Plangebied Elst Centraal, deelgebied Bemmelseweg te Elst

Transcriptie

1 RAAP-NOTITIE 3178 Plangebied Elst Centraal, deelgebied te Elst Gemeente Overbetuwe Archeologisch vooronderzoek: een bureau- en inventariserend veldonderzoek

2 Colofon Opdrachtgever: gemeente Overbetuwe Titel: Status: eindversie Datum: juni 2009 Auteur: L.M. Flokstra Projectcode: OVST2 Bestandsnaam: NO3178_OVST2 Projectleider: L.M. Flokstra Projectmedewerker: M. Jansen ARCHIS-vondstmeldingsnummers: niet van toepassing ARCHIS-waarnemingsnummers: niet van toepassing ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer/CIS-code: Bewaarplaats documentatie: RAAP Oost-Nederland Autorisatie: drs. H.F.A. Haarhuis ISSN: RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. Leeuwenveldseweg 5b 1382 LV Weesp Postbus GB Weesp telefoon: telefax: RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., 2009 RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen.

3 Samenvatting In opdracht van de gemeente Overbetuwe heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau op 14 mei 2009 een bureau- en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in verband planontwikkeling in Elst, gemeente Overbetuwe. Dit onderzoek diende te worden uitgevoerd omdat realisatie van de plannen, de aanleg van een zuidelijke ontsluitingsweg voor Heinz, zou kunnen leiden tot aantasting of vernietiging van mogelijk aanwezige archeologische resten. Deze rapportage vormt een aanvulling op een reeds eerder uitgevoerd onderzoek in plangebied Elst-Centraal in de gemeente Overbetuwe (Boemaars, 2003). Doel van het bureauonderzoek was het verwerven van informatie over bekende en verwachte archeologische waarden teneinde een gespecificeerde verwachting op te stellen. Doel van het veldonderzoek was het toetsen van die gespecificeerde archeologische verwachting en, indien mogelijk, een eerste indruk geven van de aard, omvang, datering, kwaliteit (gaafheid en conservering) en diepteligging van eventueel aangetroffen archeologische resten. Op basis van de onderzoeksresultaten en de aard en omvang van de voorgenomen bodemingrepen is vervolgens in hoofdstuk 4 een advies geformuleerd met betrekking tot eventueel archeologisch vervolgonderzoek. Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden geconcludeerd dat bij de realisering van de plannen vermoedelijk geen archeologische waarden zullen worden verstoord. Meer specifiek zijn de volgende bevindingen van belang. Niet in overeenstemming met wat verwacht werd op basis van het bureauonderzoek (hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen uit de periode Prehistorie t/m Late Middeleeuwen; zie 2.2) is in plangebied te Elst (gemeente Overbetuwe) tijdens het veldonderzoek geen archeologische vindplaats(en) uit genoemde perioden aangetroffen. Het plangebied wordt gekenmerkt door plaatselijk diepe verstoringen van maximaal 80 cm -Mv. Waarschijnlijk zijn deze verstoringen veroorzaakt door de aanleg van de spoorlijn en de aanleg van kabels en leidingen. In het plangebied zijn oeverop-beddingafzettingen aangetroffen. In 2 boringen is een duidelijke restgeulvulling aangetroffen vanaf cm -Mv. Deze vulling, die geïnterpreteerd kan worden als een oost-west georiënteerde restgeul van de Ressense stroomgordel, bestaat uit matig tot sterk siltige klei met zandlaagjes, schelpen- en plantenresten. De veronderstelde restgeul die tijdens het vorige onderzoek is aangetroffen, ligt waarschijnlijk meer zuidelijk. Mogelijk betreft de nieuw aangetroffen restgeul een noordelijker gelegen nevengeul die niet eerder gekarteerd is. Op basis van de resultaten van onderhavig onderzoek wordt in het plangebied Elst-Centraal, deelgebied in het kader van de voorgenomen bodemingrepen geen archeologisch vervolgonderzoek aanbevolen. Indien bij de uitvoering van de werkzaamheden onverwacht toch archeologische resten worden aangetroffen, dan is dan is conform artikel 53 en 54 van de Monumentenwet 1988 (herzien in 2007) directe aanmelding van de desbetreffende vondsten bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap c.q. de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verplicht (vondstmelding via ARCHIS). RAAP-notitie 3178 / eindversie [3 ]

