ROM; wordt de zorg voor mensen met schizofrenie er beter van?

Transcriptie

1 ROM; wordt de zorg voor mensen met schizofrenie er beter van? 18 februari, 2010 Ede Ronald van Gool, MANP GGZ ingeest

2 Agenda Inleiding Routine Outcome Monitoring (ROM) Pilot ROM psychose GGZinGeest Ervaringen en resultaten Invoering ROM

3 Routine Outcome Monitoring (ROM) Resultaten van de pilot ROM psychose GGz ingeest

4 Waarom Routine Outcome Monitoring? Prestatie-indicatoren GGZN en IGZ Multidisciplinaire richtlijnen Evaluatie en effectmeting van individuele zorg Vroegsignalering somatisch problemen Regionale/locale zorgbehoeften en zorgontwikkeling (diseasemanagement)

5 ROM; wat zegt de richtlijn Schizofrenie? Behandelaren moeten patienten met schizofrenie jaarlijks screenen op hun algeheel functioneren en hun bijkomende gezondheidsproblemen. Tevens wordt aanbevolen om de voortgang van de behandeling systematisch na te gaan en te evalueren.

6 Duurzame verbeteringen in de zorg voor mensen met schizofrenie 1. Vergroten van patiëntenparticipatie; CAN, actueel behandel- en begeleidingsplan 2. Verbeteren van somatische gezondheidstoestand; (vroeg)signalering, behandeling en preventie van somatische gezondheidsproblemen incl. bijwerkingen 3. Beschikbaar krijgen van effectieve interventies uit de richtlijn schizofrenie; CGT, Psychoeducatie, Lotgenotencontact, screening negatieve symptomen 4. Routinematig monitoren van uitkomsten; kwaliteit van leven, tevredenheid, symptomen en functioneren

7 Kenmerken Schizofrenie Complexe hersen- en ontwikkelingsziekte Prevalentie van 0,8 %, in Nederland ruim mensen Suïcide 8-10 % Oorzaak: genetische- en omgevingsfactoren (geboortecomplicatie, virale infecties, migratie/exclusie, cannabisgebruik en emotionele trauma/stress) Behandeling: farmacotherapie en psychosociale interventies Mogelijk invaliderende gevolgen op (gehele) functioneren, herstel mogelijk (Chronisch) fluctuerend karakter Validiteit schizofrenieconcept ter discussie

8 Schizofrenie Positieve symptomen Sociaal Lichamelijke gezondheid Negatieve symptomen Cognitieve symptomen Arbeid Intieme relaties Zelfzorg Affectieve symptomen

9 Veel voorkomende somatische aandoeningen bij schizofrenie Obesitas Diabetes mellitus type 2 Metabool syndroom Hart- en vaatziekten Bewegingsstoornissen Seksuele functiestoornissen Marder et al, (2004) Physical health monitoring of patients with Schizophrenia.Am.J.Psychiatry

10 Burden of disease Stoornis Depressie Gehoorsverlies Ferriprive anemie COPD Stoornissen gebruik van alcohol Osteoarthritis Schizofrenie Gevolgen van vallen Bipolaire stoornis Asthma % YLD s 11,9 % 4,6 % 4,5 % 3,3 % 3,1 % 3,0 % 2,8 % 2,8 % 2,5 % 2,1 % World Health Report, WHO 2001

11

12 Mortaliteits onderzoek Tiihonen et al. (2009) Schizofrenie-patiënten sterven 22,5 jaar eerder

13 Mortaliteits onderzoek Tiihonen et al. (2009) Schizofrenie-patiënten sterven 22,5 jaar eerder In 2006 was de levensverwachting van schizofreniepatiënten die antipsychotica slikken 22,5 jaar lager dan die van de totale bevolking. In 1996 was het verschil 25 jaar. Dat blijkt uit een groot Fins bevolkingsonderzoek naar de mortaliteit van niet opgenomen patiënten die antipsychotica slikken. Het onderzoek strekt zich over elf jaar uit en is onlangs gepubliceerd in The Lancet.

