Samenvatting Geschiedenis 1950-nu

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis 1950-nu Samenvatting door R woorden 27 maart ,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kenmerkende aspecten De rol van moderne propagande- en communicatie middelen en vormen van massaorganisatie. Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën, communisme en fascisme/nationalisme. De verdeling van de wereld in 2 ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog. De eenwording van Europa. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren 60 van de 20e eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen. Totalitair = Het leven van de burgers (het denken en het voelen) beheersen. Heilsleer communisme 1917 Russische revolutie Doel : klassenloze samenleving Doel : Wereld revolutie iedereen is gelijk Het doel heiligt de middelen die ervoor gebruikt worden Stalin De staat gaat boven de familie. Overal heb je vijanden Er is maar 1 partij dictatuur De staat controleerd ook de economie Planeconomie, alles staat vast, bijv. hoeveel schoenen een fabriek moet maken, het maakt dus niet uit wat de kwaliteit is Truman Doctrine (Trumanleer) aanleiding : Burgeroorlog in Griekenland. President Truman beooft hulp aan alle landen die door het comunisme bedeigt worden. Indammen van Communisme Tegenhouden maar niet bevrijden van communisme. Marshall heeft als plan Marshallhulp : Aan West-Europa geld geven Pagina 1 van 9

2 Omdat ze bang zwaren dat mensen uit Europa voor het communisme gingen kiezen. Ze geven geld en grondstoffen. De VS steund de Europese samenwerking Communisten o.l.v. Mao Zedong winnen de chinese burgeroorlog 1949 De SU heeft ook een atoombom Dit is een klap voor het Amerikaanse zelfvertrouwen. De 'val van China' leid tot hysterie in de VS. Communisme overspoeld te wereld. Er zitten spionnen in de Amerikaanse regering. Er komt een soort heksenjacht op communisten in Amerika Joseph McCarty : ''Er zitten spionnen in de regering'' 1956 Felix Meritis CPN Hoofdkwartier communisten in Nederland. Nederlanders bestormen dit na de opstand van Hongarije. Chroetsjsov Meer vrijheid Tegen Kapitalisme maar hij wil geen oorlog In West-Berlijn is veel economische groei in de jaren '50 door o.a Marshallhulp Oost-Duitsland had een slechte economie en weinig vrijheid. Veel mensen gaan van Oost-Duitsland naar West- Duitsland. Tussen 1949 en 1961 waren er 2,8 miljoen vluchtelingen van Oost-Duitsland naar West-Duitsland gegaan. Meestal jonge hoog opgeleide mensen, Oost Duitsland loopt leeg Kennedy word president Augustus 1961 Bouw van de Berlijnse muur Kennedy doet niks, hij wil niemand bevrijden Kennedy had dezelfde uitgangspunten als zijn voorgangers Containment politiek (indammings politiek ) De Cubacrisis Tot 1959 had de VS zeer grite unvloed in Cuba. Cuba had toen een corrupte dictator. Fidel Castro start een opstand tegen de dictator 1959 Castro neemt het land over. Hij nationaliseert amerikaanse bedrijven. Amerikanen doen sancties tegen Cuba in de handen van de SU. Pagina 2 van 9

3 April 1964 Invasie in de Varkensbaai Steun van de VS Ze verliezen De Amerikanen willen Castro doden. Nikita Chroesjtsjov Vreedzame coëxistentie Impulsief en een gokker 1962 Chroesjtsjov stuurd in het geheim rakketen naar Cuba Amerika had ze in Turkije en West-Europa Reden: Verdedigen Cuba om te ruilen tegen de raketten in Turkije gokje om de achterstand op de VS weg te werken 15oktober 1962 : VS ontdekt de raketten Kennedy gaat vergaderen. Amerika gaat de weg naar Cuba blokkeren. Ze gaan alle schepen die naar Cuba gaan onderzoeken. 28 oktober Amerikaanse U2 neergeschoten boven Cuba. Chroesjtsjov eist de raketten weg uit Turkije. Amerika belooft Cuba niet aan te vallen en haald de raketten weg Dit deden zij niet in het openbaar maar in het geheim. Chroesjtsjov haald de raketten weg uit Cuba. Rusland en Amerika kwamen tot conclussie na dit voorgeval dant de spanning nooit meer zo hoog mag worden. er word een ''hotline'' aangelegd Test ban De Vietnam Oorlog Vietnam was een kolonie van Frankrijk. In de tijd tussen de 1e en 2e oorlog was er veel verzet tegen het imperialisme. Het westen wordt in de 2e wereldoorlog verslagen door de jappaners Japan wordt verslagen door de atoombom. Niemand is de baas. Nationalisten goepen hierdoor de onafhankelijkheid uit. Nederland voert oorlog in Indonesië. De VS dwing Nederland om te stoppen. Frankrijk verzet zich tegen het verlies van de koloniën maar krijgt wel de steun van de VS onafhankelijkheidsverklaring door Ho Chi Ming (Vietnam). Pagina 3 van 9

