Hoe gedraagt de reiziger zich op de lange termijn? Model op basis van gedrag

Transcriptie

1 Hoe gedraagt de reiziger zich op de lange termijn? Model op basis van gedrag Paul Peeters NHTV Centre for Sustainable Tourism & Transport, Breda, NL ( Vakantiebeurs 2014 Changes in Tourism Utrecht,

2 Achtergrond Ontwikkeling wereldmodel toerisme waarmee mitigatie van klimaatverandering kan worden geanalyseerd Economische modellen zijn statistisch, extrapolerend. Vraagstelling derhalve: maak een gedragsmodel dat uitgaat van psychologische mechanismen en dat in staat is aantallen trips per vervoerwijze en afstandsklasse te schatten op basis van inkomen, kosten en reissnelheden. 2

3 Huidige toerisme modellen Economische theorie: puur rationele functie0 beslissingen Vaak bestemmingsgericht; rest wereld als oneindige markt, concurrent Toerisme vervoer modellen veronderstellen dat kosten, reistijd en afstand allemaal weerstanden zijn Psychologische effecten worden niet meegenomen Validiteit beperkt tot kleine veranderingen (<10-20%)en over korte tijdspanne (1-10 jaar). 3

4 Standard economisch model (SEM) axioma s Homo economicus: Neemt alleen rationele beslissingen Is gemotiveerd door nutsmaximalisatie Is een Pure egoïst en niet gevoelig voor effecten op andermans nut Kan technisch goed overweg met kansberekeningen Heeft constante discount rate per jaar over langere periodes Ziet inkomen en uitgaven als volledig uitwisselbaar Wilkinson, N. (2008) An introduction to behavioral economics. New York: Palgrave Macmillan. 4

5 Het probleem met SEM Een theorie moet worden gewaardeerd op zijn voorspellingskracht niet zijn axioma s (Friedman, 1951) Echter, foute axioma s kunnen natuurlijk een theorie laten falen (Wilkinson 2008) SEM klopt niet in gevallen als bijvoorbeeld: Waarom waarderen verkopers een product anders dan kopers? Waarom rijden we vele kilometers om 5 te sparen op een aankoop van 15 maar niet voor een aankoop van 125? Waarom gaan door een sneeuwstorm toch op weg naar een concert waarvoor we de kaartjes zelf hebben betaald terwijl we dan thuis zouden blijven als we ze van een ander hadden gehad? Waarom reizen toeristen helemaal naar de andere kant van de wereld om in essentie gewoon zee, zon en seks te consumeren? 5

6 Gedragseconomie geeft enkele antwoorden Een doorbraak op dit gebied door paper van twee psychologen in economie journal: Kahneman, D. & Tversky, A. (1979) Prospect theory: An analysis of decision under risk. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 47 (2), Dit artikel is vooral kritiek op expected utility theory en zij stellen prospect theory voor als vervanging. 6

7 Keuzegedragstheorie Twee modes van redenatie in hersenen (Kahneman en Tversky): System 1: automatisch, grotendeels onbewust, kost weinig energie. intuition (basis gewoonte en impulsief) System 2: proces van analytisch intellect. koude cognitie, rationeel or utilitarian Hersenonderzoek bevestigt bestaan beide systemen in hersenen. 7

8 Problemen met nutstheorie (1970s!) Waardering is lineair: twee Euro heeft de dubbele psychologische waarde als één Euro Tien euro verlies is gelijk aan min tien euro winst Individuele waardering is constant en wordt niet beïnvloed door de (sociale, technische, etc.) omgeving Consumenten kennen alle alternatieven 8

9 De alwetende consument 9

10 Prospect theorie 1. Context-afhankelijke preferenties: keuze omstandigheden en wijze van presentatie ervan beïnvloeden de keuze. 2. Framing is veranderingsgeoriënteerd: nut is niet gebaseerd op bezit (een mooie fles wijn in de kelder hebben), maar op verandering van bezit (de mooie fles wijn in je kelder krijgen) 3. Referentie afhankelijk: het gaat om winst of verlies ten opzichte van een referentiepunt (die tien flessen wijn in de kelder) 4. Weerstand tegen verlies: verlies wordt sterker gevoeld dan winst 5. Afnemende gevoeligheid: de marginale waarde van zowel verlies als winst nemen af met de omvang ervan 6. Niet-lineaire weging van kansen: mensen overschatten kleine kansen en onderschatten grote kansen op bepaalde gebeurtenissen. 10

11 Main difference: the valuation of change 11

12 het GTTM model probleem Voor het Global Tourism and Transport Model (GTTM) heb ik een bestemmings- en vervoerwijzekeuze model nodig om: Wereldwijd alle trips over afstandsklassen en vervoerwijzen (lucht, weg, anders) te verdelen Gelijktijdige keuze (de keuze-set bestaat uit alle afstand-vervoerwijze combinaties) Mitigeren van broeikasgasemissies van toerisme vergt een zeer lange adem (vele decennia) 12