4 1 Inleiding Kader en doelstelling In opdracht van de gemeente Overbetuwe heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau op 14 mei 2009 een bureau- en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in verband planontwikkeling in Elst (gemeente Overbetuwe). Dit onderzoek diende te worden uitgevoerd omdat realisatie van de plannen, de aanleg van een zuidelijke ontsluitingsweg voor Heinz, zou kunnen leiden tot aantasting of vernietiging van mogelijk aanwezige archeologische resten. Deze rapportage vormt een aanvulling op een reeds eerder uitgevoerd onderzoek in plangebied Elst-Centraal in de gemeente Overbetuwe (Boemaars, 2003). Doel van het bureauonderzoek was het verwerven van informatie over bekende en verwachte archeologische waarden teneinde een gespecificeerde verwachting op te stellen. Doel van het veldonderzoek was het toetsen van die gespecificeerde archeologische verwachting en, indien mogelijk, een eerste indruk geven van de aard, omvang, datering, kwaliteit (gaafheid en conservering) en diepteligging van eventueel aangetroffen archeologische resten. Op basis van de onderzoeksresultaten en de aard en omvang van de voorgenomen bodemingrepen is vervolgens in hoofdstuk 4 een advies geformuleerd met betrekking tot eventueel archeologisch vervolgonderzoek. Administratieve gegevens Plangebied Elst Centraal, deelgebied te Elst in de gemeente Overbetuwe (0,53 ha) ligt ten zuiden van de bebouwde kom van Elst, direct ten westen van de spoorlijn Arnhem- Nijmegen en direct ten noorden van de spoorwegovergang (figuur 1). Het gebied staat afgebeeld op kaartblad 40C van de topografische kaart van Nederland (schaal 1:25.000); de centrumcoördinaat is / Toekomstige situatie Direct ten zuidwesten van het stedenbouwkundige plan van Elst Centraal zal een uitbreiding plaatsvinden in de vorm van een zuidelijke ontsluitingsweg voor Heinz (tussen perceel Heinz en de Zuidtangent en parallel aan de ). Onderzoeksopzet en richtlijnen Het onderzoek bestond uit een bureauonderzoek en een veldonderzoek. Het veldonderzoek bestond uit een karterend booronderzoek. Het onderzoek is uitgevoerd volgens de normen van de archeologische beroepsgroep (zie artikel 24 van het Besluit archeologische monumentenzorg). De Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA, versie 3.1), beheerd door de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB; geldt in de praktijk als richtsnoer. RAAP beschikt over een opgravingsvergunning, verleend door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zie tabel 1 voor de dateringen van de in dit rapport genoemde archeologische perioden. Achter in dit rapport is een lijst met gebruikte afkortingen opgenomen en worden enkele vaktermen beschreven (zie verklarende woordenlijst). RAAP-notitie 3178 / eindversie [4 ]

