Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding PRINCIPES EN ORGANISATIEMETHODE DIE GUNSTIG ZIJN VOOR DE ECO-MOBILITEIT Bertrand IPPERSIEL ICEDD Opleiding tot stand gebracht door de vzw.

2 Doelstelling van de presentatie De deelnemer bekendmaken met technische mogelijkheden op het vlak van :!! Het belang van de biodiversiteit: gebouwen ontwerpen en renoveren zodat ze de bestaande natuurlijke evenwichten respecteren of herscheppen,! Het belang van de mobiliteit: gebouwen ontwerpen en renoveren zodat ze aangepaste en goed toegankelijke toegangsvoorzieningen hebben voor voetgangers en fietsers, wat gunstig is voor de ecomobiliteit en waardoor nabijgelegen diensten gemakkelijk bereikbaar zijn 2

3 Overzicht Deel I: Principes en aanpak ten gunste van de biodiversiteit Inleiding en principes! De biodiversiteit op het perceel: de biotoop-oppervlaktefactor Technische beperkingen Voorbeelden van mogelijke voorzieningen Groendaken en groene gevels Begroeide oppervlakten! Deel II: Principes en aanpak ten gunste van de ecomobiliteit Inleiding en principes! Interventies ten voordele van de voetganger op perceelsniveau Doelstellingen en locatiekeuze van het gebouw Interventies ten voordele van fietsers op perceelsniveau Algemeen overzicht van fietsbergingen Bepalen van het aantal plaatsen Dimensionering van de fietsstallingen Dimensionering van de toegang 3 3

4 Deel II: Mobiliteit Inleiding en principes Bron: voordracht Pierre Vanderstraeten met zijn toestemming 4

5 Inleiding en principes q Principe van de stad van de korte afstanden Source : q q Nabijheid van diensten Wandelafstand > 300 > 600 m 5

6 q De toegang tot het openbaar vervoernet als bepalend element Bron : Lille Métropole 6

7 q Belang van het netwerk en het rekening houden met omwegen Uittreksel uit «Shaping neighbourhoods» de H. BARTON, p

8 q Leefbaarheid van het openbaar vervoer Gemiddelde: 30 inw/ha 70 inw/ha 100 inw/ha 115 inw/ha R. THOMAS, Sustainable urban design; an environmental approach, Ed. Spon Press, London,

9 q Relaties tussen dichtheid en vervoerwijzen q Eviter Ruimtelijke versnippering tegengaan en de beschikbare bronnen efficiënt gebruiken q Verminderde energiebehoefte voor verwarming en minder materialen q Openbaar vervoer levensvatbaarder maken door het aantal potentiële reizigers te verhogen Bron : Newman et Kenworty,

10 q Functionele mix q Horizontale mix: meerdere functies in eenzelfde gebouw q Bevordering van de verplaatsingen van voetgangers en fietsers: gemengde stedelijke milieus q Levensvatbaar maken van openbaar vervoer: in evenwicht brengen van de verplaatsingen in alle richtingen van de stad beste spreiding van het aanbod q alle richtingen van de stad betere verdeling van het aanbod q Beste energetisch rendement van het gebouw warmte-uitwisseling tussen activteiten s nachts en overdag 10

11 Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers Doelstellingen en keuze van de inplanting van het gebouw q De «pantoffel»-afstand: 600 meter, of 10 minuten te voet, is haalbaar voor elke gemiddelde wandelaar q Belangrijk om binnen die straal van 600 meter rond het gebouw het volgende te vinden: q Alle winkelvoorzieningen voor de dagelijkse en wekelijkse boodschappen q Haltes van het openbaar vervoer q De te behalen doelstellingen zijn: q Er toe bijdragen dat de gebouwgebruikers minstens spontaan te voet gaan bij afstanden van 600 meter q De link maken tussen de publieke ruimte en het gebouw zodat er positieve sfeer komt voor voetgangers 11

