ASYMMETRISCHE INFORMATIE
|
|
- Sofie Goossens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 K L A S L O K A A L E X P E R I M E N T Risico en Informatie ASYMMETRISCHE INFORMATIE EN HET ONTSTAAN VAN AVERECHTSE SELECTIE L i d y P o t t e r s. M a s t e r A l g e m e n e E c o n o m i e. H v A
2 K L A S L O K A A L E X P E R I M E N T E e n e x p e r i m e n t w a a r b i j l e e r l i n g e n a v e r e c h t s e s e l e c t i e z u l l e n e r v a r e n a l s e f f e c t v a n a s y m m e t r i s c h e i n f o r m a t i e L i d y P o t t e r s H v A O n d e r w i j s e n O p v o e d i n g M a s t e r o p l e i d i n g e n A l g e m e n e E c o n o m i e Va k d i d a k t i e k I n o p d r a c h t v a n d h r. P. H. Vo o r e n d
3 Inhoudsopgave Inleiding 1 Docentenhandleiding 2 Korte beschrijving van het experiment 2 Benodigdheden 2 Instructie 2 Uitvoering van het experiment 4 Nabespreking van het experiment 4 Transfer/Verwerkingsopdracht 5 Tijdpad Experiment 6 BIJLAGE 1 8 KOPIEERBLADEN TWEEDEHANDS AUTO S 8 BIJLAGE 2 10 KOPIEERBLAD VRAAGPRIJZEN 10 BIJLAGE 3 11 KOPIEERBLAD REGISTRATIEFORMULIER 11 BIJLAGE 4 12 KOPIEERBLAD VERWERKINGSOPDRACHT 12 BIJLAGE 5 13 DIAPRESENTATIE 13 i
4 Inleiding Één van de acht concepten van het nieuwe examenprogramma economie is het concept Risico en Informatie. Dit concept bevat de onderdelen 1 1 Risico en verzekeren 2 Effecten van asymmetrische informatie 3 Risico en Beleggen 4 Risico in bedrijf 5 Instituties Dit klaslokaalexperiment is bedoeld om de leerlingen averechtse selectie als effect van asymmetrische informatie te laten ervaren en is gebaseerd op Akerlofs (1970) beroemde studie The market for Lemons : Qualitiy uncertainty and te market mechanism. 2 In deze studie wordt duidelijk hoe averechtse selectie kan leiden tot het disfunctioneren van de markt. Akerlof gebruikt hiervoor het voorbeeld van een markt met goede en slechte auto s en laat zien dat de markt tot stilstand kan komen als niemand de kwaliteit van de auto s kent. Bij het ontwikkelen van dit experiment heb ik gebruik gemaakt van bovenstaande studie en het klaslokaalexperimenten dat over dit onderwerp al is ontwikkeld door het Landelijke Expertisecentrum Economie en Handel 3. Hoewel dit experiment bedoeld is als inleiding op Hoofdstuk 4 van de lesbrief Jong en Oud van de LWEO methode in een 4H klas, kan dit experiment m.i. naast ieder andere methode en/of in ieder andere bovenbouwklas worden uitgevoerd. Het experiment en de verwerking daarvan neemt minimaal één lesuur van 45 minuten in beslag. Ik ga uit van de volgende beginsituatie: * De leerlingen hebben nog niet veel ervaring opgedaan met het doen van klaslokaalexperimenten. * De leerlingen zijn nog niet bekend met de economische begrippen risico, goede risico s, slechte risico s,asymmetrische informatie, averechtse selectie en marktfalen. * De leerlingen zijn bekend met de economische betekenis van een markt en het berekenen van het surplus. 1 SLO, Stichting Leerplanontwikkeling, 2 George Akerlof, 1970, The Market for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism, The Quarterly Journal of Economics 84(3), pp
5 Docentenhandleiding Korte beschrijving van het experiment Dit "experiment is een verkoopspel aan de hand waarvan geïllustreerd wordt, dat als gevolg van asymmetrische informatie, alleen nog maar slechte kwaliteit (lemons) producten op een markt worden verkocht. Gedurende een "korte periode "mogen de "kopers en verkopers door de klas lopen om tot een deal te komen. De kopers kopen een auto van de verkopers. De prijs is niet onderhandelbaar. Afhankelijk van de ronde is de kwaliteit bekend of onbekend bij de koper als de auto wordt gekocht. Voor de verkoper geldt dat per ronde de kwaliteit wordt gegeven of dat hij/zij deze zelf mag bepalen. Benodigdheden 4 * Powerpoint waarin het experiment wordt uitgelegd. * Bedrukte kaartjes met daarop auto s. * Bedrukte kaartjes met daarop auto s van hoge en lage kwaliteit. * Kaartjes waarop de vraagprijs genoteerd kan worden. * Registratieformulier waarop de leerlingen hun surplus kunnen bijhouden. * Tijdwaarneming. * Een lokaal dat zo is ingericht dat kopers en verkopers vrij kunnen rondlopen op de markt en elkaar, in principe, allemaal kunnen ontmoeten. * Prijs voor de winnaar. Instructie De factor, die bepalend is voor het verloop van het experiment, is de instructie. Deze moet voor iedereen volstrekt helder zijn. Het uitschrijven en uitdelen van de instructie is zeer wenselijk. Bij het hardop voorlezen van de instructies kunnen leerlingen meelezen en vragen stellen indien nodig. Leerlingen zelf een lange instructie laten lezen om direct daarna het klaslokaalexperiment uit te voeren is bij voorbaat gedoemd te mislukken (Welp en van Arkel, 2009) 5 4 Het aantal is afhankelijk van de groepsgrootte. Zorg dat er evenveel kopers als verkopers zijn. 5 Welp, E en Arkel, C. van, 2009, Klaslokaalexperimenten, Games en Simulaties in het economieonderwijs, p.9, Landelijk Expertisecentrum Economie en Handel, Amsterdam 2
