Archeologisch booronderzoek voor het plangebied Ringbaan Noord-Maasstraat te Tilburg. Koen Hebinck

Transcriptie

1 Archeologisch booronderzoek voor het plangebied Ringbaan Noord-Maasstraat te Tilburg Koen Hebinck 353

2 Archeologisch booronderzoek voor het plangebied Ringbaan Noord-Maasstraat te Tilburg Koen Hebinck Zuidnederlandse Archeologische Notities 353 Amsterdam 2015 VUhbs Archeologie

3 De serie Zuidnederlandse Archeologische Notities is een uitgave van VUhbs archeologie, Amsterdam colofon Opdrachtgever: Verenigde Bierens Bedrijven BV Bevoegd gezag: Gemeente Tilburg, dhr. G. van den Eynde Project: Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat Type onderzoek: Archeologisch Inventariserend Veldonderzoek door middel van boringen Uitvoerder: VUhbs archeologie Plaats documentatie: VUhbs archeologie, Archis, e-depot CIS-code: Projectcode: TIL-RNM-14 Coördinaten: / / / / Provincie, gemeente: Noord Brabant, Tilburg Kaartblad: 50F Omvang plangebied: ca m 2 Status: Definitief Datum: november 2015 Auteur: drs. K.A. Hebinck Redactie: drs. G.L. Boreel Autorisatie: drs. G.L. Boreel Omslagontwerp: M. Kriek ISBN: VUhbs archeologie, Amsterdam, november 2015 De Boelelaan HV Amsterdam

4 inhoud samenvatting 1 inleiding Kader en motivatie Ligging en beschrijving van het plangebied Doel en vraagstelling van het onderzoek Opzet van het rapport 2 2 voorgaand onderzoek 3 3 methode 4 4 resultaten verkennend booronderzoek Bodemopbouw Archeologische indicatoren Landschappelijke en archeologische interpretatie 5 5 conclusie 7 6 aanbevelingen 8 literatuur 9 bijlagen Bijlage 1 Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Topografische kaart met de ligging van het plangebied. (bron:topografische Dienst Nederland) Bijlage 2 Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Overzicht van de geplande nieuwbouw. Bron: Arec-Robben Architecten BNA. Bijlage 3 Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Boorpuntenkaart. Bijlage 4 Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Diepte verstoring in cm. Bijlage 5 Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Boorstaten. Bijlage 6 Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Overzicht van de archeologische perioden.

5 samenvatting In opdracht van Verenigde Bierens Bedrijven BV heeft VUhbs archeologie een verkennend archeologisch booronderzoek uitgevoerd voor het plangebied Ringbaan Noord 193 / Maasstraat 42 te Tilburg. Binnen het plangebied zal nieuwbouw worden gerealiseerd. De bestaande bebouwing zal hiervoor worden gesloopt. De werkzaamheden die met deze ontwikkeling gepaard gaan, zullen de bodem en de eventueel aanwezige archeologische resten mogelijk verstoren. Uit voorgaand bureauonderzoek komt naar voren dat er in 2006 een hoge archeologische verwachting is uitgesproken voor een groter gebied waarbinnen ook het huidige plangebied valt. Deze verwachting kan toegespitst worden op resten van bewoning of landgebruik vanaf de steentijd tot in de Vroege Middeleeuwen. Er zijn op basis van het bureauonderzoek uit 2013 geen redenen om deze verwachting bij te stellen. Wel dient er rekening gehouden te worden met een hoge mate van verstoring van de bodem in dit deel van Tilburg. Er wordt geadviseerd de mate van intactheid van de bodem te onderzoeken door middel van een verkennend booronderzoek. Het huidige onderzoek geeft invulling aan dit advies. Uit het verkennend booronderzoek is gebleken dat de bodem binnen het plangebied tot een diepte van 70 tot 140 cm mv bestaat uit een recent geroerd pakket dat direct overgaat in de eolische dekzanden van het Laagpakket van Wierden (C-horizont) met daaronder de verspoelde dekzanden van het Laagpakket van Liempde. Er is geen restant van het verwachte eerddek aangetroffen. Ook zijn er geen restanten van een podzolbodem aanwezig. Hieruit blijkt dat het oorspronkelijke bodemprofiel in belangrijke mate is verstoord/afgetopt. Doordat de hoge archeologische verwachting voor het plangebied gebaseerd is op de aanwezigheid van een intact eerddek met daaronder een intacte top van het dekzand, betekent dit dat er waarschijnlijk geen intacte archeologische resten (meer) aanwezig zijn binnen het plangebied en dat de hoge archeologische verwachting binnen het plangebied bijgesteld kan worden tot laag. Hierdoor wordt vervolgonderzoek niet noodzakelijk geacht en wordt geadviseerd om het plangebied vrij te geven voor verdere ontwikkeling.

