienst ze worden gemaakt. Dit gebeurt óf omdat dit bij deze kosten onmogelijk is óf omdat het te bewerkelijk zou zijn. De indirecte kosten worden daarom langs een omweg ten laste van de afzonderlijke producten of diensten gebracht. Indirecte bouwkosten zijn bijvoorbeeld de staartkosten van de aannemer, indirecte engineeringkosten zijn bijvoorbeeld de overheadkosten van het ingenieursbureau. Nader te detailleren: toeslag voor wel voorziene maar niet expliciet uitgewerkte onderdelen van het ontwerp of de aangenomen uitvoeringsmethode. Onvoorzien: Met onvoorziene kosten wordt bedoeld de dekking voor kosten die in de toekomst mogelijk ontstaan binnen de projectscope, als gevolg van onvoorziene gebeurtenissen. Het onvoorzien kan op het niveau van objecten, (deel)project(en) of een kostencategorie (bijvoorbeeld engineering) worden aangegeven. Object onvoorzien: Wanneer onvoorzien wordt gekoppeld aan de vastgestelde objecten in de raming spreekt men ook wel van object onvoorzien. Project onvoorzien: onvoorziene kosten die object-/deelproject-/kostencategorie-overstijgend zijn worden als project onvoorzien in de raming opgenomen die binnen de projectscope vallen, maar die wel ingewilligd dienen te worden om het project te laten slagen. Gebeurtenis: bijvoorbeeld een grond(water)verontreiniging, bezwaren van omwonenden die opgelost moeten worden. Bedrijfseconomische raming: de gehanteerde bedragen zijn kostendekkend en er is een reëel bedrag opgenomen voor uitvoeringskosten, algemene kosten, winst en risico. Bandbreedte: de mate van spreiding rond het eindbedrag van de raming, als gevolg van projectonzekerheden. Om een indruk te geven hoe trefzeker de raming is, geeft de kostenramer de bandbreedte van de raming van investeringskosten aan. De bandbreedte van de investeringsraming wordt onder andere bepaald door de bandbreedtes van de geraamde hoeveelheden, eenheden en percentages en door de gekozen wijze van uitvoering, faseringen, locatie, omvang van het project enzovoorts. Marktwerking: vraag en aanbod van werk bepalen de uiteindelijke prijs van het project. Als de aannemer genoeg werk heeft stijgen de inschrijfbedragen. Als er weinig werk is zullen de inschrijfbedragen dalen. De verwachte marktwerking wordt uitgedrukt in een percentage van de bedrijfseconomische raming. Niveau raming: voor elk ontwerpniveau kunnen ramingen gemaakt worden. Op schetsontwerpniveau is de raming zeer globaal, waarna achtereenvolgens op voorlopig ontwerp-, definitief ontwerp- en bestekniveau de raming steeds nauwkeuriger wordt. Onzekerheidsreserve: de dekking die de overschrijdingskans van de raming van investeringskosten afstemt op het gewenste risicoprofiel. Voor meer informatie zie de CROW publicatie 137.

40 Blad 12 Reserve extern onvoorzien: reservering door de opdrachtgever/de financier voor (forse) onvoorziene uitgaven van of toevoegingen aan de projectscope die van buitenaf komen, bijvoorbeeld aangescherpte milieuwetgeving, politieke besluiten enzovoorts. Deterministische raming: Bij een deterministische kostenraming worden investeringskosten berekend op basis van hoeveelheid x prijs inclusief een mogelijke opslag voor onzekerheden. Probabilistische raming: Bij een probabilistische kostenraming worden de verschillende risico s en projectonzekerheden middels een risicoanalyse in kaart gebracht en op de daarvoor aangewezen locaties verwerkt in de SSK-raming. De investeringskosten worden hierdoor gepresenteerd middels een bandbreedte. Waarbij kosten, naarmate het project vordert, steeds gedetailleerder (smallere bandbreedte) kunnen worden bepaald. Figuur 10. Bandbreedte SSK-ramingen gedurende verschillende projectfases. Bron: CROW