6 Vanwege het belang van een goede en heldere instructie wordt deze met de leerlingen klassikaal doorgenomen. Hiervoor wordt de, bij dit experiment behorende, presentatie gebruikt. (Dia 1 t/m dia 11) Het experiment wordt in drie rondes gespeeld en iedere ronde duurt drie minuten. Ronde 1 De verkopers krijgen allemaal een kaartje met daarop een auto. Iedere verkoper vult voor zich zelf de kwaliteit van de auto in. Voor een slechte kwaliteit, wordt de L gebruikt en voor een goede kwaliteit, de letter H. De verkopers bepalen tevens de verkoopprijs. De eerste ronde wordt gespeeld met de kaarten open. Het is duidelijk wat er wordt aangeboden en tegen welke prijs en er is dus geen asymmetrische informatie. De kopers en verkopers schrijven na de eerste ronde de behaalde winst, het surplus, op het registratieformulier. Ronde 2 Deze ronde wordt gespeeld met asymmetrisch informatie. De eigenaren krijgen van de docent een kaartje met daarop de kwaliteit van de auto. De verdeling is 50% goede kwaliteit en 50% slechte kwaliteit, maar dat wordt de leerlingen niet medegedeeld. De verkopers bepalen weer zelf de verkoopprijs. De kopers en verkopers schrijven na de tweede ronde de behaalde winst op het registratieformulier. Ronde 3 Deze ronde is vergelijkbaar met ronde twee met dat verschil dat de eigenaren van de auto s de kwaliteit zelf mogen kiezen. Zij schrijven weer zelf eerst een L of een H op de auto en bepalen de verkoopprijs. Uiteraard is de kwaliteit (en de verdeling) bij de kopers niet bekend. De kopers en verkopers schrijven na de derde ronde de behaalde winst weer op het registratieformulier. Indien er voldoende tijd is kan er een extra ronde worden gespeeld. Deze ronde wordt dan na de tweede ronde gespeeld Extra ronde (ronde 3) Gelijk aan ronde twee maar de leerlingen wordt bij het begin van ronde drie verteld dat er in ronde twee 50% goede kwaliteit auto s op de markt waren en 50% slecht kwaliteit auto s en dat nu in ronde drie de verdeling 70% lage kwaliteit auto s en 30% hoge kwaliteit auto s zal zijn.. De ronde wordt gespeeld en de kopers en verkopers schrijven na deze ronde de behaalde winst op het registratieformulier. 3
7 Uitvoering van het experiment Het uitvoeren van het experiment bestaat uit het voor ronde 1 uitdelen van de registratieformulieren aan zowel koper als verkoper. Tevens krijgen de verkopers iedere ronde opnieuw een kaartje waarop de verkoopprijs genoteerd kan worden en een kaartje met daarop de auto; in ronde 1 en ronde 3 zonder een letter erop en in ronde 2 met een letter. 6 In iedere ronde worden auto s verkocht. Na iedere ronde worden de registratieformulieren ingevuld en volgt de instructie voor de volgende ronde. (Dia 12 t/m 17) Nabespreking van het experiment Na afloop van het experiment is het wenselijk dat leerlingen de ervaringen die zij hebben opgedaan met elkaar kunnen delen en dat er een koppeling gemaakt wordt naar de theorie. (Dia 18 t/m 22). Achteraf moet er worden geanalyseerd wat er is gebeurd en welke economische lessen uit het experiment kunnen worden getrokken..... Het inzichtelijk maken van de koppeling tussen experiment en leerdoel is dus van wezenlijk belang. 7 Echter, omdat ook blijkt dat een discussie alleen in een volle klas met dertig leerlingen niet voor alle leerlingen even effectief is is het goed om naast het nagesprek ook individueel of in groepjes een verwerkingsopdracht te laten uitvoeren. In de vele publicaties die zijn verschenen op gebied van klaslokaalexperimenten komt dit laatste aspect vaak aan de orde via discussies. In het voortgezet onderwijs leent deze benadering zich niet goed. In een volle klas met dertig leerlingen zal niet iedereen actief participeren en valt het te betwijfelen of iedereen de strekking van het klaslokaalexperiment heeft begrepen. Hiervoor zijn weer andere verwerkings-en reflectieopdrachten nodig die individueel of in groepjes gemaakt kunnen worden en naderhand besproken. 8 6 Zorg ervoor dat er een even aantal verkopers als kopers zijn om in ronde 2 de kwaliteit 50/50 te kunnen verdelen 7 Welp, E en Arkel, C. van, 2009, Klaslokaalexperimenten, Games en Simulaties in het economieonderwijs, p.6, Landelijk Expertisecentrum Economie en Handel, Amsterdam 8 Welp, E en Arkel, C. van, 2009, Klaslokaalexperimenten, Games en Simulaties in het economieonderwijs, p.6, Landelijk Expertisecentrum Economie en Handel, Amsterdam 4
