Samenvatting Geschiedenis Oefenvragen paragraaf 4.0 t/m 4.4

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Oefenvragen paragraaf 4.0 t/m 4.4 Samenvatting door L woorden 1 november keer beoordeeld Vak Geschiedenis tussen wie waren spanningen na de Tweede Wereldoorlog = Sovjet-Unie en Verenigde Staten door wie werd atoombom voor het eerst gebruikt = VS wat is de Koude Oorlog = de spanningen tussen Sovjet-Unie en VS na Tweede Wereldoorlog, waarbij beiden een enorm wapenarsenaal opbouwden om elkaar te bedreigen waarom heet het de Koude Oorlog = Sovjet-Unie en VS bestreden elkaar zonder dat er een echte oorlog uitbrak wat gebeurde vanuit de angst dat de mensheid zichzelf zou vernietigen = afspraken dat gebruik, productie en verspreiding van kernwapens verobden moest worden en streng gecontroleerd van wie zijn Verenigde Naties de opvolger = van de Volkenbond wat is het verschil van Verenigde Naties met Volkenbond= VN heeft meer bevoegdheden waarom deed Sovjet-Unie afstand van communisme = in de jaren 80 bleek het eceonomisch zo zwak te zijn dat het afstand ervan deed wanneer werden veel raketten ontmanteld in de Sovjet-Unie = in de jaren 80, toen het afstand deed van het communisme wie gingen strijden voor onafhankelijkheid = allerlei nationalistische of fundamentalistische groeperingen wie kon niet optreden tegen de nationalistische of fundamentalistische groeperingen die streden om onafhankelijkheid = VN, te weinig geld en steun wie nam de rol van politieagent op zich toen VN niet kon optreden = Verenigde Staten tegen wie trad VS o.a. op = tegen terrorisme in o.a. Afghanistan en Irak 3.2 Gs 4.1 welke ideologieën waren er in oost en west na de 2e WO = westen Kapitalisme, oosten communisme waarom wantrouwde Oosten het Westen = o.a. omdat VS een atoombom bezat Pagina 1 van 7

2 wie hadden afgesproken dat er een krachtiger opvolger van de Volkenbond moest komen = Sovjet-Unie VS Groot-Brittannië wanneer werd VN opgericht = 1945 wat kon VN wat Volkenbond niet kon = VN kreeg middelen om sancties op te leggen en te controleren waarvoor diende VN = voorkomen dat een conflinct opnieuw tot een wereldoorlog kon leiden wie waren vóór 2e wereldoorlog belangrijkst in de wereld = West-Europa, met name Groot-Brittannië en Frankrijk (door koloniën) wat zorgde voor een fel nationalisme in de Europese landen, mede waardoor 1e Wereldoorlog uitbrak = koloniale bezit waardoor konden Gr-Br en Fr hun gezag in koloniën niet herstellen na 2e Wereldoorlog = ze waren economisch en militair verzwakt wie waren grote overwinnaars van 2e Wereldoorlog = VS en Sovjet-Unie waarin verdeelden Sovjet-Unie en VS de wereld = in invloedssferen waarover waren Sovjet-Unie en VS het eens = koloniën moesten onafhankelijk worden hoe was Duitsland na 2e Wereldoorlog verdeeld = in 4 sectoren verdeeld en bezet. Ook Berlijn werd verdeeld tussen Amerikanen, Britten, Fransen en Russen waarvan beschuldigden VS en Sovjet-Unie elkaar = uit te zijn op gebieds- en machtsuitbreiding. Amerikanen ook bang voor invloed van communisme, ze vonden Russen een bedreiging voor westerse democratie en vrijheid waarom kwamen VS met Marshallhulp en de Trumandoctrine = om uitbreiding van communisme tegen te gaan (door snelle wederopbouw en herstel democratie in Europa) welke leiders waren in oorlog al vaker bijeengekomen om te praten over wat er na de oorlog met Europa moest gebeuren = Churchill (Gr-Br), Stalin (Sovjet-Unie), Roosevelt (VS) wat wilde Stalin na oorlog = veiligheid en bescherming vd grenzen van Sovjet-Unie. Door Napoleon en Duitsland waren veel Russen omgekomen. pro-communistische regeringen in Europese buurlanden. wat zijn satellietstaten = pro-communistische regeringen in buurlanden van Sovjet-Unie die een buffer vormen tegen agressieve West-Europa waarom mochten Oostbloklanden de Marshallhulp niet accepteren (van Stalin) = omdat ze dan aan Amerikaanse invloeden zouden blootstaan 3.2 Gs 4.2 wat bespraken de geallieerde leiders betreffende Duitsland = denazificeren en demilitariseren van Duitsland (waren ze met elkaar eens) en herstelbetalingen van Duitsland (leverde problemen op) door wie werd Duitsland bestuurt na de 2e Wereldoorlog = door een controleraad van de geallieerden wat besloot men wat betreft de herstelbetalingen = iedere bezettingsmacht mocht in zijn eigen zone goederen als herstelbetaling eisen Pagina 2 van 7