4 1946 Oorlog met Frankrijk guerilla tactiek Vanaf 1949 krijgt Ho Chi Ming de steun van China en de SU. Frankrijk krijgt steun van de VS. Vietnam wordt in 2 delen verdeeld Noord-Vietnam Communistisch Zuid-Vietnam Anti-Communisme Zuid-Vietnam wordt gesteund door de VS. Dictatuur in ZV Eerlijk en Nationalistisch. Tegen communisme. De dictator vertrouwd zijn familie, zij blijken corrupt te zijn. Keiharde repressie. Geen landhervormingen NV steund het verzet in ZV Kennedy stuurd helicopters en adviseurd. napalm en ontbladerings-middelen. De VS is ontevreden over de ongehoorzame marionet Verzet van boedisten tegen Diem (dicator ZV) Kennedy geeft toestemming voor staatsgeep van generaals. 2 november 1963 Diem wordt afgezet en vermoord. 2 weken daarna wordt Kennedy vermoord. Hij word opgevolgd door Lyndon B. Johnson ZV geen stabiele regering. De Vietcong wint steeds meer terrein. De VS wil niet onderhandelen want ze willen niet dat ZV communistisch word. 2 augustus 1964 Tonkin insident 1965 Operatie rolling thunder het bombarderen van NV Doel : Dat NV ophoud met de steun van de communisten in ZV. Er volgt een bloedige strijd tegen de vietcong. Search and Destroy Waarom steunt de VS de slechte dictator in Zuid-Vietnam? Omdat de vs liever wil dat er een dictator zit dan dar Zuid-Vietnam communistisch word. Zij bestrijden zo het communisme. Waarom sturen zij soldaten naar Vietnam? Pagina 4 van 9

5 Zo verdedigen zij Noord-Vietnam tegen het communisme. De Vietcong doet het met geweld dan bestrijden zij het ook met geweld. Eerst doen ze dat niet in het openbaar maar laten kunnen ze er niet meer onderuit. Zullen de Vietnamezen door het Amerikaanse optreden niet juist Anti-Amerikaans worden? Ja, omdat er heel veel onschuldige burgers worden gedood. Veteranen = Amerikaanse soldaten, zij wonnen elke veldslag maar verloren de oorlog door de overheid. Het Amerikaanse volk wordt tot het bot verdeeld. De kritiek neemt toe op de oorlog met als gevolg heftige rellen Vietnamisering 1972 Kerstbombardementen 1973 Akkoorden van Parijs 1975 Val van Saigon De communisten winnen Dit is een nationaal trauma voor de VS Nixon moet aftreden in Atoombom op Japan Stalin wil ook een atoombom 1949 De SU heeft ook een atoombom 1952 VS maakt een waterstofbom 1957 Sputnik = de eerste kunstmatige satelliet die in de ruimte werd gebracht De VS en SU maken beide steeds betere raketten Cubacrisis Hierna willen de SU en VS de kans op oorlog beperken Ze gaan onderhandelen over wapenbeheersing. De atoombom is meer een afschrikmiddel ABM = Verdediging tegen atoombommen 1972 SALT I = 1e afspraken over wapenwedloop De SU mogen elk 2 ABM systemen. Groei aantal raketten beperkt. Detente vanaf 1963 nemen de spanningen af. Salt I is hier een voorbeeld van Praagse lente meer vrijheid ''Communisme met een menselijk gezicht'' Pagina 5 van 9

6 De SU stuurd een leger samen met andere Oost-Europese landen om hier een einde aan te maken. Bresnjev-Doctrine = ''Wij bepalen wat er in Oost-Europa gebeurd'' Vervolg dissidenten Wel vervolgd Verbanne, maar niet meer vermoord. Psychiatrische inrichting. Propaganda wordt niet meer geloofd, geen idealisme meer. De planeconomie loopt vast. Laag arbeids moraal. Er komt een kloof tussen leiders en volk en er onstaat een zwarte markt. De wapenwedloop aat ten koste van economische groei, de SU kan het niet meer betalen. Leiders vergrijzen Ronals Reagon ( ) Nieuwe president van de VS. Meer spanning (nieuwe koude oorlog) Hij wil dat Amerika weer sterk wordt. Ze voelen zich 'zwak' na SALT I en de Vietnam oorlog. Hij ziet de SU als vijand. SDI=reagons plan om via satalieten de bommen van de SU te vernietigen. Neutronen bom = maakt alleen de mensen dood, de rest blijft heel. Kruisraketten = weten precies waar ze heen moeten. Amerika wordt steeds sterker. Er volgen demonstraties tegen Amerika 1981 Amsterdam 1984 Den Haag 1985 Gorbatsjov Hij komt tot de conlcussie dat het niet langer zo door kan gaan. Glasnost = openheid Perestroika = hervormen 1986 Tsjernobyl ze zeiden eerst niets begraving Breznjev 1983 NAVO oefening 1985 SU vreest aanval Reagon en Gorbatsjov kunnen het goed met elkaar vinden. Ze spreken af minder kern wapens te hebben. Pagina 6 van 9