8 Transfer/Verwerkingsopdracht Nadat de ervaringen zijn uitgewisseld en er een koppeling is gemaakt met de economische begrippen gaan de leerlingen in groepen van vier aan de slag met een aantal verwerkingsvragen die opgenomen kunnen worden in het experimentenverslag. 9 In iedere groep zitten twee kopers en twee verkopers. Indien er tijd over is gaan de leerlingen starten met de opdrachten uit de LWEO lesbrief Jong en Oud Hoofdstuk 4. (Dia 23) 1 In ronde 1 kwamen de meeste deals tot stand. Bespreek met elkaar wat daar de verklaring voor is? Gebruik in het antwoord de economische begrippen risico en asymmetrische in- formatie. 2 a Hoeveel deals met een hoge kwaliteit zijn er in ronde 2, in jullie groep tot stand gekomen en hoeveel deals met een lage kwaliteit? b Wie, koper of verkoper, was tevreden, met de deal? Wie, koper of verkoper, was niet tevreden met de deal? Geef ook de verklaring. c Bespreek met elkaar waardoor de ontevredenheid is veroorzaakt en hoe deze voor een eventuele volgende keer voorkomen zou kunnen worden. Schrijf kort de con clusie van deze bespreking op. 3 Welke kwaliteit auto s zijn er voornamelijk (of alleen maar) in de laatste ronde verkocht? Wat is daar de economische verklaring voor? Gebruik in je antwoord de economische be- grip averechtse selectie en marktfalen? 4 Wat kan, met het oog op de ervaringen die jullie nu hebben opgedaan op markt voor twee de hands auto s, de verklaring zijn dat er voor veel producten en diensten keurmerken worden ingevoerd? 5 De effecten van asymmetrische informatie komen niet alleen op de tweedehands automarkt voor maar ook op iedere andere markt waar er ongelijkheid van informatie is. Een goed voorbeeld daarvan is de verzekeringsmarkt. a Wie heeft op een verzekeringsmarkt de meeste informatie? b Hoe probeert de andere partij deze ongelijkheid op te lossen? c Leg mbv de begrippen asymmetrische informatie, averechtse selectie, goede risico s, slechte risico s en marktfalen uit waarom de Nederlandse overheid de ziektekosten- verzekering (ZVW) voor alle inwoners van Nederland verplicht heeft gesteld? 9 De leerlingen zijn in het bezit van een mapje waarin zij verslag doen van de ervaringen met experimenten 5
9 Tijdpad Experiment Tijdpad Experiment Lesfase Activiteit Organisatie Tijdsduur Inleiding Start experiment Benodigdheden staan 10 min Leerlingen krijgen instructie via dia 1 t/m 11 van de diapresentatie. klaar en de klas wordt in twee gelijke groepen verdeeld. Ronde 1 Leerlingen handelen 3 minuten Leerlingen lopen vrij 5 min volgens de instructie van dia 12 door elkaar op zoek en 13 naar een partner om Nadat de deals rond zijn wordt mee te handelen. het registratieformulier ingevuld. Ronde 2 Leerlingen handelen 3 minuten Leerlingen lopen vrij 5 min volgens de instructie van dia 14 door elkaar op zoek en 15 naar een partner om Nadat de deals rond zijn wordt mee te handelen. het registratieformulier ingevuld. Ronde 3 Leerlingen handelen 3 minuten Leerlingen lopen vrij 5 min volgens de instructie van dia 16 door elkaar op zoek en 17 naar een partner om Nadat de deals rond zijn wordt mee te handelen. het registratieformulier ingevuld. Nagesprek Adhv van de dia s 18 t/m 22 worden ervaringen uitgewisseld, gekozen strategieën besproken en de economische theorie gekoppeld. Klassegesprek 7 min 6
10 Tijdpad Experiment Lesfase Activiteit Organisatie Tijdsduur Verwer- De leerlingen maken in groepen Groepswerk 10 min. king van vier de verwerkingsopdracht en voegen deze toe in het experimentenverslag. Afsluiting De leerlingen leveren het expe- Klassikaal 3 min. rimentenverslag bij de docent in. Groepen/leerlingen die nog niet klaar zijn leveren het verslag begin van de volgende les in. 7
11 BIJLAGE 1 K O P I E E R B L A D E N T W E E D E H A N D S A U T O S 8
12 9
13 BIJLAGE 2 KOPIEERBLAD VRAAGPRIJZEN 10
14 BIJLAGE 3 K O P I E E R B L A D R E G I S T R AT I E F O R M U L I E R VERKOPER Naam: AUTO KWALITEIT WAARDE VERKOCHT VOOR WINST (SURPLUS) RONDE 1 RONDE 2 RONDE 3 TOTAAL BEHAALD SURPLUS KOPER Naam: AUTO KWALITEIT WAARDE GEKOCHT VOOR WINST (SURPLUS) RONDE 1 RONDE 2 RONDE 3 TOTAAL BEHAALD SURPLUS 11
15 BIJLAGE 4 K O P I E E R B L A D V E RW E R K I N G S O P D R A C H T VERWERKINGSOPDRACHT EXPERIMENT TWEEDE HANDS AUTOMARKT 1 In ronde 1 kwamen de meeste deals tot stand. Bespreek met elkaar wat daar de verklaring voor is? Gebruik in het antwoord de economische begrippen risico en asymmetrische in- formatie. 2 a Hoeveel deals met een hoge kwaliteit zijn er in ronde 2, in jullie groep tot stand gekomen en hoeveel deals met een lage kwaliteit? b Wie, koper of verkoper, was tevreden, met de deal? Wie, koper of verkoper, was niet tevreden met de deal? Geef ook de verklaring. c Bespreek met elkaar waardoor de ontevredenheid is veroorzaakt en hoe deze voor een eventuele volgende keer voorkomen zou kunnen worden. Schrijf kort de con clusie van deze bespreking op. 3 Welke kwaliteit auto s zijn er voornamelijk (of alleen maar) in de laatste ronde verkocht? Wat is daar de economische verklaring voor? Gebruik in je antwoord de economische be- grip averechtse selectie en marktfalen? 4 Wat kan, met het oog op de ervaringen die jullie nu hebben opgedaan op markt voor twee de hands auto s, de verklaring zijn dat er voor veel producten en diensten keurmerken worden ingevoerd? 5 De effecten van asymmetrische informatie komen niet alleen op de tweedehands automarkt voor maar ook op iedere andere markt waar er ongelijkheid van informatie is. Een goed voorbeeld daarvan is de verzekeringsmarkt. a Wie heeft op een verzekeringsmarkt de meeste informatie? b Hoe probeert de andere partij deze ongelijkheid op te lossen? c Leg mbv de begrippen asymmetrische informatie, averechtse selectie, goede risico s, slechte risico s en marktfalen uit waarom de Nederlandse overheid de ziektekosten- verzekering (ZVW) voor alle inwoners van Nederland verplicht heeft gesteld? 12