12 Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers Voorzieningen q Het bordes q voldoende ruim zijn, verlicht, gecontroleerd, moet bescherming bieden bij slecht weer, en moet in de mate van het mogelijke toegankelijk zijn voor mensen met een beperkte mobiliteit q Tussenruimtes tussen de private en publieke ruimte q Maakt het mogelijk om in het zicht te blijven van voorbijgangers beveiliging publieke ruimte 12 12

13 Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers Voorzieningen q De activering = omvang van de relaties tussen het gebouw en de openbare ruimte q De gevel van de gelijkvloerse verdieping stimuleert de perceptie op het niveau van de voetgangers q Gebruikte materialen van gelijkvloerse gevel q Architecturale kwaliteit van hun uitvoering 13

14 Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers: mindervaliden Duurzame keuze-elementen ten gunste van de toegankelijkheid van het gebouw q Dimensionering: q Rekening houden met de breedte q Circulatieruimten q Toegangsdeur q Aard van de bodem: q Stabiliteit, vlak, kwaliteit van de bekleding q Veiligheid: q Installatie van handvaten, leuningen, stoepranden, ifv de situatie q Verlichting en een correcte signalisatie 14

15 De mobiliteitscontext staat in het teken van «Koning Auto» q Openbaar vervoer verstrengeld in het verkeer q Voetgangers en fietsers staan bloot aan impact op vlak van veiligheid en milieu q Overal voertuigen en inname openbare ruimte q Foto : Timenco 15

16 Fietsmobiliteit : een efficiënt antwoord op de fileproblematiek q Van deur tot deur (geen aansluiting) q Performant op vlak van snelheid, flexibiliteit, onafhankelijkheid q Positieve impact op de gezondheid q Geen milieu-impact q Verwaarloosbaar budget Welk modaal aandeel in Brusssel? q Modaal aandeel van 3% q Een groei met +13% per jaar q Een gemiddelde van 138 fiets/u op 28 meetpunten q Plan Iris II : modaal aandeel van 20 % in

17 3 hefbomen om deze doelstellingen te bereiken q Fietsen : infrastructuur uitbouwen fietsnetwerk q Berg je fiets op : stallingen q Fietsen aanmoedigen : communicatie fietsopleiding Foto : Icedd 17

18 Ingrepen op perceelniveau ten gunste van fietsers Fietsstalling : kwaliteitscriteria q Comfortabel Mogelijkheid om kader en wiel vast te maken q In de onmiddellijke nabijheid Op het perceel, op maximum 20 meter van de bestemming q Beveiligd Sociale controle, of in afgesloten lokalen q Toegankelijk Vermijd trappen, zorg voor voldoende manoevreerruimte q Geïntegreerd Om een positief fietsimago uit te bouwen q Verlicht In een klare omgeving of uitgerust met verlichting q Beschut Om de fietsen droog te houden, beschut van weersinvloeden 18

19 Fietsstalling : aanzet q Welk type fietsstalling? q Hoeveel plaatsen? q Welke technische criteria toepassen? Grote vraag naar parkeergelegenheid voor korte duur (winkelbezoek, etc) Grote vraag naar parkeergelegenheid voor lange duur, zodat fiets ook thuis kan gestald worden Foto s : Icedd 19

20 Stap 1 : type fietsstalling 20

21 Stap 1 : type fietsstalling andere kenmerken q Maximale afstanden van de fietsenstalling max 10 m voor behoeften van korte duur max 20 m voor middellange en lange duur geïntegreerd in de woning voor de woningen of op max 50 m indien geen alternatief q Overkapping Noodzakelijk, behalve voor parkeren van korte duur q Specifieke verlichting Noodzakelijk voor gesloten lokalen q Signalisatie Behalve voor kort parkeren en individuele woning q Onderhoud Vooral voor gesloten lokalen q Tarifering Te verbieden, behalve voor private stalling (vb : fietsbox knooppunten OV) 21

22 Stap 1 : type fietsstalling kostcriterium Van 30 tot per fiets Ter vergelijking, een autostandplaats kost tussen de 10 à