5 2 Bureauonderzoek 2.1 Methoden Het bureauonderzoek is uitgevoerd om een gespecificeerde archeologische verwachting op te stellen. Daartoe zijn reeds bekende archeologische en aardkundige gegevens verzameld en is het grondgebruik in het plangebied in het heden en verleden geïnventariseerd. Geraadpleegd zijn de volgende bronnen: - het ARCHeologisch Informatie Systeem (ARCHIS); - de Archeologische Monumenten Kaart (AMK); - de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW); - literatuur en historisch en aardkundig kaartmateriaal (zie literatuurlijst); - de recente topografische kaart, schaal 1:25.000; - recente luchtfoto's uit Google Earth ( - het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN); - de Cultuurhistorische Waardenkaart (CHW)/Hoofdstructuur (CHS) van de provincie Gelderland; - RAAP-rapport 1074: Gemeente Overbetuwe: een archeologische beleidsadvieskaart (onderdeel van het erfgoedplan Gemeente Overbetuwe; Heunks, 2004). 2.2 Resultaten Huidige situatie Op recente topografische kaarten (schaal 1:25.000) is het plangebied afgebeeld als grasland met aan de oostzijde een steilrand (ANWB Media, 2004). Direct ten zuiden van het plangebied is bebouwing aanwezig. Recente luchtfoto's uit Google Earth bevestigen dit grondgebruik. Volgens de geraadpleegde topografische kaart en het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN; bedraagt de huidige maaiveldhoogte in het plangebied ongeveer 8,5 m +NAP. Het oostelijk deel van het plangebied wordt van noord naar zuid doorsneden door diverse kabels. Geo(morfo)logie en bodem Op de bodemkaart van Nederland staat het plangebied wegens de ligging in de bebouwde kom als niet gekarteerd aangegeven (Stiboka, 1981). Middels interpolatie kan aangenomen worden dat in het plangebied kalkhoudende poldervaaggronden (code Rd90A) bestaand uit zware zavel en lichte klei en kalkhoudende ooivaaggronden (code Rn95A), eveneens bestaand uit zware zavel en lichte klei, voorkomen. In geomorfologisch opzicht komen rivierkom- en oeverwalachtige vlakten voor (Stiboka/RGD, 1980: code 2M22). In het plangebied kunnen afzettingen van de zuidelijke flank van de Ressense stroomgordel voorkomen (Berendsen & Stouthamer, 2001). Deze stroomgordel wordt gekenmerkt door een ondiepe ligging van de top van het gefundeerde zand (vanaf circa 1 tot 2 m -Mv) en wordt doorsneden door een complex stelsel van restgeulen (Berendsen e.a., 1994). De Ressense stroomgordel heeft een breedte van enkele kilometers (!). De begin- en eindfasedateringen van deze meandergordel zijn circa voor Chr. (Vroege RAAP-notitie 3178 / eindversie [5 ]

6 Bronstijd) t/m circa 250 voor Chr. (Late IJzertijd). Tijdens voorgaand onderzoek aan de oostzijde van het plangebied (Boemaars, 2003) is in één boring in het zuiden van het plangebied een restgeulvulling waargenomen, waarvan de ligging mogelijk aansluit op een oost-west georiënteerde restgeul (Heunks, 2001). IKAW / CHW Op de IKAW ligt het plangebied in een zone met een hoge kans op het aantreffen van archeologische waarden. Deze waardering is gebaseerd op de bodemgesteldheid en het voorkomen van (bekende) archeologische vindplaatsen in de omgeving van het plangebied in soortgelijke situaties (Deeben, 2005; zie ook AHN en luchtfoto's Op het AHN (http: lijkt het plangebied op de overgang te liggen van hoger gelegen gebied in het noorden naar een lager gelegen terrein in het zuiden. Het akkerland ten zuidwesten van het plangebied is op akkers gezet, hetgeen drainering van nattere gronden inhoudt. Bekende archeologische waarden ARCHIS en AMK In het plangebied komen volgens ARCHIS geen archeologische vindplaatsen voor. Op een grotere afstand (ca. 275 ten noordwesten van het plangebied) is in een graf uit de Midden/Late IJzertijd aangetroffen. In het graf, dat aan de Groenestraat werd gevonden, was handgevormd aardewerk en 7 bronzen ringen aanwezig (ARCHIS-waarnemingsnummer 17912). Circa 475 m ten noordwesten van het plangebied werden ook graven uit de IJzertijd met crematieresten aangetroffen. In de directe nabijheid werd ook een denarius van keizer Trajanus uit de Romeinse tijd gevonden (ARCHIS-waarnemingsnummers en 17914). Circa 675 ten zuidwesten van het plangebied werd in een lager gelegen terrein handgevormd aardewerk gevonden (ARCHIS-vondstmeldingsnummer ). Gezien de beschrijving van het handgevormde aardewerk (met steengruis- en grofzandmagering) en de diepteligging (45-70 cm -Mv) lijkt het te gaan om prehistorisch aardewerk uit mogelijk de Late Bronstijd-Vroege IJzertijd. Historische kaarten Op de kadastrale minuut uit de periode staat het plangebied aangegeven als akkerland ( Rond 1845 (kaart van J.A. Besier) was het plangebied in gebruik als akkerland. Op de topografische militaire kaart van 1861 staat het plangebied aangegeven als opgehoogd terrein (laadperron?) langs de spoorlijn. Ten zuiden van het plangebied loopt de Elsterveldsche Zeeg. Langs het plangebied loopt reeds de (grindweg). Tot en met 1920 veranderde er niets aan deze situatie. In 1957 is aan de zuidzijde van het plangebied bebouwing (arbeidershuizen) zichtbaar naast de inmiddels verharde. RAAP-notitie 3178 / eindversie [6 ]