16 BIJLAGE 5 D I A P R E S E N TAT I E 13
17 14
18 15
19 16
Averechtse selectie & marktfalen Een Experiment. Spelregels. Formeer een tweedehands automarkt
Module 11 Averechtse selectie & marktfalen Een Experiment Spelregels Formeer een tweedehands automarkt De klas bestaat uit 2 groepen: Bezitters van tweedehands auto s Auto kopers 1 Instructies voor eigenaren
Nadere informatieModule 11: docentenhandleiding. Experimenteel lesprogramma nieuwe economie
Module 11: docentenhandleiding Experimenteel lesprogramma nieuwe economie Verantwoording 2010 Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Het auteursrecht op de modules voor Economie berust bij SLO.
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieGevangenenprobleem. Samenwerken en onderhandelen
Gevangenenprobleem Samenwerken en onderhandelen 10 20 30 40 50 60 HAVO VWO Dit experiment illustreert het gevangenenprobleem door middel van een kaartspel in groepjes van twee. In iedere ronde kiezen deelnemers
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieIn de vorige les heeft de docent uitleg gegeven over oligopolie. Leerlingen hebben ook opdrachten gemaakt die klassikaal werden besproken.
Naam docent: Vak: N. Pers Economie Klas: Havo 5 Onderwerp: Experiment op een oligopolistische markt Beginsituatie: In de vorige les heeft de docent uitleg gegeven over oligopolie. Leerlingen hebben ook
Nadere informatieDoel van de activiteit Inzien hoe diversiteit en discriminatie in de samenleving/ binnen groepen kan zijn.
Activiteit Open en Divers Diversiteitenspel Doel van de activiteit Inzien hoe diversiteit en discriminatie in de samenleving/ binnen groepen kan zijn. Beschrijving van de activiteit De groep deelnemers
Nadere informatieIntroductie Serious Gaming
Introductie Serious Gaming Programma Introductie: de kracht van games Prijzenoorlog Serious Gaming: de theorie Spelbundel klaslokaalexperimenten Zelf ervaren 2 Eind 2010: 72 miljoen actieve spelers Groter
Nadere informatieHET VOORKOMEN VAN EEN MISCONCEPT
M I S C O N C E P T E N Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt HET VOORKOMEN VAN EEN MISCONCEPT VRAAG EN AANBOD OP DE ARBEIDSMARKT L i d y P o t t e r s. M a t e r a l g e m e n e e c o n o m i e. Va k d i
Nadere informatieLEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: ZEG HET MET EEN T- SHIRT
LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT: ZEG HET MET EEN T- SHIRT Omschrijving van de activiteit De leerlingen bedrukken een T-shirt met een eigen tekst op basis van instructies. Fase Overgang fase alfabetisering
Nadere informatieWie ben jij? HANDLEIDING
HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieLezen voor Beroep en Studie. 2 e trainingsavond, 13 oktober 2014
Lezen voor Beroep en Studie 2 e trainingsavond, 13 oktober 2014 Doelen van de tweede trainingsdag - Deelnemers kijken terug op de eerste bijeenkomst - Deelnemers maken kennis met de inhoud en opzet van
Nadere informatieKlas 4m2 Economie Leerling instructie Koehandel
Klas 4m2 Economie Leerling instructie Koehandel Mollers Inleiding spel koehandel De komende 5 lessen gaan we aan de slag met het spel koehandel. Dit spel speel je met maximaal 5 personen. Met deze vijf
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieB. 2 Volledige vrije mededinging
3.3 Experiment B2: Volledige vrije mededinging 2006 Hinloopen en Soetevent B. 2 Volledige vrije mededinging Ruil 10 20 30 40 50 60 HAVO VWO Dit experiment behelst een kaartspel om het prijshoeveelheidsevenwicht
Nadere informatieTijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)
Lesplan les 1 Seksualiteit: Grenzen en Wensen Tijd: 8:30 Klas: 3HVc Aantal lln: 15 Introductie van de lessenserie: grenzen en wensen Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad
Nadere informatieen zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht
I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen
Nadere informatieVincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.
Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd
Nadere informatie1-Kennismaking met archeologie
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren
Nadere informatieAlgemene instructies voor de strategie: Vragen stellen. Introductiefase bij de eerste les:
Algemene instructies voor de strategie: Vragen stellen "Welkom,." Introductiefase bij de eerste les: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie
Nadere informatieRandvoorwaarden In les 2 hebben leerlingen individueel een computer met internet nodig. Alternatief: leerling voert les 2 thuis uit.
