IPFOS. Bestuurders Conferentie. De waarde van economische scenario s en de kijk op integraal risico Jos Berkemeijer, Managing Partner Symetrics

Transcriptie

1 IPFOS Bestuurders Conferentie De waarde van economische scenario s en de kijk op integraal risico Jos Berkemeijer, Managing Partner Symetrics

2 De waarde van economische scenario s en de kijk op integraal risico Behavioral Economic Scenario Stress Testing Jos Berkemeijer, Managing Partner Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

3 Agenda 1.Wat is risico? 2. De nieuwe economische realiteit 3. Modellen 4. Vooruitkijken? 5.BEST: Behavioral Economic Stress Testing 6. Kernvragen 7. Tenslotte Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

4 Wat is risico? Risico s schatten.. Hoeveel bubbels zitten er in een fles Champagne?? Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

5 Wat is risico? Markowitz benadering Risico = σ X ~ N(μ,σ2 ) Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

6 Wat is risico? Spread = Risico? Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

7 Wat is risico? Talebsdefinitie van risico Wat is het meest risicovol? Koers A Koers B Nassim Nicholas Taleb Black Swans Antifragile Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

8 De nieuwe economische realiteit: Lage rente Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

9 De nieuwe economische realiteit: Reële rente Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

10 Modellen: Lineair denken Input = Output De toekomst is een lineaire extrapolatie van het verleden Mean reversion Herding De beste schatter voor morgen is vandaag Think Different Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

11 Modellen: Evaluatie door Guus Boender ( ) We hebben de pech dat deze crisis sinds 2009 buiten de waaier van duizend is gevallen Een model kan geen rekening houden met dingen die nog niet zijn gebeurd. Niet-normale verdelingen komen vaker voor dan we dachten De staart van de kansberekening is dikker dan waarmee we rekenden in de modellen. Beschouw modellen nooit als absolute waarheid Bron: De Actuaris: UitsprakenGuusBoender( ) Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

12 Vooruitkijken? Voorspellingen falen Haalbaarheidstoets = 60 jaar vooruitkijken. Vooruitkijken of voorruitkijken? Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

13 Vooruitkijken? Geïnformeerde Besluitvorming 1 Voorspellingen Beliefs Risico s begrijpen Informed Decision taking In Control Countervailing Power 2 N(μ,σ 2 ) NL(μ,σ 2,B,T) Stochastisch Random Behavioral Rules Tail Risks Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

14 BEST: Behavioral Economic Stress Testing 1. Oude modellen - Asset Classes - Scenario s o.b.v. expert inschattingen + = Beliefs 2. BEST Model - Asset Classes - Economische Data Wetenschappelijke Gedragseffecten + = 1. Banken 2. Consumenten 3. Markten BEST gevolg: A. Meer zeggingskracht B. Beter begrip C. In Control Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

15 BEST: Voorbeelden van Economische scenario s 1. Central Scenario 2. Recovery 3. Muddle Through 4. Stagflation 5. QE US Edition 6. QE ECB Edition 7. Nominal GDP Targeting 8. Credit Crisis 9. China stops buying US bonds 10.Yen Depreciation Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

16 BEST: Stress Testing Behavioral Rules Wettelijk stress testen Veel testen.., weinig stress? Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

17 BEST: EIOPA PensioenfondsenStress Test 2015 De 2015 EIOPA Pensioenfondsen Stress Test EU-brede stresstest onder pensioenfondsen. Vaststellen test criteria selectie NL-pensioenfondsen door DNB Macro-economische stressscenario s. Met of zonder gedrag? Gabriel Bernardino. Chairman EIOPA Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

18 BEST: Voorbeeld Stagflatie 2015 Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

19 BEST: Scenario s & Optimalisatie Portefeuille Asset Mix Optimalisatie Gemiddeld Staatsobligaties Onroerend Aandelen (MSCI) Rendement Risico EU US Goed EU EU World 2011 t/m 2014 Gemiddeld NL Pensioenfonds 4,7% 5,2% 42% 14% 9% 6% 29% Optimalisatie - Minimum Change 4,7% 4,5% 43% 18% 0% 0% 39% Stagflatie 2011 t/m 2015 (2015 = simulatie) Gemiddeld NL Pensioenfonds 7,0% 6,8% 42% 14% 9% 6% 29% Optimalisatie - Minimum Change 7,4% 6,6% 58% 0% 6% 0% 36% - Sharpe Ratio 5,7% 4,2% 75% 0% 0% 0% 25% - Sortino Ratio 5,4% 3,9% 78% 0% 0% 0% 22% Toets Risicohouding 1. VEV 2. MVEV 3. Beleidsdekkingsgraad Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

20 BEST: Is Uw Pensioenfonds Economic Proof? Slecht weer scenario s Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

21 BEST: Dynamisch Beleggingsbeleid tijd BEST Informed Decision Taking Stapsgewijs naar een dynamisch beleggingsbeleid: Economische triggerpoints Van Damage Control naar Preventief en tijdig bijstellen : Economische Alert Indicators Kwartaal scenario rapportages: Naast Benchmarking ook Scenario-updates Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

22 Kernvragen 1. Best of Class? 2. Aantoonbaar In Control? 3. Onderbouwde Besluitvorming? 4. Countervailing Power? Wat gaat u doen? 1. Haalbaarheidstoets ALM Stress test 2015? 4. Holistic Balance Sheet 5. Dynamisch beleggingsbeleid? BEST of NIET BEST? Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

23 Tenslotte Why stress test the old way, if you can do it the BEST way? Bestuurdersconferentie: Het belang en de waarde van economische scenario's - Presentatie Jos Berkemeijer - Symetrics

24 IPFOS Bestuurders Conferentie De waarde van economische scenario s en de kijk op integraal risico Jos Berkemeijer, Managing Partner Symetrics Hartelijke dank voor uw aandacht