6 1 inleiding 1.1 kader en motivatie In opdracht van Verenigde Bierens Bedrijven BV heeft VUhbs archeologie een archeologisch booronderzoek uitgevoerd voor het plangebied Ringbaan Noord 193 / Maasstraat 42 te Tilburg. Binnen het plangebied is nieuwbouw gepland. De werkzaamheden die met deze ontwikkeling gepaard gaan, zullen de bodem en de eventueel aanwezige archeologische resten mogelijk verstoren. Conform de Wet op de archeologische monumentenzorg 1 dient het plangebied daarom eerst te worden onderzocht op de aanwezigheid van archeologische waarden. In een eerder stadium is een bureauonderzoek uitgevoerd, waarin een specifiek verwachtingsmodel is opgesteld. Hieruit is gebleken dat het plangebied een hoge archeologische verwachting heeft. 2 Met het huidige onderzoek is dit verwachtingsmodel getoetst door middel van een verkennend booronderzoek. Het archeologisch onderzoek is uitgevoerd conform de eisen die gesteld worden in de Kwaliteitsnorm voor de Nederlandse Archeologie (KNA versie 3.3). 3 Het veldwerk is uitgevoerd op 9 oktober 2014 door drs. K.A. Hebinck. 1.2 ligging en beschrijving van het plagebied Het plangebied ligt in de industriestrook Goirke-Kanaaldijk in het noorden van Tilburg. De ligging van het plangebied is weergegeven in bijlage 1. De westelijke en zuidelijke grens bestaan uit de Maasstraat en de Ringbaan Noord. Het plangebied wordt in het noorden begrensd het Wilhelminakanaal en de Goirkekanaaldijk. De oostelijke grens vormt de bestaande bebouwing op het terrein van Verenigde Bierens BV. Binnen het plangebied bevinden zich momenteel enkele gebouwen waaronder enkele bedrijfshallen. Daarnaast liggen er rondom deze bebouwing een aantal parkeerplaatsen en een groenstrook. De verharding ten zuiden van de bedrijfshal was ten tijde van het veldonderzoek verwijderd. Binnen het plangebied is de initiatiefnemer voornemens om een nieuwe bedrijfshal te bouwen. De bestaande bedrijfshal zal hiervoor worden gesloopt. Een overzicht van de ligging van de geplande nieuwbouw is weergegeven in bijlage doel en vraagstelling van het onderzoek Het inventariserend veldonderzoek (IVO) dient ertoe het in het bureauonderzoek voorgestelde verwachtingsmodel ten aanzien van de archeologische waarden van het plangebied te verifiëren en met veldwaarnemingen te completeren. Hierbij dient zoveel mogelijk informatie verzameld te worden met betrekking tot de aard, omvang, datering, diepteligging, gaafheid en conservering van de eventuele vindplaatsen. Het huidige onderzoek is uitgevoerd als een verkennend booronderzoek. Het verkennend onderzoek richt zich op de bodemopbouw en mogelijke bodemverstoringen die de archeologische trefkans kunnen beïnvloeden. Uiteindelijk dient het onderzoek te resulteren in een advies ten aanzien van eventueel archeologisch vervolgonderzoek. De vraagstelling van het onderzoek is als volgt: 1) Hoe luidt de archeologische verwachting voor het plangebied? 1 In werking getreden op 1 september Van den Brink 2007, 7. 3 De inhoud van de KNA kan geraadpleegd worden op 1