Brief over Annie M.G. Schmidt Schrijf een overtuigende brief aan een basisschool Korte lesomschrijving De lessen Advies over Annie M.G. Schmidt gaan over Nederlands bekendste kinderboekenschrijfster. Leerlingen
Nadere informatieProject Check de Stadsvergroening Handleiding en opzet
Project Check de Stadsvergroening Handleiding en opzet Contents Introductie... 2 Waarom doen jullie mee?... 2 Meten is weten... 2 Opbouw van deze handleiding... 2 Module opbouw... 3 Lesaanpak... 3 Lesopbouw...
Nadere informatieWIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE
WIE GOED ONTMOET DISCUSSIELES OVER EEN MAATSCHAPPELIJK DILEMMA DAT GEPAARD GAAT MET DIEPE HERSENSTIMULATIE 1 INLEIDING Ontwikkelingen in wetenschap en techniek leiden soms tot maatschappelijke vraagstukken
Nadere informatieProject Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten
Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Inleiding en werkwijze: De meeste ouderen vinden het leuk om samen met jongeren iets te doen. Op deze manier hebben
Nadere informatieGROTE PRAKTISCHE OPDRACHT
GROTE PRAKTISCHE OPDRACHT HANDEL & ADMINISTRATIE en TRACK KLAS 4 SCHOOLJAAR 2011/2012 POWERPOINT WORDPRESS FOLDER INLEIDING Ook dit schooljaar moet je weer een Grote Praktische Opdracht oftewel GPO maken.
Nadere informatieLesbrief Planologie van een wijk Waarom is mijn wijk zo ingericht? En hoe zou ik zelf een eigen wijk inrichten?
Lesbrief Planologie van een wijk Waarom is mijn wijk zo ingericht? En hoe zou ik zelf een eigen wijk inrichten? Doelstelling: de leerlingen enthousiast maken voor hun omgeving en ze laten ontdekken dat
Nadere informatie*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden
Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar
Nadere informatieLaan, van der E.J.C. (2012), Nominaal en reëel? Dat is al snel teveel., Amsterdam: Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Naam auteur E.J.C. van der Laan Vakgebied Algemene Economie Titel Nominaal en reëel? Dat is al snel teveel. Meer grip op abstracte economische begrippen met behulp van taalgericht vakonderwijs. Ontwerpen
Nadere informatieGROTE PRAKTISCHE OPDRACHT
GROTE PRAKTISCHE OPDRACHT TRACK 2012 POWERPOINT DREAMWEAVER FOLDER INLEIDING Ook dit schooljaar moet je weer een Grote Praktische Opdracht oftewel GPO maken. Deze GPO telt één keer mee voor je schoolexamen
Nadere informatie(Docentenhandleiding) Rollenspel
(Docentenhandleiding) Rollenspel Een rollenspel is als het ware een klein toneelstukje. In een rollenspel komen personages aan bod die bepaalde eigenschappen of een doel in het verhaal hebben. De bedoeling
Nadere informatieOm een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.
Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak economie havo, tweede tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende
Nadere informatieSectorwerkstuk 2012-2013
Sectorwerkstuk 2012-2013 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatieRollenspel centraal akkoord (2x)
Rollenspel centraal akkoord (2x) 1 Algemeen Een zestal leerlingen spelen tijdens dit rollenspel het onderhandelingsproces voor een centraal akkoord na. Zij moeten hierbij rekening houden met een gegeven
Nadere informatieKwartet Hofcultuur. Willemien Cuijpers en Marie Thérèse van de Kamp, Interfacultaire Lerarenopleiding, UvA
Expertisecentrum Kunsttheorie www.expertisecentrum-kunsttheorie.nl. Kwartet Hofcultuur Middels deze opdracht vatten de leerlingen eerst voor henzelf een aantal belangrijke aspecten omtrent de kunst en
Nadere informatieopdracht 1 instructie telefoongesprek speech opdracht 2 boekbespreking poëziepresentatie sollicitatie
SPREEKVAARDIGHEID spreeklijn comenius college locatie Lijstersingel leerjaar 1 2 3 opdracht 1 instructie telefoongesprek speech opdracht 2 boekbespreking poëziepresentatie sollicitatie opdracht 3 reclamecampagne
Nadere informatieLeerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A
Leerjaar 4: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 12: Het vinden van werk c: Kiezen en solliciteren naar passende stageplek Thema 1 Introles De leerling oriënteert zich op
Nadere informatieActiverende didactiek Management & Organisatie (Bedrijfseconomie)
Studiemiddag 14 december 2016 Week van het economie onderwijs Activerende didactiek Management & Organisatie (Bedrijfseconomie) Workshop door De Vrolijke Economen: Bartha Moerkerk Rina Timmerman Inhoud
Nadere informatieAnalyse van filmshots
Expertisecentrum Kunsttheorie www.expertisecentrum-kunsttheorie.nl. Actieve analyse van filmshots Film bevat veel verschillende onderdelen waarop je een film kunt analyseren. Via deze werkvorm (domino)
Nadere informatieLesontwerp 8. Hoe was het mogelijk dat de wereld in 1962 op de rand van een derde wereldoorlog stond?
Lesontwerp 8. Hoe was het mogelijk dat de wereld in 1962 op de rand van een derde wereldoorlog stond? Docent School Klas Mirella Middelkoop Helen Parkhurst, Almere 3 havo Doel Met deze lessen wil ik met
Nadere informatieOnderdeel nummer 5 Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen
Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Vak Rekenen en wiskunde Domein Verhoudingen Onderdeel nummer 5 Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Lesnummer 22 Titel van de les Hoe verdelen we de chocoladereep?