14

15 Ontwikkeling Mortaliteit Studie SMR (all causes, m/v) Brown(1997) 1.51 Harris(1998) 1.57 Saha (2007) 2.58 Osby (2000) 4.70/2.70 (CV, m/v) SMR = Standardized mortality ratio Brown et al. Excess mortality of schizophrenia: a meta analysis. BJP (1997) Harris et al. Excess mortality of mental disorder. BJP (1998) Saha et al. A systematic review of mortality in Schizophrenia. Ach. Gen. Psy. (2007) Osby et al. Time trends in schizophrenia mortality. BJP (2000)

16 Pilot ROM psychotische stoornissen November 08 tot augustus 09 4 teams langdurende zorg: Amsterdam, Hoofddorp, Amstelveen en Haarlem Ambulant FACT (n=120) Uitvoering; ROM verpleegkundigen en behandelaren (SPV in Haarlem)

17 Deelnemende instellingen UCP - UMCG Lentis Van Mesdag Kliniek GGZ Friesland GGZ Drenthe ECPS Adhesie Mediant Parnassia GGZ ingeest UCP

18 Uitkomstmaten en instrumenten Phamous Algeheel functioneren/ernstmeting Remissie Functioneren Medicatie en bijwerkingen Tevredenheid van zorg Kwaliteit van leven HoNOS PANNS-r GAF SRA CSQ MANSA Somatische gezondheidstoestand; incl. bloed- en lichamelijk onderzoek

19

20

21

22 Uitkomsten pilot

23 Ervaringen pilot Patiënten bereidwillig en positief ook over onafhankelijke onderzoeker, wel overlap ervaren in vragenlijsten Tegenvallend aantal screeningen Gemiddelde duur ROM assessment langer dan verwacht Zelfinvullijsten (MANSA en CSQ) worden soms als lastig ervaren Veel afstemmingsproblemen bij betrokkenheid van meerdere hulpverleners (aanmelding, uitnodiging, labonderzoek, terugrapportage) Behandelaren afwachtend en voorzichtig

24 Kenmerken patiënten pilot en database Overige Ingeest n= Leeftijd 41 43,4 Ziekteduur 13.7 jr 17 jr M/V 64/ 36 59/ 41 Etniciteit caucasisch 86% 76%

25 Kenmerken patiënten Ingeest Haarlem A veen H dorp Osdorp n= Leeftijd Ziekteduur

26 Percent Overgewicht Body Mass Index (BMI) 40 Geselecteerde instelling Overige instellingen InGeest gezond overgewicht BMI_klasse Obesitas

27 Overgewicht en obesitas

28 MetS GGZinGeest

29 Criteria Mets

30 Gebruik medicatie Voorschrijfgedrag geselecteerde instelling Voorschrijfgedrag overige instellingen Antipsychoticum Geen antipsychotica Clozapine (leponex) Olanzapine (zyprexa) Risperidon (risperdal) Quetiapine (seroquel) Aripiprazol (abilify) Haloperidol (haldol) Pimozide (orap) Zuclopentixol (cisordinol) Pipamperon (Dipiperon) Perfenazine Penflurdol (Semap) Chloorprotixeen (truxal) Lithium (lithiumcarbonaat; priadel) Sulpiride (dogmatil) Overige Antipsychoticum Geen antipsychotica Clozapine (leponex) Olanzapine (zyprexa) Risperidon (risperdal) Quetiapine (seroquel) Aripiprazol (abilify) Haloperidol (haldol) Pimozide (orap) Zuclopentixol (cisordinol) Pipamperon (Dipiperon) Perfenazine Penflurdol (Semap) Chloorprotixeen (truxal) Lithium (lithiumcarbonaat; priadel) Sulpiride (dogmatil) Overige

31 Instelling Metabool syndroom benchmark 8 31 pt 7 6 pt 6 28 pt 5 40 pt 4 12 pt 3 44 pt 2 6 pt 1 67 pt 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55% 60% 65% 70% Percentage patienten met het metabool syndroom

32 Onderdiagnostiek en onderbehandeling Risico factor Aantal patienten (n=35) Hypertensie (bloeddruk 130/85 mmhg) 17 (49%) Hoog cholesterol (totaal 6.5 mmol/l of LDL 2.5 mmol/l) Diabetes (nuchter plasma glucose 7.0 mmol/l) 20 (57%) 3 (9%)

