In Indonesië riep Soekarno in 1945 de onafhankelijkheid uit. Nederland begon militaire acties tegen de Republiek Indonesië.

Transcriptie

1 Samenvatting door Charley 1842 woorden 24 juni ,8 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis Koude Oorlog Tweede Wereldoorlog Koude Oorlog Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog 1950 heden Tijd van televisie en computer Hoofdstuk Stichting van Israël 1957 Oprichting EEG, Ghana wordt onafhankelijk 1961 Bouw Berlijnse Muur 1962 Cubacrisis 1967 Zesdaagse oorlog 1979 Russische inval in Afghanistan 1989 Gorbatsjov aan de macht 4.1: Einde van de wereldrijken Na de Tweede Wereldoorlog deden de Europese landen afstand van hun kolonies. De Europeanen kwamen verzwakt uit de oorlog. Ze moesten hun energie richten op de wederopbouw en werden overschaduwd door de VS en de Sovjet-Unie. De 2 nieuwe supermachten waren voor dekolonisatie. In Indonesië riep Soekarno in 1945 de onafhankelijkheid uit. Nederland begon militaire acties tegen de Republiek Indonesië. De VS gaven in 1946 het voorbeeld door de Filippijnen onafhankelijk te laten worden. Groot-Brittannië liet in 1947 India onafhankelijk worden. Er brak geweld uit tussen hindoes en moslims en Pakistan scheidde zich af. Op 27 december 1949 legde Nederland zich neer bij de Indonesische onafhankelijkheid. Frankrijk vertrok na bloedige oorlogen uit Vietnam (1954) en Algerije (1962). In 1956 liet Frankrijk Marokko onafhankelijk worden. Bijna alle andere Afrikaanse landen kregen in de 10 jaar daarna de onafhankelijkheid. Pagina 1 van 7

2 In 1957 werd Goudkust als Ghana onafhankelijk van de Britten. In 1965 had alleen Portugal zijn kolonies Angola en Mozambique nog. En in Zuid-Afrika en Zimbabwe waren blanke regimes aan de macht. In 1975 gaf Portugal zijn kolonies op. In 1980 namen de zwarte rebellen de macht over en in Zuid-Afrika deelden de blanken vanaf 1990 de macht met de zwarten. Dekolonisatie Inheems Politionele actie Proclamatie Rebel Regime Soevereiniteitsoverdracht Supermacht Wederopbouw = Kolonies worden onafhankelijk = Uit het land zelf = Nederlandse militaire operatie tegen Indonesië = Het uitroepen van onafhankelijkheid = Opstandeling = Niet-democratische regering = Het overdragen van de hoogste macht = Zeer grote mogendheid = Herstel van de oorlogsschade 4.2: De Koude Oorlog In februari 1945 reisden Churchill en Roosevelt naar Jalta om met Stalin te praten. 2 maanden na de conferentie overleed Roosevelt. Hij werd opgevolgd door Truman. In Jalta werden afspraken over de toekomst van Europa gemaakt. Duitsland werd verdeeld in Oost- en West. Het oosten werd bestuurd door de Sovjet-Unie en het westen werd bestuurd door de geallieerden. Hetzelfde gebeurde met de hoofdstad Berlijn. De wereld werd verdeeld in 2 blokken: een kapitalistisch blok onder leiding van de VS en een communistisch (Oostblok) onder leiding van de Sovjet-Unie. Stalin breidde zijn macht uit en de Amerikanen voerden een politiek van containment. In 1947 kondigde Truman de containmentpolitiek af. De VS lanceerde een economisch hulpprogramma, de Marshallhulp. In juni 1948 sloot Stalin de wegen naar West-Berlijn af. In mei 1949 hief Stalin de blokkade op. De VS en West-Europa sloten een militair bondgenootschap: Noord-Atlantische verdragsorganisatie (NAVO). Hierna werd de Bondsrepubliek Duitsland gesticht. In de Sovjetzone werd de DDR gesticht. Er kwam ook een tegenstander van de NAVO: Warschaupact. De blokvorming in Europa was compleet. In september 1949 bracht de Sovjet-Unie een atoombom tot ontploffing. In oktober 1949 grepen de communisten de macht in China. In de jaren vochten de VS en China tegen elkaar in de Koreaoorlog. Daarna nam de spanning af, maar tijdens de crisissituaties liep het oorlogsgevaar nog een paar keer flink op, zoals in 1961 rond de bouw van de Pagina 2 van 7

