Beleggen voor je pensioen zelf doen?

Transcriptie

1 Beleggen voor je pensioen zelf doen? Sinds 1 maart is het voor beleggingsondernemingen (vermogensbeheerders) mogelijk om een bancaire lijfrente aan te bieden (op basis van beleggen). Hiermee wordt het aantal aanbieders op deze markt ineens groter. Inmiddels zijn er al vier nieuwe spelers die gemeld hebben bij de Nederlandse Vereniging van Banken en Verzekeraars dat ze een dergelijk product gaan aanbieden. Mijn verwachting is dat er nog veel meer zullen volgen. Het grote voordeel dat de beleggingsondernemingen hebben ten opzichte van de reguliere aanbieders (de grootbanken, beleggingsinstellingen en verzekeraars) is dat het aanbod waaruit de deelnemer kan kiezen vele malen groter is. Dus niet de keuze uit, zeg, vijf beleggingsfondsen of profielen, maar de keuze uit duizenden aandelen, obligaties, trackers en fondsen om invulling te geven aan de beleggingsportefeuille. En meer spreidingsmogelijkheden zorgen voor een betere verhouding tussen risico en rendement. Reden te meer om deze mogelijkheden zeer goed te bestuderen. Van die vier nieuwe spelers zijn er twee die deelnemers de mogelijkheid geven om te beleggen in een breed universum van duizenden en duizenden aandelen, obligaties, trackers en fondsen. Eén partij biedt dit aan op basis van execution only, terwijl de andere juist opteert voor (maatwerk) vermogensbeheer. De andere twee nieuwe spelers bieden een beleggingspalet bestaande uit vele beleggingsfondsen en trackers. In dit artikel bespreek ik deze nieuwe mogelijkheden en licht ik de (verschillen tussen de) verschillende aanbieders toe. Ook zal ik aangeven in hoeverre de nieuwe aanbieders iets toevoegen en niet onbelangrijk of u hier iets mee zou kunnen. Meer aanbieders Jarenlang (ik las ergens elf jaar) heeft onder andere NNEK/Fondsenplatform bij de Belastingdienst en andere overheidsorganen gepleit voor de mogelijkheid tot het aanbieden van geblokkeerde rekeningen door beleggingsondernemingen. Lof, voor hun doorzettingsvermogen! Met de daadwerkelijke invoering van deze mogelijkheid krijgen zij er (wellicht onbedoeld) vele concurrenten bij, die zeer interessante mogelijkheden bieden voor deelnemers én financieel adviseurs. Hoe meer aanbieders, hoe beter. Dat houdt de bestaande spelers 42

2 BELEGGEN Niet elke belegger loopt warm voor fondsbeleggen scherp! Dat is altijd zo geweest en ook deze keer zal dat niet anders zijn. Diversiteit zorgt ervoor dat klanten en financieel adviseurs de keuze hebben om naar een andere aanbieder te gaan als de huidige aanbieder te duur is, te klantonvriendelijk, een slecht rendement heeft, enz. Nu kun je moeilijk elk jaar met je klantenbestand switchen van aanbieder, maar het is goed om te weten dat die mogelijkheid er wel is. Ook wij als vermogensbeheerder zien deze en andere veranderingen in de markt en spelen in op deze ontwikkelingen. Post Vermogensbeheer is sinds maart een van de nieuwe aanbieders van een (beleggings)lijfrente, waarbij zij zich hebben gespecialiseerd in (maatwerk) vermogensbeheer en de beleggingslijfrente in de uitkerende fase in het bijzonder. Het beleggingsuniversum beslaat zo goed als alle aan te kopen effecten; zelfs opties zijn mogelijk! Met andere woorden zo n beetje alle effecten die je zou kunnen kopen zijn mogelijk. DeGiro en Fondsenplatform Zowel DeGiro als Fondsenplatform bieden deelnemers een platform en geblokkeerde rekeningen waarbij belegd kan worden binnen de bancaire lijfrente. Bij het Fondsenplatform zijn de beleggingsmogelijkheden een diversiteit aan vele beleggingsfondsen waar door de deelnemer een portefeuille uit kan worden samengesteld. Het Fondsenplatform biedt ondersteunende informatie en tools. Deze informatie kan ervoor zorgen dat de portefeuille een betere risico-/rendementsverhouding heeft. Deze service is nu nog gratis, maar met de invoering van MIFID II zal dat waarschijnlijk