7 AHN en luchtfoto's Het raadplegen van het AHN ( en recente luchtfoto's uit Google Earth heeft geen concrete aanwijzingen opgeleverd voor de aanwezigheid van archeologische waarden in het plangebied. Gespecificeerde archeologische verwachting Volgens de Indicatieve Kaart van de Archeologische Waarden (IKAW 3e generatie (Deeben, 2008), de Cultuurhistorische Waardenkaart (Provincie Gelderland, 2004) en de archeologische beleidsadvieskaart van de gemeente Overbetuwe (Heunks, 2003), geldt voor plangebied Hogeweg te Lienden een hoge kans op het aantreffen van archeologische waarden. Op grond hiervan gold bij aanvang van het veldonderzoek voor het plangebied een hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen uit de periode Prehistorie t/m Late Middeleeuwen. Het kan gaan om relatief grote nederzettingsterreinen (circa 1 tot 3 ha) waarvan de meeste resten zich gezien de geologische situatie waarschijnlijk in de aanwezige oeverafzettingen bevinden. RAAP-notitie 3178 / eindversie [7 ]

8 3 Veldonderzoek 3.1 Methoden Het inventariserend veldonderzoek (IVO) bestond uit een booronderzoek karterende fase. De onderzoeksmethode voor het veldwerk is bepaald op basis van de resultaten van het bureauonderzoek (gespecificeerde archeologische verwachting) en het protocol inventariserend veldonderzoek uit de KNA versie 3.1 (stroomdiagram 'keuze onderzoeksmethode karterende fase' en 'Leidraad inventariserend veldonderzoek deel karterend booronderzoek'). Tijdens het veldonderzoek zijn 7 boringen verricht in een aangepast grid in 2 noord-zuid georiënteerde raaien (figuur 1). De boringen in een raai versprongen ten opzichte van die in de naastgelegen raai. De gehanteerde methode wordt geschikt geacht voor het opsporen van de meeste in dit gebied te verwachten nederzettingsterreinen uit de periode Prehistorie t/m Late Middeleeuwen. Deze methode is niet geschikt om verkavelingspatronen, graven en andere zeer lokale archeologische resten in kaart te brengen (Tol e.a., 2004). Er is geboord tot maximaal 3 m -Mv met een Edelmanboor met een diameter van 7 cm en een gutsboor met een diameter van 3 cm. De boringen zijn lithologisch conform NEN 5104 (Nederlands Normalisatie-instituut, 1989) beschreven en met meetlinten ingemeten (x- en y-waarden). Het opgeboorde materiaal is in het veld nauwkeurig gecontroleerd op de aanwezigheid van archeologische indicatoren (zoals houtskool, vuursteen, aardewerk, metaal, bot, verbrande leem en fosfaatvlekken. 3.2 Resultaten Geologie en bodem Er zijn verstoringen van de bovengrond vastgesteld tot cm -Mv. De verstoorde bovengrond bestaat uit een zeer compacte, uiterst tot sterk siltige klei met recent puin, ijzer en veel cokes. Aan de oostzijde van het plangebied is een ophogingspakket vastgesteld van circa 1 m dik. Deze ophoging bestaat uit sterk siltige klei met gebroken puin. Er is een uiterst tot sterk siltig oeverpakket vastgesteld bestaande uit licht bruingrijze klei met ijzervlekken. Dit pakket heeft een dikte van maximaal 130 cm. Er is een wisselende zanddiepte aangetroffen van 60 tot 130 cm -Mv. In dit matig tot sterk siltige zand, dat geïnterpreteerd kan worden als een beddingafzetting, komen kleilaagjes voor. Er is sprake van een (matig) groffe consistentie. In de boringen 4 en 5 is vanaf cm -Mv een geulvulling waargenomen. De top van deze vulling bestaat uit matig siltige, lichtgrijze klei, om vervolgens op cm -Mv over te gaan in grijze, matig tot sterk siltige klei. Hierin komen naast zandlaagjes ook schelpen- en plantenresten voor. Deze geulafzetting kan geïnterpreteerd worden als een restgeul van de Ressense stroomgordel. In de boringen 1, 3, 4, 6 en 7 is op cm -Mv gefundeerd zand aangetroffen. Deze compacte afzetting bestaat uit grof zand. In de boringen 4, 5 en 6 is een reductieniveau vastgesteld tussen 130 en 245 cm -Mv. Archeologie Tijdens het veldonderzoek zijn in de 7 boringen geen archeologische indicatoren aangetroffen. RAAP-notitie 3178 / eindversie [8 ]