3 Berlijnse Muur en in 1962 tijdens de Cubacrisis. Doordat de kernwapens steeds krachtiger en talrijker werden, dreigde totale vernietiging. Atoomoorlog Berlijnse Muur Blokvorming =Oorlog met atoombommen =Muur rond West-Berlijn om inwoners van de DDR tegen te houden =Het ontstaan van vijandige groepen van nauw aaneengesloten landen Democratische staat, in 1949 gesticht in West-Duitsland (sinds 1990 ook Oost- Bondsrepubliek Duitsland= Duitsland) Containment =Amerikaanse politiek in de Koude Oorlog om het communisme in te dammen DDR =Communistische staat in Oost-Duitsland ( ) Koude Oorlog =Vijandigheid tussen het Oostblok en het Westen ( ) Marshallhulp NAVO Oostblok =Amerikaanse economische hulp voor de Europese wederopbouw =Militair bondgenootschap van de VS, Canada, Turkije en West en Zuid-Europese landen =De landen onder leiding van de Sovjet-Unie Vreedzame co-existentie =Vreedzaam samenleven van communisme en kapitalisme Warschaupact =Militair bondgenootschap van de Sovjet-Unie en de Oost-Europese landen 4.3: De Koude Oorlog Na de Cubacrisis begon een periode van ontspanning in de Koude Oorlog. De VS en de Sovjet-Unie sloten verdragen over beperking van de kernwapens. Wel vochten de VS in 1954 een bloedige oorlog uit met de Vietnamese communisten. Dit ging tot 1960 goed, toen communistisch Noord-Vietnam wapens en infiltranten naar het zuiden stuurde om een opstand te ontketenen.in Zuid-Vietnam ontstond een guerrillaoorlog. In 1966 begon Mao, de Chinese leider, de Culturele Revolutie. Het doel was een nieuwe mens te creëren, die zich volledig inzetten voor het communistische gelijkheidsideaal. In 1968 zaten er een half miljoen Amerikanen in Vietnam. In 1969 besloot de Amerikaanse president Nixon steun te zoeken bij de machtige vrienden van Noord-Vietnam. In 1972 probeerden de VS met behulp van China en de Sovjet-Unie een eind te maken aan de Vietnamoorlog. In 1973 trokken ze zich terug uit de Vietnam, waarna de communisten in 1975 het hele land in handen kregen. Tegen 1980 namen de spanningen in de Koude Oorlog weer toe. Er begon een nieuwe kernwapenwedloop. Om de rebellen in Afghanistan uit te schakelen, vielen Sovjettroepen eind 1979 Afghanistan binnen. Vanaf 1985 probeerde Sovjetleider Gorbatsjov de vastgelopen Sovjeteconomie te hervormen, want de Sovjet-Unie kon alleen blijven bestaan als glasnost en perestrojka kwamen. Hij maakte een eind aan de wapenwedloop. In 1987 sloot hij met president Reagan nieuwe wapenverdragen. Ook liet hij de andere communistische landen in Europa aan zichzelf over. In 1989 kwam een eind aan het communisme. In 1990 kreeg hij de Nobelprijs voor de vrede voor het beëindigen van de Koude Oorlog. Pagina 3 van 7