23 Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen criterium afhankelijk van de context q Fietstoegankelijkheid van de site Wegveiligheid, sociale veiligheid, verplaatsingscomfort: hellingen, wegbedekking, infrastructuurtype in rekening te brengen binnen een straal van 2 tot 4 kilometer q Dienstverleningen en werkgelegenheid In deze afdeling heeft de kwestie «levenskern» ook een invloed op de verplaatsingen per fiets, indien het gaat om fietsstallingen met betrekking tot de woning q De kwaliteit van de bediening door het openbaar vervoer Binnen de perimeter de aansluiting fiets openbaar vervoer te bekijken. Indien de vereisten voor fietsstallingen te hoog uitvallen, zijn in elk geval minimumnormen van toepassing op elk bouwproject. 23

24 Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen 3 benaderingen q Minimale doelstelling * De voorschriften naleven van de Gewestelijke stedenbouwkundige Verordening. q Aanbevolen doelstelling ** Aanbod ontwerpen volgens de huidige situatie (0.29 fiets/inw) q Optimale doelstelling *** Aanbod ontwerpen volgens de huidige situatie (0.5 fiets/inw) Anticiperen op de evolutie van het aantal fietsers. 24

25 Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen q Minimale doelstelling * Naleving van de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening q GSV : becijferde voorschriften Functie Meergezinswoningen Min. 1 pl/woning Dimensionering Kantoren Min. 1pl/200m² SBP Min. 2/ gebouw Industrie, ambacht, hotels, openbare dienst, openbare nutsvoorzieningen, etc. Min. 2/gebouw q GSV : kwaliteitscriteria Beveiligd, overdekt, voorzien van adequate bevestigingsmechanismen "Woning : een afgesloten lokaal in de buurt van de woningen en de weg "Scholen en ziekenhuizen: bij voorkeur in het gebouw "Lange duur-parking : 50% van de plaatsen zijn overdekt 25

26 Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen (woningen) q Aanbevolen doelstelling ** en optimaal *** Voor elke fiets een stelplaats. Momenteel slechts 0,29 fietsen per inwoner, maar rekening houdend met een groei naar 0,50 per inwoner 26

27 Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen (andere functies) q Aanbevolen doelstelling ** Voor bedrijven en andere functies, wordt het aantal plaatsen bekeken op basis van de volgende formule : MGAB wonende binnen een straal van 0.5 tot 5 Km 6 De formule bevat volgende elementen : MGAB: Maximaal Gelijktijdig Aanwezige Bezoekersaantal in het gebouw Aandeel werknemers dat binnen een straal van 5km woont Een deel van de werknemers dat nu andere transportmiddelen neemt q Optimale doelstelling *** In de mogelijkheid voorzien de fietsenstallingen op de verschillende bestemmingen met 25% uit te breiden en tegelijkertijd de meest gunstige parkeeromstandigheden te scheppen 27

28 Stap 3 : Dimensionering van de parkeerruimten q Gegevens Afmetingen van een fiets : 0.65m x 2m, of 1.3m!. Afstand tussen twee gestalde fietsen: van 0.4m tot 0.75m Breedte van de deur: 1m q Gebruikte oppervlakte 28

29 Stap 3 : Dimensionering van de parkeerruimten 29

30 Stap 3 : Dimensionering van de parkeerruimten 30

31 Stap 3 : Dimensionering van de toegang De toegang tot een fietsenstalling moet vrij zijn van hindernissen. Vermijden dat de fietser ingewikkelde of gevaarlijke manoeuvres moet uitvoeren. De doorgangen moeten eveneens voldoende vrije hoogte bieden (minstens 2,20m) om te vermijden dat de gebruikers het hoofd stoten. Bij voorkeur op de benedenverdieping In voorkomend geval, een hellingsbaan of een trap met goten aanleggen Een hellingsbaan verdient de voorkeur boven een trap. 31