veranderen, omdat voor research betaald moet gaan worden. Bij DeGiro kan de belegger terecht die niet warmloopt voor fondsbeleggen. Naast de vele beleggingsfondsen kan de deelnemer ook in tienduizenden aandelen en obligaties beleggen. De transactiekosten zijn (afhankelijk van het aantal transacties) gratis. De doe-het-zelf belegger zal in mijn optiek warmlopen voor deze laatstgenoemde mogelijkheid en daardoor DeGiro meenemen in zijn keuzemoment. Niet in de eerste plaats omdat hij meer beleggingsmogelijkheden heeft, maar omdat de kosten ongekend laag zijn. Het zal moeilijk worden voor andere spelers om onder de tarieven van DeGiro te komen. Pritle, NNEK en Post Vermogensbeheer Een andere speler is Pritle. Deze vernieuwende vermogensbeheerder, recentelijk overigens overgenomen door Binckbank, biedt deelnemers een portefeuille passend bij het risicoprofiel. Naarmate de tijd vordert, wordt de portefeuille geleidelijk afgestemd op de resterende looptijd (vorm van life-cyclebeleggen). De beleggingen worden aangegaan in beleggingsfondsen en trackers. In het verlengde hiervan staat in mijn optiek NNEK. Deze beheerder is al jaren actief en reeds bekend bij de meeste financieel adviseurs. Met een portefeuille afgestemd op het risicoprofiel ingevuld met fondsen wordt het beheer vormgegeven. De portefeuilles bij beide spelers worden periodiek beoordeeld en, indien nodig, worden aan- en verkopen gedaan om de portefeuille weer aan te laten sluiten bij de verwachtingen die de beheerders hebben over ontwikkeling van de markt. Beleggingsmethodiek De invulling van de portefeuille van de deelnemer wordt grotendeels bepaald door het gegeven dat 43

3 deze moet aansluiten bij het risicoprofiel en de looptijd. Afhankelijk hiervan wordt een daarbij behorend percentage belegd in aandelen en obligaties. Vervolgens worden de aandelenbeleggingen ingevuld op basis van regio en soms op basis van een sectoranalyse om te bepalen welk percentage van het totale aandelenbelang belegd gaat worden in de regio s Europa, Noord Amerika, Japan/Pacific en de Emerging Markets. Aangaande de obligaties wordt een invulling verkregen door een verdeling van de obligatiebeleggingen te maken naar onder andere looptijd, debiteurenkwaliteit en rente. Periodiek worden in deze invulling aanpassingen gemaakt. Dit kan bijvoorbeeld door verkoop van een klein percentage van het aandelenbelang in Europa en een aankoop van eenzelfde percentage aandelen in Noord-Amerika. Of een verkoop van een percentage van het gehele aandelenbelang en aankoop van obligaties. Deze benadering is in de basis een buy-and-holdstrategie waarbij op langere termijn beleggingen worden aangegaan in aandelen en obligaties met kleine onderlinge tussenstapjes. Veelal zullen de percentages, belegd in aandelen en obligaties, binnen een kleine bandbreedte bewegen. Bij Pritle wordt naarmate de einddatum in zicht komt het percentage dat belegd is in obligaties gestaag opgehoogd ten koste van de aandelenbeleggingen (life cycle). Op die wijze wordt het risico richting de einddatum verminderd en zullen neerwaartse koersbewegingen (van veelal aandelen) minimaal zijn. Doelbeleggen is ook een veelgebruikte benaming voor deze wijze van beleggen. De kosten bij NNEK zijn wat hoger dan bij Pritle, maar de kosten zijn bij beide partijen betrekkelijk laag. Hoe hoger het te beleggen vermogen, hoe lager de procentuele kosten voor de deelnemer. Bij twijfel niet inhalen Als het gaat om de beleggingsmethodiek wordt er bij Post Vermogensbeheer een geheel andere aanpak toegepast. Daar wordt naast maatwerk in vermogensbeheer een volledig geautomatiseerd beleggingsbeslissysteem toegepast. Dat laatste is niet geheel uniek, maar wel dat dit sinds 2008 wordt gedaan op een wijze die volledig tegenovergesteld is aan de eerdergenoemde buy-and-holdstrategie van Pritle en NNEK en de meeste andere beleggingsstrategieën. De beleggingsstrategie