33 Conclusies en aanbevelingen Sluit aan bij de heersende praktijkvoering en behandelplancyclus Ontwikkeling van ROM Severe Mental Illness/EPA Kiezen voor beperkte basisset van generieke instrumenten Aanvullend gebruik van stoornisspecifieke instrumenten Dekking van prestatie-indcatoren GGZ en richtlijn schizofrenie Uitvoering ROM (bij voorkeur) door eigen behandelaren

34 Bruikbaarheid ROM informatie Evaluatie individuele behandeling/doelen Ontwikkeling zorgaanbod en diseasemanagement Benchmarking (Wetenschappelijk) onderzoek

35 Project ROM GGZinGeest circuits LZ Vijf circuits langdurende zorg: Amstelland, Meerlanden, Zuid-Kennemerland, Amsterdam west en Amsterdam zuid Totaal 4000 patienten 500/ teams klinisch en ambulant > 200 behandelaren Start ROM GGZinGeest: voorjaar 2010

36 ROM-EPA Uitkomsten en instrumenten Evaluatie individuele rehabilitatiedoelen Functioneren/ernstmeting * Kwalteit van leven * Zorgbehoeften ** Lichamelijke gezondheidstoestand ** Behandelplan HoNOS en GAF MANSA CANSAS Somatische screening Aanvullend stoornisspecifiek onderzoek bijv. PANSS, MATE, CAGE, BDI, CDSS * prestatie-indicatoren GGZ ; ** richtlijn Schizofrenie

37 ROM 0e en 1e lijn ROM 2e lijn ROM somatoforme stoornis ROM stemmingsstoornis ROM angststoornis ROM persoonlijkheidsstoornis ROM psychose / SMI ROM Ouderen (gerontopsychiatrie) SCREENING / DIAGNOSTIEK: WSQ MINI SCID-II / IPDE MINI Standaard basisset generieke instrumenten BSI (p) LKV55 (p) SF 36 (p) BSI (p) SF 36 (p) BSI (p) SF 36 (p) CQI (io) DAPPs (p) CQI (io) DAPPs (p) CQI (io) OQ (p) SIPP-SF (?) HoNOS (b) Mansa (p) GAF (b) CANSAS (b) HoNOS 65+ (b) MNSE GAF (b) CQI (io) Facultatief basisset generieke instrumenten OQ (p) IDS (p) CGI (o) GAF (o) OQ (p) IDS (p) CGI (o) GAF (o) BSI (p) SRS (?) WAV (?)?somscr? SRA CGI (o) vcprs (o) vcprs (o) depressie alcohol somatisatie fibromyalgie CVS depressie dysthemie paniek paniek + ag.fobie (1e) psychose verslaving angst depressie PHQ AUDIT SOM-SR (o) FIQ (p) CIS-20R (p) BDI-II (p) BDI-II (p) POL (p) POL (p) + AGO (p) PANSS-R MATE HADS-A GDS (p) Standaard specifieke instrumenten dwang YBOCS paniek GAD GAD7 PTSS ongediff som SOM-SR (o) PDS CS-FBD (p) NC-POB BSQ (p) conversie st. hypochondrie BDD bipolair BDI-II (p) agorafobie AGO (p) dwang socialefobie SFS (p) + SIAS (p) PTSS gedrag GIP (semi- +intram.) PDSS IES CIS 20R (p) IAS (/) + WI (p) BICI (p) PADUA (p) IES (p) fobie som.st NAO pijnstoornis GAD FQ SOM-SR (o) MPI (?) PSWQ (p) Facultatief specifieke instrumenten conversie st. SOM-SR (o) depressie DAS13 (p) bipolair DAS13 (p) +MDQNL (p) dysthemie DAS13 (p) GAD WDQ (p) paniek + ag.fobie PDSS (o) paniek PDSS (o) socialefobie LSAS (o) hechting ECR borderline BPDSI O= afname door onderzoeker / testmedewerker B= afname door beoordelaar P=zelfinvullijst Meet ernst klachten Meet functioneren / kwaliteit van leven Meet tevredenheid Meet somatische klachten Meet behandelrelatie Meet zorgbehoefte MPI (?) Lijst met onderbroken lijn = niet publiek / afspraken over gebruik nodig