7 2) Kan deze verwachting onderschreven en aangevuld worden op basis van veldwaarnemingen? Welke informatie leveren deze waarnemingen ten aanzien van het karakter, de omvang, datering, gaafheid en conservering van de eventueel aanwezige archeologische vindplaatsen? 3) Wat zijn de te nemen vervolgstappen om te komen tot een waardering van de eventueel aanwezige archeologische waarden, op basis waarvan uiteindelijk een beleidsbeslissing (meestal een selectiebesluit) genomen kan worden? 1.4 opzet van het rapport De verslaglegging is per uitgevoerd onderdeel van het onderzoek samengesteld. In het hieronder volgende hoofdstuk 2 zal een korte samenvatting gegeven worden van het eerder uitgevoerde onderzoek worden gegeven en daarmee de archeologische verwachting voor het plangebied. In hoofdstuk 3 zal de gehanteerde methode voor het inventariserend veldonderzoek worden beschreven. De resultaten van onderhavig booronderzoek zullen aan de orde komen in hoofdstuk 4. Na de conclusie in hoofdstuk 5 zullen de aanbevelingen voor vervolgstappen in hoofdstuk 6 worden geformuleerd. 2

8 2 voorgaand onderzoek In 2013 is door VUhbs archeologie een bureauonderzoek uitgevoerd voor het plangebied Ringbaan Noord/Maasstraat te Tilburg. 4 De resultaten van dit onderzoek vormen het uitgangspunt voor het huidige onderzoek. Uit dit bureauonderzoek komt naar voren dat er in 2006 een hoge archeologische verwachting is uitgesproken voor een groter gebied waarbinnen ook het huidige plangebied valt, door de ligging binnen een dekzandvlakte waarop een hoge zwarte enkeerdgrond ontwikkeld is. Deze verwachting kan toegespitst worden op resten van bewoning of landgebruik vanaf de steentijd tot in de Vroege Middeleeuwen. Er zijn op basis van het bureauonderzoek uit 2013 geen redenen om deze verwachting bij te stellen. Wel dient er rekening gehouden te worden met een hoge mate van verstoring van de bodem in dit deel van Tilburg. Er wordt geadviseerd de mate van intactheid van de bodem te onderzoeken door middel van een booronderzoek. Dit advies is overgenomen door de bevoegde overheid. Het huidige onderzoek geeft invulling aan dit besluit. 4 Van den Brink

9 3 methode Het booronderzoek is uitgevoerd conform de specificatie VS03 uit de KNA 3.3. Verslaglegging vindt plaats volgens specificatie VS05. Voor het verkennend booronderzoek zijn in totaal vijf boringen gezet, waarvan drie boringen ten noorden van het de huidige bedrijfshal (boring 1-3) en twee boringen ten zuiden hiervan (boring 4 en 5). Het bleek niet mogelijk om inpandig te boren, doordat hier de aanwezige verharding niet handmatig verwijderd kon worden. De boringen zijn gezet tot een maximale diepte van 200 cm mv. De positie van de boringen is ingemeten met behulp van GPS. De maaiveldhoogte is bepaald aan de hand van het Actueel Hoogtebestand Nederland (AHN). 5 Voor het boren is gebruik gemaakt van een edelmanboor met een diameter van 7 cm. De bodemopbouw is beschreven volgens de Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode (ASB). 6 Het opgeboorde materiaal is in het veld doorzocht op de aanwezigheid van archeologische indicatoren zoals aardewerkfragmenten, houtskool, fosfaatvlekken, vuursteen, natuursteen, verbrand leem en bot. De beschrijving van de boorgegevens is digitaal vastgelegd met gebruikmaking van het software pakket Deborah2 v2.7b Bosch RAAP