32 Stap 3 : Dimensionering van de toegang 32

33 Uitvoering : de omgekeerde «U» of boog Capaciteit : 2 buisfietsen tegenover elkaar Kost : ongeveer 110 per stuk incl. BTW Antidiefstalverankering te voorzien (grondplaten of ingemetst) Lange levensduur Onderhoud quasi nihil Foto s : Icedd 33

34 Uitvoering : fietsenrekekn Capaciteit : 4-8 fietsen Kost : 126 /4 fietsen (excl. BTW en plaatsing) Komt op ongeveer 30-40# per fiets Mogelijk om meerdere stallingen te koppelen Geplaatst op de grond of op een in te graven betonblok Lange levensduur Onderhoud quasi nihil Foto s : Velopa Bruxelles et Icedd Environnement 34

35 Uitvoering : hangsysteem: de verticale hanghaak Neemt weinig plaats in "Bevestigingshoogte: 195 cm en 215 cm tov afgewerkte vloer. De tussenafstand tussen twee haken: 80 cm en 40 cm voor haken op verschillende hoogte. Kost : 50 /fiets (haak + muurbescherming) Geschikt voor bestaande woningen Men moet de fiets wel kunnen opheffen Lange levensduur Onderhoud quasi nihil Foto s : Mottez et ProVélo 35

36 Uitvoering : fietskluizen Deur: cm Lengte: cm Hoogte: cm Lange levensduur Kost : / fiets Beste bescherming tegen het weer, vandalisme en diefstal voor langparkeren (volledige nacht of dag) in publieke plaatsen (trein-, bus-, metrostations) waar geen gesloten fietsenstallingen beschikbaar zijn. Foto s : Icedd en aguidonplus.fr 36

37 Uitvoering : fietsoverkapping Diepte : cm Hoogte: 215 cm Onder de overkapping zijn omgekeerde U s of fietsrekken voorzien Goed geplaatste fietsoverkappingen dragen bij om het gebruik van de fiets praktisch en voor iedereen toegankelijk te maken. De fietsen zijn zichtbaar en het gebruik van de fietsoverkapping vereist geen sleutel of toegangscode. Ze zijn evenwel alleen denkbaar met de aanwezigheid van sociale controle. Foto s : Icedd 37

38 Uitvoering: fietslokaal Afmetingen: cf afmetingen van de stallingsruimte Hoogte: 215 cm Plaatsing van omgekeerde U s of fietsrekken Het fietslokaal is in de eerste plaats een gesloten en overdekt lokaal waarvan de toegang aan geïdentificeerde gebruikers is voorbehouden en dat zich meestal binnen een gebouw bevindt. Het kan evenwel ook afzonderlijk op een site worden ingericht. Het fietslokaal is een bijzonder interessante oplossing voor langparkeren en/of parkeren in risicozones. Foto : Jean-Marie Matagne et Icedd 38

39 Meer informatie h"p://app.leefmilieubrussel.be/handleiding_duurzaam_gebouw Indien niet anders vermeld, zijn de foto s overgenomen uit de Praktische handleiding voor kleine gebouwen (BIM) 39

40 Bibliographie - Des alternatives aux invasives, Plantons autrement, Le jardin un refuge pour la biodiversité, AlterIAS, Des arbres dans la ville, L urbanisme végétale, Caroline Mollie, Actes Sud, Systèmes Vivants et Paysage, Liat Margolis et Alexander Robinson, Le maillage vert écologique en Région de Bruxelles Capitale, IBGE, Observatoire du vélo en Région de Bruxelles - Capitale, ProVélo asbl, Carte des itinéraires cyclables régionaux, Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale, administration de l'équipement et des déplacements, Plan Vélo , Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale, administration de l'équipement et des déplacements, Campagne de communication "Byke Experience", ProVélo asbl, Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale, administration de l'équipement et des déplacements,

41 Merci pour votre attention Personne de contact : Bertrand Ippersiel Institut Conseils Etudes Développement Durable bi@icedd.be 081/250,480 41