9 4 Conclusies en aanbevelingen 4.1 Conclusies Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden geconcludeerd dat bij de realisering van de plannen vermoedelijk geen archeologische waarden zullen worden verstoord. Meer specifiek zijn de volgende bevindingen van belang: - Niet in overeenstemming met wat verwacht werd op basis van het bureauonderzoek (hoge archeologische verwachting voor vindplaatsen uit de periode Prehistorie t/m Late Middeleeuwen; zie 2.2) is in plangebied te Elst (gemeente Overbetuwe) tijdens het veldonderzoek geen archeologische vindplaats(en) uit genoemde perioden aangetroffen. - Het plangebied wordt gekenmerkt door plaatselijk diepe verstoringen van maximaal 80 cm -Mv. Waarschijnlijk zijn deze verstoringen veroorzaakt door de aanleg van de spoorlijn Arnhem- Nijmegen en de aanleg van kabels en leidingen. - In het plangebied zijn oever-op-beddingafzettingen aangetroffen. In 2 boringen is een duidelijke restgeulvulling aangetroffen vanaf cm -Mv. Deze vulling, die geïnterpreteerd kan worden als een oost-west georiënteerde restgeul van de Ressense stroomgordel, bestaat uit matig tot sterk siltige klei met zandlaagjes, schelpen- en plantenresten. De veronderstelde restgeul die tijdens het vorige onderzoek is aangetroffen, ligt waarschijnlijk meer zuidelijker. Mogelijk betreft de nieuw aangetroffen restgeul een noordelijker gelegen nevengeul die niet eerder gekarteerd is (zie figuur 2). 4.2 Aanbevelingen Op basis van de resultaten van dit onderzoek wordt in het plangebied Elst-Centraal, deelgebied in het kader van de voorgenomen bodemingrepen geen archeologisch vervolgonderzoek aanbevolen. Indien bij de uitvoering van de werkzaamheden onverwacht toch archeologische resten worden aangetroffen, dan is dan is conform artikel 53 en 54 van de Monumentenwet 1988 (herzien in 2007) directe aanmelding van de desbetreffende vondsten bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap c.q. de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verplicht (vondstmelding via ARCHIS). RAAP-notitie 3178 / eindversie [9 ]