13 GTTM model: toeristen wereldwijd Wereldwijd: aantal trips is een lineaire functie van BNP/capita Source: Peeters, P., & Landré, M. (2012). The emerging global tourism geography an environmental sustainability perspective. Sustainability, 4, Source: GTTM v 1.2v19 13

14 GTTM model: verdeling van trips Wat we nodig hebben is verdeling over alle 60 (20*3) afstand-vervoerwijze klassen Belangrijkste factoren in de keuze: Reiskosten Reistijd Maar waar is de attractie van de bestemming ofwel waarom zouden mensen niet alleen in de kortste afstandsklassen blijven? 14

15 Frequency (nr chosen) Afstand is een attractor!! way distance (km) Distance decay theory Cost/time for air transport Free trip, just distance known Slow travel cost/time

16 Psychologische waarde van toerisme trip De psychologische waarde is als volgt berekend: PV = ( x) a if ( x) ³ 0 PV = l ( x) b if ( x) < 0 Waarin α, β <1 en λ tussen -2.0 en

17 Praktische keuzegrenzen Extreme reistijden (auto, vliegtuig, trein): Geen restricties tot 21 uur, resp. 33 uur Lineair omlaag naar 0 waardering tot 42, resp. 45 uur 17

18 Overall psychological value Drie psychologische waarde curves Dist_class PV distance air PV distance Dist_class PV generalised cost air PV generalised cost 0.0 Non-commercial use only! Dist_class 18

19 Reference distance air Reference distance total Reference generalised cost air Reference generalised cost all Ontwikkeling referentiewaarden USD/trip USD/trip 1,000 1, Jan Jan Jan 2100 km /trip Non-commercial use only! 0 01 Jan Jan Jan 2100 km /trip Non-commercial use only! 8,000 3,000 6,000 2,000 4,000 2, Jan Jan Jan , Jan Jan Jan 2100

20 Air transport PV development

21 Resultaten Goed mogelijk het model te calibreren voor afgelopen 100 jaar toeristisch vervoer ontwikkeling Zie grafieken volgende slide... 21

22 km 6e12 trips 1e9 5e12 4e12 3e12 5e8 2e12 1e12 0e0 01 Jan Jan Jan 2000 trips 3e9 2e9 2e9 1e9 5e8 Air historic global transport Air total global transport Non-commercial use km only! 3e12 0e0 01 Jan Jan Jan 2000 Historical tourism trips[car] Car global trips Non-commercial use only! 3e12 2e12 2e12 1e12 5e11 0e0 01 Jan Jan Jan 1980 trips Car historic global tourism transport Car total global transport Non-commercial use only! 0e0 01 Jan Jan Jan Jan 1990 Historical tourism trips[air] km Air global trips Non-commercial use only! 2e9 1e9 5e8 0e0 01 Jan Jan Jan 2000 O ther global trips Historical tourism trips[o ther] 8e11 6e11 4e11 2e11 0e0 01 Jan Jan Jan Other historic global transport Other total global transport

23 De toekomst trips km 20,000,000,000 15,000,000,000 6e13 10,000,000,000 4e13 5,000,000, Jan Jan Jan 2100 Total GTTM trips[o the r] Total GTTM trips[c ar] Total GTTM trips[air] Global tourism trips Historical cum ulative tourism trips[air] Historical cum ulative tourism trips[c ar] Historical cum ulative tourism trips[o the r] Non-commercial use only! 2e Jan Jan Jan 2100 Total tourism cum ulative distance[o the r] Total tourism cum ulative distance[c ar] Total tourism cum ulative distance[air] Total tourism cum ulative historical distance[air] Total tourism cum ulative historical distance[c ar] Total tourism cum ulative historical distance[o the r] Non-commercial use only! 23

24 Conclusies Standard economisch model kent aantal ernstige tekortkomingen om zeer lange termijn berekeningen te maken. Een model gebaseerd op ideeën van gedragseconomie laat echter bemoedigende resultaten zien Psychologische waarde niet alleen gebaseerd op kosten (tijd, geld) maar ook op attractie (afstand!) De hier ontwikkelde methode gebaseerd op psychologische waarde en verlies aversie, framing, referentiewaarde, afnemende gevoeligheid is n staat de sterk verschillende ontwikkelingen van drie vervoerwijzen over 20 afstandsklassen te reproduceren. Nalezen: Peeters, P. (2013) Developing a long-term global tourism transport model using a behavioural approach: implications for sustainable tourism policy making. Journal of Sustainable Tourism, 21 (7),

25 CELTH is een initiatief van: In samenwerking met: