Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 10: Tijd van televisie en computers

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 10: Tijd van televisie en computers Samenvatting door Larissa 2106 woorden 18 januari ,1 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hst. 10: Tijd van televisie en computer Moderne tijd Kenmerkende aspecten: 1. De dekolonisatie die een eind maakt aan de westerse hegemonie in de wereld 2. De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog 3. De eenwording van Europa 4. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaalculturele veranderingsprocessen 5. De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen 1 De koude oorlog: Alles wat in deze periode gebeurd, heeft betrekking op de koude oorlog ook al speelt het zich niet af in Europa. De V.S. tegen over de S.U. Er is nooit een rechtstreekse gewapende treffer geweest. Daarom wordt het ook de koude oorlog genoemd. De regeringsleiders gedroegen zich wel alsof ze in oorlog waren. Verenigde staten: Sinds 1776 Kapitalistisch Democratie De economie was een vrije markt - Dat betekend dat de overheid zich bemoeit zich niet met de economie. Iedereen mag alles op de markt brengen als het niet tegen de wet ingaat. Hechten veel waarde aan religie Sovjetunie: Sinds 1922 Communistisch Dictatuur Planeconomie - Hoeveel schoenen hebben we nodig de komende 5 jaar, zoveel moet je produceren. Niet meer en niet minder. Atheïsme Pagina 1 van 7

2 Visies op de oorlog Traditionele visie In de jaren 40/ 50 Amerika is goed en de SU is slecht Boek: Thomas Bailey à The cold war Gaat over dat het allemaal begon met de vergadering in Jalta Vergadering met Roosevelt, Stalin en Churchill. Stalin wil dat de landen om SU communistisch worden Revisionistische visie In de jaren 60/ 70 In deze visie bekijken we de VS opnieuw, de VS is helemaal niet zo goed. De SU is nog steeds slecht, maar de VS is ook slecht. Ze willen heel graag hun politiek de hele wereld inprenten Boek: William Appleman Williams Hierin wordt beschreven dat de SU is gedwongen om zo te worden door de Amerikaanse politiek. Hedendaagse visie In de jaren 70/ 80 Waar beide partijen vechten, zijn beide partijen schuldig Boek: John Lewis Gaddis à The US and the origins of the cold war. Europa na de 2 e wereldoorlog: Trumandoctrine (containmentpolitiek) Opgericht in 1947 Doctrine= een idee wat je steeds wil Houdt in dat de landen die dreigen communistisch dreigen te worden geholpen worden door de VS De landen rondom de SU worden namelijk communistisch omdat het rode leger die landen heeft bevrijdt na de 2 e wereldoorlog Marshallhulp Onderdeel van de Trumandoctrine De VS pompt geld in de Europese economie Zo denken ze dat de landen minder vatbaar zijn voor het communisme. Amerika wilde dat het communisme op 1 plek bleef, en het zich niet verspreidde. Oost-Europese landen doen niet mee Het Oostblok De SU nam alle landen in rondom de SU en maakte die communistisch Alle politieke partijen werden monddood Iedereen die ook maar een beetje voor het kapitalisme was kwam terecht te staan voor de bekende showprocessen. Duitsland Werd na de 2 e wereldoorlog in vieren gedeeld (tot 1949) Amerikaans deel Frans deel Brits deel Russisch deel Ook Berlijn werd in vieren gedeeld. West-Berlijn is kapitalistisch, maar dat deel valt in handen van de SU Na 1949 à West-Duitsland BRD Oost-Duitsland DDR 1949: Pagina 2 van 7

3 De russen hebben een atoombom China wordt communistisch De NAVO wordt opgericht Noord Atlantische Verdrag Organisatie 2 poten politiek ( Europa) en militair (Amerika) Bestaat uit Amerika, Canada en wat Europese landen Als Duitsland toetreedt richt de SU het Warschaupact op Korea oorlog: Begint in 1950 Noord-Korea = communistisch (gesteund door Rusland en China) Zuid-Korea = kapitalistisch (gesteund door de VS) NK valt ZK aan De verenigde naties overleggen en beslissen om een leger te sturen McCarther is leider van het leger in ZK en dringt NK terug tot aan de grens. Maar hij mag niet verder dan 20 km tot de grens aan China (China is namelijk communistisch) Korea is na alle doden uiteindelijk hetzelfde als voor de oorlog à Stalin overlijdt (hersenbloeding) De Cubacrisis 1962 Op Cuba lijken raketten te staan, gericht op de VS De raketten zijn van Russische afkomst Op dit moment is er een communist aan de macht in de Cuba 13 dagen lang is het spannend of er misschien een 3 e wereldoorlog zou komen De VS laat een barrière om Cuba heen bouwen, en elke boot wordt gecontroleerd Chroetsjov laat de schepen omkeren Uiteindelijk is er een geheime deal De VS heeft raketten in Turkije, die moeten ze weghalen. De VS zal nooit meer handelen met Cuba Obama heeft dat genormaliseerd 2 Inheems nationalisme: Voor het besturen van koloniën hadden de landen de inheemse bevolking nodig, deze werden goed opgeleid. De stamhoofden kregen de kans om in Londen of Parijs te studeren. Op die manier kweekten ze een elite en dus ongelijkheid Veel Aziaten en Afrikanen kwamen in contact met westerse denkbeelden zoals: vrijheid en gelijkheid, nationalisme en democratie. Hierdoor kregen ze behoefte aan zelfbesturing (ook waren de Europese kolonisten vaak racistisch) Redenen voor toenemende inheemse gevoelens De Europeanen lieten de mannen uit hun koloniën meevechten in de 2 e wereldoorlog. Op deze manier kregen ze te zien waar de westerse beschaving tot leidde: dood en verwoesting Na de 2 e wereldoorlog kregen de supermachten V.S en S.U het voor het zeggen, en hun denkbeelden stonden pal tegenover elkaar, maar ze waren het op 1 ding eens dat kolonialisme verwerpelijk is. Dekolonisatie van India en Pakistan: Brits-Indië werd in 1947 onafhankelijk Door Mahatma Gandhi Hij protesteerde al vanaf 1920 tegen de Britse overheersing Door geweldloos verzet en burgerlijke ongehoorzaamheid Pagina 3 van 7

4 Hij organiseerde de zoutmars. Er was een nieuwe belasting op zout gevoerd, hierdoor gingen de mensen een tocht van meer dan 400 km lang maken, opdat ze zelf zout konden winnen. De Britten traden hard op Na 1945 waren de Britten bereid om Indië de onafhankelijkheid te gunnen Groot probleem was dat er een diepe kloof was tussen de moslims en hindoes er werd veel gevochten onderling in 1947 werd Brits-Indië in 2 staten opgericht: India en Pakistan Pakistan werd moslims India hindoestaans Dekolonisatie van Nederlands-Indië: In de 2 e wereldoorlog was Nederlands-Indië bezet door de Japanners Het hoofd van Nederlands-Indië was Soekarno Hij werkte nauw samen met Japan Dan op capituleert Japan, en op roept Soekarno de republiek Indonesië uit (proclamatie) Nederland is het hier niet mee eens en stuurt het leger naar Nederlands-Indië, ze noemen het politionele acties Hier gebeuren geen nette dingen De Nederlanders pakken Soekarno op maar de V.S. gaat zich ermee bemoeien De V.S. is bang dat een deel van Indonesië communisme zou opvatten door het communistische China Ze dreigen te stoppen met de Marshallhulp De Nederlanders laten Soekarno vrij December 1949: Soevereiniteitsverdrag Hierna worden de indo s (half Nederlands, half Indonesisch) gediscrimineerd, en mogen ze niks meer. Veel vluchten naar Nederland Molukkers: Is een klein eilandje in Indonesië die een eigen staat wil de RMS Soekarno eindigt deze opstand met geweld Veel Molukkers hebben meegevochten in het KNIL (Koninkrijk Nederlands-Indisch Leger) Nederland belooft de Molukkers te helpen Veel Molukkers komen naar Nederland Van het helpen komt niks terecht In 1977 willen Nederlandse Molukkers dat Nederland zich weer houdt aan de belofte en kapen treinen en schieten passagiers dood Nederland stuurt er een leger op af Dekolonisatie van Noord-Afrika: De dekolonisatie van Tunesië en Marokko verliep rustig Werden onafhankelijk in 1956 van Frankrijk In 1951 was Libië onafhankelijk geworden van Italië Egypte: Was al sinds 1922 onafhankelijk GB wilde wel invloed behouden vanwege het Suezkanaal In 1956 nationaliseerde de Egyptische president Nasser het kanaal en GB was woest. Dit leidde tot de Suezcrisis De Britten grepen in gewapenderhand De supermachten accepteerden dit niet en Nasser was de grote winnaar Algerije: 1 op de 10 inwoners was Frans Er kwam een oorlog die duurde van Tussen het Franse en het Arabische leger Beide partijen maakte zich schuldig aan wreedheden Er werd 4 jaar hard gevochten In 1958 kwam er een nieuw iemand aan de macht in Frankrijk (Charles de Gaulle), bij hem werd zelfbesturing bespreekbaar. Pagina 4 van 7