4 In 1991 hield de Sovjet-Unie op te bestaan. Culturele Revolutie =Gewelddadige poging in China om aan alle ongelijkheid een eind te maken Glasnost =Russisch voor openheid, politiek van Gorbatsjov Infiltrant =Persoon die stiekem binnendringt Intercontinentale kernraket=nucleaire raket die doelen op zeer grote afstand kan bestoken Nobelprijs voor de vrede =Jaarlijkse prijs voor personen die bijdrage aan de vrede Nucleair =Met kernwapens Ontspanning =Verminderde spanning in de Koude Oorlog Perestrojka =Russisch voor hervorming 4.4: Herstel van Europa Na de Tweede Wereldoorlog kwam economische en politieke samenwerking in West-Europa op gang. In 1948 vormden België, Nederland en Luxemburg de Benelux. In 1949 richtten 10 landen de Raad van Europa op, met het doel de democratie te versterken. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens moest bepalen of de landen die rechten naleefden. West-Duitsland kreeg in 1949 direct een democratische grondwet. In 1951 vormden ze de EGKS met Frankrijk, Duitsland en Italië. In 1957 vormden ze de EEG, waarin de economische samenwerking werd uitgebreid. De EEG moest 1 markt krijgen met vrije handel tussen de lidstaten en gemeenschappelijke tarieven voor de buitenwereld. Ook kreeg de EEG een dagelijks bestuur, de Europese Commissie in Brussel. Omdat de EEG-landen tussen 1950 en 1960 een spectaculaire economische groei kenden, wilde andere landen ook lid worden. Vanaf 1960 kregen de meeste West-Duitsers een auto en een televisie. Ook koelkasten, stofzuigers, platenspelers en buitenlandse vakanties werden voor de massa bereikbaar. In andere West-Europese landen ging het precies zo. Vanaf 1970 drongen ze ook op in Zuid-Europa: Militaire dictaturen veranderden in democratieën. In 1973 kwamen Groot-Brittannië, Ierland en Denemarken erbij. In 1981 volgde Griekenland. In 1986 werden Spanje en Portugal lid. De EEG leidde tot meer economische groei en tot het verdwijnen van oude vijandschappen. Onder de Gaulle en Adenauer sloten Frankrijk en Duitsland een vriendschapsverdrag. Mede dankzij de welvaartsgroei was de democratie in Europa in opkomst. Pagina 4 van 7

5 Benelux Bondskanselier Economische samenwerking van Nederland, België en Luxemburg vanaf = 1948 =Regeringsleider van de Bondsrepubliek EEG =Europese Economische Gemeenschap, opgericht in 1957 EGKS =Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, opgericht in 1951 Europese Commissie Europese hof voor de Rechten van de Mens Gemeenschappelijke markt Raad van Europa =Dagelijks bestuur van de EEG en later de EU =Europese rechtbank in Straatsburg =Gebied van meer landen met vrije handel zonder importtarieven Samenwerkingsorgaan van Europese landen ter bevordering van = democratie en mensenrechten, opgericht in 1949 Hoofdstuk 6 Op dinsdag 11 september 2001 vloog een vliegtuig in de noordelijke toren van het World Trade Center (WTC). Rond diezelfde tijd vloog een 2 e toestel in de zuidelijke toren van het WTC. Een 3 e vliegtuig vloog tegen het Pentagon, het ministerie van Defensie. Een 4 e belandde in een weiland mensen waren levend uit de WTC-torens gekomen. Later bleek dat de aanslagen waren georganiseerd door de terreurorganisatie al-qaida. President Bush jr. kondigde een oorlog tegen het terrorisme af, waarin ieder land partij moest kiezen. Deze wereldwijde oorlog begon op 7 oktober 2001 met een aanval op Afghanistan. Hij zou volgens Bush pas afgelopen zijn als elke internationale terreurgroep was opgespoord en vernietigd en elk regime dat steun verleende aan het terrorisme was verdwenen Kennedy gekozen tot president van de VS 1969 Eerste man op de maan 1973 Staatsgreep in Chili 1986 Kernramp in Tsjernobyl 1990 Duitse hereniging, vrijlating van Mandela 1991 Verdrag van Maastricht, Golfoorlog 1993 Verdrag tussen Israël en Palestijnen 1995 Oprichting Wereldhandelsorganisatie, moordpartij in Srebrenica 2001 Aanslagen in New York 2006 Gore publiceert An Inconvenient Truth 2008 Obama gekozen tot president van de VS 6.2: Nationalisme in Oost-Europa Door de ondergang van het communisme in 1991 werd het nationalisme een sterke kracht in Oost-Europa. In 1992 werd het gemiddelde inkomen in Rusland gehalveerd. Pagina 5 van 7