3 wanneer werd de D-mark ingevoerd = 1947 waar werd de D-mark ingevoerd = in de westelijke zones waardoor werd scheiding Oost en West groter = doordat Sovjet-Unie niet meedeed aan D-mark in welke zone lag Berlijn = in de Sovjetzone (maar Berlijn was in 4-en gedeeld) wanneer was introductie D-mark = 24 juni 1948 wat was reden voor Russen om westen van de stad af te grendelen = introductie van D-mark wat is Berlijnse blokkade = westen van Berlijn werd door Sovjet-Unie afgegrendeld wat was de reactie van de Amerikanen op de Berlijnse blokkade = een luchtbrug om bevolking van voedsel en andere benodigdheden te voorzien wanneer werd Berlijnse blokkade beëindigd = na een jaar wat werd in 1949 uitgeroepen = 2 Duitse republieken welke 2 Duitse republieken had je = Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en Duitse Domocratische Republiek (DDR) wanneer werd NAVO opgericht = 1949 wat was doel van NAVO = West-Europa te beschermen tegen het communisme wanneer werd BRD lid van NAVO = 1955 waarom richtte Moskou Warschaupact op = als reactie van het lid worden van BRD van de NAVO, Moskou zag dit als bedreiging van haar veiligheid wat gebeurde in Korea in 1945 = werd in twee bezettingszones verdeeld welke twee bezettingszones kreeg Korea in 1945 = noordelijke zone (comminsten), zuidelijke zone wanneer werd China communistisch = 1949 wanneer vielen Noord-Koreaanse troepen Zuid-Korea binnen = 1950 waarom greep president Truman met steun van VN in in Korea = Noord-Koreaanse troepen vielen Zuid-Korea binnen. VS vreesden dat communisme in heel Azië zou doordringen waarvan was Truman aanhanger = van containmentpolitiek wat is containmentpolitiek = VS probeert overal ter wereld het communisme in te dammen wanneer nam conflict in Korea een gevaarlijke wending = toen China troepen stuurde en Amerikaanse legerleiding atoombommen wilden inzetten. Zover kwam het gelukkig niet! wat deed VN in Korea uiteindelijk = ze trokken zich terug achter 38ste breedtegraad op Zuid-Koreaans gebied wanneer dreigden West en Oost met kernwapens = bij Cuba-crisis wie kwam in 1959 in Cuba aan de macht = Fidel Castro Pagina 3 van 7