10 4 resultaten verkennend booronderzoek Voor het verkennend booronderzoek zijn vijf boringen gezet tot een diepte van 140 tot 200 cm mv. Boring 2 moest op een diepte van 60 cm mv worden gestaakt op puin. De ligging van de boringen is weergegeven bijlage 3. De boorstaten zijn weergegeven in bijlage bodemopbouw De bodem ten noorden van de bestaande bedrijfshal bestaat onder een klinkerverharding uit een 30 tot 50 cm dik geroerd pakket van (licht)grijsgeel zwak siltig, matig fijn zand. Hieronder is tot een diepte van 70 (boring 1) tot 100 cm mv (boring 3) een (sterk) gevlekte laag aanwezig. Ter plaatse van boring 2, die direct naast de bebouwing is gezet, is op een diepte van 60 cm mv puin aanwezig. Waarschijnlijk betreft het beton, maar de exacte aard van het puin kon niet worden vastgesteld. Vanaf een diepte van 70 tot 100 cm mv is (licht)geelgrijs, zwak siltig, matig fijn, goed afgerond zand met een geringe hoeveelheid roestvlekken aanwezig. Ter plaatse van boring 1, die dieper is doorgezet, gaat dit zandpakket op een diepte van 160 cm mv met een scherpe grens over in sterk zandig leem. De bovenste 10 cm hiervan is zwak humeus. Ten zuiden van de bestaande bedrijfshal was de aanwezige verharding ten tijde van het onderzoek verwijderd en gaf het maaiveld een verstoorde aanblik. De bodem bestaat hier ter plaatse van boring 4 aan de top uit 30 cm dikke laag geelgrijs, zwak siltig zand. Hieronder is een sterk puinhoudend pakket donkerbruingrijs zand aanwezig. De eerste twee pogingen moesten op een diepte van 70 cm mv worden gestaakt op dit puin. Het puinhoudende pakket loopt door tot een diepte van 140 cm mv, maar vanaf een diepte van 80 cm mv bevat de bodem minder puin. Het bouwpuin bestaat vooral uit baksteen. Ter plaatse van boring 5 heeft het puinhoudende pakket een dikte van 120 cm. De puinhoudende bovenlaag gaat in boring 4 en 5 met een scherpe grens over in (donker)geelbruin, zwak humeus sterk zandig leem tot sterk siltig zand. Dit pakket is zwak gelaagd. Vooral in boring 4 is hierin een aflopend profiel te zien, wat wil zeggen dat de laag naar boven toe fijner/minder zandig wordt. 4.2 archeologische indicatoren Afgezien van het recente bouwpuin zijn er in de boringen geen archeologische indicatoren aangetroffen. Het gaat hier echter om een verkennend bodemonderzoek, dat zich richt op de bodemopbouw en mogelijke bodemverstoringen die de archeologische trefkans kunnen beïnvloeden en niet zo zeer op het onderzoeken op de aanwezigheid van archeologische vondsten en/of sporen. 4.3 landschappelijke en archeologische interpretatie Uit de hierboven beschreven bodemopbouw blijkt dat de bodem ten noorden van de huidige bedrijfshal verstoord is tot een diepte van 70 tot 100 cm mv (zie bijlage 4). Ten zuiden van de bedrijfshal is de bodem met een diepte van 120 tot 140 cm mv dieper verstoord. Uit het materiaal dat in dit pakket is aangetroffen blijkt dat het hier een recent verstoorde laag betreft, die waarschijnlijk ontstaan is bij de bouw van de huidige bebouwing. De recent geroerde bovenlaag gaat direct over in de C-horizont. Er zijn geen restanten van het verwachtte eerddek aangetroffen. Ook in het geroerde pakket zijn geen restanten van een vergraven eerddek aanwezig. Hieruit is af te leiden dat de bodem waarschijnlijk is afgegraven waarbij het verwachtte eerddek geheel is verdwenen. 5

11 De C-horizont bestaat ten noorden van het bedrijfspand uit goed gesorteerde, zwak siltige, eolische dekzanden die behoren tot het Laagpakket van Wierden binnen de Formatie van Boxtel. In de top van het dekzand zijn geen restanten van een podzolbodem in de vorm van een B- of BC-horizont waargenomen. Het dekzand ligt op sterk zandig leem. Dit betreffen de verspoelde dekzanden behorende tot het Laagpakket van Liempde binnen de Formatie van Boxtel. Ten zuiden van de huidige bebouwing ontbreken de puur eolische dekzanden en gaat het geroerde pakket direct over in de verspoelde zanden. Hieruit blijkt dat de top van het oorspronkelijke bodemprofiel grotendeels is opgenomen in de geroerde bovenlaag, maar dat deze waarschijnlijk ook in belangrijke mate is afgetopt bij de aanleg van het bedrijventerrein. Doordat de hoge archeologische verwachting voor het plangebied gebaseerd is op de aanwezigheid van een intact eerddek met daaronder een intacte top van het dekzand, betekent dit dat er waarschijnlijk geen intacte archeologische resten (meer) aanwezig zijn binnen het plangebied. 6