38 ROM Severe Mental Illness richtlijn: Behandelplan (richtlijnproof) Evaluatie individuele doelen behandelplan Aandachtspunten en te overwegen interventies uit de IPS/dagbesteding Evaluatie behandelplan Kwaliteit van leven (MANSA) Somatische screening incl. bloed- en lichamelijk onderzoek Evaluatie bijwerkingen farmacotherapie Ernstmeting/algeheel functioneren (HoNOS en GAF) Zorgsatisfactie (CQ) Inventariseren van zorgbehoeften (CANSAS) Aanvullend stoornisspecifiek onderzoek Herstel (Mental Health Confidence Scale) Familiebegeleiding/ gezinsinterventie Signaleringsplan/crisiskaart Cognitieve gedragstherapie Lotgenotencontact Psycho-educatie Risicotaxatie suïcidaliteit Farmacotherapie o.a. Clozapine Gezondheidsbevord. interventies Indiceren zorgint.: FACT, BOR, opname, PTV, ADB, deeltijd (Terug)verwijzing naar huisarts, tandarts of specialist Elektroconvulsie therapie Relevante aanbevelingen uit richtlijn depressie en angst Uitvoering van behandel- en begeleidingsplan Vaststellen begeleidingsplan Definitief behandelplan en overeenkomst Bespreken en vaststellen doelen Concept Behandelplan

39 Bevindingen Jaarlijkse Evaluatie Psychosecircuit Assen (2005, n=416) Symptomatologie en sociaal functioneren, bijwerkingen en tevredenheid Matig Ernstig GAF SY =< Positieve symptomen 31 9 GAF SF =< Negatieve symptomen 46 9 Quality of life =< 5 28 Depressieve symptomen 38 4 Quality of care =< 5 10 Cognitieve symptomen Wonen Nauwelijks Contacten Dagbesteding Familie herkomst 13 Familie 20 Betaald werk 11 Familie procreatie 15 Vrienden 30 Studie/ opleiding 6 Zelfstandig alleen 42 Beiden 8 Beschermd werk 8 Verblijf APZ 13 Arbeidsrehabilitatie 9 RIBW 16 Problemen met Vrijwilligerswerk 14 Zwervend 1 Zelfverzorging 20 Totaal 48 Huishouding 35 Spec interventies Geheel geen 30 Bereik 29 Overig alleen (hobby s etc) 22 Dubbele Diagnose 11 Bijwerkingen med. Comedicatie Ontevredenheid met Totaal 78 Antidepressiva 38 Geestelijke gezondheid 18 Metabool syndroom 28 Anxiolytica 17 Lichamelijke gezondheid 16 Overgewicht 62 Slaapmiddel 16 Wonen 9 Moeheid, lusteloosheid 38 Beide 5 Werk en opleiding 24 EPS 19 Anticholinergica 8 Contact behandelaar 5 Hypertensie 39 Stemmingsstabilisatoren 17 Contacten vrienden/kennissen 12 Diabetes 15 Overig somatisch 26

40

41 Implementatie Ersösz Visie Vaardig heden Prikkels Middelen Plan van aanpak Succesvolle verandering Vaardig heden Prikkels Middelen Plan van aanpak Verwarring Visie Prikkels Middelen Plan van aanpak Onzekerheid Visie Vaardig heden Middelen Plan van aanpak Weerstand Visie Vaardig heden Prikkels Plan van aanpak Frustratie Visie Vaardig heden Prikkels Middelen Valse start

42 Samenvatting ROM geeft aanknopingspunten voor behandelovereenkomst ROM gegevens vormen onderlegger voor behandelplan ROM geeft aanwijzingen voor zorgontwikkeling en diseasemanagement ROM biedt informatie voor SDM De kwaliteit van de behandeling voor patiënten met schizofrenie kan beter worden door ROM

43

44 Dank voor de aandacht!