4 waarom kwam Fidel Castro in conflict met VS = hij nationaliseerde Amerikaanse bedrijven in Cuba wat ontdekten Amerikaanse vliegtuigen in Cuba in 1962 = Russische raketinstallaties in aanbouw wat was de reactie van Amerikaanse president Kennedy op Russische raketinstallaties in Cuba = hij kondigde een marineblokkade van Cuba af wat zou VS doen als Cuba 1 kernraket op VS zou afvuren = nucleaire aanval op Sovjet-Unie wat was reactie van president Chroesjtsjov (Sovjet-Unie) op afkondigen marineblokkade door Kennedy = hij bracht Russische kernmacht in staat van alarm. wat gebeurde met sovjetschepen met kernwapens op weg naar Cuba = werden opgewacht door Amerikaanse schepen. Op laatste moment keerden de Russische schepen om. Chroesjtsjov en Kennedy waren tot een akkoord gekomen wat was het akkoord van Chroesjtsjov en Kennedy = Chroesjtsjov liet raketten weghalen en Kennedy beloofde Cuba niet binnen te vallen wat werd er aangelegd n.a.v. de Cuba-crisis = de 'hotline', een telefoonverbinding van het Witte Huis (VS) met Kremlin (Sovjet-Unie) van wie was Vietnam geweest = kolonie van Fr wanneer werd Vietnam onafhankelijk = 1954 waarin werd Vietnam verdeeld = communistisch Noord-Vietnam en pro-westers Zuid-Vietnam wie kwam in Zuid-Vietnam aan de macht = dictator Ngo Dinh Diem wat vormden tegenstanders van Diem (Zuid-Vietnam) = bevrijdingsbeweging, de communistische Vietcong, die steun kreeg van Noord-Vietnam onder wie had de Vietcong veel aanhang = onder de arme boeren, maar ook van burgers in steden van Zuid-Vietnam wat was de dominotheorie = VS geloofde dat als Zuid-Vietnam communistisch zou worden, land na land en tenslotte heel Zuidoost-Azië communistisch zou worden wat was het gevolg van de dominotheorie = dat VS Zuid-Vietnam hielp met militaire adviseurs en geld hoe verliep de strijd tussen Noord-Vietnam en de Vietcong met Zuid-Vietnam = escaleerde en in 1964 gaf Amerikaanse president Johnson toestemming Noord-Vietnam te bombarderen wat speelde belangrijke rol in Vietnam-oorlog = de media. in kranten, tijdshcriften, radio en tv kon westen beelden van oorlog zien wat leidde tot veel protesten wie was opvolger van Johnson = president Nixon (VS) wat deed Nixon in Vietnam-oorlog = hij trok in 1972 de grondtroepen uit Vietnam terug. hij overwoog een atoombom voor Noord-Vietnam, maar zorgde voor wapenstilstand en liet ook luchtmacht naar VS terugkeren. wat gebeurde na terugtrekken VS uit Zuid-Korea = 2 jaar later viel Noord-Vietnam het zuiden binnen en veroverde binnen enkele weken alsnog Zuid-Vietnam 3.2 Gs 4.3 Pagina 4 van 7

5 waarmee was SU in jaren 50 en 60 vooral bezig = eenheid binnen communisme te bewaren waardoor kwam breuk tussen China en SU = ze hadden ieder een andere praktische uitleg van het communisme en China eiste grensgebieden van SU op wie volgde Stalin op = Chroesjtsjov wat probeerde Chroesjtsjov met westen = probeerde verhoudingen minder gespannen te maken hoe wordt buitenlands beleid van Chroesjtsjov genoemd = vreedzame coëxistentie hoe verging het SU met de wapenwedloop = SU had veel geld erin gestoken om ook veel wapens te bemachtigen (net als VS) en had in 1949 zelfs eigen atoombom wat gebeurde door SU in 1961 als eerste = ze lanceerden een satelliet en schoten mens in de ruimte wie was opvolger van Chroesjtsjov = Breznjev wanneer kwam Breznjev aan macht = 1964 wat vond Breznjev een gevaar voor Oostblok in 1964 = dat mensen met een andere mening meer hadden durven zeggen tijdens Chroesjtsjov wat gebeurde in 1968 in Tjechoslowakije = een hervormingsgezinde regering werd met geweld door legers van het Warschaupact afgezet wat was het doel van de Breznjev-doctrine = het communisme in het Oostblok veilig te stellen wanneer raakte SU betrokken bij burgeroorlog in Afghanistan = 1979, ze stuurden tienduizenden militairen was wordt bedoeld met het Russische Vietnam = dat SU tienduizenden militairen naar Afghanistan stuurde in 1979 waarbij velen omkwamen wat gebeurde uiteindelijk in Afghanistan = SU trok zich met zware verliezen terug en de streng islamitische Taliban nam de macht over wat was de reactie van VS op bemoeien van SU in Afghanistan = VS steunde niet-communistische partijen in Afghanistan met wapens en in 1983 kwam het bewapeningsprogramma Star Wars wie lanceerde in 1983 Star Wars = 1983 wanneer was het SALT-akkoord gesloten en tussen wie = 1972 SU en VS wat was afgesproken in het SALT-akkoord = enorme aantal raketten en andere wapens te beperken waardoor nam spanning weer toe tussen oosten en westen = door kruisraketten te plaatsen in Europa zou Moskou eenvoudig aangevallen kunnen worden en in Rusland stonden SS-20-raketten klaar om doelen in West-Europa te vernietigen waardoor kwamen grootmachten uit SU en VS weer aan onderhandelingstafel = door massale protesten in Europa tegen waanzin en geldverspilling van wapenwedloop Pagina 5 van 7