6 Na 1998 volgde economisch herstel, en daarmee nam ook de militaire kracht toe. Poetin begon het leger te moderniseren en trad voor het eerst op tegen een buurland. Rusland verarmde in de jaren 1990 dramatisch en slaagde er niet in een opstand in Tsjetsjenië te onderdrukken. Toen Rusland weer rijker werd, nam ook de militaire kracht toe. Na 2000 werd de opstand in Tsjetsjenië neergeslagen en versloeg Rusland in een korte oorlog Georgië (2008). In 1991 verklaarde Kroatië zich onafhankelijk. In 1992 verklaarde ook Bosnië zich onafhankelijk. In 1993 gingen Tsjechië en Slowakije in vrede uiteen. Joegoslavië viel vanaf 1991 met geweld uiteen. Er waren bloedige oorlogen tussen Kroatië en Servië en tussen Kroaten, Serviërs en moslims in Bosnië. In 1995 konden Nederlandse VN-troepen niet verhinderen dat Serviërs een massamoord op moslims pleegden in het Bosnische plaatsje Srebrenica. Daarna dwongen de VS de Serviërs een eind te maken aan de oorlog in Bosnië. Etnische zuivering =Het verjagen en vermoorden van leden van andere volkeren VN-gerechtshof in Den Haag voor de berechting van misdaden in de oorlogen in voormalig Joegoslavië-tribunaal= Joegoslavië vanaf : Spanningen in Azië en Afrika In 1971 vierde sjah Reza van Iran het 2500-jarig bestaan van de Iraanse monarchie. Iran was een land van gelovige sjiieten. Veel moslims moesten niets hebben van het in hun ogen goddeloze regime van de sjah. In 1979 werd Iran na een revolutie een islamitische republiek, een theocratie, waarin de ayatollahs absolute macht hadden. In 1980 begon de Iraakse dictator Saddam Hussein met steun van de VS een oorlog tegen Iran, die 8 jaar duurde. Op 2 augustus 1990 bezette Saddam Koeweit, waaruit hij door troepen onder leiding van de VS werd verjaagd. Hij had tot 15 januari 1991 de tijd Koeweit te verlaten. Op 17 januari 1991 begon de Golfoorlog. De PLO sloot vrede met Israël in ruil voor Palestijns zelfbestuur in de Gazastrook en op de westelijke Jordaanoever, maar Hamas zette de strijd tegen Israël voort. In 2000 barstte een 2 e intifada los. 3 jaren later sloot Israël een 2 e akkoord met de Palestijnen, maar niet met Hamas. Na de aanslagen van 11 september 2001 begon de VS de oorlog tegen het terrorisme. In Afghanistan werd het bewind van de Taliban verjaagd, in Irak het bewind van Saddam, maar in beide landen bleef veel verzet tegen de VS. In de Gazastrook kwam in 2006 Hamas aan de macht, dat nog steeds de vernietiging van Israël nastreefde. Pagina 6 van 7

7 Ayatollah = Hoge sjiitische geestelijke Boerka = Kledingstuk dat het lichaam inclusief het hoofd bedekt Extremist = Iemand die met geweld politieke doelen najaagt Massavernietigingswapen = Wapen om veel mensen tegelijk te doden Oorlog tegen het terrorisme = Door de VS geleide wereldwijde strijd tegen terrorisme (vanaf 2001) Sjiieten = Na de soennieten de grootste stroming in de islam Theocratie = Land waarin geestelijken de hoogste macht hebben Pagina 7 van 7