voorziet namelijk in een maandelijkse heroverweging van de gehele beleggingsportefeuille. Het computermodel (algoritme) zal bij detectie van onrust op de financiële markten overgaan tot het volledig liquideren van de posities en aan de zijlijn gaan staan. Dit proces wordt maandelijks herhaald en laat zich dan ook het beste vertalen als een buy-and-holdportefeuille op maandbasis, waarbij er 50% van de tijd bewust aan de zijlijn wordt gestaan. Dit laatste ben ik nog nergens tegengekomen in de markt. Een vermogensbeheerder die de helft van de tijd, bewust aan de zijlijn staat, omdat er simpelweg statistisch een grote kans is dat de markt neerwaarts gaat, omdat er onrust (chaos) is gedetecteerd. Geniaal in zijn eenvoud. De rendementen spreken voor zich. Daarnaast wordt er maatwerk vermogensbeheer aangeboden. Dit houdt in dat er na een uitvoerige intake met de cliënt en het bekend zijn van de beleggingswensen een invulling wordt gevonden die past bij deze wensen. De kosten liggen op een gemiddeld niveau, maar zijn wel hoger dan de eerdergenoemde aanbieders. De adviseur aan zet, zelf doen? Er zijn financieel adviseurs die naast de financiële planning ook graag het beheer en advies van de uiteindelijke beleggingsportefeuille ter hand nemen. Wellicht doet u dit reeds voor enkele cliënten voor het vrije vermogen en biedt deze uitbreiding van beleggen binnen een lijfrente een mooie uitbreiding van uw diensten. Ik wil u graag infor- 44

4 BELEGGEN Bij meerdere klanttypes horen verschillende passende portefeuilles De rol van financieel adviseurs wordt belangrijker Zoals vermeld worden de eisen die gesteld worden aan de uitvoering van het beheren dan wel adviseren over een effectenportefeuille aanzienlijk uitgebreid. Het kennen van de klant wordt steeds belangrijker. En dan bedoel ik niet de standaard zaken als hoeveel vermogen heeft u en wat is uw kennis, maar echt veel meer! Denk aan zaken als: wat zijn de pensioenvoorzieningen, hoeveel zijn deze, wanneer komen ze vrij en wat zijn de effecten op het inkomen als het beleggingsdoel niet behaald wordt. Een vermogensbeheerder heeft veelal niet dezelfde kennis als een financieel planner. Een echt goede inventarisatie vraagt om de kennis van een financieel planner. Die is veelal niet aanwezig bij een (online) vermogensbeheerder, terwijl dit steeds meer wordt verwacht van een vermogensbeheerder. Een samensmelting van beide disciplines binnen één persoon is in mijn optiek wenselijk maar moeilijk. Een verregaande samenwerking tussen een financieel planner en een vermogensbeheerder lijkt mij logischer. Ik verwacht dat veel vermogensbeheermeren dat er het een en ander gaat veranderen begin Met de invoering van Mifid II in januari 2018 wil ik al deze adviseurs adviseren om naast het afsluiten van een zeer uitgebreide aansprakelijkheidsverzekering, ook de dienstverlening goed aan te pakken of hiervan in zijn geheel afscheid te nemen. Vanaf dat moment is het afgelopen met het simpelweg gebruiken van informatie verkregen van de aanbieder van een platform en/of beleggingsfonds om een portefeuille te beheren. Vanaf 2018 loop je een meer dan grote kans om met deze werkwijze volledig mank te gaan. Kort gezegd moet vanaf januari 2018 conform MI- FID II elke beslissing en advies tot aankoop en verkoop binnen een effectenportefeuille volledig reproduceerbaar worden. Daarnaast moet deze beslissing tot aan- en verkoop uitvoerig zijn onderbouwd, middels een uitgebreide analyse waaruit blijkt waarom wordt overgegaan tot de aan- en/ of verkoop. Ook wordt een vergelijking van de voorgestelde aankoop met alternatieven verwacht. Ten slotte wordt verwacht dat je het effect van deze aan- en verkoop op de portefeuille (cijfermatig) berekend hebt en getoetst aan het risico van de gehele portefeuille en passendheid bij de klant. Ik benoem hier specifiek de doorlopende toetsing en passendheid van de portefeuille