5 Jarenlang werd er onderhandelt en uiteindelijk in 1962 was er een akkoord De mensen die in Algerije woonde waren woest, en verhuisden meteen terug naar het moederland De dekolonisatie van Vietnam Vietnam wilde zich vrijmaken van Frankrijk. Dat lukte en Frankrijk werd in 1956 verslagen De leider van Vietnam was Ho Chi Minh, hij was tegen de japanners en stond achter de V.S, alleen dacht de V.S. dat hij communistisch was Bang voor het Communisme nam de V.S. de oorlog over van de Fransen en stuurde manschappen naar Vietnam. Noord Vietnam werd communistisch met als leider Ho Chi Minh Zuid Vietnam werd kapitalistisch met als leider Ngo Dinh Chem Zuid-Vietnam wordt steeds aangevallen door Noord-Vietnam, want Noord-Vietnam krijgt wapens van Rusland en China De Manschappen van de V.S. kunnen maar niet winnen omdat ze de jungle niet kennen en Noord-Vietnam overal boobytraps heeft geplaatst Noord-Vietnam wordt dag en nacht gebombardeerd De Amerikanen zijn wel klaar met de oorlog In 1968 wordt My Lai gebombardeert In dat dorp wonen vooral vrouwen en kinderen Amerikaanse soldaten schieten iedereen dood De oorlog duurde uiteindelijk van Dekolonisatie van Afrika: Nieuwe landen probeerden economische steun te krijgen van Oost of West, zonder zich bij de machtsblokken te hoeven aansluiten Hierdoor kwam het begrip 3 e wereld. Het westen was de 1 e wereld, en het oosten de 2 e wereld. Maar al snel werd derde wereld met het begrip onderontwikkeling in verband gebracht Tot 1960 wapperde de vlag van GB nog in 20 kolonien in Afrika. Totdat de Britse premier MacMillan het recht van de Afrikanen op zelfbestuur erkende. Zijn doel was: nieuwe onafhankelijke staten met het westen verbinden Ghana en Nigeria werden al snel onafhankelijk, maar toch bleef GB goede contacten met ze houden Apartheidsregime in Afrika: De regering van ZA bestond uit blanken, en die hadden sinds 1948 een regime van apartheid geplaatst De wetten bestonden vooral uit het verschil tussen blanken en zwarten, en dit gebeurde onder leiding van de regerende Nationale Partij Er waren aparte scholen, loketten, stranden en zitbanken in het park Op sommige plekken mochten zwarten alleen komen als ze er werk hadden, en dan hadden ze nog een pasje nodig Ze hadden geen kiesrecht Verzet tegen de wetten werd niet getolereerd. Mandela ging in 1962 voor tientallen jaren achter de tralies Het ANC kwam aan de macht, en zorgde ervoor dat Mandela uit de gevangenis kwam, en dat iedereen een eigen stem had. Mandela werd de eerste (zwarte) president van ZA VS en ANGOLA boek en aantekeningen 3 De Europese eenwording: Na de 2 e wereldoorlog wilde niemand meer een oorlog, vooral de haat van de Duitsers en de Fransen tegen elkaar moest uit de wereld In 1950 stelde de Franse minister Schuman om een gemeenschappelijk bestuur op te stellen voor de Kolen en staal productie van FR en DU, omdat dat de twee basiselementen zijn voor de wapenindustrie Zijn gedachte was dat de voormalige aartsvijanden nooit meer naar de wapens zouden grijpen als ze economisch van elkaar afhankelijk waren In 1951 ondertekenden 6 landen de EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) Frankrijk, West-Duitsland, Italië, België, Nederland en Luxemburg Pagina 5 van 7