10 Literatuur ANWB Media, Topografische Atlas van Gelderland, schaal 1: Mouthaan Grafisch Bedrijf, Papendrecht. Berendsen, H.J.A., E.L.H.J. Faesssen & H.F.J. Kempen, Zand in banen. Zanddiepteattentiekaarten van het Gelders rivierengebied. Provincie Gelderland, Arnhem. Berendsen, H.J.A. & E. Stouthamer, Paleogeographic developments of the Rhine-Meuse delta, The Netherlands. Van Gorcum, Assen. Boemaars, N., Plangebied Elst-Centraal, gemeente Overbetuwe. Een inventariserend archeologisch onderzoek. RAAP-rapport 891. RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam. Heunks, E., Zuidelijke Tangent, gemeente Overbetuwe; een Aanvullende Archeologische Inventarisatie (AAI). RAAP-rapport 674. RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam. Heunks, E., Gemeente Overbetuwe: een archeologische beleidsadvieskaart (onderdeel van het Erfgoedplan Gemeente Overbetuwe). RAAP-rapport RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam. Deeben, J.H.C. (red.), De Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW), derde generatie. Rapportage Archeologische Monumentenzorg 155. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort (info: Nederlands Normalisatie-instituut, Nederlandse Norm NEN 5104, Classificatie van onverharde grondmonsters. Nederlands Normalisatie-instituut, Delft. Provincie Gelderland, Cultuurhistorische Waardenkaart Gelderland (digitaal bestand). Provincie Gelderland, Arnhem. Stiboka, Bodemkaart van Nederland, schaal 1: Toelichting bij kaartblad 40 west Arnhem. Stichting voor Bodemkartering, Wageningen. Stiboka/RGD, Geomorfologische kaart van Nederland, schaal 1: Toelichting bij kaartblad 40 Arnhem. Stichting voor Bodemkartering/Rijks Geologische Dienst, Wageningen/Haarlem. Tol, A., P. Verhagen, A. Borsboom & M. Verbruggen, Prospectief boren; een studie naar de betrouwbaarheid en toepasbaarheid van booronderzoek in de prospectiearcheologie. RAAP-rapport RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam. RAAP-notitie 3178 / eindversie [1 0 ]

11 Gebruikte afkortingen AHN AMK ARCHIS CHS CHW IKAW KNA -Mv NAP Actueel Hoogtebestand Nederland Archeologische Monumenten Kaart ARCHeologisch Informatie Systeem Cultuurhistorische Hoofd Structuur Cultuurhistorische Waarden Kaart Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie beneden maaiveld Normaal Amsterdams Peil Verklarende woordenlijst Holoceen Jongste geologisch tijdvak (vanaf de laatste IJstijd: ca jaar voor Chr. tot heden). silt Gronddeeltjes ter grootte van 2 tot 50 µm. stroomgordel Het geheel van rivieroeverwal-, rivierbedding- en kronkelwaardafzettingen, al dan niet met restgeul(en). oeverafzetting Rug langs een rivier, bestaande uit overwegend kleiafzettingen. Prehistorie Dat deel van de geschiedenis waarvan geen geschreven bronnen bewaard zijn gebleven. Overzicht van figuren, tabellen en bijlagen Figuur 1. Boorpuntenkaart. Figuur 2. Verwachtingskaart plangebied Elst-Centraal (incl. uitbreiding deelgebied ). Tabel 1. Archeologische tijdschaal. Bijlage 1. Boorbeschrijvingen. RAAP-notitie 3178 / eindversie [1 1 ]

12 Archeologische perioden Nieuwe tijd Middeleeuwen Romeinse tijd IJzertijd Bronstijd Neolithicum (Nieuwe Steentijd) Mesolithicum (Midden Steentijd) Paleolithicum (Oude Steentijd) Tabel 1. Archeologische tijdschaal. Laat Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Laat Midden Vroeg Datering (gekalibreerd) na Chr. 12 voor Chr / RAAP-notitie 3178 / eindversie [1 2 ]

13 spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn spoorlijn legenda boring 5 boorpuntnummer restgeul geulafzetting oever-op-bedding 2009 TE1/ovst_figs Figuur 1. Resultaten booronderzoek. ophoging grens plangebied m 1:

14 legenda hoge archeologische verwachting middelmatige archeologische verwachting geul historische dorpskern oude woongrond LBS1/ovst2_figs m :7.500 grens plangebied Elst-centraal grens deelgebied Figuur 2. Verwachtingskaart van het plangebied Elst-centraal (inclusief uitbreiding deelgebied )