Nadere informatiePresentaties: presenteer jezelf met PowerPoint
Werkblad 13C Presentaties: presenteer jezelf met PowerPoint Leerjaar 1 Presentaties maken Presentaties algemeen Stappenplan: wat gaan we deze week doen? Praten over presentaties en presenteren Een PowerPoint-presentatie
Nadere informatieTaalgericht vakonderwijs
Taalgericht vakonderwijs Publicatie: Taalgericht vakonderwijs in de Mens- en Maatschappijvakken. Handreiking voor opleiders en docenten, Landelijk Expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken en Landelijk
Nadere informatieMigratie. Ik vertrek - Zij vertrokken 2 HAVO\VWO. docentenhandleiding
Migratie Ik vertrek - Zij vertrokken 2 HAVO\VWO docentenhandleiding Colofon Deze lessen zijn gemaakt in opdracht van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Realisatie: Codename Future: www.codenamefuture.nl
Nadere informatieBusiness Ondernemingsplan opstellen en uitvoeren. Inleiding
Inleiding Nederland heeft meer ondernemers nodig, zeker nu met de economische crises. Jongeren worden in Nederland vooral opgeleid om te werken voor een baas, maar in werkelijkheid wordt 1 op de 8 jongeren
Nadere informatieDe les in een oogopslag. Onderwerp: Verandering en continuïteit in de Russische geschiedenis Activiteit:
Foto s vergelijken - Verandering en continuïteit in Rusland, 1894-1921 De Russische geschiedenis in de periode 1894-1921 kenmerkte zich onder meer door Opstand in 1905, twee revoluties in 1917 en een burgeroorlog
Nadere informatieDit stappenplan is ingevuld door:
STAPPENPLAN Dit stappenplan is ingevuld door: Dit is jullie opdracht: Bekijk de kranten en/of nieuwssites die je toegewezen krijgt. Ga op zoek naar een nieuwsartikel waarin techniek een belangrijke rol
Nadere informatieAantal groepjes 2 3 3 3 Leerlingen per groepje 9 8 9 10. Werkgevers: 3 Werknemers: 3 Kabinet: 2
Belangen: Polderspel Korte omschrijving werkvorm: De leerlingen spelen in groepen een onderhandelingsspel. De onderhandelingen rondom een nieuw sociaal akkoord nemen vaak veel tijd in beslag. Er ontstaat
Nadere informatieIntroductie. Onzichtbaar op internet. GEMAAKT DOOR: Redactie i-respect. ONDERWERP: Communiceren. DOEL: Spelen met identiteit
Onzichtbaar op internet introductie GEMAAKT DOOR: Redactie i-respect ONDERWERP: Communiceren DOEL: Spelen met identiteit DOELGROEP: 13-14 jaar, onderbouw voortgezet onderwijs KORTE BESCHRIJVING: Deze les
Nadere informatieSectorwerkstuk. Theoretische Leerweg. Klas 4 TL/M 2015-2016
Sectorwerkstuk Theoretische Leerweg Klas 4 TL/M 2015-2016 Naam leerling Naam mentor/begeleider Inleiding Met het maken van dit sectorwerkstuk oefen je vaardigheden die je als leerling van het VMBO nodig
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieDocentenhandleiding. Project Storesafari
Docentenhandleiding Project Storesafari Docentenhandleiding project Storesafari Inhoud opdracht Storesafari De opdracht bestaat uit: 1 Links naar project Storesafari en retailquiz. 2 Docentenhandleiding
Nadere informatieAlgemene benodigdheden: Beamer/digibord, powerpoint(bijgeleverd), lijst met stellingen (bijgeleverd).
Streetart: illegaal? Lesontwerp 0 Gegevens Naam van de school: Klas type: Aantal leerlingen: Aantal lessen: vmbo, havo of vwo 20 tot 30 leerlingen 1 les van 45 tot 60 minuten 1 Inleiding Beginsituatie:
Nadere informatieHet Sectorwerkstuk 2015-2016
Het Sectorwerkstuk 2015-2016 Inhoud Inleiding... 3 Het Sectorwerkstuk... 4 De opbouw... 4 De voorbereiding... 5 Het onderzoek... 6 De verwerking... 7 De presentatie... 7 Het filmpje... 7 Het werkstuk...
Nadere informatieLesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8
Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s
Nadere informatieInterfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam
Ontwerponderzoek Naam auteur Mariëlle Kruithof Vakgebied Wiskunde Titel Onderwerp Opleiding Het toewijzingsprobleem, een kijkje in de wiskunde buiten de middelbare school. Het behandelen van de Hongaarse
Nadere informatieInhoud Voor de leerling Voor de leraar Algemeen
Vogel ABC Inhoud Voor de leerling... 2 Inleiding... 2 Aanpak... 2 Opdracht... 3 Evaluatie-formulier (groep 3-4)... 4 Voor de leraar... 5 Instructie en feedback... 5 Verbinding met hele groep... 5 Beoordeling...