6 wie was in 1985 president van SU geworden = Gorbatsjov wat deed Gorbatsjov = verminderen van conventionele wapen en hij trok troepen terug uit Oostblok wat was reactie van VS op ontwapeningsbesprekingen van SU = ging daar op in, zag dat wapenwedloop op termijn tot grote economische problemen zou kunnen leiden wanneer waren de ontwapeningsbesprekingen van SU en VS = 1987 in Reykjavik wat is détente = ontspanningsproces tussen Oost en West wanneer werden START-verdragen getekend = 1991 en 1992, aantal kernwapens werd drastisch verminderd daarmee hoe verging het West-Europa en Oost-Europa in jaren 60 en 70 = in West-Europa was welvaart enorm gestegen. Oost- Europa en SU waren in economisch opzicht achtergebleven waarom bleven Oost-Europa en SU achter in economisch opzicht in jaren 60 en 70 = de planeconomie, enorme bureaucratie en corruptie. verouderde en slecht onderhouden industrie veroorzaakte milieuvervuiling en opbrengst landbouw en veeteelt was erg weinig wat is perestrojka = hervormingen die Gorbatsjov in SU doorvoerde welke hervormingen voerde Gorbatsjov door (perestrojka) = planeconomie werd vervangen door voorzichtige markteconomie, meer ruimte voor eigen initiatief. meer openheid (glasnost) op politiek gebied wat is glasnost = meer openheid op politiek gebied wat luidde het einde van de Koude Oorlog in = de perestrojka wat was gevolg van glasnost en perestrojka = sovjetburgers konden openlijk voor hun mening uitkomen, wat resulteerde in kritiek op communisme. regimes in satellietstaten konden zich niet staande houden. Berlijnse Muur viel. Gorbatsjov kreeg Nobelprijs voor de vrede wat gebeurde in de satellietstaten ten tijde van perestrojka = zonder steun van SU konden regimes in satellietstaten zich niet staande houden. SU had geen geld voor militair ingrijpen in Oostbloklanden wanneer werd Warschaupact opgeheven = Gs 4.4 wat veroorzaakte het uiteenvallen van de SU = etnische, religieuze en economische conflicten binnen voormalig Oostblok wat werd rol van VS = dat was minder duidelijk. veel met name democratische politici vonden dat VS niet rol van politieagent in wereld moest spelen wat waren discussies in VS na 1991 = al dan niet inzetten van Amerikaanse grondtroepen in Kosovo, Balkan. Hun rol in de Golfoorlog. Of ze in de wereld politieagent moesten spelen wat was de hele 20ste eeuw een terugkerend fenomeen bij oorlogen en politieke ontwikkelingen = terrorisme en guerrilla noem 2 geurrilla-groepen/mensen = Vietcong in Zuid-Vietnam. Fidel Castro in Cuba Pagina 6 van 7

7 wat vergemakkelijkte het contact tussen verzetsgroeperingen over de wereld = snellere en goedkopere communicatiemiddelen wat is Al-Qaida = een netwerk van met elkaar samenwerkende anti-amerikaanse en pro-islamitische terroristen wie was de leider van Al-Qaida = Osama bin Laden wat is een jihad = een heilige oorlog, die islamieten oproept tot het einde van het vrije, volgens Osama bin Laden bedorven Westen wanneer was de aanslag in de Twin Towers in New York = 2001 waarom nam VN rol van VS niet over als politieagent = VN is hiertoe niet in staat en het ontbrak haar regelmatig aan financiële middelen waardoor kon VS zonder problemen landen binnenvallen sinds jaren 90 = doordat SU als grootmacht was weggevallen wat is een mandaat = een goedkeuring van de VN wie vielen de VS o.a. aan = Afghanistan (bewind van Taliban omver geworpen in 2002 omdat Osama bin Laden er had gezeten), in 2003 Irak (Saddam Hoessein) wie behoorde tot de as van het kwaad volgens VS = Afghanistan, Irak, Noord-Korea, Iran, deze landen gaven terroristen onderdak waardoor kwam Libië wel weer op goede voet met VS = zij lieten vergaande wapeninspecties toe door VS waarbij kreeg VS mandaat van VN = om in 2002 Afghanistan binnen te vallen, maar niet om in 2003 Irak binnen te vallen wat is standplaatsgebondenheid = dat iemands overtuigingen mede worden bepaald door zijn of haar achtergrond en positie waardoor komt voortbestaan en functie van VN in gevaar = door eigenmachtig optreden van VS Pagina 7 van 7