15 Bijlage 1: Boorbeschrijvingen RAAP-notitie 3178 / eindversie [1 5 ]

16 PLANGEBIED ELST CENTRAAL, DEELGEBIED BEMMELSEWEG, GEMEENTE OVERBETUWE Boring: OVST2-1 Beschrijver: LF/MJ, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, hoogte: 8,40 +NAP, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel Boring: archeologie - kartering, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Overbetuwe, plaatsnaam: Elst, opdrachtgever: Gemeente Overbetuwe, uitvoerder: RAAP Oost 0-30 Algemeen: kleur: grijsbruin Lithologie: klei, uiterst siltig Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak grindig, interpretatie: oeverafzettingen Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment Opmerking: slak Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak grindig, interpretatie: oeverafzettingen Archeologie: bouwpuin: enkel fragment Opmerking: arch. puin?, rommelig Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, matig siltig, kleibrokken, matig grof, kalkconcreties, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, zwak siltig, kleibrokken, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, zwak siltig, enkele kleilagen, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen Bodemkundig: veel Fe-vlekken, volledig geoxideerd Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, zwak siltig, compact (alleen zand en veen), zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen Bodemkundig: volledig geoxideerd Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, zwak siltig, compact (alleen zand en veen), zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen Bodemkundig: volledig geoxideerd Opmerking: guts loopt leeg, geen reductie Boring: OVST2-2 Beschrijver: LF/MJ, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, hoogte: 8,70 +NAP, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel Boring: archeologie - kartering, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Overbetuwe, plaatsnaam: Elst, opdrachtgever: Gemeente Overbetuwe, uitvoerder: RAAP Oost 0-20 Algemeen: kleur: grijsbruin Lithologie: klei, sterk siltig Bodemkundig: interpretatie: verstoord Algemeen: kleur: grijsbruin Lithologie: klei, sterk siltig Bodemkundig: interpretatie: verstoord Opmerking: gevlekt, rommelig Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, sterk siltig, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, matig siltig, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, matig siltig, slap, interpretatie: oeverafzettingen

17 Algemeen: kleur: lichtgrijs, aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, zandbrokken, slap, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs, aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, zandbrokken, slap, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs, aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, enkele kleilagen, slap, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: lichtgrijs, aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, enkele kleilagen, slap, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Opmerking: geen reductie Boring: OVST2-3 Beschrijver: LF/MJ, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, hoogte: 8,60 +NAP, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel Boring: archeologie - kartering, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Overbetuwe, plaatsnaam: Elst, opdrachtgever: Gemeente Overbetuwe, uitvoerder: RAAP Oost 0-50 Algemeen: kleur: grijsbruin Lithologie: klei, uiterst siltig Bodemkundig: interpretatie: verstoord Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, uiterst siltig, interpretatie: oeverafzettingen Opmerking: iets zandiger Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, sterk zandig, interpretatie: oeverafzettingen Opmerking: prut Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, sterk siltig, enkele kleilagen, slap, matig grof, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, zwak siltig, enkele kleilagen, slap, matig grof, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, zwak siltig, enkele kleilagen, slap, matig grof, interpretatie: beddingafzettingen, volledig gereduceerd Opmerking: Soms dikke kleilaag Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, zwak siltig, enkele kleilagen, matig grof, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Opmerking: Vast zand Boring: OVST2-4 Beschrijver: LF/MJ, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, hoogte: 8,90 +NAP, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel Boring: archeologie - kartering, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Overbetuwe, plaatsnaam: Elst, opdrachtgever: Gemeente Overbetuwe, uitvoerder: RAAP Oost 0-40 Algemeen: kleur: bruin Lithologie: klei, zwak zandig, zwak grindig Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: bouwpuin onbepaald: fragmenten Opmerking: gevlekt Algemeen: kleur: bruingrijs Lithologie: klei, uiterst siltig, zwak grindig Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor Archeologie: bouwpuin onbepaald: fragmenten Opmerking: rommelig Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, sterk siltig, zwak grindig Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor Archeologie: bouwpuin onbepaald: fragmenten