Nadere informatieKRINGLOOPSPEL Afval=Grondstof
KRINGLOOPSPEL Afval=Grondstof Colofon: Het Kringloopspel is ontwikkeld in opdracht van MARN, ARN, Dar, Gemeente Ede en ACV jan 2014 Het Kringloopspel is ontwikkeld door MEC Nijmegen en Het Dijkmagazijn
Nadere informatieVerboden om te zeggen
Verboden om te zeggen Wat is het? Met deze oefening leert de leerling beredeneren en argumenteren door begrippen toe te passen en in een bepaalde context te plaatsen. Kennis van het onderwerp waarmee wordt
Nadere informatieObservatie l gedrag leerlingen
Observatie l gedrag leerlingen Datum: 27 Maart Student: Carolien Kliffen Student nr.: 500617968 School: PCC Fabritiusstraat Klas: 1a1 Lesuur: 2 e, 4 e, 5 e, 6 e uur Inleiding Ik wil weten wat de invloed
Nadere informatieIglo s bouwen. Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, Groep 6. Algemeen
Uitdager van de maand Iglo s bouwen Natuur & Techniek, Groep 6 Algemeen Titel Bouw je eigen iglo Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Inzicht in de stevige constructie van een ronde
Nadere informatieLesplan Nederlands Project Pocket
Lesplan Nederlands Project Pocket Docent: Tijd: 5 keer 50 minuten Klas: 3 havo Les Algemene informatie: Beginsituatie Gelijke rechten voor vrouwen in het verleden en het heden. De bestuderen literaire-
Nadere informatieAuteursrecht van beeldend kunstenaars
Lesbrief 5 Auteursrecht van beeldend kunstenaars Voorbereiding Doelen - De leerlingen weten wat de regels zijn rondom het hergebruiken van afbeeldingen van beeldende kunst. - De leerlingen weten wanneer
Nadere informatie200 JAAR STATEN-GENERAAL
200 JAAR STATEN-GENERAAL NOVEMBER 2015 - POLITIEK IN PRAKTIJK #7 WAT HEB JE NODIG Knipblad met jaartallen (gekleurd papier) Knipblad met foto s/uitleg (wit papier) Magneetjes + magneetbord Uitgeknipte
Nadere informatiein de klas Opzet lesbrief
in de klas lesbrief Opzet lesbrief De lesbrief Alleen op de wereld sluit aan bij de voorstelling van Maas theater en dans en nummer #92 van het BoekieBoekietijdschrift. Alle lessen zijn ook geschikt voor
Nadere informatiePTA Vak: Economie 5 Lyceum
Voorbeeld-PA s uit de Pilot Voorbeeld 1: PA van Jacobien van Willigen voor klas 5 en 6 VWO (Lyceum) PA 2009-2010 Vak: Economie 5 Lyceum periode toetsvorm Omschrijving van de toets/opdracht weging toetsduur
Nadere informatieBIJLAGE 1.1 Lesplan les 1
BIJLAGE 1.1 Lesplan les 1 Datum: 12-05- 2014 Tijd: 11.40-12.40 Klas: 3hvD Aantal aanwezigen: 24 Lesonderwerp Talen in Spaanstalige landen; reizen in Latijns-Amerika Beginsituatie (De lln voelt, vindt,
Nadere informatieLeerinhoud: lettervorming. Locatie: klaslokaal. Groepsindeling: groepjes van twee leerlingen. Tijdsduur: 10 minuten.
Voel je de letter? Leerinhoud: lettervorming. Locatie: klaslokaal. Groepsindeling: groepjes van twee leerlingen. De ene leerling gaat met zijn rug naar de andere leerling zitten en sluit zijn ogen. De
Nadere informatieStichtse Vrije School
Studiewijzer Eindwerkstuk Stichtse Vrije School Klas 11A / 11B Schooljaar 2014-2015 Algemeen Je sluit je vrijeschooltijd af door een eindwerkstuk te maken. Je bent vrij in de keuze van de vorm en inhoud
Nadere informatie17. Geldbingo. (Afbeelding) Tijdsduur: 20-25 minuten (filmpje duurt 15 minuten) Soort opdracht: Spel
17. Geldbingo Het herkennen van begrippen in filmpjes kan helpen bij het leren van begrippen. Wat is dan nog leuker dan een ouderwets spelletje bingo? Om het wat moeilijker te maken is het ook mogelijk
Nadere informatieThema-opdracht: Arbeiten im Tourismus
Thema-opdracht: Arbeiten im Tourismus Je hebt gekozen voor het thema Arbeiten im Tourismus. Je gaat de komende vijf weken je woordenschat in het Duits aanvullen met relevante begrippen en je oefent in
Nadere informatiePGO Les Groep 4: Over Mengen, Ontmengen en Primaire Kleuren
PGO Les Groep 4: Over Mengen, Ontmengen en Primaire Kleuren Introductie In twee lessen met als thema kleuren gaan basisschoolleerlingen uit groep 4 nadenken over primaire & secundaire kleuren en over het
Nadere informatieWEEK 1 Duurzaam ondernemen deel 1: 2u
WEEK 1 Duurzaam ondernemen deel 1: 2u De docent geeft een uiteenzetting over duurzaam ondernemen, de leerlingen noteren de begrippen die ze niet begrijpen, deze kunnen eventueel extra uitgelegd worden.