bij de klant. Het is niet toegestaan om alle klanten in te delen in slechts enkele risicoprofielen en hupsakee, klaar. Nee, er dienen meerdere klanttypes gedefinieerd te worden en daarbij horen dan passende portefeuilles. Dus binnen één enkel risicoprofiel kan het zo zijn dat een aankoop of verkoop niet past bij de specifieke omstandigheden van die klant. U begrijpt dat bovenstaande exercitie voor de meeste financieel adviseurs die het beleggen er even bij doen ondoenlijk wordt. Diegene die dit niet goed gaan aanpakken, hebben een interessante uitdaging als een ontevreden klant die zijn verlies in de portefeuille aan de beleggingsbeslissingen van de adviseur in kwestie gaat wijten, zich meldt. De zorgplicht van een financieel planner is in dat geval gelijk aan die van een vermogensbeheerder. U kunt zich dan niet verschuilen achter de vermogensbeheerder of dat het op basis van advies geschiedt. U wordt voor de zorgplicht gezien als een vermogensbeheerder. Tot zover de waarschuwing en het slechte nieuws, nu het goede nieuws. 45

5 Lodewijk van Meel Partner bij Post Vermogensbeheer ders uiteindelijk gekoppeld zullen zijn aan een of enkele financieel adviseurs. Waarbij ieder zijn vak, taken en specialisme heeft. Beleggen is mijn optiek bij uitstek een financieel product waarbij periodiek een ontmoeting met de klant wenselijk is. Ten minste eens per halfjaar kunt u daadwerkelijke klantwaarde creëren door samen met uw klant het gesprek aan te gaan met de vermogensbeheerder die het vermogen van uw klant beheert. U treedt dan op als de onafhankelijk adviseur van uw klant waarbij u de beheerder kritische vragen stelt aangaande het beheer en toetst of deze nog steeds passend is voor uw klant. U bent dan de onafhankelijke vermogensmanager, waarbij de specifieke kennis (en administratieve last) van het beheer niet nodig is, maar u evenwel een duidelijke meerwaarde heeft voor uw klant. Dat u hiervoor aan uw klant een vergoeding vraagt, lijkt mij logisch. Ik begrijp dat dit voor enkele klanten even wennen is, maar ik vergelijk het vaak met een onderhoudsbeurt van de auto. U beoordeelt met uw kennis of de vermogensbeheerder (= garage) netjes en conform afspraak zijn werk doet en heeft gedaan. Zo niet, dan verwijst u voor de toekomst door naar een andere vermogensbeheerder (garage). Het aantal spelers is immers groot genoeg. Terug naar de pensioenlijfrente Beleggen voor je pensioen, zelf doen? Ik verwacht dat, net als bij de meeste andere financiële producten, er een groep mensen is die dit zelf ter hand gaat nemen en daarbij geen beroep zal doen op de kennis en diensten van een financieel adviseur of een vermogensbeheerder. Die groep vindt nu immers ook haar weg als het gaat om het afsluiten van een hypotheek en verzekeringen. Een veel grotere groep zal zich wel wenden tot een financieel adviseur. Deze wil gebruikmaken van de kennis en ervaring die u daarbij inbrengt. Die klanten waarderen een passende oplossing en kiezen voor de rust en het gemak die deze investering oplevert. Diezelfde klanten zullen in het verlengde hiervan kiezen voor een vermogensbeheerder die persoonlijke aandacht heeft en geeft, in plaats van een zo goedkoop mogelijke oplossing binnen een online relatie. Aan alles hangt een prijskaartje. De reden om te gaan beleggen is niet om dit zo goedkoop mogelijk te doen. De reden om te gaan beleggen is om een rendement te behalen en daarbij een passend risico te lopen. Een actieve professionele aanpak van u en de vermogensbeheerder daarin is goed, maar is niet de goedkoopste. Ik sluit af met een treffende opmerking van een financieel planner. Zijn antwoord op de altijd wederkerende vraag van een klant Wat kost mij deze dienstverlening? is steevast: Het is duurder als je er geen gebruik van maakt!. En daarin heeft hij helemaal gelijk! Ik beantwoord meer dan graag vragen die u heeft naar aanleiding van dit artikel. 46