Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen

Transcriptie

1 Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen

2

3 Symptomatische behandeling bij psychosen Effectiviteit: 70 a 90%

4 Indicaties Schizofrenie Manie Depressie met psychot. kenm. Waanstoornis Psychose NAO Psycho-org. st.;psychotisch Demente bejaarden Geestelijk gehandicapten Borderline persoonlijkheidsstoornis PTSS OCD met tics

5 Antipsychotica Klassiek haloperidol-haldol perfenazine-trilafon zuclopentixol- Cisordinol pimozide-orap penfluridol-semap flupentixol-fluanxol A-typisch aripiprazole-abilify clozapine-leponex olanzapine-zyprexa quetiapine-seroquel risperidon-risperdal

6 Effect antipsychotica Pos. sympt.: 70 a 90% Basis voor onderlinge verschillen wankel mbt pos. en neg. sympt. EP bijw.: lage dosis en antichol. effecten Clozapine: atypisch, indicatie bij therapieresistentie

7 Behandeling Effect op arousal: binnen enkele uren a 3 weken Effect op affectieve sympt. en sociale isolatie: binnen 2 a 5 weken Effect op perceptuele en cognitieve symptomen: binnen 6 a 8 weken

8 Bijwerkingen antipsychotica Noodzaak - Lagere kwaliteit van leven - Medicatie ontrouw - Meer somatische comorbiditeit - Verkorte levensduur film over bijwerkingen

9 Destabilisatiefase Stabilisatie fase Onderhoudsfase Acute fase Onderhoudsfase

10 Hoe vaak komen bijwerkingen voor Slechts 16,5% van de patiënten benoemt geen negatieve effecten van medicatie Dus 83,5% van de patiënten benoemt een negatief effect 69,9% van de patiënten voldoet niet aan de bewegingsnorm 86,4% heeft een ongezond eetgedrag (matig gezond en risicovol gedrag

11 Receptor bezetting 1. Dopamine D2 EPS, prolactine stoornis 2. Serotonine 5-H T2a Gewichtstoename, slaap, zweten 3. Histamine H1 Sedatie, gewichtstoename, duizeligheid 4. Muscarine M1 Geheugen problemen, droge mond, obstipatie. Tachycardie, wazig zien, urine retentie 5. Norepinefrine Hypotensie

12 Receptorbezetting D2 Dopamine beïnvloedt: Stemming: initiatiefverlies Gevoel van eigenwaarde Doelgerichtheid Beweging 0% 50% 65% 70% Seksuele bijwerkingen 100% 60% 80% Bewegingsstoornissen

13 Veel voorkomende bijwerkingen antipsychoticagebruik Metabole bijwerkingen: - Obesitas Bewegingsstoornissen Seksuele stoornissen - Diabetes mellitus type 2 - Dyslipidemie - Hart- en vaatziekten - Metaboolsyndroom Overige: cardiovasculaire, neurologische, hematologische, gastro-intestinale en urogenitale bijwerkingen.

14 Overzicht bijwerkingen

15 Bewegingsstoornissen Komt voor bij: Klassieke antipsychotica Hoge dosering atypische antipsychotica Comedicatie (antidepressivum) Antibraakmiddelen

16 Bewegingsstoornissen (2) Parkinsonisme 30% - 60% klassiek antipsychoticum treedt op bij dopamine receptor bezetting van 80% Dosisverlaging 1 e keus of atypisch antipsychoticum Of toevoegen van anticholinergicum Acathisie (bewegingsdrang en subjectieve gevoelens van onrust) 10% 52% klassiek antipsychoticum Dosisverlaging 1 e keus Benzodiazepine of een bètablokker toevoegen Anticholinergicum is meestal niet effectief

17 Bewegingsstoornissen(3) Dystonie Acute dystonie acuut, veelal pijnlijke kramp in één of meer spiergroepen. Treedt op na start antipsychoticum of verhoging van dosering. Behandeling met anticholinergicum. Voorkomen door laag te doseren of preventief anticholinergicum. Tardieve dystonie ontstaat na maanden of jaren. 3%-5% bij langdurig gebruik antipsychotica. Begint vaak sluipend in het gezicht of nekgebied Voorkomen door lage dosering en preventief anticholinergicum toe te voegen. Behandeling switchen en/of anticholinergicum

18 Bewegingsstoornis (3) Tardieve dyskinesie Vloeiende, onwillekeurige bewegingen (zonder doel) Komt voor bij langdurig antipsychoticum gebruik Kans op deze bijwerking hangt samen met de duur van de behandeling en de dosering Preventief laag doseren, vroeg signaleren Behandeling anticholinergicum stoppen, overgaan op een atypisch antipsychoticum (Clozapine)

19 Clozapine Alertheid: Overgewicht Obstipatie Speekselvloed Sedatie Hypotensie Agranulocytose: verlaging leucocyten Convulsie Intensieve lab. controles (leuco) Extra alertheid bij convulsies in de voorgeschiedenis Bij infectie-koorts arts waarschuwen

20 Antipsychoticasyndroom Symptomen: Hyperthermie Spierstijfheid Zweten Snelle hartslag Hyperventilatie Bloeddrukschommelingen Vaak sterk verhoogd CPK Komt voor bij 0.5% meestal in de eerste weken. 20 % mortaliteit

21 Vragen/ discussie