Nadere informatieLespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8
Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 kunnen de definitie van voeding benoemen. weten wat de vier hoofdbestanddelen van voeding zijn en wat de functie
Nadere informatieOmgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs
VELON/VELOV CONFERENTIE Brussel, 4-5 februari 2016 Omgaan met Bumpy Moments in de context van Technisch Beroepsonderwijs Fontys Hogescholen, Eindhoven Dr. E. Klatter, Dr. K. Vloet, Dr. S. Janssen & MEd
Nadere informatieDoor: Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), www.nibud.nl Mei 2012
Op vakantie! Wat kost dat? Door: Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), www.nibud.nl Mei 2012 Tijdsduur: één lesuur Werkvorm: in groepjes en bespreking klassikaal Niveau: klas 3 en 4 VMBO,
Nadere informatieLOB Lessen in combinatie met Handel & Administratie R. Timmermans - 2110441
LOB Lessen in combinatie met Handel & Administratie R. Timmermans - 2110441 Inhoudsopgave Inleiding LOB lessen in combinatie met Handel & Administratie... 2 LVF LOB les 1... 3 Aan welke persoonlijke leerdoelen
Nadere informatieThema-opdracht: Arbeiten im Hotel
Thema-opdracht: Arbeiten im Hotel Je hebt gekozen voor het thema Arbeiten im Hotel. Je gaat de komende vijf weken je woordenschat in het Duits aanvullen met relevante begrippen en je oefent in uitspraak
Nadere informatieRichtlijn Het Activerende Directe Instructie Model
Richtlijn Het Activerende Directe Instructie Model Omschrijving Verwijzing naar Doelgroep Opsteller Intern document die uitleg geeft over het activerende directe instructiemodel. Vaardigheidsmeter Betrokken
Nadere informatieRespectvol reageren op gevoelens
OPDRACHTFORMULIER Respectvol reageren op gevoelens Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieLesplanformulier. Les wordt gegeven in een open ruimte met ronde tafels en een computergedeelte. Een les duurt 50 minuten
Lesplanformulier naam student : Aukelien Stalman opleiding : docent GZW jaar : 3 naam school : Gomarus College Assen coach : klas : 1 datum van de les: mei 2017 Lesonderwerp: Biologie stevigheid en beweging
Nadere informatiePresenteren. Oriëntatie
Oriëntatie Dit ga je doen Je gaat een stand (marktkraam) inrichten om te laten zien wat je gedaan hebt tijdens dit project en wat je eindresultaat is. Je probeert jullie stand zo te maken dat het aantrekkelijk
Nadere informatieINTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES
INTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES WAAROM DEZE BIJSCHOLING? DE LEERDRIEHOEK Luisteren 5 tot 8% Lezen 11% Zien / horen (avm) 22% Leerkracht: docent Leerkracht: mediator Zien / horen (demo) 32% Erover
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieKRINGLOOPSPEL Afval=Grondstof
KRINGLOOPSPEL Afval=Grondstof Colofon: Het Kringloopspel is ontwikkeld in opdracht van MARN, ARN, DAR, Gemeente Ede en ACV. Mei 2013-05-20 Het Kringloopspel is ontwikkeld door Het Dijkmagazijn Beuningen
Nadere informatieUitdeler Basisspelvormen voor een touw
Uitdeler Basisspelvormen voor een touw Naar de andere kant Span een touw op 1 meter hoogte of gebruik 2 mensen om het touw vast te houden. De groep staat aan een kant van het touw, hand in hand. Opdracht:
Nadere informatieLESPLANNEN GS-HOLOCAUST
LESPLANNEN GS-HOLOCAUST 1. ophalen kennis Jodenvervolging / Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog / pers in oorlogstijd 2. ophalen kennis argumenteren Les in reeks (nr): 1 Vooraf: uitdelen leerlingen
Nadere informatieTijd Activiteit Leerling Activiteit Docent Hulpmiddelen Opening Het IOP met persoonlijke leerdoelen (opnieuw) bespreken.
Werken met de Cirkel van Ontwikkeling Les 1: Introductie Cirkel van Ontwikkeling. Beginsituatie De leerlingen weten wat persoonlijke leerdoelen zijn en wat een IOP is. Leerdoelen Na de les kent de leerling
Nadere informatieDocentenhandleiding BEURSSPEL Experiment aandelen & koersen
Docentenhandleiding BEURSSPEL Experiment aandelen & koersen Voor de docent Algemeen Door het beursspel krijgen leerlingen een duidelijker beeld van hoe koersen op de beurs worden beïnvloed. Het kan voor
Nadere informatieLes Dieren met een baan, thema vermaak
Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,
Nadere informatie4h economie module 5 samenwerken en onderhandelen
4h economie module 5 samenwerken en onderhandelen Vb. werknemers en werkgevers CAO-onderhandelingen via vakbonden Stel: vakbond van werknemers eist arbeidstijdverkorting van 4 uur per week; van 40 uur
Nadere informatieWerkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.
Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet
Nadere informatieStudenten ervaren de manier waarop in de Europese Unie vergaderd wordt en hoe de verschillende bestuurslagen zich tot elkaar verhouden.
ROLLENSPEL EUROPESE BESLUITVORMING KORTE OMSCHRIJVING De studenten gaan in verschillende groepjes de weg van Europese besluitvorming naspelen. Ze gaan met elkaar in debat en moeten lobbyen. Als(gast)docent
Nadere informatieCynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen
Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen De doelstelling van Sociaal Weerbaar is het versterken van de sociale weerbaarheid van kinderen, binnenschools binnenschools maar ook buiten de school. Weerbaarheid
Nadere informatieLeerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: Communiceren en sociaal contact onderhouden
Leerjaar 3: Lesopbouw en suggesties (incl. bewijzenblad) voor leerroute A Thema 1: : Thema 1 1. Introductieles De leerling vertelt waarom het belangrijk is om goed te presenteren. Arbeidsvoorbereidend
Nadere informatieIntegratie. Wat weten we over nieuwkomers? 3 VMBO. docentenhandleiding
Integratie Wat weten we over nieuwkomers? 3 VMBO docentenhandleiding Colofon Deze lessen zijn gemaakt in opdracht van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Realisatie: Codename Future: www.codenamefuture.nl
Nadere informatie