7 1989 Praag De bevolking komt in opstand, netzoals meerdere landen in Oost-Europa. Wat doet de SU? Hij stuurt er geen leger op af. Gorbatsjov staat het toe. Hongarije als eerste van het communisme af. DDR wil ook bij het West-Duitsland horen Val van de muur 1989 staat bekent als een wonderjaar. Gorbatsjov wil niet het uiteenvallen van de SU maar dit gebeurd toch in De eenwording van Europa Europa is verwoest na de 2e wereld oorlog. Europa moet samenwerken Economische crisis voorkomen Nieuwe oorlog voorkomen Koude oorlog VS wil dat Europa gaat samenwerken om de SU tegen te houden Vrees voor Duitsland 1949 bondsrepubliek Duitsland 1952 Europese gemeenschap voor kolen en staal Nederland Belgie Luxenburg Frankrijk Italie West-Duitsland 1958 Europese Economische Gemeenschap Vrij verkeer van goederen, geld en arbeid. In 10 jaar hander verviervoudigd (Duitsland profiteerd) 1973 Engeland, Ierland en Denemarken 1986 Griekenland, Portugal en Spanje 1989 Duitland 1 land Mensen zijn bang voor Duitsland. Helmut Köhl wil wantrouwen wegnemen (nieuwe leider) 1993 Europese unie 2002 Euro Pagina 7 van 9

8 2004 uitbreiding 1945 Einde WOII 1952 Marshall hulp houdt op Nederlandse economie groeit. Na 1960 veranderd dat. Multiculturele samenlevind door Dekolonisatie en werk (gast arbeiders) Afsluiting Begrippen Apartheid = Wetten in Zuid-Afrika die ervoor zorgden dat de levenssferen van blanke en niet blanke inwoners gescheiden waren. Atoomoorlog = Oorlog met atoomwapens Blokvorming = Soort van bondgenootschap. Tijdens de Koude Oorlog stond het communisme Oost-Europa tegen het kapitalistische westen. Brezjnev-Doctrine = Beleidslijn van de SU om in te grijpen wanneer een lidstaat van het Warschaupact een afwijkende politieke koers zou kiezen. Containmentpolitiek = Streven van de VS om het communisme in de wereld in te dammen. Kenr van de Trumandoctrine uit Dekolonisatie = De omvorming van de gekoloniseerde gebieden tot zelfstandige staten. Europese Unie = Organisatie van 27 Europese landen die samenwerken op politiek en economisch gebied. Gastarbeiders = Benaming voor werknemers uit andere landen. Glasnost = Politiek van Gorbatsjov om meer openheid en vrijheid in de SU toe te staan. Hegemonie = Overheersing van de ene staat over de andere. Ijzeren Gordijn = Bijnaam voor de vrijwel volledig gesloten grenzen tussen het Westen en het Oostblok tijdens de Koude Oorlog. Koude oorlog = periode van grote spanning tussen de VS en de SU ( 1947 tot ongeveer 1987) Marshallplan = Naam voor de economische hulp van de VS aan de Europese landen na WOII. NAVO = Militair bondgenootschap tussen de VS, Canada en enkele Europese landen, in 1949 opgericht om het communisme in te dammen. Oostblok = Naam voor de landen die in de Koude Oorlog onder de invloedssfeer van de SU vielen en lid waren van het Warschaupact. Overheersing= Machtiger zijn dan iets of iemand anders en die macht gebruiken om de ander te onderdrukken. Perestrojka = Politiek van staatkundife en economische hervorming van Gorbatsjov vanaf Pagina 8 van 9

9 Pluriforme Samenleving = Samenleving van groepen mensen can verschillende afkomst en culturen. Sociaal-Culturele verandering = Verandering in de manier waarop een samenleving is opgebouwd en de wijze waarop mensen in de samenleving met elkaar omgaan. Trumandoctrine = beleid van de Amerikaanse president Truman in 1947 om landen te steunen die bedreigd werden door gewapende minderheden of druk van buitenaf. Verenigde Naties = organisatie van vrijwel alle landen ter wereld, bedoeld om de wereldvrede te handhaven. Warschaupact = Bondgenootschap tussen 1955 en 1991 can de SU en enkele Oost-Europese landen. Het Warschaupact was de tegenhanger van de NAVO. Wederopbouw = De periode na de tweede wereldoorlog waarin de oorlogsschade werd hersteld Conferentie van Jalta Oprichting van Verenigde Naties 1947 Truman Doctrine Marschallplan Dekolonisatie van Brits-Indië 1949 Oprichting NAVO Duitse tweedeling Chinese Revolutie Dekolonisatie Nederlans-Indië Korea-Oorlog 1951 EGSK : Begin Europese intergratie 1955 Oprichting Warschaupact 1957 Verdragen van Rome EEG 1960 Dekolonisatie veel afrikaanse landen Bouw Berlijnse muur 1962 Cubacrisis Vietnamoorlog 1989 Ineenstorting Communisme in Oost Europa 1990 Duitse hereninging Einde apartheid Zuid-Afrika 1991 Einde SU Pagina 9 van 9