12 5 conclusie In opdracht van Verenigde Bierens Bedrijven BV heeft VUhbs archeologie een archeologisch booronderzoek uitgevoerd voor het plangebied Ringbaan Noord 193 / Maasstraat 42 te Tilburg. Binnen het plangebied zal nieuwbouw worden gerealiseerd. De bestaande bebouwing zal hiervoor worden gesloopt. De werkzaamheden die met deze ontwikkeling gepaard gaan, zullen de bodem en de eventueel aanwezige archeologische resten mogelijk verstoren. Verenigde Bierens Bedrijven BV VUhbs archeologie verzocht voor het plangebied een inventariserend veldonderzoek door middel van boringen uit te voeren, zodat meer inzicht wordt verkregen in de archeologische verwachting ervan en of er aanvullend onderzoek noodzakelijk zal zijn. Hierbij is getracht antwoord te geven op de hieronder te behandelen vragen. Hoe luidt de archeologische verwachting voor het plangebied? Het plangebied ligt binnen een dekzandvlakte en mogelijk op een dekzandrug (Laagpakket van Wierden, Formatie van Boxtel) waarop een hoge zwarte enkeerdgrond ontwikkeld is. Hierdoor heeft de locatie een hoge archeologische verwachting. Deze verwachting kan toegespitst worden op resten van bewoning of landgebruik vanaf de steentijd tot in de Vroege Middeleeuwen. Met name langs het vroegere beekdal zijn bewoningssporen van wetenschappelijk belang, zij kunnen nieuwe gegevens opleveren met betrekking tot de vroegere bewoning en ontwikkeling van dit deel van Tilburg. Het onderzoeksgebied Ringbaan Noord/Maasstraat behoort tot deze terreinen. De actuele verwachting is echter afhankelijk van de intactheid van het bodemprofiel. Het plangebied is grotendeels bebouwd. Bij de bouw hiervan kan de bodem in meer of mindere mate zijn verstoord, waardoor er binnen het plangebied mogelijk geen intacte archeologische resten meer worden verwacht. Kan de uitgesproken verwachting onderschreven en aangevuld worden op basis van veldwaarnemingen? Welke informatie leveren deze waarnemingen ten aanzien van het karakter, de omvang, datering, gaafheid en conservering van de eventueel aanwezige archeologische vindplaatsen? De bodem binnen het plangebied bestaat ten noorden van de huidige bebouwing uit een 70 tot 100 cm dik recent geroerd pakket dat direct overgaat in de eolische dekzanden van het Laagpakket van Wierden (C-horizont) met daaronder de verspoelde dekzanden van het Laagpakket van Liempde. Ten zuiden van de huidige bebouwing heeft het recent geroerde pakket een dikte van 120 tot 140 cm en ligt het direct op de verspoelde dekzanden. Er is geen restant van het verwachte eerddek aangetroffen. Ook zijn er geen restanten van een podzolbodem aanwezig. Hieruit blijkt dat het oorspronkelijke bodemprofiel in belangrijke mate is verstoord/afgetopt. Doordat de hoge archeologische verwachting voor het plangebied gebaseerd is op de aanwezigheid van een intact eerddek met daaronder een intacte top van het dekzand, betekent dit dat er waarschijnlijk geen intacte archeologische resten (meer) aanwezig zijn binnen het plangebied en dat de hoge archeologische verwachting binnen het plangebied bijgesteld kan worden tot laag. Wat zijn de te nemen vervolgstappen om te komen tot een waardering van de eventueel aanwezige archeologische waarden, op basis waarvan uiteindelijk een beleidsbeslissing (meestal een selectiebesluit) genomen kan worden? Ten behoeve van de overzichtelijkheid, zal op deze vraag antwoord worden gegeven in het hierop volgende hoofdstuk 5. 7