18 Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, sterk siltig, interpretatie: oeverafzettingen Opmerking: iets gevlekt Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, sterk siltig, interpretatie: geulafzettingen Bodemkundig: enkele Fe- en Mn-vlekken Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, matig siltig, enkele zandlagen, schelpengruis, spoor plantenresten, interpretatie: geulafzettingen Bodemkundig: enkele Fe- en Mn-vlekken, volledig gereduceerd Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, matig siltig, zeer grof, interpretatie: geulafzettingen Bodemkundig: enkele Fe- en Mn-vlekken, volledig gereduceerd Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, matig siltig, zeer grof, interpretatie: geulafzettingen Bodemkundig: enkele Fe- en Mn-vlekken, volledig gereduceerd Opmerking: vast zand Boring: OVST2-5 Beschrijver: LF/MJ, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, hoogte: 9,00 +NAP, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel Boring: archeologie - kartering, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Overbetuwe, plaatsnaam: Elst, opdrachtgever: Gemeente Overbetuwe, uitvoerder: RAAP Oost 0-80 Algemeen: kleur: geelgrijs, aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: klei, zwak zandig, zwak grindig, compact (alleen zand en veen) Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: bouwpuin onbepaald: veel fragmenten Opmerking: puin, mortel Algemeen: kleur: lichtgrijs, aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: klei, sterk siltig, compact (alleen zand en veen), interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, matig siltig, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, matig siltig, interpretatie: geulafzettingen Algemeen: kleur: grijs Lithologie: klei, matig siltig, enkele zandlagen, interpretatie: geulafzettingen, volledig gereduceerd Algemeen: kleur: grijs Lithologie: klei, matig siltig, veel dunne zandlagen, interpretatie: geulafzettingen, volledig gereduceerd Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, matig siltig, veel dunne kleilagen, zeer grof, interpretatie: geulafzettingen, volledig gereduceerd Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, matig siltig, veel dunne kleilagen, zeer grof, interpretatie: geulafzettingen, volledig gereduceerd Opmerking: guts loopt leeg Boring: OVST2-6 Beschrijver: LF/MJ, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, hoogte: 8,90 +NAP, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel Boring: archeologie - kartering, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Overbetuwe, plaatsnaam: Elst, opdrachtgever: Gemeente Overbetuwe, uitvoerder: RAAP Oost 0-40 Algemeen: kleur: grijsbruin Lithologie: klei, uiterst siltig Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: klei, sterk siltig, zandbrokken, interpretatie: oeverafzettingen

19 65-85 Algemeen: kleur: lichtgrijsbruin Lithologie: klei, zwak zandig, zandbrokken, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, matig siltig, kleibrokken, matig grof, interpretatie: beddingafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, matig siltig, enkele kleilagen, matig grof, interpretatie: beddingafzettingen Algemeen: kleur: lichtbruingrijs Lithologie: zand, zwak siltig, enkele kleilagen, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, sterk siltig, enkele kleilagen, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen, volledig gereduceerd Algemeen: kleur: grijs Lithologie: zand, sterk siltig, enkele kleilagen, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen, volledig gereduceerd Opmerking: vast zand Boring: OVST2-7 Beschrijver: LF/MJ, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, hoogte: 8,80 +NAP, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel Boring: archeologie - kartering, landgebruik: grasland, vondstzichtbaarheid: geen, provincie: Gelderland, gemeente: Overbetuwe, plaatsnaam: Elst, opdrachtgever: Gemeente Overbetuwe, uitvoerder: RAAP Oost 0-30 Algemeen: kleur: bruingrijs Lithologie: klei, sterk siltig Bodemkundig: interpretatie: verstoord Opmerking: rommelig Algemeen: kleur: lichtgrijsbruin Lithologie: klei, sterk siltig, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijsbruin Lithologie: klei, uiterst siltig, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, sterk siltig, schelpengruis, interpretatie: oeverafzettingen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, matig siltig, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: klei, sterk siltig, interpretatie: oeverafzettingen Bodemkundig: veel Fe-vlekken, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, matig siltig, zeer grof, interpretatie: beddingafzettingen, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, matig siltig, uiterst grof, interpretatie: beddingafzettingen Bodemkundig: veel Fe-vlekken, oxidatie en reductie verschijnselen Algemeen: kleur: lichtgrijs Lithologie: zand, matig siltig, uiterst grof, interpretatie: beddingafzettingen Bodemkundig: veel Fe-vlekken, oxidatie en reductie verschijnselen Opmerking: vast zand.