6 In 1957 breiden ze uit tot de EEG( Europese Economische Gemeenschap) Een gemeenschappelijke markt Economische expansie Euratom Een samenwerkingsverband om het vreedzame gebruik van kernenergie te stimuleren De 6 landen bleven zelfstandig, maar veel droomden van Verenigde staten van Europa Dit had Winston Churchill ooit gezegd In 1967 werden de EGKS, EEG en de Euratom samengevoegd tot de EG (Europese Gemeenschap) Het bestuur hiervan kwam in handen van de Europese commissie in Brussel De voornaamste doelen was het realiseren van een douane-unie (afschaffen van invoertarieven) Snel wilde meer landen toetreden, omdat door toetreding het afzetgebied voor de eigen producten groter werd 1973: Toetreding Groot-Brittannië, Ierland en Denemarken 1981: Griekenland Enkele jaren later : Spanje en Portugal De uitbreiding zorgde voor veel spanning tussen de lidstaten In 1992 kwam het plan van vrij verkeer van personen, goederen en kapitaal, en dit plan werd in 1994 doorgevoerd Sinds het verdrag van Maastricht (1992) spreekt men van een Europese Unie, maar dit is officieel pas vanaf 2009 Het verdrag van Maastricht kondigde de invoering van de euro aan Op dit moment telt de EU 27 lidstaten Opstand in het Oostblok: In West-Europa groeide de welvaart, terwijl in het oosten landen 40 jaar in communisme leefden In 1956 houdt Chroetsjov een toespraak over destalinisatie Zegt over Stalin goede gingen, maar benoemt ook zn slechte kanten Er werd een eind gemaakt aan de persoonsverheerlijking Landen denken dat ze kunnen vrijkomen van het communisme, maar Chroetsjov laat zien dat hij nog steeds communist is en stuurt er legers op af Brezjnevdoctrine Deze doctrine hield in dat de leden van het communisme broederlijke hulp mochten verlenen als een van de landen onder het communisme afdwaalde Glasnost en Perestrojka: Politiek van Gorbatsjov Glasnost = openheid Perestrojka = opnieuw structureren Gorbatsjov zegt dat een land zich vrij mag maken zonder geweld (fluwelen revolutie), als dat land niet meer communistisch wil zijn Veel landen worden onafhankelijk Alleen in Roemenië was er geweld, door de 2 dictators. Ze werden gevangen genomen, en 2 uur later ter door veroordeelt. 4: Na 2 e wereldoorlog: Europa De meeste landen waren snel hersteld Dit kwam door de vaste wisselkoersen en door Marschall hulp Nederland Bestond uit wederopbouw Pagina 6 van 7

7 Duitsland had veel meer nodig, en importeerde dus veel van Nederland De lonen blijven laag, zodat Nederland een betere wederopbouw kon hebben Tot 1960, daarna wilden ze weer normale lonen Na de lage lonen, komt er een loonexplosie Stijging van 10% Nederlanders krijgen veel meer vrije tijd, en ontzuild langzaam Culturele revoluties: De komst van de televisie Hier waren maar 2 zenders op te zien Hierdoor begon de ontzuiling Werd gestimuleerd door 2 processen: Secularisering à steeds minder mensen laten hun dagelijks leven leiden door geloof Individualisering à burgers wilden zelf uitmaken hoe ze hun leven inrichtten, zonder advies van een geestelijke of politicus Een belangrijke groep waren de jeugdculturen Ze gingen steeds minder luisteren naar gezaghebbers Luisterden naar popmuziek Oudere generatie had hier moeite mee De provo s Komt van provoceren Dagen allemaal mensen uit Tegen de Vietnam oorlog Geen huisje, boompje, beestje Opstandig tegen ouders en de gevestigde orde Pagina 7 van 7