13 6 aanbevelingen Doordat het oorspronkelijke bodemprofiel in belangrijke mate is verstoord/afgetopt en er geen restant van een eerddek aanwezig is, zijn er binnen het plangebied waarschijnlijk geen intacte archeologische resten en/of sporen (meer) aanwezig die worden bedreigd door de voorgenomen werkzaamheden. De hoge archeologische verwachtingswaarde uit het bureauonderzoek kan daarmee op basis van het veldonderzoek bijgesteld worden tot laag. Hierdoor wordt vervolgonderzoek niet noodzakelijk geacht en wordt geadviseerd om het plangebied vrij te geven voor verdere ontwikkeling. Het is aan de bevoegde overheid, de gemeente Tilburg, om op basis van dit advies een besluit te nemen ten aanzien van het vervolgtraject. Indien geen vervolgonderzoek noodzakelijk is, blijft de archeologische meldingsplicht van kracht. Wanneer tijdens de graafwerkzaamheden archeologische sporen of resten worden aangetroffen, dan dient dit, conform art. 53 van de Monumentenwet 1988, onverwijld te worden gemeld bij de bevoegde overheid. 8

14 literatuur Bosch, J.H.A., 2007: Archeologische Standaard Boorbeschrijvingsmethode. Op basis van de Standaard Boor Beschrijvingsmethode versie 5.2, Utrecht (TNO-rapport NITG 2007-U-R0246/A). Brink, V.B. van den, 2013: Bureauonderzoek voor het plangebied Ringbaan Noord-Maasstraat te Tilburg. Amsterdam. (ZAN ###) Nederlands Normalisatie-instituut, 1989: Nederlandse Norm NEN 5104, Classificatie van onverharde grondmonsters, Nederlands Normalisatie-instituut, Delft. RAAP, 2006: Deborah2, v2.6, Amsterdam. 9

15 N 401 Tilburg dfsdf Bijlage 1: Tilburg, Ringbaan Noord-Maastraat. Topografische kaart met de ligging van het plangebied. Bron: Topografische Dienst Nederland

16 Bijlage 2: Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Overzicht van de geplande nieuwbouw. Bron: Arec-Robben Architecten BNA

17 Bijlage 3: Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Boorpuntenkaart 20 oktober 2014 Legenda GBKN Bebouwing Plangebied Boring Meter

18 > Bijlage 4: Tilburg, Ringbaan Noord- Maasstraat. Diepte verstoring in cm 20 oktober 2014 Legenda GBKN Bebouwing Plangebied Boring Meter

19 Bijlage 5: Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Boorstaten boring: beschrijver: HEBINCK, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 50F, hoogte: 13,30, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: verhard, provincie: Noord-Brabant, gemeente: Tilburg, plaatsnaam: Tilburg, opdrachtgever: Arec, uitvoerder: VUhbs archeologie 0 cm -Mv / 13,30 m +NAP Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: niet benoemd, niet benoemd, grijs Bodemkundig: interpretatie: niet benoemd 10 cm -Mv / 13,20 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, grijsgeel, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord 60 cm -Mv / 12,70 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, grijs, matig fijn Bodemkundig: enkele Fe-vlekken, interpretatie: verstoord 70 cm -Mv / 12,60 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, lichtgeelgrijs, matig fijn, interpretatie: dekzand Bodemkundig: C-horizont met roestvlekken, enkele Fe-vlekken 160 cm -Mv / 11,70 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: leem, sterk zandig, zwak humeus, donkerbruin Bodemkundig: C-horizont 170 cm -Mv / 11,60 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: geleidelijk (0,3-3 cm) Lithologie: leem, sterk zandig, lichtgrijs, interpretatie: verspoeld dekzand Bodemkundig: C-horizont Einde boring op 200 cm -Mv / 11,30 m +NAP boring: beschrijver: HEBINCK, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 50F, hoogte: 13,30, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: verhard, provincie: Noord-Brabant, gemeente: Tilburg, plaatsnaam: Tilburg, opdrachtgever: Arec, uitvoerder: VUhbs archeologie 0 cm -Mv / 13,30 m +NAP Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: niet benoemd, niet benoemd, grijs Bodemkundig: interpretatie: niet benoemd 10 cm -Mv / 13,20 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, grijsgeel, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord 40 cm -Mv / 12,90 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, zwak humeus, donkergrijsbruin, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord Einde boring op 60 cm -Mv / 12,70 m +NAP

20 Bijlage 5: Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Boorstaten boring: beschrijver: HEBINCK, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 50F, hoogte: 13,30, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: verhard, provincie: Noord-Brabant, gemeente: Tilburg, plaatsnaam: Tilburg, opdrachtgever: Arec, uitvoerder: VUhbs archeologie 0 cm -Mv / 13,30 m +NAP Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: niet benoemd, niet benoemd, grijs Bodemkundig: interpretatie: niet benoemd 10 cm -Mv / 13,20 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, lichtgeelgrijs, matig fijn Bodemkundig: enkele Fe-vlekken, interpretatie: verstoord 50 cm -Mv / 12,80 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, lichtgrijs, matig fijn Bodemkundig: enkele Fe-vlekken, interpretatie: verstoord 100 cm -Mv / 12,30 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, geelgrijs, matig fijn, interpretatie: dekzand Bodemkundig: C-horizont met roestvlekken Einde boring op 140 cm -Mv / 11,90 m +NAP boring: beschrijver: HEBINCK, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 50F, hoogte: 13,40, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: braak, provincie: Noord-Brabant, gemeente: Tilburg, plaatsnaam: Tilburg, opdrachtgever: Arec, uitvoerder: VUhbs archeologie 0 cm -Mv / 13,40 m +NAP Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, geelgrijs, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord 30 cm -Mv / 13,10 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, donkerbruingrijs, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: veel fragmenten bouwpuin (onbepaald) 80 cm -Mv / 12,60 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, donkergrijsbruin, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: enkel fragment bouwpuin (onbepaald) 140 cm -Mv / 12,00 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: leem, sterk zandig, zwak humeus, donkergeelbruin Bodemkundig: C-horizont Einde boring op 160 cm -Mv / 11,80 m +NAP

21 Bijlage 5: Tilburg, Ringbaan Noord-Maasstraat. Boorstaten boring: beschrijver: HEBINCK, datum: , X: , Y: , precisie locatie: 1 m, coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 50F, hoogte: 13,40, precisie hoogte: 1 dm, referentievlak: Normaal Amsterdams Peil, methode hoogtebepaling: AHN bestand, boortype: Edelman-7 en guts-3 cm, doel boring: archeologie - verkenning, landgebruik: braak, provincie: Noord-Brabant, gemeente: Tilburg, plaatsnaam: Tilburg, opdrachtgever: Arec, uitvoerder: VUhbs archeologie 0 cm -Mv / 13,40 m +NAP Algemeen: aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, zwak siltig, zwak grindig, grijs, matig grof Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond 10 cm -Mv / 13,30 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, matig siltig, grijs, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: fragmenten bouwpuin (onbepaald) 60 cm -Mv / 12,80 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm), aard ondergrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, matig humeus, zwart, matig fijn Bodemkundig: interpretatie: verstoord Archeologie: fragmenten bouwpuin (onbepaald) 120 cm -Mv / 12,20 m +NAP Algemeen: aard bovengrens: abrupt (<0,3 cm) Lithologie: zand, sterk siltig, zwak humeus, geelbruin, matig fijn Bodemkundig: C-horizont Einde boring op 160 cm -Mv / 11,80 m +NAP

22 bijlage 6 overzicht van archeologische perioden begin einde periode 1750 na Chr. - heden Nieuwste Tijd 1500 na Chr na Chr. Nieuwe Tijd 1300 na Chr na Chr. Late Middeleeuwen 1000 na Chr na Chr. Volle Middeleeuwen 450 na Chr na Chr. Vroege Middeleeuwen 270 na Chr na Chr. Laat-Romeinse tijd 70 na Chr na Chr. Midden-Romeinse tijd 12 voor Chr na Chr. Vroeg-Romeinse tijd 250 voor Chr voor Chr. Late IJzertijd 500 voor Chr voor Chr. Midden IJzertijd 775 voor Chr voor Chr. Vroege IJzertijd 1050 voor Chr voor Chr. Late Bronstijd 1800 voor Chr voor Chr. Midden Bronstijd 2000 voor Chr voor Chr. Vroege Bronstijd 5300 voor Chr voor Chr. Neolithicum 8800 voor Chr voor Chr. Mesolithicum Tot 8800 voor Chr. Paleolithicum